مالیات با نرخ صفر مخصوص واحدهای تولیدی است و از شیوه های جدید پرداخت مالیات است که از سال 1395 اجرایی شد. شاید خیلی ها فرق میان نرخ صفر مالیاتی با معافیت مالیاتی را نمی دانند و به غلط تصور می کنند که نرخ صفر مالیاتی همان معافیت مالیاتی است اما خوب است بدانید این دو مفهوم کاملاً جدا از یکدیگر هستند.

اصلاحیه قانون معافیت مالیاتی با جایگزینی نرخ صفر مالیات:

در تاریخ 1394/4/31 لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم به تصویب رسید و برای اجرایی شدن به دولت ابلاغ شد. این اصلاحیه در جهت کاهش اتکای دولت به درآمدهای نفتی بوده و به منظور اصلاح نظام ساختاری مالیات و نقش افرینی بیشتر نظام مالیاتی کشور با برقراری ضمانت های اجرایی مناسب اجرایی شد.

طبق قانون اصلاح ساختار ها برخی مالیات ها با نرخ صفر درصد محاسبه می شود که نوعی سیاست تشویقی و معافیت های مالیاتی با هدف نظارت دولت بر بنگاه های اقتصادی است. ضمن آن که این تغییر ساختاری برای شفاف ساختن زمینه کاری و فعالیت های بنگاه ها تاثیر زیادی داشت.

مزیت های نرخ صفر مالیاتی بر معافیت مالیاتی:

یکی از این تغییرات که به منظور شفاف سازی فعالیت های بنگاه ها و موسسات اقتصادی غیر دولتی اتفاق افتاد، تعیین نرخ صفر مالیاتی به جای معافیت مالیاتی بود. از انجا که مشمولین نرخ صفر بر خلاف مشمولین معاف از مالیات، موظف به ارائه دفاتر قانونی مانند اظهار نامه اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد و در زمان مقرر به سازمان امور مالیاتی هستند، پس از بررسی سازمان شامل محاسبه مالیات با نرخ صفر درصد میشوند. همین محاسبات باعث شفافیت و روشن شدن زمینه فعالیت های اقتصادی بنگاه ها می­شود. از سوی دیگر این امر باعث افزایش رقابت میان بنگاه های اقتصادی می شود.

چون بنگاه های اقتصادی دفاتر مالی خود را تحویل سازمان مالیاتی می دهند، نظام مالیاتی می تواند ظرفیت درآمد مالیاتی سالانه کشور را تخمین بزند و برنامه ریزی های دقیق برای نظام اقتصادی کشور به عمل آورد. از سوی دیگر در تهیه آمار معافیت مالیاتی شفاف تر عمل کند. در این صورت است که معافیت مالیاتی بدون حذف و دخل و تصرف از نظر زمانی و تقویمی تغییر پیدا می کند.

نرخ صفر مالیاتی چیست:

نرخ صفر مالیاتی، نوعی فرصت حمایتی است که از سوی قانون گذار به منظور حمایت از تولید کنندگان و سرمایه گذاران اعمال می­شود. قانون گذار با استفاده از سیاست های مالی برای مدت معینی به خاطر ارتقاء اوضاع اقتصادی و حمایت از تولید و برای ممانعت از ورشکستگی مشاغل خصوصی و نیز برای افزایش فرصت های شغلی، بخشی از تولید کنندگان و سرمایه گذران را از پرداخت مالیات معاف میکند. مدت زمان این طرح محدود است و زمان آن باید توسط قانون گذار مشخص شود.

پیشنهاد می کنیم، مقاله معافیت مالیاتی را مطالعه کنید

اشخاصی که مشمول مالیات نرخ صفر درصد هستند:

به‌طورکلی بخش های دارای نرخ صفر مالیاتی عبارتند از:

• واحدهای تولیدی و خدماتی با بیش از 50 نفر نیروی کار (بخوانید: نرم افزار تولیدی)
• سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به شهرداری‌ها
• دفاتر گردشگری و زیارتی
• فعالیت‌های تولیدی، معدنی و خدماتی و معادل 100 درصد از درآمد صادرات خدمات
• 20 درصد درآمد صادرات مواد خام
• کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی

اظهار نامه بنگاه های مشمول نرخ صفر درصد شامل چه چیزهای است:

همان طور که گفته شد چون مشمولین نرخ صفر درصد مالیاتی، باید اظهار نامه ها را در زمان مقرر تحویل دهند. لازم به ذکر است اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیق و حقوقی شامل تراز نامه، حساب سود و زیان طبق نمونه ای هستند که سازمان امور مالیاتی از این بنگاه ها درخواست کرده است.

