تکلیف مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی چیست؟

هم زمان با رشد تکنولوژی و افزایش ارتباط کاربران در فضای نامحدود و ارزان اینترنت، کسب و کارهای اینترنتی نیز جای خود را بیشتر از قبل در میان مشاغل باز کردند؛ کاربرانی که تا پیش از این، برای خرید کوچک‌ترین محصول به فضای مجازی اعتماد نمی‌کردند، اینک به دنبال توسعه کسب و کار خود در این فضا هستند. افزایش تعداد این کسب و کارها از سویی و بالا رفتن گردش حساب‌های بانکی صاحبان این گونه مشاغل از سوی دیگر، سازمان مالیاتی را بر آن داشت تا برای سامان‌دهی آنها دست به کار شود. در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان مالیات، قصد داریم شما را با مالیات کسب و کارهای اینترنتی آشنا نماییم. با ما همراه باشید.

آیا کسب و کارهای اینترنتی مشمول پرداخت مالیات هستند؟

همان طور که مییدانید کلیه مشاغلی که درآمدی کسب میکنند بر اساس قانون موظف به پرداخت مالیات هستند زیرا مالیات یکی از منابع ککسب درآمد دولت میباشد که توسط شهروندان باید پرداخت شود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی بستر های مختلف برای راه اندازی فروشگاه های اینترنتی فراهم شده است و افراد به مشاغل اینترنتی به دلیل کاهش هزینه های جانبی راه اندازی شغل فیزیکی روی آورده اند. به این ترتیب افراد از طریق شبکه های اجتماعی و یا از طریق سایت در بستر اینترنت کسب درآمد دارند که برای درآمد حاصل از شغل خود موظف به پرداخت مالیات هستند.

از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که صاحب شغل اینترنتی هستند و در بستر اینترنت کسب درآمد دارند باید در سال 1401 مانند سایر مشاغل مالیات پرداخت نمایند. مالیات کسب و کار های اینترنتی نوعی از انواع مالیات مستقیم است که افراد حقیقی و حقوقی باید برای پرداخت این مالیات در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی پر کرده و مالیات را به سازمان امور مالیات کشور پردخت نمایند.

تفاوت‌های عرضه اینترنتی کالا با خدمات

ارائه کالا و خدمات به صورت اینترنتی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارد؛ از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

تکالیف مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی

مالکان کسب و کارهای اینترنتی تکالیفی دارند که اعم از حقیقی یا حقوقی بودن باید آن‌ها را انجام دهند:

• در مرحله اول باید تشکیل پرونده بدهند و به صورت کتبی اعلام کنند که فعالیت آن‌ها به صورت اینترنتی است.
• دریافت شماره اقتصادی با ثبت نام الکترونیکی در سامانه سازمان امور مالیاتی( برای آسایش مودیان مالیاتی سازمان امور مالیاتی مرحله دریافت کد اقتصادی را حذف کرده است. با این وجود شماره ملی افراد چه حقیقی و یا حقوقی که در سامانه ثبت شود همان کد اقتصادی آن‌ها خواهد بود)
• ثبت نام کردن در نظام مالیات بر ارزش افزوده طبق فراخوان‌های هشت گانه
• صادر کردن صورتحساب موضوع ماده ۸ آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از کالاهایی که مشمول این مالیات می‌شوند.
• ارائه اظهارنامه مالیاتی در زمان قانونی مقرر شده ( این زمان برای افراد حقیقی تا آخر خرداد سال بعد و برای اشخاص حقوقی حداکثر چهارماه بعد از پایان سال مالی و مشمولین مالیات بر ارزش افزوده نهایتا ۱۵ روز بعد از پایان یافتن هر دوره مالیاتی)
• ارائه کردن فهرستی از معاملات فصلی ( در صورتی که مشمول آن باشند)
• رائه فهرست حقوق و دستمزد کارکنان و پرداخت مالیات آن‌ها
• نگهداری از دفاتر، صورت درآمدها، هزینه ماهانه، خلاصه درآمد، هزینه سالانه و اسناد و مدارک حسب مورد و ارائه کردن آن‌ها به ماموران مالیاتی ذی‌ربط برای رسیدگی، در صورتی که درخواست کتبی آن را داشته باشد.     ( یکی از مدارک بسیار مهم در هر کسب و کار اینترنتی و سایرین صورت حساب‌هایی هستند که مربوط به فروش کالا و خدمات عرضه شده هستند، که باید طبق یک شرایط خاص صادر و نگهداری شوند.)

تشکیل پرونده صاحبان کسب و کارهای اینترنتی

بر اساس قوانین سازمان مالیاتی، کلیه صاحبان مشاغل از جمله مشاغل اینترنتی موظفند حداکثر ظرف 4 ماه از آغاز فعالیت، مراتب شروع به کار و نوع فعالیت خود را به صورت کتبی به سازمان اعلام نمایند و پرونده مالیاتی کسب و کار خود را تشکیل دهند.

مهلت تشکیل پرونده مالیاتی برای اشخاص حقوقی، حداکثر 2 ماه پس از تاسیس شخصیت حقوقی است.

