حق تمبر مالیاتی چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

امروزه در تمامی کشورهای جهان، قوانینی در رابطه با مالیات وجود دارند که کلیه نهادها، سازمان‌ها و مردم ملزم به اجرای آن‌ها هستند. این قوانین ممکن است همیشه به یک شکل نباشند و تغییراتی در آن‌ها ایجاد شود. آگاهی از این قوانین برای تمامی افرادی که با مالیات، پرداخت و دریافت آن به نحوی در ارتباط هستند، ضرورت دارد.

به همین علت، قوانین مالیاتی و تغییرات آن‌ها باید به صورت مداوم و در غالب اصلاحیه منتشر شوند تا کلیه مودیان مالیاتی بتوانند با این قوانین و تغییرات جدید آن‌ها آشنا شوند. یکی از تغییرات و اصلاحاتی که در حوزه قوانین مالیاتی انجام می‌شود، به قوانین مستقیم مالیات‌ها ارتباط دارد که بعضی از بخش‌های مالیاتی را دستخوش تغییراتی می‌کند.

در این مقاله قصد داریم تا در رابطه با قوانین مربوط به حق تمبر مالیاتی و نحوه اجرای آن‌ها با شما صحبت کنیم. برای آشنایی بیشتر با این قانون و اصول آن، توصیه می‌کنیم تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.

حق تمبر مالیاتی چیست؟

حق تمبر مالیاتی یکی از انوع مالیات مستقیم است. هنگامی که اسناد، اوراق و مدارک مربوطه از سوی بانک ها، شرکت ها و… صادر می شود، بلافاصله حق تمبر مالیاتی دریافت می گردد. این کار چگونه انجام می شود؟ از طریق الصاق و باطل شدن تمبر یا به صورت دریافت وجه، حق تمبر دریافت می گردد.

پس می توانیم بگوییم مالیات حق تمبر از انواع مالیات های مستقیم است که از طریق الصاق تمبر برای اسناد و اوراق بهادار دریافت می شود. این کار باعث می شود اوراق و اسناد به رسمیت شناخته شوند.

مفاد قانون حق تمبر مالیاتی

ماده 44 حق تمبر چک بانکی

از هر برگ چک که از طرف بانک ها چاپ می شود در موقع چاپ دویست ریال حق تمبر مالیاتی اخذ می شود .

ماده 45 اوراق مشمول حق تمبر مالیاتی

ماده 45 از اوراق مشروحه زیر نسبت به مبلغ آنها معادل نیم در هزار حق تمبر اخذ می‌شود:
برات ، فته طلب (سفته) و نظایر آنها .

تبصره: حق تمبر مالیاتی مقرر در این ماده بابت کمتر از 1000 (یک هزار) ریال معادل حق تمبر مالیاتی 1000 (یک هزار) ریال خواهد بود.

ماده 46 اسناد و مدارک و اوراق مشمول حق تمبر مالیاتی

از کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر شده و یا معامله و مورد استفاده قرار می‌گیرند (به استثنای اوراق مذکور در ماده 45 و ماده 48 این قانون) و همینطور اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال التجاره از قبیل بارنامه هوائی و دریائی و همچنین اوراق بیمه مال التجاره، 5،000 (پنج هزار) ریال و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری 1000 (یک هزار) ریال حق تمبر دریافت خواهد شد.

مؤسسات حمل و نقل، مسئول تنظیم دقیق بارنامه هستند و باید هویت و نشانی صحیح صاحب کالا و سایر اطلاعات مربوطه را در بارنامه درج کنند. لازم به ذکر است که کلیه نسخ کافی اوراق مذکور باید حداقل تا 5 سال از تاریخ صدور نگهداری شود.

تبصره از اوراق و مدارک به شرح مقرر در این تبصره حق تمبر مالیاتی اخذ می‌گردد

1. از کارت معافیت هر یک از مشمولان که به انحای مختلف از انجام دادن خدمت وظیفه معاف می‌شوند، بابت صدور کارت معافیت مذکور، مبلغ 10،000 (ده هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
2. از هر گونه گواهینامه رانندگی بین المللی مبلغ 50،000 (پنجاه هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
3. از هر پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین از شماره‌گذاری هر وسیله نقلیه‌ای که به صورت موقت وارد کشور می‌شود، مبلغ 200،000 (دویست هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
4. از گواهینامه رانندگی انواع خودرو به ازای هر سال و به مدت اعتبار، مبلغ 1000 ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
5. از کارنامه و گواهینامه دانش‌آموزان دوره ابتدائی، راهنمائی و متوسطه، مبلغ 1000 ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
6. از دانشنامه و گواهی دانشنامه کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر، مبلغ 10،000 (ده هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
7. از گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های ابتدائی، راهنمائی و متوسطه خارجی، مبلغ 20،000 (بیست هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
8. از گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های فنی و حرفه‌ای خارجی و دانشگاهی خارجی، مبلغ 50،000 (پنجاه هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
9. از پروانه مامائی یا مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی، مبلغ 20،000 (بیست هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
10. از پروانه مشاغل پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی، مبلغ 100،000 (یکصد هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.
11. از جواز تأسیس، کارت شناسائی واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های کسب و کار بابت صدور، مبلغ 100،000 (یکصد هزار) ریال و بابت تجدید آن‌ها مبلغ 50،000 (پنجاه هزار) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.

