سرمایه گذاری در علم اقتصاد به معنای تخصیص منابع مالی به یک یا چند دارایی مختلف، به امید به دست آوردن منابع با ارزش‌تر در آینده است. سرمایه گذاری می‌تواند به دو صورت سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیرمستقیم صورت بگیرد. سرمایه گذاری می‌تواند دارای درجات مختلف ریسک‌پذیری باشد و هر فردی، خواه شخصی با تحصیلات دانشگاهی و خواه یک شهروند عادی، می‌تواند با توجه به شرایط خود از تصمیمات سرمایه گذاری استفاده کند.

ماهیت سرمایه گذاری 

سرمایه گذاری عبارت است از تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی که برای مدتی در زمان آتی نگهداری خواهد شد.

بنابراین مستلزم مدیریت ثروت سرمایه گذاران است. این ثروت شامل مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی است؛ بنابراین ارزش فعلی و مفهوم بهره مرکب می‌تواند نقش مهمی را در این فرایند داشته باشد.

هدف سرمایه گذاران معمولا، رشد و توسعه سرمایه خود و بهره مندی از منافع آن در آینده هست. آن ها معمولا ممکن است سرمایه خود را به مدت طولانی و طی سال‌ها و دهه‌ها نگه داشته و از سود دهی آن بهره ببرند. البته سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف دارای تعابیر مختلفی است.

برای مثال، در اقتصاد شرکت ها، شامل ایجاد و تامین سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه در شرکت‌ها است که در انتظار پیشرفت کسب و کار و سود بیشتر است. هر چقدر سرمایه یک شرکت بیشتر باشد، بهتر می‌توان به سود و درآمد بیشتری دست پیدا کند.

• در علم اقتصاد

سرمایه‌گذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود اما در آینده فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا برای او سودآور خواهد بود.

• در علم مالی

سرمایه‌گذاری به این معنی است که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد و پیش‌بینی می‌کند که آن دارایی مالی در آینده سودآور خواهد بود و قیمتش افزایش خواهد یافت، لذا با فروش به قیمت بالاتر سود خوبی به دست خواهد آورد.

مفهوم سرمایه و سرمایه گذاری

کلیه منابع مالی و پولی و منابع قابل تبدیل به پول، سرمایه خوانده می‌شود. جوامع و شرکت‌هایی که معمولا دارای سرمایه بیشتری هستند، نسبت به رقبای خود که سرمایه کمتری دارند، عملکرد و فعالیت بهتری دارند.

در عصر حاضر، نیروهای انسانی نیز قسمتی از سرمایه محسوب می‌شوند. سرمایه می‌تواند هم نقدی باشد هم غیر نقدی. سرمایه نقدی همان پول نقد است و سرمایه غیر نقدی شامل انواع دارایی­‌ها می‌شود که افراد در اختیار دارند. البته سرمایه با پول متفاوت است و فرق دارد.

پول فقط نقدینگی هست که همیشه در دسترس است و قابل تبادل سریع هست. اما سرمایه دارای مدت زمان و طول عمر زیادتری بوده و به منظور ایجاد ثروت در سرمایه­ گذاری، استفاده می‌شود.

به عنوان مثال: برندها، نرم افزارها و…که از طریق آن­‌ها می‌توان ثروت ایجاد کرد، نوعی سرمایه محسوب می‌شوند.

پیشنهاد میشود مقاله صندوق سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدامند؟ را مطالعه کنید

انواع روش های سرمایه­ گذاری

سرمایه گذاری بر حسب موضوع به دو دسته واقعی و مالی تقسیم می‌شود. دسته واقعی نوعی است که فرد با فدا کردن ارزشی در زمان حاضر، نوعی دارایی واقعی به دست می‌آورد. درواقع موضوع سرمایه گذاری، دارایی واقعی است.

خرید ملک یا آپارتمان، نمونه‌ای از آن است. در دسته مالی، فرد در ازای فدا کردن ارزش حاضر، نوعی دارایی مالی که نتیجه آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است به دست می‌آورد.

سرمایه گذاری در اوراق بهادار مثل سهام عادی یا اوراق مشارکت که فرد در ازای پرداخت پول، محق به دریافت جریانی از وجوه نقد به شکل سود می‌شود، سرمایه گذاری مالی محسوب می‌شود.

۱- املاک و مستغلات

خرید خانه، آپارتمان، زمین و… به منظور کسب درآمد یا افزایش سرمایه می‌تواند یک نوع سرمایه­ گذاری واقعی محسوب شود. این درآمد می‌تواند از اجاره آن ملک یا فروش به قیمتی بالاتر از نرخ خرید انجام شود.

۲- کالاهای فیزیکی

خرید طلا، نقره، جواهرات و هر نوع کالای ارزشی که قابلیت خرید و فروش مجدد داشته باشد می‌تواند یک نوع سرمایه گذاری واقعی محسوب می‌شود.