نکته :  اشخاص حقوقی موظفند پس از تاسیس دفترچه ثبت نام اشخاص حقوقی از اداره کل امور مالیاتی دریافت و نسبت به تشکیل پرونده، دریافت شماره واحد مالیاتی و شماره کلاسه پرونده و همچنین پرداخت حق تمبر مالیاتی اقدام نمایند.

جرائم عدم انجام تکالیف مالیاتی کسب و کارهای مجازی

عدم انجام تکالیف فوق برای صاحبان کسب و کارهای مجازی و سایر مودیان محترم مالیاتی موجب عدم شفافیت مالی و عدم برخورداری از معافیت های مالیاتی و تعلق جرایم مالیاتی به عملکرد آنان خواهدشد.

صورت حساب مربوط به فروش کالا یا ارائه خدمات در فضای مجازی

سازمان امور مالیاتی، کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغلی که بر اساس ماده 169 ق.م.م، مکلف به ثبت نام در نظام مالیاتی هستند، موظف به صدور صورتحساب برای انجام کلیه معاملات خود نمود. این اشخاص همچنین موظفند شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج نمایند.

صاحبان کسب و کارهای اینترنتی نیز از این قانون مستثنی نیستند؛ این افراد پس از تشکیل پرونده و دریافت کد اقتصادی، باید نسبت به صدور صورتحساب برای کاربران خود اقدام نمایند.

شرایط صورت حساب های استاندارد فروش کالا و یا خدمات

سازمان مالیاتی کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون مالیات‌های مستقیم را در زمان فروش کالا و یا ارائه خدمات موظف به صدور و نگهداری صورتحساب نوع اول یا نوع دوم نموده است؛ ویژگی‌های صورتحساب‌های نوع اول و نوع دوم به صورت زیر تعریف می‌شود:

ویژگی های صورتحساب نوع اول

صورتحساب نوع اول باید دارای شرایط زیر باشد:

•  به صورت دستی با شماره سریال چاپی و یا ماشینی با شماره سریال ماشینی (حسب مورد) صادر شود
•  تاریخ معامله در آن درج شود
•  حاوی اطلاعات هویتی خریدار و فروشنده از جمله نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی باشد
•  شامل مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد

ویژگی های صورتحساب نوع دوم

این نوع صورتحساب که صرفا در موارد استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی مکانیزه فروش) صادر می‌شود، باید دارای شرایط زیر باشد:

•  شماره سریال ماشینی روی آن درج شده باشد
•  حاوی تاریخ وقوع معامله باشد
•  در برگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده باشد
•  مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن به صورت کامل در آن درج شده باشد

تنظیم اظهارنامه مالیاتی فروشگاه اینترنتی

سازمان مالیاتی صاحبان کسب و کارهای مجازی را نیز مانند تمامی مودیان، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی در مهلت‌های مقرر قانونی نموده است. به این ترتیب صاحبان این گونه مشاغل نیز باید در انجام کلیه امور مربوط به تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی مانند تهیه، ثبت و نگهداری اسناد و مدارک خود تلاش نمایند.

مودیان مالیاتی مکفند اسناد و مدارک زیر را حسب مورد نگهداری و در صورت درخواست کتبی ماموران مالیاتی ذی‌ربط برای رسیدگی به آنها ارائه نمایند.

1- دفاتر قانونی

2- صورت درآمد و هزینه ماهانه

3- خلاصه درآمد و هزینه سالانه

4- اسناد و مدارک و صورتحساب‌های فعالیت اقتصادی

همچنین مودیان موظفند فهرست حقوق کارکنان خود را حداکثر تا پایان ماه بعد، از طریق سامانه سازمان مالیاتی به اداره مالیاتی ارسال و مالیات متعلق به حقوق کارکنان را حسب مورد پرداخت نمایند.

نکته :  مودیان مالیاتی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

•  اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل گروه اول (بر اساس ماده 2 آئین نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م) موظف به تکمیل اظهارنامه مطابق با ترازنامه و صورت حساب سود و زیان فعالیت اقتصادی خود هستند. برای آشنایی با جزئیات نحوه تهیه و تنظیم اظهارنامه اشخاص حقوقی کلیک کنید.
•  صاحبان مشاغل گروه‌های دوم و سوم اشخاص حقیقی نیز باید اظهارنامه مالیاتی خود را طبق نمونه تهیه شده سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم و تسلیم نمایند. راهنمای تهیه و تنظیم اظهارنامه اشخاص حقیقی شما را در تکمیل دقیق اظهارنامه مالیاتی خود یاری خواهد نمود.

نحوه محاسبه مالیات فروشگاه های اینترنتی

از نظر حوزه مالیاتی فروشگاه‌ها و کسب و کارهای اینترنتی نیز، فعالان اقتصادی در فضای مجازی محسوب می‌شوند؛ از این رو از نظر شمول و اجرای قوانین و همچنین نوع تکالیف همانند فعالان اقتصادی در فضای حقیقی هستند.