ماده 47 اسناد و مدارک بانکی مشمول حق تمبر مالیاتی

ماده 47 از کلیه قراردادها و اسناد مشابه آنها به شرح زیر که بین بانکها و مشتریان آنها مبادله یا ازطرف مشتریان تعهد می‌شود ، درصورتی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشود ، معادل ده هزار (10.000) ریال حق تمبر اخذ می‌شود:

• برگ قبول شرایط عمومی حساب جاری .
• قرارداد وام یا اعطای تسهیلات از هر نوع که باشد و نیز اوراق و فرم‌های تعهد آوری که بانکها به نام‌های مختلف در موقع انجام معاملات به امضای مشتریان خود می‌رساند .
• قراردادهای انواع سپرده‌های سرمایه گذاری .
• وکالت نامه‌های بانکی که در دفتر بانک تنظیم می‌شود و مشتریان حق امضای خود را به دیگری واگذار می‌نمایند .
• قراردادهای دیگری که بین بانکها و مشتریان منعقد می‌شود و طرفین تعهدات و مسئولیت‌هایی را به عهده می‌گیرند و به امور مذکور در این ماده مرتبط می‌شود .
•  ضمانت‌نامه‌های صادره از طرف بانکها .
• تقاضای صدور ضمانت‌نامه در صورتی که تقاضا از طرف بانک قبول شده و ضمانت‌نامه صادر گردد .
• تقاضای گشایش اعتبار اسنادی برای داخله ایران یا برای کشورهای خارج در صورتی که تقاضا از طرف بانک قبول شده و اعتبار اسنادی گشایش یابد .

ماده 48 ثبت شرکت و مالیات بر حق تمبر مالیاتی

در ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم آمده است که سهام همه شرکت‌‌های ایرانی به استثنای شرکت‌های تعاونی براساس ارزش سهام مشمول مبلغ نیم در هزار حق تمبر مالیاتی می‌شوند. این مالیات باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت رسمی شرکت پرداخت شود.

در همین ماده در مورد حق تمبر مالیاتی برای افزایش سرمایه شرکت‌ها نیز گفته شده که این مالیات باید به مبلغ نیم در هزار از تاریخ ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت‌ها از طریق ابطال تمبر پرداخت شود. در صورت افزایش سرمایه شرکت‌هایی که قبلاً سرمایه خود را کاهش داده‌اند تا میزانی که قبلاً حق تمبر آن پرداخت شده‌است، نیازی به پرداخت مجدد حق تمبر نیست.

ماده 49 حق تمبر مالیاتی اوراق و اسناد صادر شده در ایران و خارج از ایران

در صورتی‌که اسناد مشمول حق تمبر موضوع مواد 45، 46، 47 و 48 این قانون در ایران صادر شده باشد، صادرکنندگان باید تمبر مقرر را بر روی آن‌ها الصاق و ابطال نمایند.

هر زمان که اسناد مذکور در خارج از کشور صادر شده باشد، اولین شخصی که اسناد ذکر شده را متصرف می‌شود باید قبل از هر نوع امضاء اعم از ظهرنویسی، معامله، قبولی یا پرداخت به ترتیب فوق عمل نماید.

در هر صورت کلیه اشخاص یا مؤسساتی که در ایران اسناد مذکور را معامله، دریافت یا تأدیه می‌نمایند، متضامناً مشمول پرداخت حقوق مقرر خواهند بود.

ماده 50 معرفی نهادهای دولتی مسئول چاپ اوراق مشمول مالیات حق تمبر

وزارت امور اقتصاد و دارایی مجاز است سفته، برات، بارنامه و اوراق دیگر مشمول حق تمبر را چاپ و در دسترس متقاضیان قرار دهد. وزارت امور اقتصاد و دارایی می‌تواند در مواردی که مقتضی بداند، به جای الصاق و ابطال تمبر به دریافت حق تمبر در قبال صدور قبض مالیات اکتفا نماید.

