مالیات بر درآمد، به مالیاتی گفته می شود که توسط دولت، بر اشخاص حقیقی و حقوقی اعمال می گردد و بسته به میزان درآمد و عایدی پرداخت کننده، متغیر می باشد.
به طور معمول، مقدار این نوع مالیات برابر با درصدی از درآمد قابل مالیات گیری است و نرخ مالیات با افزایش درآمد قابل مالیات گیری تغییر می کند.
مالیات بر درآمد چیست و قانون در مورد آن چه می‌گوید؟
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی توسط دولت‌ها وضع می‌شود. تمامی این اشخاص برحسب قانون وظیفه دارند که هر ساله درآمدهای خود را به نهادهای قانونی ارائه کنند. دولت نیز وظیفه دارد تا این مالیات را از آن بخش از درآمد قابل مالیات‌گیری؛ دریافت کند. نرخ آن به میزان درآمد قابل مالیات‌گیری اشخاص حقیقی و حقوقی بستگی دارد و متغیر است.
در واقع سازمان امور مالیاتی براساس فاکتورهای مختلفی از جمله میزان درآمد، شرایط مربوط به هر کدام از انواع گروه‌های مختلف، درصد خاصی را برای آنها در نظر گرفته که در ادامه به این گروه‌ها بیشتر اشاره می‌کنیم.
ناگفته نماند که در بسیاری از مواقع دولت‌ها برای تنظیم سیاست‌های رفاهی و کاهش فاصله طبقاتی بین دهک‌های مختلف جامعه، مالیات بر درآمد را به شکل تصاعدی در نظر می‌گیرند که با افزایش درآمد، درصد مالیات نیز افزایش پیدا می‌کند. اما قانون مالیات بر درآمد چه می‌گوید؟
در ابتدا باید اشاره کنیم که در یک دسته‌بندی کلی می‌توان مالیات را به دو بخش مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم بخش‌بندی کرد. مالیات بر درآمد در کنار مالیات بر دارایی دو بخش از مالیات‌های مستقیم هستند که هر کدام زیرمجموعه‌های خاص خود را دارند.
انواع مالیات بر درآمد:
مالیات بر درآمد شامل موارد زیر می باشد:
- مالیات بر درآمد مشاغل
- مالیات بر درآمد اجاره املاک
- مالیات بر درآمد املاک
- مالیات بر درآمد وکلای دادگستری یا حق الوکاله
- مالیات بر درآمد حق تمبر
- مالیات بر درآمد کشاورزی
- مالیات بر درآمد اتفاقی
مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف
مالیات بر درآمد املاک
اولین فصل از مالیات بر درآمد مربوط به املاک است که از ماده 52 تا ماده 80 ق.م.م را در بر می‌گیرد. بند یک ماده 1 ق.م.م بیان می‌کند که «کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران طبق مقررات باب دوم» مشمول پرداخت مالیات هستند.
اولین ماده از هر فصل قانون معمولا ماده پایه محسوب می‌شود که در اینجا همان ماده 52 است. این ماده بیان می‌کند که «درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد املاک می‌باشد.»
اما مالیات بر درآمد املاک خود شامل چند زیرشاخه دیگر نیز است که یکی از آنها مالیات بر درآمد اجاره املاک است. یعنی زمانی که شما ملکی را اجاره داده‌اید و از این راه کسب درآمد می‌کنید؛ پس باید مالیات آن را پرداخت کنید. این موضوع در ماده 53 و 54 ق.م.م مورد اشاره قرار گرفته است.
ماده 59 ق.م.م نیز به مالیات نقل و انتقال املاک اشاره دارد. یعنی زمانی که شما ملکی را به فروش می‌رسانید؛ باید مالیات مربوط به آن را پرداخت کنید.
یکی دیگر از انواع آن؛ مالیات بر درآمد املاک سرقفلی است. در واقع شما به هنگام فروش این نوع املاک، علاوه بر مالیات نقل و انتقال باید مالیات مربوط به سرقفلی را نیز پرداخت کنید.
ماده 77 ق.م.م به یکی دیگر از انواع مالیات بر درآمد املاک اشاره دارد که اصطلاحا به آن مالیات بساز بفروش نیز گفته می‌شود. یعنی اگر شما ملکی را بسازید و به فروش برسانید باید مالیات آن را پرداخت کنید.
ماده ۱۳۱:
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد به شرح زیر است:
تا میزان پانصد میلیون (۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (۱۵%)
نسبت به مازاد پانصد میلیون (۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا میزان یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (۲۰%)
نسبت به مازاد یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%)
تبصره:
به ازای هر ده درصد (۱۰%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آن ها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می شود.
شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
پیشنهاد می کنیم، مقاله معافیت مالیات اجاره را مطالعه کنید