۳- سهام

خرید سهام شرکت‌ها در بازار بورس اوراق بهادار به منظور کسب درآمد و افزایش سرمایه یک سرمایه ­گذاری مالی محسوب می‌شود. ریسک سرمایه ­گذاری در بازار بورس بسیار بالاست و کسانی که دانش آن را در این بازار را دارند می‌توانند با مدیریت ریسک در این بازار فعالیت کنند و بازدهی بیشتری نسبت به سایر دارایی‌ها به دست آورند.

۴- اوراق بدهی

اوراق بدهی جهت تامین بودجه مالی لازم برای پیاده‌سازی طرح‌های شرکت‌ها و نهادهای کشور است. و به طور معمول توسط دولت منتشر و ضمانت می‌شود.

و از آنجایی که پرداخت اصل و فرع این اوراق توسط دولت تعهد می‌شود، جزء اوراق کم ریسک شمرده می‌شوند.

اوراق بدهی مشخصات مشترکی ازجمله تاریخ سررسید، ارزش اسمی، نرخ سود اسمی و قیمت فروش دارند. اوراق مشارکت و صکوک دو نوع عمده از اوراق بدهی موجود در بازار محسوب می‌شوند.

۵- سپرده بانکی

یکی از سرمایه گذاری­‌های کم ریسک سپرده‌های بانکی مدت دار است که توسط بانک‌ها ارائه می‌شود و در حساب­‌های مختلف در بازه­‌های زمانی متفاوت می‌تواند نرخ سود مختلفی داشته باشد. این سرمایه ­گذاری با توجه به ریسک کم آن بازدهی پایین‌تری نسبت به سایر گزینه‌های موجود در بازار خواهد بود.

۶- صندوق های سرمایه ­گذاری

صندوق سرمایه ­گذاری یکی از روش‌های سرمایه ­گذاری در بازار سرمایه است. صندوق­‌ها نهادهای واسطه مالی هستند که وجوه مردم را جمع آوری کرده و در اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده و افراد را از سود حاصل منتفع می‌کنند.

۷- صندوق سرمایه ­گذاری درآمد ثابت

این صندوق­‌ها با ترکیب دارایی‌های مالی مختلف مانند اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، اوراق خزانه و … جزء سرمایه ­گذاری­‌های کم ریسک محسوب می‌شوند و دارای ضامن نقد شوندگی و پرداخت سود می­‌باشند که در بازه زمانی معین به سرمایه‌گذاران سود صندوق را پرداخت می­‌نمایند.

۸- صندوق سرمایه گذاری در سهام

این صندوق­‌ها درصد مشخصی از ترکیب دارایی خود را به سهام شرکت‌های بورسی و مابقی را به اوراق مشارکت اختصاص می‌دهند، بنابراین ریسک بالاتری به نسبت صندوق‌های درآمد ثابت دارد و همچنین احتمال بازدهی بیشتر نیز وجود دارد.

۹- صندوق سرمایه­ گذاری مختلط

این نوع صندوق­‌ها در ترکیب دارایی خود از سهام و اوراق با درآمد ثابت به نسبت تقریباً مساوی سرمایه‌گذاری می‌کنند. نسبت دارایی‌ سهام و اوراق با درآمد ثابت صندوق‌های مختلط ممکن است در طول زمان تغییر یابد.

عمدتاً این نسبت حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد سهام است و مابقی شامل اوراق با درآمد ثابت است. ریسک این نوع صندوق­‌ها از صندوق‌های سهامی کمتر و بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت خواهند داشت.

۱۰- صندوق سرمایه ­گذاری قابل معامله (ETF)

این صندوق­‌ها دارایی‌های متنوعی از سهام و اوراق بهادار دارند و مانند سهام در بورس معامله می­‌شوند. برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که NAV هر واحد در پایان روز محاسبه و مبنای خرید و فروش قرار می‌گیرد، ETF را می‌توان همانند سهام در طول یک روز معاملاتی معامله کرد.

آموزش سرمایه گذاری 

مهمترین نکته ای که باید در رابطه با سرمایه گذاری بدانید این سات که بدون آموزش دیدن نمی توان وارد هیچ بازاری شد.

چون قطعا هر خریدی بدون اطلاع کافی از بازار هدف می تواند ضرر بسیار سنگینی به شما بزند که جبران آن شاید غیر ممکن باشد.

مخصوصا اگر بخواهید وارد بورس ایران شوید و در آن سرمایه گذاری کنید، پیشنهاد می‌کنیم که بدون شک اول در کلاس آموزش بورس شرکت کنید و بعد از اینکه راه و رسم سرمایه گذاری را با استفاده از تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی یاد گرفتید اقدام به سرمایه گذاری کنید.

۷ روش سرمایه گذاری در ایران

انواع روش های سرمایه گذاری به طور کلی عبارت است از تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی که برای مدتی در زمان آتی نگهداری خواهد شد. سرمایه­ گذاری مستلزم مدیریت “ثروت” سرمایه ­گذاران است.