ماده 51 جریمه عدم پرداخت حق تمبر

طبق ماده 51 قانون مالیات‌های مستقیم، جریمه پرداخت نکردن حق تمبر دو برابر وجه حق تمبر است. درواقع متخلف باید علاوه بر اصل حق تمبر، دوبرابر آن را به‌عنوان جریمه پرداخت کند.

همان‌گونه که میدانید اطلاع از قوانین مالیاتی بسیار مهم است و عدم آگاهی از این قوانین می‌تواند به ضرر اشخاص و شرکت‌ها باشد. بسیاری از تخلفات مالیاتی نیز ناشی از عدم آگاهی از قوانین و تغییرات آن‌هاست و تسلط بر این قوانین می‌تواند دقت و سرعت انجام اقدامات قانونی مربوط به محاسبه و پرداخت مالیات را افزایش دهد.

از آن‌جا که به اوراق و اسناد بااهمیت که جنبه حقوقی دارند باید توسط الصاق و ابطال تمبر رسمیت داده‌شود، در صورتی که اوراق و اسناد حقوقی بدون مالیات حق تمبر باشند ارزش قانونی ندارند و استفاده از این مدارک ممنوع است و جرم محسوب می‌شود. به همین منظور ما در این مقاله تلاش کردیم قوانین مربوط به مالیات حق تمبر را شرح دهیم و میزان و نحوه اجرای این قوانین را بیان کنیم تا تمامی مؤدیان بتوانند به راحتی میزان مالیات حق تمبر خود را محاسبه و پرداخت کنند.

حق تمبر را چگونه پرداخت کنیم؟

بعد از این که شرکت ثبت شد یا سرمایه آن افزایش پیدا کرد باید حق تمبر سرمایه را پرداخت کنید. میزان حق تمبر در این حالت برابر با نیم در هزار کل سرمایه یا سرمایه افزایش یافته است. مدت 2 ماه از زمان ثبت یا افزایش سرمایه برای پرداخت حق تمبر فرصت هست. در صورت عدم پرداخت به موقع، جریمه میشوید.

پرداخت حق تمبر به صورت غیر حضوری

برای پرداخت حق تمبر به صورت غیر حضوری باید شناسه یکتای اداره ثبت را وارد کنید.

برای دریافت شناسه یکتا برای شرکت تازه تاسیس با شماره پیگیری وارد سامانه اداره ثبت شرکت ها شوید. سامانه شناسه یکتا را به شما نشان می دهد.

ابتدا وارد سامانه پرداخت الکترونیک مالیات شوید. شناسه یکتا، شناسه ملی شرکت و نیز کد امنیتی را در قسمت های مربوطه وارد نمایید.

اگر سوالی مشاهده می کنید که مربوط به شما نیست، شماره همراه تان را وارد کرده و گزینه پرداخت آنلاین را بزنید.

مثال‌ هایی از حق تمبر مالیاتی

مثال 1

آقای حیدرپور در صدد اخذ وام به مبلغ 150،000،000 ریال از یکی از بانک‌ها است. اگر بانک 160% از مبلغ اصل وام نامبرده را، سفته دریافت کند. محاسبه حق تمبر سفته وام مورد نظر به صورت زیر خواهد بود:

توضیحات محاسبات

مثال 2

کارگاه تراشکاری نصر از کارآموزان خود بابت وثیقه معادل 300،000 ریال سفته اخذ می‌کند. محاسبه مبلغ حق تمبر مالیاتی سفته مذکور به صورت زیر خواهد بود:

با توجه به تبصره ماده 45 مبلغ حق تمبر سفته مذکور، 1000 ریال است.

مثال 3

شرکت آبسال (سهامی عام) در تاریخ 01/02/1387 اقدام به انتشار 20 هزار سهم 5،000 ریالی نموده است. اگر ارزش بازار هر سهم 4،900 ریال باشد، محاسبه حق تمبر مالیاتی انتشار سهام شرکت مذکور به صورت زیر خواهد بود:

توضیحات محاسبات حق تمبر مالیاتی

مثال 4

شرکت افسون (با مسئولیت محدود) دارای ۵ شریک است. مجموعه ارزش اسمی سهم‌الشرکه آن‌ها به مبلغ 540،000،000 ریال است. شرکت پس از گذشت ۵ ماه از تاریخ تشکیل هنوز مبادرت به پرداخت حق تمبر ننموده است. محاسبه مبلغ حق تمبر و جریمه شرکت مذکور طبق مواد 48 و 51 ق.م.م به صورت زیر خواهد بود:

توضیحات محاسبات هزینه حق تمبر و جریمه