با توجه به قانون مالیات های مستقیم، تمامی مالیات ها در بخش حسابداری نیز باید با این قانون مطابقت داشته باشند. این قانون دارای بخشنامه ها و مقررات متعددی است که برای حسابداران و امور حسابداری بسیار مهم و ضروری هستند. در زیر به 60 ماده از مهمترین مواد قانون مالیات های مستقیم اشاره می شود:
- تعریف افرادی که موظف به پرداخت مالیات هستند، از جمله شخص حقیقی و حقوقی.
- بررسی شرایط و محدودیت های مربوط به معافیت های مالیاتی.
- تعیین اصول محاسبه درآمد شخص حقیقی و حقوقی.
- مشخص کردن مقادیر مشمول مالیات و نرخ های مالیات برای هر یک از طبقات درآمدی.
- تعیین اصول و مقررات مربوط به اعتبارات مالیاتی و بخشودگی های جرائم.
- تعیین اصول و مقررات مربوط به بازرسی و نظارت بر عملکرد افراد و شرکت ها در مورد مالیات ها.
- تعیین مقررات مربوط به حق الزحمه کارمندان دایره مالیاتی.
- تعیین اصول و مقررات مربوط به مالیات بر ارث.
- تعیین مقررات مربوط به برخورد با تخلفات مالیاتی و جرایم مالیاتی.
- تعیین اصول و مقررات مربوط به ارتباطات میان دولت و افراد و شرکت ها در مورد مالیات ها.
این 60 ماده از قانون مالیات های مستقیم، فقط بخش کوچکی از مجموع قوانین و مقرراتی هستند که در این قانون گنجانده شده است. برای حسابداران و افراد مشابه، آشنایی با این مواد و مقررات بسیار مهم به شمار می رود
ماده های مهم قانون مالیات در حسابداری:
ماده او2:
اشخاص مشمول و غیر مشمول مالیات
ماده 44:
اخذ حق تمبر به ازای هر برگ چک 200 ریال میباشد
ماده 45:
از اوراق قرضه سفته،برات،فته طلب معادل نیم درهزار حقتمبر دریافت میشود(تبصره)
ماده 46:
حق تمبر بارنامه ،هوایی، دریایی، زمینی
ماده 48:
سهام وسهم الـشرکه کلیه شرکت های ایرانی موضوع قانون تجارت به اسـتثنای شرکت های تعاونی براساس ارزش اسمی سهام یا سهم الشرکه به قرار نیم در هزار مشمول حق تمبر خواهد بود. کسورصد ریال هم صد ریال محسوب می شود.
ماده 50:
دریافت حق تمبر به جای الصاق و ابطال برروی سفته و برات و بارنامه
ماده52و53و54:
تعیین درآمدمشمول مالیات امالکی که به اجاره واگذار می شوداعم از نقدی و غیر نقدی پس از کسر25 %استهالک اجاره و هزینه
تبصره9ماده53:
مهلت پرداخت مالیات اجاره10روزپس ازکسروپرداخت آن به امورمالیاتی
ماده 59:
مالیات نقل وانتقال امالک غیرمنقول(زمین،آپارتمان، ساختمان وسرقفلی)
ماده 77:
مالیات نقل وانتقالات ساختمانهای نوساز اعم ازمسکونی وغیره که بیش ازدوسال ازتاریخصدورگواهی پایان کارآنها نگذشته باشد.
