حسابداری مالیاتی یکی از زیرشاخه های بسیار مهم علم حسابداری است. در واقع با پیشرفت علم حسابداری و تخصصی شدن خدمات شرکت ها در این زمینه، به حسابداری مالیاتی بیشتر توجه شد. در حسابداری مالیاتی تمرکز حسابدار بر مبحث مالیاتی و امور مالیاتی است و به صورت های مالی رسیدگی نمیکند چرا که این امر در حوزه تخصصی حسابداری است. علت اینکه به حسابداری مالیاتی باید تخصصی نگاه کرد این است که اگر به امور مالیاتی یک کسب و کار به درستی توجه شود جلوی بسیاری از خسارات وارده به شرکت ها گرفته خواهد شد. به خاطر همین امر است که سازمان های بزرگ و حتی شرکت های متوسط و کوچک از تیم تخصصی حسابداری مالیاتی بهره می برند.
آموزش حسابداری مالیاتی:
در پی تغییراتی که در نظام و سیستم حسابداری شرکت ها رخ داد، قوانین و مقررات مالیاتی کشور نیز شکل جدیدی به خود گرفت که در این تغییرات دولت به منظور محاسبات فنی مالی خود، افراد خبره در زمینه نرم افزار حسابداری را جذب نموده تا بتواند این امور مالیاتی را به راحتی حل نماید.
ارتباط مالیات با حسابداری:
یکی از راه های تامین بودجه کشور، اخذ مالیات از نهاد ها و سازمان های مختلف می باشد که این سازمان ها برگرفته از اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که به منظور کسب درآمد تشکیل شده اند. اخذ مالیات از آنها منجر به کاهش اختلاف طبقاتی در کشور گشته و کمکی برای تامین نیاز های عمومی کشور است.
اهداف اخذ مالیات:
دولت برای اخذ مالیات از اقشار مختلف، اهدافی دارد که به طور کلی می توان در قالب های زیر به آنها اشاره نمود.
اهداف درآمدی:
به منظور تامین قسمتی از هزینه های عمومی دولت صورت می گیرد که یکی از اهداف دولت برای اخذ مالیات تامین نمودن مخارج و هزینه های اساسی و عمومی جامعه می باشد.
اهداف توزیعی:
به منظور تقسیم عادلانه درآمد و ثروت در جامعه صورت می گیرد. با وجود یک سیستم مالیاتی کارآمد و دقیق می توان ثروت را به طور عادلانه ای بین جامعه تقسیم نمود. این مالیات اخذ شده به منظور خدمت رسانی و رفع نیاز فقرا مورد استفاده قرار می گیرد.
هدف گذاری تثبیتی:
به منظور کنترل نرخ تورم و رکود اقتصادی در جامعه صورت می گیرد. در واقع زمانی که تورم در جامعه باشد، دولت می تواند نرخ مالیات بر مصرف را افزایش دهد. این کار باعث می گردد که میزان تقاضا کاهش یابد. همچنین زمانی که رکود اقتصادی در جامعه باشد، دولت می تواند با کاهش نرخ مالیات، و یا حتی پرداخت یارانه، افراد جامعه را به خرید تشویق نماید.
اهداف تخصیصی:
به منظور کنترل حجم واردات و صادرات می باشد. بنابراین پرداخت مالیات زمانی با ارزش محسوب می شود که تابع قوانین و اصول پیش رود و به اهداف مورد نظر دست یابد. در این خصوص ممکن است نه تنها اهداف مورد نظر نادیده گرفته شوند بلکه ممکن است نتیجه معکوس نیز داشته باشد.
