از اسناد مهم حسابداری شرکت‌ها، سند افتتاحیه و سند اختتامیه است؛ که میزان سود و زیان شرکت را در یک دوره مالی مشخص می‌کند. آموزش ثبت سند اختتامیه و افتتاحیه و یادگیری آن، از جمله اقدامات مهمی است، که بر عهده حسابدار و مشاور حقوقی شرکت بوده، که باید به‌طور دقیق انجام شود. مؤسسه آکادمی کلهر، با مدیریت خانم دکتر کلهر؛ با کادری مجرب و مسلط به قوانین حقوقی شرکت‌ها، سال‌هاست که آموزش ثبت شرکت در قزوین را به علاقه‌مندان ارائه می‌دهند، و افراد زیادی هم از این آموزش‌ها، به خوبی برای پیشرفت در کارهای شرکت خود استفاده کرده‌اند.
بستن حساب ها در حسابداری:
بستن حساب ها در حسابداری در واقع یعنی صفر کردن مانده حساب های ثبت شده که با استفاده از بستانکار کردن مانده نهایی حساب هایی که مانده بدهکار دارند و همچنین بدهکار کردن حساب هایی که دارای مانده بستانکار هستند، صورت می گیرد.
زمان بستن حساب ها:
انجام هر کاری زمانی دارد و یک حسابدار ماهر و موفق به کسی گفته می شود که زمان انجام کار های خود را بداند و آنها را دقیق و درست اجرا نماید. بنابراین می توان گفت که بستن حساب ها در طی دو دوره زیر صورت می گیرد.
۱- طی دوره مالی: در این مورد مانده حساب برخی از مشتریان به دلایل مختلفی مثل عدم پرداخت بدهی و یا عدم ادامه همکاری، در طی سال مالی بسته می شود. یعنی در واقع می توان گفت که مانده بدهی مشتری مذکور، به سر فصل متناسب با آن انتقال می یابد.
۲- پایان دوره مالی: پایان دوره مالی، پیچیده تر و طولانی تر از طی دوره مالی است، این کار به دلایل زیر صورت می گیرد.
مشخص شدن سود و زیان دوره مالی
صدور سند اختتامیه
انتقال مانده حساب های دائم به دوره مالی بعد
صدور سند افتتاحیه
بستن حساب ها در پایان دوره مالی:
این عمل با توجه به نوع حساب ها صورت می گیرد که شامل موارد زیر می باشد.
- حساب های موقت سود و زیان
- حساب های مخلوط
- حساب های دائم (ترازنامه ای)
برای بستن حساب ها ابتدا بایستی مانده تمام حساب های موقت را به یک حساب دائم انتقال داد و سپس مانده تمامی حساب های دائمی، در سند اختتامیه بسته شده و در سند افتتاحیه به دوره مالی بعدی انتقال یابند.
حساب های موقت و دائم:
حساب های موقت و دائم به انواع زیر دسته بندی می شوند:
نمونه حساب های موقت: شامل حساب های مربوط به درآمد و هزینه ها می باشد:
- فروش
- هزینه حقوق و دستمزد
- هزینه آب، برق و گاز
- هزینه تلفن
- سایر هزینه های مربوطه
مانده این حساب ها، در پایان دوره مالی، بسته می شود اما به طور مستقیم به سال بعد منتقل نمی شود که به این حساب ها حساب های سود و زیانی می گویند.
حساب های مخلوط: این حساب ها، پیش پرداخت اجاره و پیش دریافت درآمد محسوب می شوند که شامل دو بخش زیر است:
- موقت
- دائمی
در حساب های مخلوط، در پایان دوره مالی بخشی از حساب به عنوان حساب موقت به حساب هزینه منظور می گردد و بخشی دیگر از آن نیز به عنوان حساب دائم به دوره مالی بعدی انتقال می یابد.
حساب های دائمی: حساب های این گروه شامل دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام می شود که شامل موارد زیر است:
- موجودی نقد و بانک
- حساب های دریافتی تجاری
- سرمایه
این نوع از حساب ها که به حساب های ترازنامه ای معروفند، مانده آنها در پایان دوره مالی بسته می شود و به طور مستقیم به دوره مالی بعدی انتقال می یابد.
پیشنهاد می‌شود مقاله ثبت دفاتر قانونی را مطالعه کنید
روش بستن حساب های موقت در پایان سال:
حساب های موقت با استفاده از یک حساب موقت واسط به نام “حساب خلاصه سود و زیان” بسته می شوند که دارای انواع زیر می باشد:
حساب خلاصه سود و زیان: این حساب، حساب موقتی می باشد که مانده سایر حساب های موقت، به وسیله آن بسته می شود و مانده نهایی مشخص شده، نشان دهنده میزان سود یا زیان شرکت در طی یک دوره مالی است.
مانده بدهکار: این حساب، نشان دهنده بیشتر بودن هزینه های یک دوره مالی نسبت به درآمدها بوده و نشان دهنده میزان زیان شرکت می باشد.