خرید و فروش در فروشگاه اینترنتی نوعی معامله در فضای مجازی است؛ از این جهت تفاوتی با معاملات در دنیای واقعی ندارد.از این رو، نحوه محاسبه مالیات فروشگاه‌های اینترنتی نیز همانند سایر فعالان اقتصادی بر اساس ارائه اظهارنامه عملکرد و خوداظهاری مودیان در خصوص درآمدهای کسب شده آنها و بر اساس نرخ مالیاتی ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم انجام می‌شود. همچنین در موارد نیاز، ماموران مالیاتی می‌توانند اقدام به رسیدگی به دفاتر، صورت‌های مالی و یا اسناد و مدارک خرید و فروش مودیان نمایند.

صورت معاملات فصلی سایتهای عرضه کالا یا خدمات اینترنتی

بر اساس ماده 169 مکرر ق.م.م، کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی مشمول موظفند، کلیه اطلاعات مربوط به معاملات خود را در سامانه صورت معاملات فصلی گزارش نمایند. این گزارشات حاوی اطلاعات هویتی و نشانی‌ها، مجوزهای فعالیت و اطلاعات کالاها یا خدمات عرضه شده است.

این قانون محدودیتی برای محل فعالیت مودی در نظر نگرفته است؛ از این رو کلیه کسب و کارهای غیراینترنتی و اینترنتی موظف به انجام تکالیف مربوطه هستند. به این ترتیب، صاحبان کسب و کارهای مجازی نیز مانند سایر مشمولان این قانون که عبارتند از:

♦ کلیه اشخاص حقوقی، صاحبان مشاغل گروه اول موضوع ماده 2 آئین نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم

♦ صاحبان مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده که از آنها فراخوان به عمل آمده است

مکلفند فهرست معاملات خود را مطابق اقلام اطلاعاتی درخواستی در سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی تهیه و تنظیم نمایند. صورت معاملات فصلی در مقاطع سه ماهه (فصلی) تهیه می‌شود.

نکته: گروه بندی جدید مودیان مالیاتی، بر اساس میزان درآمد کسب شده آنها صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، نوع کسب و کار در آن نقشی ندارد.  

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی

مهلت ارائه این گزارشات حداکثر تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل بوده و به یکی از شیوه‌های زیر در اختیار سازمان مالیاتی قرار می‌گیرد:

•  ارسال آنلاین اطلاعات به سامانه معاملات فصلی به صورت الکترونیکی
•  ارسال اطلاعات درخواستی به صورت لوح فشرده به اداره امور مالیاتی ذی‌ربط

 نکته

مودیان برای ارسال صورت گزارشات فصلی خود در موارد زیر می‌توانند اطلاعات صورتحساب‌های خود اعم از صورتحساب نوع اول و یا نوع دوم را به صورت مجموع با استفاده از گزینه ثبت تجمیعی ارسال نمایند:

•  مودیانی که کالا یا خدمات خود را به مصرف کننده نهایی عرضه می‌کنند
•  معاملاتی که تا میزان 5% حدنصاب معاملات کوچک (موضوع تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات) هستند

برای آشنایی با ثبت معاملات به صورت تجمیعی در معاملات فصلی و شرایط آن، کلیک کنید

تکالیف قانونی مالیات بر ارزش افزوده کسب و کارهای اینترنتی

سازمان مالیاتی مودیان مشمول پرداخت ارزش افزوده را طی هشت مرحله جهت ثبت نام در سامانه، فراخوان نموده است. در صورتی که صاحبان کسب و کارهای مجازی که بر مبنای فراخوان‌های هشت‌گانه، مشمول مالیات بر ارزش افزوده محسوب شوند، مکلف به اجرای کلیه تکالیف مربوطه هستند. به عبارت دیگر، در صورتی که کالا و یا خدمات ارائه شده در فروشگاه‌های مجازی مشمول پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده باشد، مودیان موظف به انجام تکالیف زیر خواهند بود:

•  ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده با مراجعه به نشانی www.evat.ir
•  تشکیل پرونده در واحد مالیاتی مربوطه
•  صدور صورتحساب و وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از کالاهای مشمول
•  تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت مالیات و عوارض ظرف مدت 15 روز پس از پایان هر فصل

نکته: بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده که از دی ماه سال 1400 قابل اجرا است، مودیان برای پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده خود تا پایان ماه بعد از تسلیم اظهارنامه فرصت خواهند داشت.

•  نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک کسب و کار خود حداقل به مدت 10 سال

برای آشنایی با چگونگی ثبت نام در سامانه ارزش افزوده و همچنین فراخوان‌های هشت‌گانه کلیک کنید

معافیت های مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی

کسب و کارهای اینترنتی که تا پایان سال ۱۴۰۱ کد مالیاتی نداشتند و اظهارنامه مالیاتی پر نکرده‌اند، از پرداخت مالیات معاف شدند. همچنین کسب‌وکارهایی که هم به صورت فیزیکی و هم مجازی فعالیت می‌کنند و اظهارنامه مالیاتی پر کرده‌اند؛ در صورتی که صورت‌های مالی خود را در دو بخش فعالیت فیزیکی و مجازی جدا کنند، بخشی که به صورت آنلاین و در سکوهای فروش اینترنتی داخلی انجام می‌شود، معاف از مالیات خواهد بود.