ماده 80:
تکلیف تسلیم اظهارنامهمالیاتی برای مالکین املاک تا 30 روزپس ازانجام معامله ویا تاآخرتیرماه سال بعد
ماده 81:
معافیت مالیات بردرآمدحاصل ازکلیه فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری پرورش ماهی، زنبور عسل، پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری،
ماده 82و83و84و85:
مالیات بردرآمدحقوق(مالیات بردرآمدحقوق ومعافیت سالیانه حقوق و مزایا
ماده 86:
تکلیف کسروپرداخت مالیات حقوق حداکثر ظرف 32 روز با تسلیم فهرستی از دریافت کنندگان حقوق به اداره امور مالیاتی
ماده 91:
حقوق و مزایای معاف از مالیات
ماده 92:
بخشودگی 52 %مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته
ماده 94و95و96:
موضوع درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی(صاحبان مشاغل بند الف،ب،ج)
ماده 97:
موارد علی الراس و تشخیص مالیات از طریق علی الراس و ابلاغ کتبی درخواست دفاترو اسناد و مدارک حسابداری و هیئت 3 نفره حسابرسان منتخب سازمان امورمالیاتی کشور
پیشنهاد می کنیم، مقاله حسابداری مالی را مطالعه کنید
ماده های مهم برای حسابداران:
ماده 103:
تکلیف الصاق تمبر وکلای دادگستری و جدول حق تمبر وکالت نامه را برای دعاوی و اختلافات مالی بر اساس مبالغ تقدیمی از مراجع قضایی تا جلسه اول درخواست بر طبق مصوبه شورای عالی قضایی با توجه به نوع دعوای پیگیری شده، در دفاتر اسناد رسمی و دادسراهای مختلف، به آنان الصاق و وابطال می کند. همچنین، مالیات مربوط به درآمدهای وکلای دادگستری بر اساس جدول حق تمبر وکالت نامه و مصوبات مجامع صلاحیت مند محاسبه و اخذ می شود.
ماده 104:
بیان کننده مالیات تکلیفی برای هر نوع کارمزد وحق الزحمه و پرداخت طبق موعد مقرر. لازم به ذکر است که کارمزدهای بانکی و معاملات بورسی از این قاعده مستثنی هستند.
ماده 105:
بیان کننده نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
ماده 107:
"اشخاص خارجی که در ایران شاغل و فعالیت می‌کنند، به دلیل دریافت درآمد از منابع داخلی مشمول مالیات هستند. نرخ مالیات بر این درآمد، بر اساس قانون مالیاتی معین میشود." به عبارت دیگر، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص خارجی که در ایران فعالیت می‌کنند، بر اساس قوانین مالیاتی کشور معین و اعلام می‌گردد.
ماده 110:
تکلیف اشخاص حقوقی را برای تهیه، تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد تعیین می‌کند و مهلت ارسال آن را مشخص می‌سازد.
ماده 114 و 115 و 116:
بیان کننده تکلیف تسلیم اظهارنامه مالیاتی شرکتهای منحل شده وتعیین مالیاتی پس از انحلال شرکت ها
ماده 131:
بیان کننده نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی.
ماده 132:
مربوط به معافیت مالیاتی فعالیتهای تولیدی و معدنی است، که به شرح زیر میباشد:
شرکت‌ها و موسسات تولیدی، صنعتی و معدنی که مشمول قوانین و مقررات این حوزه‌ها می‌باشند و تأیید شده‌اند، از مالیات بر درآمد معاف خواهند بود. البته برای این معافیت، باید شرکت‌ها و موسسات مذکور، الزامات این ماده را برآورده کرده باشند و صدور مجوز معافیت نیز توسط مرجع مربوطه انجام گرفته باشد.
از جمله شرایط لازم برای این معافیت می‌توان به رعایت مقررات بهداشتی، کاری، فنی، ایمنی و محیط زیستی اشاره کرد. همچنین این معافیت برای شرکت‌ها و موسساتی که سودآوری آنها در حوزه‌های تولیدی، صنعتی و معدنی کمتر از 30 درصد است، اعمال خواهد شد.
ماده 141:
شرکت‌ها و اشخاص حقوقی دیگر که محصولات خود را صادر می‌کنند، به شرطی که دریافت پرداخت ارز صادراتی خود را مطابق با مفاد قراردادهای صادراتی به مدت حداقل یک ماه از تاریخ انجام معامله در حساب بانکی خود نگه دارند، از مالیات بر درآمد حاصل از این معاملات معاف خواهند بود.
ماده 142:
بیانگر معافیت مالیات بر درآمد کارگاه های صنایع دستی از جمله فرش، گلیم و ... می باشد.