این ثروت شامل مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی است. سرمایه­ گذاری درواقع چشم­ پوشی از مصرف امروز به امید کسب بازدهی در زمان آینده است.

فرصت­‌های سرمایه­ گذاری زیادی در چهارچوب اقتصاد داخلی وجود دارد که در این مقاله، طی یک دسته­ بندی کلی، به بررسی انواع فرصت­‌ها و روش های سرمایه گذاری و ویژگی­‌های هر بازار خواهیم پرداخت. فرصت­‌های بررسی شده در این مقاله به شرح زیراند:

فرصت های سرمایه گذاری

1. بازار پول

2. بازار سرمایه

3. بازار مسکن

4. بازار سکه

5. بازار طلا

6. بازار ارز

7. سرمایه­ گذاری خطرپذیر (کسب­ و کارهای نوپا یا استارتاپ­‌ها)

انواع روش های سرمایه­ گذاری در راستای کسب “بازدهی” انجام می­‌شود، ریسک نیز بخش جدایی­ ناپذیر بازدهی است.

بدین معنا که کسب بازدهی­‌های بالاتر به واسطه پذیرش ریسک­‌های بیشتر اتفاق می­‌افتد و این موضوع مهم­ترین فاکتور تفاوت بین فرصت­‌های سرمایه­ گذاری است.

گرچه فاکتورهای مهم دیگری نیز همچون افق سرمایه­ گذاری، حجم سرمایه ­گذاری، میزان نقد شوندگی (به معنی سهولت در تبدیل به نقد شدن) و… از سایر عوامل موثر در سرمایه­ گذاری هستند.

در ادامه، در هر بخش سعی شده ­است تا مهم­ترین عوامل موثر جهت تصمیم­ گیری در ورود به هر بازار (فرصت سرمایه­ گذاری) مورد بررسی قرار گیرد. سرمایه‌گذاری، به لحاظ افق زمانی به دو دسته سرمایه گذاری‌های بلندمدت و کوتاه مدت قابل تقسیم است. همچنین در رویکردی دیگر، می‌توان سرمایه گذاری را به دو گروه عمده تقسیم کرد:‌

• مالکیتی ‌سرمایه‌گذاری‌هایی همچون سهام و املاک در این دسته جای می‌گیرند.
• اعتباردهی اوراق خزانه و سپرده بانکی در این دسته جای می‌گیرند.

در اقتصادهایی همچون اقتصاد ایران که از یکسو با نوسانات زیادی در متغیرهای کلان اقتصادی همچون نرخ بهره و نرخ تورم رو به رو هستیم و از سویی دیگر رشد شاخص قیمت­‌ها، رقم بالایی است، موضوع سرمایه­ گذاری اهمیت دوچندان می­‌یابد.

با توجه به تورم موجود در اقتصاد ایران و کاهش ارزش پول ملی، پیدا کردن راه کاری مناسب برای حفظ ارزش پول در مقابل تورم بسیار مهم است. لازم به ذکر است، برای تصمیم گیری درباره سرمایه گذاری بایستی فاکتورهای زیر را مد نظر قرار دهید:

فاکتورهای مهم برای سرمایه گذاری

• میزان پول در دسترس و تناسب آن با کمترین حجم سرمایه‌گذاری در بازار هدف
• نقدشوندگی مورد نیاز
• بازدهی مورد انتظار
• درجه ریسک گریزی
• افق سرمایه‌گذاری

۱- روش های سرمایه گذاری در بانک

یکی از راهکارهای سرمایه­ گذاری که درصد بالایی از حجم سرمایه­ گذاری‌­ها در ایران را به خود جذب کرده، سپرده بانکی است. در این روش، پول به بانک سپرده می­‌شود و به صورت ماهانه مبلغی به­ عنوان سود سپرده دریافت می­‌شود.

بهره بانکی به‌عنوان سرمایه گذاری بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود. مهم­ترین ویژگی این سودآوری، تضمینی و قطعی بودن آن است. در حال حاضر میزان سود یا نرخ بهره بانکی بر اساس ضوابط و بخشنامه‌های بانک مرکزی، مشخص و ابلاغ می‌شود.

سرمایه‌گذاری در بانک به لحاط افق زمانی به دو دسته زیر قابل تقسیم است:

سرمایه گذاری کوتاه مدت ویژگی‌های کلی این سرمایه گذاری به شرح زیر است

• شامل سپرده‌ای است که به صورت نامحدود قابل واریز و برداشت باشد. درواقع این حساب قابل افزایش و یا کاهش می‌باشد.
• این نوع سپرده سرمایه گذاری از جمله منابع ارزان قیمت محسوب می‌شود.
• سپرده کوتاه مدت در هر زمانی قابل برداشت است.
• با درخواست مشتری، سود سپرده‌گذاری کوتاه مدت، به صورت ماهانه از طرف بانک واریز می‌شود.

