مالیات یکی از کانال‌هایی بوده که دولت‌ها برای رفع هزینه‌های خود اقدام به گرفتن آن از افراد مشمول میکنند، یکی از انواع آن مالیات تکلیفی است که اشخاص حقیقی و حقوقی ضروری است با جزئیات آن آشنایی کامل داشته باشند. مالیات تکلیفی تنها از حقوق و دستمزد کارگران گرفته نمی‌شود و انواع مختلفی دارد که در این مقاله به طور مفصل به توصیف آن پرداخته‌ایم. تا پایان با ما همراه باشید.
مالیات تکلیفی چیست؟
باشنیدن مالیات تکلیفی اولین سوالی که مطرح میشود این است که مالیات تکلیفی چیست و چگونه محاسبه می شود. همان طور که میدانید همه افراد حقیقی و حقوقی موظف به پرداخت مالیات هستند و باید در برابر خدماتی که دریافت میکنند مالیات بپردازند.
این مالیات در واقع مالیاتی است که به درآمد اشخاص تعلق میگیرد و پرداخت آن مانند یک تکلیف بر اشخاص حقیقی و حقوقی ضروری است. در این مالیات بر اساس قانون مقددار تعیین شده باید از درآمد اشخاص توسط پرداخت کننده درآمد کسر و پرداخت شود.برای درک بهتر این موضوع که مالیات تکلیفی چیست و چگونه محاسبه می شود میتوان مالیات حقوق که توسط کارفرما از حقوق کسر و پرداخت میشود را مثال زد.
برای تعریف این مالیات به زبان ساده میتوان گفت این مالیات مالیاتی است که وظیفه پرداخت به عهده شخص دیگری است نه همان شخصی که مالیات مربوط به اوست. برای مثال مالیات حقوق کارگر مربوط به حقوق کارگر است اما توسط کارفرما باید پرداخت شود.
اینکه چرا برخی ملزم به پرداخت این مالیات هستند به این موضوع برمی‌گردد که بهر حال همه می‌دانیم که دولت برای جبران و رفع هزینه‌های خود از مشمولان قانونی خود اقدام به گرفتن مالیات میکند. مالیات‌های گرفته شده در بخش‌های مختلف در اختیار دولت قرار میگیرد تا در اداره کردن کشور بتواند عملکرد بهتری داشته باشد. بنابراین از هر پرداختی که به افراد صورت میگیرد، طبق قانون باید یک درصد معینی از آن کسر شود و به سازمان مالیاتی کشور پرداخت شود. این مالیات انواع مختلفی دارد که هر کدام نیز ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ در ادامه به بررسی انواع این مالیات می‌پردازیم.
پیشنهاد میشود مقاله مالیات حقوق و دستمزد را مطالعه کنید
انواع مالیات‌های تکلیفی کدامند؟
برای محاسبه مالیات تکلیفی نوع کار و شغل تاثیر مستقیم در تعیین این درصد دارد. در این بخش میخواهیم شما را با انواع مالیات تکلیفی آشنا کنیم تا بیشتر متوجه شوید که این مالیات به چه مشاغلی تعلق میگیرد و چه کسانی مشمول پرداخت این مالیات هستند.
1- مالیات تکلیفی حقوق
اولین مالیات تکلیفی که بسیار هم معروف بوده، مالیات تکلیفی است که از حقوق کسر میشود. هر کارفرمایی موظف است که از میزان حقوقی که به کارکنان خود پرداخت میکند درصدی را به عنوان مالیات تکلیفی کسر کرده و در موعد و مهلت تعیین شده به سازمان مالیاتی کشور پرداخت کند. بنابراین همانطور که مشخص است خود کارگر وظیفه پرداخت مالیات را بر عهده ندارد بلکه از سوی کارفرما از حقوق کسر شده و به سازمان مالیاتی پرداخت میشود. کارفرما در این بین نقش واسطه را به عهده دارد.
2- مالیات تکلیفی اجاره املاک
از دیگر انواع این مالیات ، مالیات تکلیفی اجاره املاک میباشد که این مالیات در گروه مالیات های مستقیم به شمار میرود.
این مالیات اجاره املاک به این صورت میباشد که اگر از اجاره ملک درآمدی عاید شخص شود و این ملک به شخص حقیقی اجاره داده شده باشد مالیات اجاره بر عهده مالک میباشد. در صورتی که ملک به شخص حقوقی اجاره داده شده باشد مالیات تکلیفی اجاره املاک برعهده مستاجر که شخص حقوقی است میباشد و باید مبلغی که به عنوان مالیات تکلیفی اجاره املاک تعیین شده است را از اجاره کسر کند و به اداره مالیات آن را پرداخت کند.
پس در یک کلام میتوان گفت همه چیز به مستاجر بستگی دارد : اگر مستاجر شخص حقیقی باشد باید مالیات تکلیفی اجاره املاک توسط مالک پرداخت شود و اگر مستاجر شخص حقوقی باشد باید توسط مستاجر این مالیات از اجاره کسر و به اداره مالیات پرداخت شود.