ماده 143:
بخشودگی ۵۰ درصدی مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهای موجود در بورس اوراق بهادار و شرکتهای مورد معامله در بورس و فرابورس به شرطی که تعهدات مالیاتی آنها به صورت کامل انجام شده باشد.
ماده 143 مکرر:
بیان می‌کند که شرکت‌ها و معاملات انجام شده در بورس و فرابورس، مستثنی از پرداخت مالیات بر درآمد هستند. این ماده همچنین به مالیات نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اشاره دارد که براساس مقررات مالیاتی می‌بایست پرداخت شود.
ماده 145:
بیان کننده معافیت مالیات سود سپرده بانکی و اوراق مشارکت.
ماده 147 و 148:
بیان کننده هزینه هایی که برای اهداف تولیدی و خدماتی به عنوان هزینه های قابل قبول محسوب می‌شوند و مالیاتی برای آنها محاسبه نمی‌شود.و همچنین بیان کننده هزینه هایی که برای اهداف مالی، انتقالی و اداری به عنوان هزینه های قابل قبول محسوب می‌شوند و مالیاتی برای آنها محاسبه میشود.
ماده 149 و 150:
بیان کننده نحوه محاسبه استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود.می باشد
ماده 151:
جدول نرخ استهلاک دارایی های ثابت مشهود که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است..می باشد
ماده 152:
بیان کننده قرائن مالیاتی برای محاسبه مالیات به طریق علی الراس که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است..می باشد
ماده 154:
بیان کننده تعیین جدول ضرایب تشخیص درآمد مشمول مالیات به طریق علی الراس که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است..می باشد
ماده 155:
بیان کننده سال مالیاتی..می باشد
ماده 169:
بیانگر تکلیف کاربرد وسایل، روش ها، صورت حساب ها و فرم هایی که به منظور نگهداری حساب از طرف سازمان امور مالیاتی تعیین می شوند..می باشد
ماده 169 مکرر:
این ماده بیانگر تخصیص شماره اقتصادی به مودیان مالیاتی و تکلیف تسلیم فهرست معاملات به ادارات امور مالیاتی و جرایم مالیاتی تعیین شده درصورت عدم اجرای قانون..می باشد
ماده 189:
بیانگر تشویق و جایزه خوش حسابی مالیاتی.می باشد
ماده 190:
بیان کننده جریمه تاخیر در پرداخت مالیات مشخص شده و بخشودگی جرایم مالیاتی.می باشد
ماده 192:
بیان کننده جریمه عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بند های (الف) و (ب) ماده 15..می باشد
ماده 193:
بیان کننده جریمه عدم ارایه ترازنامه و صورت سود و زیان و جریمه رد دفاتر قانونی..می باشد
ماده 197:
بیان کننده جریمه عدم ارایه فهرست دریافت کنندگان حقوق و مزایا..می باشد
ماده 199:
بیان کننده جریمه عدم پرداخت مالیات های تکلیفی کسر شده که پرداخت نشده اند..می باشد
ماده 226:
بیان کننده اجازه اصلاح اظهارنامه مالیاتی بردرآمد تسلیمی حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی..می باشد
ماده 238:
بیان کننده مهلت اعتراض به برگ تشخیص مالیات ظرف مدت مشخص از تاریخ ابلاغ.می باشد
ماده 244:
بیان کننده مرجع رسیدگی به اختلاف های مالیاتی..می باشد
ماده 251:
بیان کننده درخواست رسیدگی به اختلاف مالیاتی از مرجع شورای عالی مالیاتی..می باشد
ماده 251 مکرر:
بیان کننده درخواست رسیدگی به اختلاف مالیاتی در هیئت منتخب وزیر امور اقتصادی و دارایی..می باشد
ماده 252 و 260:
بیان کننده قانون شورای عالی مالیاتی و تعداد اعضای شورا و وظایف آن..می باشد
ماده 272:
بیان کننده اجازه حسابرسی مالیاتی به سازمان حسابرسی و حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی کشور.
مطالعه این ۶۰ ماده مهم از قوانین مالیاتی برای حسابداران و حسابرسان، می تواند موفقیت آنها را در شغل و ارتقای شغلی، دو چندان نماید.