سرمایه گذاری بلند مدت چیست؟

سرمایه گذاری بلند مدت سپرده‌ای است که افراد به منظور سرمایه‌گذاری و دریافت سود بیشتر به مدت معینی مثلا دو، سه، چهار و یا پنج سال نزد بانک گذاشته و به میزان سرمایه خود در سود حاصل از ایم سپرده بهره‌مند می‌شوند.

ویژگی‌های کلی این سرمایه‌گذاری به شرح زیر است:

• از طریق سپرده سرمایه‌گذاری بلند‌مدت، افراد سرمایه خود را به مدت طولانی در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند و می‌توانند در فعالیت‌های بلند مدت شرکت کنند.
• برداشت به صورت نامحدود نبوده و فرد نمی­تواند هر زمانی که بخواهد وجه سپرده خود را برداشت کند.
• درسپرده بلند مدت فرد نمی تواند مبلغ سپرده گذاری شده را از یک بانک به بانک دیگر انتقال دهد.

در سرمایه­ گذاری در بانک‌­ها، هرچه مدت زمان طولانی­تر باشد، میزان سودآوری بیشتر است، برای مثال حساب پس‌انداز پنج‌ساله بیشتر از سپرده یک‌ساله سود می‌کند، اما از طرفی اگر سرمایه‌گذار بخواهد قبل از سررسید حساب خود را ببندد با نرخ شکست (termination fee) روبه‌رو می‌شود.

برای همین سپرده بانکی بلندمدت، مورد سرمایه‌گذاری مناسبی برای همه شرایط (به‌خصوص شرایط نا اطمینانی) نیست، چراکه در حالت عادی تا پنج سال امکان تغییر و انتقال آن به سایر بازارها وجود ندارد.

و این در شرایطی است که در اقتصاد تورمی و نوسانی همچون ایران، بلوکه شدن پول در چنین حسابی ریسک بالایی دارد.

لازم به ذکر است، در شرایط فعلی اقتصاد ایران با توجه به دو رقمی و بیش از ۳۰% بودن تورم، رقم بهره­ی بانکی اولین نقش یک فرصت سرمایه ­گذاری یعنی حفاظت از پول در برابر تورم و کاهش قدرت خرید را هم نمی‌­تواند ایفا کند.

۲- سرمایه گذاری در مسکن

سرمایه گذاری در زمین و مسکن نیاز به سرمایه چند صد میلیونی و یا حتی چند میلیاردی دارد. از این رو معمولا اشخاص درآمدهای خود را در بازارهای دیگری نظیر بورس، طلا و … که نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه گذاری درملک مزیت مهم کسب درآمد ماهیانه از آن را دارد. بااجاره دادن ملک، نه تنها اصل سرمایه از تورم حفظ می شود بلکه با کسب مبلغی به صورت ماهیانه، سود دیگری را هم به سرمایه گذار اعطا می کند.
ریسک های جدی ای که این نوع سرمایه گذاری را تهدید می کنند، نقدشوندگی پایین و داشتن تخصص برای خرید در مناطق مناسب هستند.

دو روش سرمایه گذاری در مسکن

• خرید مسکن به عنوان یک کالای سرمایه­ گذاری، مشکلاتی نیز در پی دارد. در بسیاری از کشورها خرید و رها کردن یک واحد آپارتمانی، مالیات زیادی برای خریدار به ارمغان می‌آورد. در این کشورها اجاره دادن ملک بهترین راهکار برای کاهش هزینه‌های مالیاتی است. با این حال، در ایران هنوز به صورت دقیق چنین قوانینی وجود ندارد. هرچند زمزمه‌هایی برای تصویب چنین قوانینی نیز به گوش می‌رسد. همچنین خرید مسکن بسیار پرهزینه و دارای ریسک زیادی بوده و ممکن است سود مورد انتظار را در کوتاه‌مدت به همراه نداشته باشد. به علاوه اینکه، نقدشوندگی پایین بازار مسکن یکی از معایب سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
• پیش‌فرض صاحب‌خانه‌ها این است که قیمت خانه متناسب با تورم رشد می‌کند. اجاره هر مبلغی که باشد سود است، چون بالای خط تورم قرار می‌گیرد اما این پیش‌فرض درست نیست. اجاره خانه در مجموع چسبنده‌تر از قیمت خانه است و معمولا به همان اندازه رشد نمی‌کند. همچنین از جنبه­ی دیگر، با بالارفتن عمر بنا، استهلاک بر رشد قیمت غلبه می‌­کند. برای همین اگر قصد داریم از اجاره خانه کسب درآمد کنیم، بهتر است افق زمانی خود را بیش‌تر از ده‌ سال در نظر نگیریم؛ یعنی خانه هفت تا ده سال ساخت را با خانه نوساز عوض کنیم.