مانده بستانکار: این حساب، نشان دهنده بیشتر بودن درآمدهای یک دوره مالی نسبت به هزینه ها بوده و نشان دهنده میزان سود شرکت می باشد.
ماهیت حساب خلاصه سود و زیان: حساب خلاصه سود و زیان دارای دو ماهیت مانده بدهکار و مانده بستانکار می باشد.
مراحل بستن حساب های موقت:
مرحله 1- بستن حساب فروش یا درآمد: مانده حساب فروش یا درآمد، بدهکار می گردد و به همان میزان خلاصه سود و زیان بستانکار می گردد.
مرحله 2- بستن حساب هزینه: در مرحله دوم، معادل جمع تمام هزینه ها، خلاصه سود و زیان بدهکار شده و هزینه ها بستانکار می گردد.
مرحله 3- بستن حساب خلاصه سود و زیان: این مرحله شامل:
- بستن حساب خلاصه سود و زیان با فرض مانده بستانکار (سود)
- بستن حساب خلاصه سود و زیان با فرض مانده بدهکار (زیان)
مرحله 4- بستن حساب های دائمی در پایان سال: پیش از بستن حساب های دائمی (صدور سند اختتامیه) ابتدا باید ذخیره مالیات، اندوخته قانونی و سایر موارد نیز شناسایی و ثبت گردد. روش انجام هر یک از موارد به شرح زیر می باشد:
روش محاسبه میزان مالیات:
بر اساس قانون مالیات های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد معادل 25 درصد سود خالص می باشد. قبل از محاسبه ذخیره مالیات عملکرد باید با در نظر گرفتن ق.م.م، مواردی از قبیل درآمد های معاف از مالیات و همچنین هزینه های مربوط به درآمد های معاف از مبلغ سود کنار گذاشته شود و همچنین سایر موارد نیز رعایت گردد.
نکته: میزان ذخیره در نظر گرفته شده به صورت علی الحساب می باشد و مبلغ دقیق آن پس از رسیدگی به اسناد و مدارک توسط سازمان امور مالیاتی مشخص می شود.
روش محاسبه اندوخته قانونی:
اندوخته قانونی بخشی از سود خالص هر سال می باشد که طبق ماده 140 اصلاحیه قانون تجارت باید به عنوان ذخیره قانونی در نظر گرفته شود.
طبق قانون تجارت باید هر ساله معادل 5 درصد سود شرکت، به منظور اندوخته قانونی ذخیره شود تا میزان آن به 10 درصد سرمایه برسد.
پس از اینکه مقدار اندوخته قانونی با 10 درصد سرمایه شرکت برابر شد، الزامی به ذخیره مقدار بیشتر وجود ندارد و اختیاری می باشد.
بر اساس ماده 237 قانون تجارت سود خالص شرکت در هر سال مالی عبارتست از:
درآمد حاصل در همان سال مالی – کلیه هزینه ها و استهلاک ها و ذخیره ها
نکته: طبق ماده 238 اصلاحیه قانون تجارت، مبنای محاسبه اندوخته قانونی، سود خالص پس از وضع زیان های وارد شده در سال های قبل و مالیات می باشد.
بنابراین، در شرایطی که شرکت زیان انباشته (سنواتی) داشته باشد، فقط رقم سود خالص سال جاری نباید مبنای محاسبه اندوخته قانونی قرار گیرد بلکه لازم است ابتدا جمع زیان سنواتی از رقم سود خالص سال جاری کسر شده و پس از آن مالیات عملکرد محاسبه و در نهایت اندوخته قانونی حساب می شود.
روش محاسبه سایر اندوخته ها:
محاسبه سایر اندوخته هایی مانند اندوخته عمومی و احتیاطی، کاملا اختیاری و بر اساس نظر شرکت و مدیران آن می باشد که در صورت تصمیم هیئت مدیره انجام می گیرد. این اندوخته ها با توجه به سود خالص محاسبه می شوند و طبق مصوبه هیئت مدیره انجام می گیرند.
مرحله 1- محاسبه مالیات عملکرد: در مرحله اول، ابتدا زیان انباشته از سود سال جاری کسر می گردد و عدد حاصل مشمول 25 درصد مالیات می شود.
مرحله 2- محاسبه اندوخته ها: در مرحله دوم، زیان انباشته و مالیات، از سود سال جاری کسر می گردد تا مبنای محاسبه اندوخته حاصل شود و پس از محاسبه رقم آن، اندوخته قانونی و احتیاطی، حساب می شوند.
سپس مانده این حساب ها نیز به همراه سایر حساب های دائمی به صورت مستقیم به دوره مالی بعد انتقال می یابند که برای انجام این کار از حساب “تراز اختتامیه” استفاده می گردد.
ثبت سند افتتاحیه در سال مالی جدید:
ثبت سند افتتاحیه دقیقا بر عکس اختتامیه و بستن حساب های دائمی در پایان سال است با این تفاوت که لازم است به جای حساب “تراز اختتامیه” از حساب “تراز افتتاحیه” استفاده گردد.