انواع مالیات:
بر اساس قوانین مالیاتی کشور، مالیات های قابل وصول توسط سازمان امور مالیاتی کشور، به گروه های زیر تقسیم می گردد:
گروه اول، مالیات های مستقیم:
مالیات های مستقیم، به مالیات هایی گفته می شوند که مشخصات پرداخت کنندگان آن برای سازمان مالیاتی کشور مشخص می باشد و این نوع از مالیات، به صورت مستقیم از دارایی و درآمد افراد کسر گشته و به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
مالیات بر دارایی:
مالیاتی است که به اموال و دارایی شخص تعلق می گیرد. این نوع مالیات شامل موارد زیر است:
- مالیات بر ارث
- مالیات بر حق تمبر
- مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات بر سالانه املاک
- مالیات بر مستغلات مسکونی خالی
مالیات بر درآمد:
به مالیاتی گفته می شود که بر اساس نرخ مالیاتی مقرر در سال جاری از درآمد های کسب شده توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می گردد که شامل موارد زیر است:
- مالیات بر درآمد املاک
- مالیات بر درآمد کشاورزی
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد مشاغل
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
- مالیات درآمد اتفاقی
- مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف
گروه دوم، مالیات های غیر مستقیم:
مالیات های غیر مستقیم، به مالیات هایی می گویند که مشخصات پرداخت کننده آن برای سازمان مالیاتی کشور نا مشخص می باشد و به قیمت نهایی کالا ها و خدمات اضافه می گردد که به مصرف کننده تحمیل می شود و شامل موارد زیر است:
مالیات بر واردات:
- مالیات بر حقوق گمرکی
- مالیات بر سود بازرگانی
- مالیات بر حق ثبت سفارش کالا
- مالیات بر واردات اتومبیل
- مالیات بر حق ثبت
مالیات بر مصرف و فروش:
- مالیات بر فرآورده های نفتی
- مالیات بر تولید الکل طبی و بهداشتی
- مالیات بر نوشابه های غیر الکلی
- مالیات بر فروش سیگار
- مالیات بر اتومبیل
- مالیات بر نقل و انتقال اتومبیل
- مالیات بر حق اشتراک تلفن های خودکار و خدمات مخابراتی بین المللی
- مالیات بر نوار ضبط صوت و تصویری
- مالیات فروش خاویار
- مالیات بر ارزش افزوده
پیشنهاد می‌شود مقاله حسابداری تعهدی را مطالعه کنید
اصول اخذ مالیات:
اخذ مالیات دارای اصول خود می باشد که در ادامه به آنها اشاره شده است:
اصل فایده:
مفهوم اصل فایده این است که هر فرد به میزانی که از خدمات دولتی استفاده می کند، به همان میزان نیز در تامین هزینه های دولتی نیز مشارکت نماید که اصطلاحا به آن مالیات بر مصرف و فروش می گویند.
اصل توانایی پرداخت:
منظور از این اصل، یعنی هر شخص به هر اندازه ای که توانایی دارد، در پرداخت مالیات مشارکت نماید که در اصطلاح به آن مالیات بر درآمد گفته می شود.
مالیات های تکلیفی:
مالیات های تکلیفی، به مالیات هایی گفته می شود که پرداخت کنندگان وجوه بر اساس قانون مالیات های مستقیم موظف به کسر و پرداخت آن ها در مواعد قانونی تعیین شده هستند.
این مالیات ها شامل موارد زیر هستند:
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات حق الوکاله
- مالیات حق الزحمه
- مالیات بر درآمد اجاره املاک
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود از ایران و واگذاری فیلم های سینمایی
- مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج
- مالیات موسسات بیمه
- مالیات مدیران تصفیه اشخاص حقوقی
- مالیات مسئولیت آخرین مدیران شخص حقوقی و مدیران تصفیه و ضامن ها
- مالیات منافع بلاعوض اموال
- مالیات نقل و انتقال سهام
موارد مهم مالیاتی در حسابداری:
هر سیستم حسابداری و هر حسابدار، باید موارد زیر را در ثبت های حسابداری خود رعایت نماید.
- اطلاع از قوانین اشخاص مشمول مالیات
- اطلاع از قوانین معافیت های مالیاتی
- اطلاع از قوانین هزینه های قابل قبول مالیاتی
- اطلاع از مراجع حل اختلاف مالیاتی
- اطلاع از قوانین مالیات اشخاص حقوقی
- اطلاع از قوانین مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
- اطلاع از قوانین تکالیف اشخاص حقوقی
- اطلاع از قوانین تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی
- تشخیص درآمد مشمول مالیات بر مبنای رسیدگی به دفاتر قانونی
- تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس
- محاسبه استهلاک دارایی ها
- محاسبه مالیات بر ارث