لذا می­‌توان ویژگی­ های این فرصت سرمایه ­گذاری را به شرح زیر دانست:

• اطمینان از ثبات سرمایه
• ریسک نسبتاً پایین برای حفظ سرمایه
• سرمایه‌گذاری بلند مدت
• قابلیت استفاده یا درآمدزایی با سکونت یا اجاره
• قابلیت ضعیف نقدشوندگی سرمایه به پول (ممکن است شما برای فروش مسکن خود مدت‌ها منتظر بمانید)
• در چند دهه گذشته در ایران بازار مسکن از جمله بازارهای درگیر در رکودهای شدید این سال‌ها بوده است.
• مسکن از روش‌های سرمایه‌گذاری در ایران است که نمی‌توان به آن به عنوان یک سرمایه­ گذاری کوچک نگاه کرد. فردی که قصد ورود به این بازار را داشته باشد، نیاز به سرمایه زیادی خواهد داشت.

۳- سرمایه گذاری در ارز

بازار ارز یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرریسک و پرنوسان است و پارامترهای بسیار زیادی نظیر روابط خارجی، روابط اقتصادی شامل واردات و صادرات، سیاست های دولتی و سیاست های کلی بانک مرکزی بر آن تاثیرگذار است. از طرف دیگر، ممکن است در شرایط خاصی خرید و فروش ارزهای پر استفاده مانند دلار و یورو، با محدودیت‌های جدی همراه شود و نگهداری مقدار زیادی از آن‌ها مطابق قانون تخلف به شمار رود. بنابراین سرمایه گذاری در این بازار جز سرمایه گذاری پرریسک بوده و  در بازه های زمانی کوتاه مدت نیز نوسانات زیادی را خواهد داشت.

۴- سرمایه گذاری در طلا

مزیت طلا بر برخی از نوع های دیگر سرمایه گذاری نقدشوندگی نسبتابهتر و بازدهی دوگانه است. به دلیل تعیین نرخ طلا بوسیله نرخ جهانی انس، طلا می تواند هم از نوسان قیمت انس و هم با نوسان قیمت دلار، بازدهی داشته باشد.مزیت دیگر طلا، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم است.
از جمله ریسک های متوجه این نوع سرمایه گذاری، ریسک ناشی از اصل و یاتقلبی بودن و مکان نگهداری آن به عنوان یک کالای فیزیکی می باشد. با روی کارآمدن صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا، نه تنها این ریسک ها از بین رفته اند، بلکه دغدغه خرید و فروش و مالیات طلا نیز برطرف شده است.

۵- سرمایه گذاری روی سکه

چیزی که همیشه باعث شده تا به سکه به‌عنوان یکی از بازارهای سرمایه‌گذاری نگاه شود، این است که خاصیت «نقد شوندگی» بالایی دارد. خرید سکه در مقایسه با موارد دیگر به سرمایه کمتری نیاز دارد.

برای همین عده بسیاری برای حفظ ارزش پول خود، سکه طلا خریداری می­‌کنند؛ اما کسب سود مستمر از آن مستلزم برخورداری از دانش و مهارت است که هرکسی از پس آن برنمی‌آید.

خرید گواهی سپرده کالایی سکه طلا نیز از ابزارهایی است که بسیار عاقلانه‌تر از خرید سکه فیزیکی و نگهداری آن است. همچنین، در بازار آتی سکه که از اجزای بازار سرمایه کشور است می‌توان قراردادهای آتی سکه طلا نیز خریداری کرد.

خرید قراردادهای آتی سکه طلا در بازار آتی، متفاوت از خرید سکه فیزیکی است، به طور مثال می‌توان از اهرم موجود در آن بازار استفاده کرد و با مبالغ کم، تعداد بیشتری قرارداد سکه خریداری نمود.

۶- سرمایه گذاری در بازار سرمایه

در بازار سرمایه، اوراق بهادار با سررسید بیش از یک سال به فروش می­‌رسند. از جمله ابزارهایی که در این بازار ارائه شده ­است می‌­توان به سهام، اوراق مشارکت، صکوک، اوراق تسهیلات مسکن، قراردادهای اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد. سرمایه­ گذاری در بورس یکی از مرسوم‌ترین روش‌های سرمایه­ گذاری در دنیا است.

شرکت‌های معتبر در صنایع مختلف، سهام خود را در بورس اوراق بهادار عرضه می‌کنند تا افراد مختلف، سهام‌دار آن شرکت شوند. عدم نیاز به سرمایه‌های کلان برای خرید سهام و ورود به بورس، یکی از دلایل جذابیت این بازار برای سرمایه­ گذاری است.

در رابطه با آن‌چه که برخی از افراد جامعه در مورد ریسک بالای سرمایه ­گذاری در بورس بیان می‌کنند، باید گفت، ریسک موجود در این روش سرمایه ­گذاری بیش از آن که از ذات خود بازار ناشی شود، از رویکرد سرمایه گذاران آن ناشی می­شود.

حتی در بورس نیز، می­‌توان با به کارگیری روش­های تحلیلی، بررسی اطلاعات شرکت­ها و اقدام به سرمایه­ گذاری براساس تحلیل و شناخت، ریسک سرمایه­ گذاری را کاهش داده و تعدیل کرد.