3- مالیات تکلیفی مضاربه
این مالیات مضاربه از جمله مالیات های مستقیم است که این مالیات تکلیفی به وام های بانکی برای راه اندازی مشاغل تعلق میگیرد. محاسبه مالیات تکلیفی مضاربه کمی پیچیده میباشد اما به طور کلی میتوان گفت فردی که بر اساس قرارداد تعهد میکند فعالیت اقتصادی خاصی را انجام دهد و سودی از این فعالیت کسب میکند باید یک درصد معین از این سود مضاربه را به عنوان مالیات تکلیفی مضاربه به سازمان امور مالیاتی کشور باید پرداخت کند.
در این قرارداد های مضاربه سرمایه گذار ملزم به پرداخت این مالیات نیست. این جمله به این معنی میباشد که سرمایه گذار باید سودی که از این فعالیت اقتصادی عاید او شده است را دریافت کند و درصدی از آن را به عنوان مالیات بر اساس آنچه تعیین شده کسر کند و آن را به انجام دهنده فعالیت اقتصادی پرداخت کند تا او این مبلغ را به عنوان مالیات تکلیفی مضاربه به اداره مالیات کشور پرداخت کند.
4- مالیات تکلیفی حق الوکاله
این نوع مالیات متوجه وکلا بوده و آنها موظف به پرداخت آن هستند. زمانی که یک وکیل با موکل خود به توافق رسیده و اقدام به بستن قرارداد میکنند، درصدی از میزان مبلغ قرارداد که متعلق به وکیل است باید به عنوان این مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود. این نوع مالیات را مالیات حق الوکاله می‌گویند. همچنین اگر شرکت یا موسسه‌ای اقدام به انعقاد قرارداد با یک وکیل می‌نماید باید میزان مالیات را از حق الوکاله او کسر و پرداخت کند؛ در واقع آن شرکت یا موسسه موظف به پرداخت این نوع مالیات است. در صورت دم پرداخت به موقع این نوع مالیات، وکلا مشمول جریمه 20 درصدی خواهند شد.
علاوه بر مالیات‌های تکلیفی که تا اینجا نام برده و شرح داده شد، انواع دیگری نیز وجود دارد که به اختصار و تیتروار در ذیل آورده شده است:
- مالیات تکلیفی نقل و انتقال
- مالیات تکلیفی اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج
- مالیات تکلیفی موسسات بیمه
- تکلیف مدیران تسویه اشخاص حقوقی
- مسئولیت آخرین مدیران شخص حقوقی و مدیران تسویه و ضامن‌ها
- مالیات تکلیفی منافع بلاعوض اموال
- مالیات تکلیفی نقل و انتقال سهام
نحوه پرداخت مالیات تکلیفی
در تمامی مواردی که در قسمت قبل ذکر شد، فردی که مسئولیت پرداخت این مالیات را بر عهده دارد تا پایان ماه بعد فرصت دارد که اقدام به پرداخ مالیات کند و مشمول جریمه نشود. نحوه پرداخت این مالیات به این صورت است که فردی که مسئول پرداخت مالیات تکلیفی در هر نوع آن است باید به نزدیکترین اداره مالیاتی که در دسترس او قرار دارد مراجعه کرده و با دریافت فیش مربوطه، اقدام به پرداخت آن کند.
جرائم عدم پرداخت مالیات تکلیفی
همان طور که گفته شد برای پرداخت این مالیات زمان معینی تعیین میگردد و مشمولین موظف هستند رد زمان تعیین شده مالیات خود را پرداخت کنند.
در صورتی که فرد مشمول پرداخت این مالیات مالیات خود را در زمان مقرر به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نکند مشمول جریمه میشود و باید بر اساس قانون مبلغی را به عنوان جریمه نیز پرداخت کند.
به طول مثال عدم پرداخت به موقع این مالیات ، شامل جریمه ای معادل ۱ درصد از میزان مالیات پرداخت نشده است و شما موظف به پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی هستید، و به علاوه این موضوع، به ازای هر ماه دیرکرد ۲٫۵ درصد به این میزان افزوده می شود. همانطور که میدانید این درصد ها با توجه به ارقام بالا، مبلغ قابل توجهی خواهند بود، پس در پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی دریغ نکنید و مبلغ معین شده را در زمان معین و تعیین شده پرداخت کنید.
گاهی ممکن است سازمان امور مالیاتی از فرد خاطی شکایت کند که در این صورت بر اساس قانون به 6 ماه الی 2 سال حبس تعزیری محکوم خواهد شد.
کلام اخر
در این مقاله به ابعاد مختلف مالیات تکلیفی پرداختیم و توضیح دادیم که چه کسانی باید مالیات تکلیفی پرداخت کنند. در ابتدا به چیستی این مالیات پرداختیم و اینکه به چه علتی این نوع مالیات پرداخت میشود. در ادامه نیز انواع مختلف مالیات‌های تکلیفی را توضیح دادیم و اینکه مسئولیت پرداخت مالیات در هر کدام از آنها بر عهده چه کسی است. همچنین به این موضوع نیز پرداختیم که در صورت عدم پرداخت به موقع مالیات تکلیفی از سوی افراد، مشمول جریمه خواهند شد.