پیشنهاد می کنیم، مقاله گروه بندی مالیاتی اشخاص حقیقی و مشاغل را مطالعه کنید

هدف از نرخ صفر درصد مالیاتی:

همان طور که گفته شد هدف از نرخ صفر درصد مالیاتی، تشویق و افزایش سرمایه گذاری اقتصادی در واحدهای با تعریف مشخص است که با هدف رشد وشکوفایی آنها اعمال می شود. از سوی دیگر با ارائه اظهار نامه مالیاتی از سوی این بنگاه ها، سازمان امور مالیاتی می تواند بهترین معافیت ها را برای مشاغل و تولیدی های مختلف در نظر بگیرد.

هدفمند سازی معافیت و شفاف سازی حمایت های دولت از بنگاه های اقتصادی، هدف دیگری برای این قانون بود. دولت با اعلام نرخ صفر درصد مالیاتی، بنگاه های اقتصادی را تشویق به افزایش سرمایه گذاری اقتصادی در بخش های مورد نظر خود می کند.

تفاوت صفر مالیاتی با معافیت مالیات:

ابتدا باید بدانیم که نرخ صفر مالیاتی چیست. در ماده 119 قانون برنامه پنجم توسعه قانون‌گذار سیاستی را تحت عنوان نرخ صفر به جای معافیت مالیاتی به کار برد.

در همین زمینه ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم می‌گوید مالیات با نرخ صفر روشی است که مودیان مشمول آن ملکف به تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد برای درآمدهای خود به ترتیبی که سازمان‌ امور مالیاتی عنوان می‌کند؛ هستند.

در ادامه همین ماده قانونی بیان می‌کند که اتفاقا سازمان امور مالیاتی به اسناد و دفاتر این مودیان رسیدگی کرده و حتی درآمد مشمول مالیات آنها را نیز مشخص می‌کند؛ اما به جای ضرب در 25 درصد در صفر درصد ضرب می‌کند.

اینجا این سوال ایجاد می‌شود که چرا باید سازمان امور مالیاتی این فرایندها و فعالیت‌ها را انجام دهد و در آخر مالیات را با نرخ صفر محاسبه کند؟

پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات عملکرد چیست را مطالعه کنید.

در پاسخ باید گفت این کار دلایلی دارد که با یک مثال به آن پاسخ می‌دهیم. فرض کنید شرکتی که در مناطق آزاد فعالیت می‌کند؛ به جای نرخ صفر معاف از مالیات باشد. مودیانی که معاف از مالیات هستند، اساسا تکالیف مالیاتی خاصی مانند ارائه‌ اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ندارند.

حال فرض کنید که شرکتی از تهران با این شرکت که در مناطق آزاد فعالیت می‌کند؛ وارد معامله شود و کاملا اطلاع دارد که این شرکت نیز تکالیف مالیاتی خاصی انجام نمی‌دهد و سازمان امور مالیاتی را از موضوع خاصی مطلع نمی‌کند. در اینجا شرکت مستقر در تهران نیز می‌تواند این موضوع را از سازمان پنهان کند و در اینجا به راحتی فرار مالیاتی رخ می‌دهد.

تبصره‌ یک ماده 146 مکرر ق.م.م اینطور بیان می‌کند که شرط برخورداری از نرخ صفر و هرگونه معافیت یا مشوق مالیاتی؛ ارائه‌ اظهارنامه مالیاتی، دفاتر یا اسناد و مدارک در موئد مقرر در این قانون یا سایر قوانین است.

نرخ صفر مالیاتی تا چند سال اعتبار دارد:

گفتنی است سال هایی که بنگاه های اقتصادی غیر دولتی، مشمول نرخ صفر مالیاتی می شوند بستگی به عوامل مختلفی دارد. نرخ صفر مالیاتی مخصوص واحدهای تولیدی غیر دولتی و بنگاه های خدماتی همانند بیمارستان، هتل، مراکز گردشگری و غیره است که از تاریخ شروع بهره برداری و آغاز به کار محاسبه می شود و عموماً تا 5 سال طول می کشد. پس از پایان 5 سال این دسته از بنگاه ها و تولیدی ها در دایره مشمولین پرداخت مالیات قرار خواهند گرفت.

طول سال هایی که شرکت ها مشمول نرخ صفر مالیاتی می­شود، بسته به مکان فعالیت بنگاه نیز متفاوت است به طور مثال شرکت هایی که در مناطق و شهرستان های کمتر توسعه یافته که در قانون مشخص شده و کاملاً شناخته شده اند، شروع به فعالیت می کنند به مدت ده سال از قانون نرخ صفر مالیاتی برخوردار خواهند بود. در صورتی که این شرکت ها پس از ده سال هم چنان سود اوری نداشته باشند و جمع درامد شان دو برابر سرمایه اولی ابتدایی نشود، نرخ صفر مالیاتی هنوز هم برایشان اعتبار داشته و قابل اجرا است.

شرکت ها و بنگاه های اقتصادی که در مناطق ویژه اقتصادی هستند به مدت دو سال از قانون نرخ صفر مالیات بهره مند می شوند تا شرکت و بنگاه شان گسترش یافته و فعالیت اقتصادی شان توسعه بیشتری پیدا کند.