شرکت های بزرگ یا شرکت های کوچک؛ سهام کدام با ارزش تر است؟

برخی گمان می‌کنند که سرمایه گذاری بر روی شرکت‌های بزرگ، سودآوری بیشتری دارد. این در حالی است که آمارها نشان از رشد بالای ارزش سهام شرکت‌های کوچک در مدت زمان کوتاه می‌دهند؛ اما باید گفت، درواقع این تنها اندازه شرکت­‌ها نیست که تعیین‌کننده ارزش و متعاقبا قیمت آن‌ها در بازار است، بلکه آن‌چه اهمیت دارد عمکرد شرکت‌­ها، سودآوری و قابلیت اولا ثبات و تکرار سودآوری و ثانیا رشد در سودآوری است.

اگر بتوانید به موقع سهام مناسبی خریداری کنید، با یک سرمایه گذاری کوچک به رشد بالایی از ارزش سهام دست پیدا خواهید کرد. در نتیجه سعی کنید سبد سرمایه ­گذاری خود را متنوع کرده و تنها شرکت­‌های بزرگ را در نظر نگیرید.

یکی دیگر از مزایای سرمایه­ گذاری در بورس نسبت به بسیاری از روش‌های سرمایه گذاری در ایران، قابلیت نقدشوندگی سهام است. شما با خرید سهام در بورس نگرانی بابت نقد شدن پول خود نخواهید داشت.

تمام آنچه که سرمایه­ گذاری می‌کنید را در هر زمانی که بخواهید (در بازه زمان معاملات بازار) بسیار راحت­تر از سایر بازارها می‌توانید به فروش برسانید.

نکته قابل توجه دیگر موضوع سهولت دسترسی است، درواقع قابلیت معامله سهام در بورس از طریق اینترنت نیز امکان پذیر است.

در واقع حتی شما نیازی به حضور فیزیکی نیز ندارید و به سادگی می‌توانید سهام مد نظر خود را خریداری کنید و یا سهام خود را به فروش برسانید.

دو حالت سرمایه­ گذاری در بازار سرمایه

سرمایه گذاری در بازار سرمایه به دو صورت می­تواند انجام شود که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت:

• سرمایه‌گذاری مستقیم

سرمایه گذاری مستقیم نوعی از سرمایه گذاری است که در آن فرد سرمایه گذار مدیریت کامل سرمایه های خود را بر عهده دارد. این روش ریسک بالاتری در مقایسه با روش های غیر مستقیم دارد؛ اما قطعا سود بیشتری نیز خواهد داشت. سرمایه گذاری مستقیم خصوصا زمانی که فرد قصد فعالیت در بازار بورس و خرید سهام شرکت‌های مختلف را داشته باشند نیازمند داشتن مهارت، دانش و تجربه بالایی است در غیر اینصورت ممکن است فرد دچار خسارت های سنگین شود.

• سرمایه­ گذاری غیرمستقیم

این روش سرمایه گذاری دقیقا نقطه مقابل سرمایه گذاری مستقیم است و افرادی که دانش، تجربه و مهارت خاصی ندارند و یا زمان کافی برای فعالیت در بازار سرمایه را ندارند می‌توانند سرمایه‌های خودشان را در اختیار واسطه های مطمئن و بهترین صندوق سرمایه گذاری قرار بدهند. سرمایه گذاری غیر مستقیم دارای ریسک کمتری نسبت به سرمایه گذاری مستقیم است اما سود و بازدهی کمتری نیز دارد.
در کنار این دسته بندی می توان از نظر زمانی نیز سرمایه گذاری را به دو روش سرمایه گذاری کوتاه مدت و سرمایه گذاری بلند مدت تقسیم بندی کرد که هر کدام شرایط و قواعد خاص خود را دارند و می توانند بازدهی متفاوت داشته باشند.

پیشنهاد میشود مقاله بازار بورس چیست و چگونه می توانیم در این بازار سرمایه گذاری کنیم؟ را مطالعه کنید

ویژگی‌­های سرمایه­ گذاری بازار سرمایه

• می‌توان با هر مبلغی در آن سرمایه‌گذاری کرد و این کار را از هرجای دنیا که هستید فقط با داشتن یک اتصال اینترنت و یک لپ‌تاپ، موبایل یا کامپیوتر می­توانید انجام دهید.
• شفافیت اطلاعاتی در بورس، یکی از مهم­ترین ویژگی­‌های شرکت­‌های پذیرفته شده در این بازار است، اطلاعات شرکت­‌ها در بورس به لحاظ قابلیت اتکا و به موقع بودن بررسی می­‌شوند.
• برای خرید و فروش اینترنتی سهام نیازی نیست شرایط سخت و یا امکانات پیشرفته داشته باشید، تنها دانش و مهارت آن نیاز است.
• امکان نقد کردن سریع سرمایه در بیشتر مواقع وجود دارد و فقط زمانی که نماد یک شرکت به دلایلی مانند برگزاری مجمع، تعدیل سود و… موقتا بسته می‌شود امکان فروش سهام نیست.
• در این روش سرمایه­ گذاری دو نوع سود یا عایدی قابل دریافت است، سود ناشی از تغییرات قیمت سهام (capital gain) و سود ناشی از دریافت سود تقسیمی (dividend gain)؛ بنابراین در عین حال که سهام خود را نگهداری کرده‌اید و ارزش آن ممکن است رشد کند، سود نقدی نیز دریافت می‌کنید.

“در رابطه با سرمایه­ گذاری در بازار سرمایه باید به این نکته مهم اشاره داشت که این نوع سرمایه­ گذاری یک فعالیت سوداگرانه مانند خرید سکه فیزیکی و ارز نیست، بلکه با سرمایه‌گذاری در بورس، به اقتصاد کشور و تامین مالی شرکت‌ها کمک می‌شود و شاید بتوان این شاخصه را مهم­ترین فاکتور متمایزکننده این روش سرمایه ­گذاری تلقی کرد. تفاوت بین سفته ­بازی و سرمایه‌گذاری می‌تواند دقیق و باریک باشد.”

۷- سرمایه­ گذاری خطرپذیر (استارتاپ‌ها و یا private equity)

یکی از روش های سرمایه گذاری در ایران که کمتر به آن پرداخته می‌شود، سرمایه ­گذاری بر روی استارتاپ‌ها یا همان کسب­وکارهای نوپا است.

سرمایه ­گذاری خطرپذیر یا سرمایه­ گذاری جسورانه به سرمایه ­گذاری بر استارتاپ‌ها گفته می‌شود. در این مطلب منظور از استارتاپ کسب وکاری نوپا، مبتنی بر تکنولوژی و مقیاس‌پذیر است.

کسب ­و کارهایی که می‌توانند در آینده‌ای نزدیک پس از شروع، با توجه به “رشد سریع” خود، سود فراوانی را برای سرمایه گذار به همراه داشته باشند.

ویژگی بارز این نوع سرمایه گذاری ها

ویژگی اکثر این کسب و کارها رشد سریع است و این یعنی بازدهی سرمایه گذاری بسیار بالا. سرمایه گذاری خطرپذیر “سرمایه‌گذاری جسورانه” یا “سرمایه‌گذاری کارآفرینی” (Venture Capital) عبارت است از سرمایه ­گذاری بلند مدت مبتنی بر “سهامداری” که در بازه زمانی مشخص در شرکت­‌های خصوصی که دارای قابلیت رشد بالایی هستند برای شروع، رشد اولیه و یا توسعه کسب وکار صورت می­‌گیرد.

این کسب وکارها عموما به بازارهای جدیدی ورود می­‌کنند، محصولات جدیدی ارائه می­‌کنند یا روش جدیدی در ارائه کالا و خدمات ارائه می­‌دهند که در نهایت این جدید بودن و نداشتن سابقه کافی تاریخی در روش ارائه خدمت یا محصول و در فعالیت شرکت و شفاف نبودن بازخورد بازار در آن حوزه خاص، ریسک بالایی را در این نوع از کسب­وکارها به همراه دارد.

درواقع سرمایه گذار خطر پذیر بسته به مرحله توسعه استارتاپ در معرض ریسک‌های متفاوتی از قبیل تشکیل تیم، نمونه اولیه محصول (MVP)، تناسب محصول با بازار هدف، درآمدزایی، مقیاس پذیری، گسترش کسب وکار و… قرار خواهد گرفت.

لذا همانطور که ممکن است بازدهی خوبی داشته باشند، شکست آن‌ها نیز محتمل است و در درصد بالایی از این کسب‌­وکارها در سال­‌های ابتدائی فعالیت آن­‌ها شاهد شکست هستیم و می‌­توان گفت درصد شکست (failure rate) در این بازار بخصوص در آن دسته از استارتاپ­‌هایی که نوپاتر هستند، بیشتر است. در نتیجه ریسک سرمایه ­گذاری بسیار زیاد است.

از این روست که سرمایه ­گذاری در این حوزه اصولا سرمایه­ گذاری خطرپذیر یا venture capital نام­گذاری شده ­است. لذا کسانی که قصد ورود به این فرصت سرمایه­­ گذاری را دارند، بایستی طرح و مدل کسب‌­وکار، تیم، بازار، محصول و…را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهند.

ارزیابی از پتانسیل کسب و کارها

آن چه در ادبیات این حوزه به Due diligence شناخته شده ­است که درواقع منظور از آن ارزیابی و تحلیل همه جانبه سرمایه‌گذاران از وضعیت و پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری است. همچنین بایستی یک قرارداد شفاف حقوقی و دقیق تهیه شده و به امضای طرفین سرمایه­گذار و سرمایه­پذیر برسد.

به دلیل بالا بودن مبالغ مورد نیاز استارتاپ‌ها، معمولا سرمایه­گذاران خطر پذیر اشخاص حقوقی، شرکت‌ یا صندوق‌هایی هستند که سرمایه در دسترس خود را از مجموعه‌ای از افراد و نهادهایی همچون صندوق‌های بازنشستگی، بانک‌ها و بیمه‌ها، نهادهای دانشگاهی، شرکت‌های بزرگ و… تأمین کرده‌اند.

گرچه در حال حاضر برخی شرکت‌­ها اقدام به جمع آوری مبالغ سرمایه گذاران خرد و حقیقی نیز در قالب تامین مالی جمعی یا Crowd Funding جهت تامین مالی استارتاپ ها کرده اند.

نکته‌ا­ی مهمی که در سرمایه­ گذاری در این حوزه باید به آن اشاره داشت این است که سرمایه­ گذاری مناسب برای استارتاپ‌­ها، اصولا آن سرمایه ­گذاری است که چیزی فراتر از نقدینگی و منابع مالی را برای استارتاپ به همراه داشته باشد.

مواردی همچون تجربه و دانش از بازار، ارتباطات استراتژیک، تسهیل رشد و کسب سهم بازار و… از موارد مهمی است که در این فرصت سرمایه­ گذاری از جانب سرمایه­پذیران اهمیت دارد.

درواقع درصورتی‌ که استراتژی سرمایه‌گذار با کارآفرین همسو باشد امکان همکاری بین این دو خیلی بهتر پیش خواهد رفت.

شرکت‌­های موفقی همچون آمازون، گوگل، اپل، فیسبوک و… همگی در بازه ی زمانی­ از دریچه سرمایه­ گذاری خطرپذیر تامین مالی شده اند، لذا سرمایه­ گذاری در استارتاپ­‌ها به شرط دقت کافی در انتخاب فرصت سرمایه­ گذاری، با توج به نر­خ­‌های رشد بالا در آن‌ها می­‌تواند از جذاب­ترین فرصت­‌های سرمایه ­گذاری سال­‌های پیش رو باشد.

لذا می توان ویژگی­‌های این فرصت سرمایه­ گذاری را به شرح زیر دانست:

• اساسا دیدگاه کوتاه‌مدت در توسعه تکنولوژی و نوآوری جایی ندارد و اگر دیدگاه کوتاه­مدت بر‎ سرمایه­ گذاری خطرپذیر حاکم شود، این سرمایه ­گذاری از مفهوم اصلی سرمایه ­گذاری خطرپذیر دور می‌شوند. سرمایه­ گذاری خطرپذیر عموما دیدگاه بلند­مدت دارد.
• مشارکت در مالکیت شرکت­ها
• ریسک بالا و درصد شکست بالا
• نقدشوندگی پایین و نیازمند استراتژی­‌های خروج

با توجه به اهمیت و ضرورت گسترش فعالیت‌های اقتصادی در بخش خصوصی، باید ابزارهای مالی مورد نیاز این بخش نیز ایجاد و گسترش یابد. سرمایه گذاران خطرپذیر به منظور حمایت از ایده‌های خلاق کسب وکار در صحنه اقتصاد، یکی از مهمترین ابزارها هستند.

در انتها باید به این نکته بسیار مهم اشاره داشت که طبق تئوری­‌های معروف سرمایه­ گذاری نیز، تخصیص تمام حجم سرمایه ­گذاری به یک فرصت، ریسک بالایی دارد و در راستای کاهش ریسک، روش صحیح، تخصیص “بهینه” سرمایه در فرصت­‌های مختلف سرمایه ­گذاری و به بیان شفاف تر تشکیل پرتفوی سرمایه­ گذاری و متنوع سازی است.

اهداف سرمایه­ گذاری

یکی از مهم ترین اهداف سرمایه گذاری در ایران، حفظ ارزش پول در برابر تورم افسار گسیخته و محافظت سرمایه شخصی از ریسک های این تورم است. هرکس می تواند اهداف متفاوتی از سرمایه گذاری داشته باشد، رسیدن به آرامش در دوران بازنشستگی، رسیدن به اهداف مالی و پیشرفت مالی از دیگر اهداف سرمایه گذاری هستند.

نتیجه

تمام انواع سرمايه گذاري گفته شده، قابلیت سرمایه گذاری در ایران را دارند. اما باتوجه به ریسک های گفته شده در بالا مثل مالیات در بازارهای دیگر، نبود مرجعی برای نظارت بر قیمت ها و معاملات، نبود قابلیت سرمایه گذاری با پول کم،تحلیل پذیری پایین و... برخی از گزینه ها ممکن است پر ریسک تلقی شوند.هم چنین برخی بازارها مثل ارزهای دیجیتال نیاز به نخصص و دانش کافی دارند.پس بهترین سرمایه گذاری در ایران ممکن است برای افراد با نیازها و ریسک های متنوع، جواب گوناگونی داشته باشد.