نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران در سال 1402

هر ساله گروه های مختلف درگیر در عرصه کار و استخدام یعنی کارگران تامین اجتماعی، کارمندان دولت و نیروهای مسلح و بازنشستگان این مجموعه ها، به انتظار مشخص شدن نحوه محاسبه عیدی و دریافت مبلغ تعیین شده می باشند تا بتوانند با استفاده از آن، بخشی از هزینه های مربوط به سال جدید را تامین نمایند.

بر اساس دو قانون مهم مربوط به حق عیدی یعنی قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران و قانون نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت، گروه های سه گانه مشغول به کار، یعنی کارگران تامین اجتماعی، کارمندان دولت و نیروهای مسلح و بازنشستگان این مجموعه ها، باید هر ساله مبلغی را تحت عنوان عیدی یا پاداش سالیانه از استخدام کننده خود دریافت نمایند. با این وجود، هر چند تمام این گروه ها قانونا استحقاق دریافت عیدی را دارند، اما نحوه محاسبه عیدی آن ها و در نتیجه مبلغ پاداش سالیانه ای که به آن ها تعلق می گیرد، کاملا متفاوت می باشد.

به همین دلیل، در این مقاله، نحوه محاسبه عیدی سال۱۴۰۲ کارگران تامین اجتماعی، کارمندان دولت ( کارکنان کشوری ) و نیروهای مسلح ( کارکنان لشکری ) و بازنشستگان دولتی و نیرو های مسلح را مورد تحلیل و برسی قرار می دهیم.

نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران در سال 1402 :

به موجب تبصره 1 ماده واحده مزبور : « مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده ‌اند، باید به مأخذ شصت روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال، محاسبه ‌گردد. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده موضوع ماده واحده این قانون تجاوز نماید. »

فرمول محاسبه عیدی و پاداش کارگران، عیدی سال 1402 چگونه محاسبه می‌شود؟

با توجه به اینکه طبق قانون، هیچ کارگری نباید کمتر از حداقل حقوق دریافت کند، بنابراین عیدی به هیچ وجه از دوبرابر حداقل حقوق کمتر نخواهد بود. مبلغ اعلام شده در مورد کارگرانی است که یک سال در کارگاه به کار اشتغال دارند. کسانی که کمتر از یک سال کار کرده‌اند به نسبت مدت کارکرد از عیدی برخوردار می‌شوند.

90 روز حداقل دستمزد دریافتی ≥ عیدی و پاداش پایان سال ≥ 60 روز حداقل دستمزد دریافتی

حق سنوات کارگران در سال 1402:

حق سنوات و یا سنوات پایان خدمت، پاداشی است که پس از اتمام قرارداد کار از سوی کارفرما به مستخدمین مشمول قانون کار پرداخت می‌شود. از این رو حق سنوات را مزایای پایان کار یا پاداش پایان خدمت نیز می‌نامند.

حق سنوات با پایه سنوات متفاوت است؛ مهم‌ترین فرق حق سنوات و پایه سنوات عبارتند از:

♦️ پایه سنوات به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود، اما حق سنوات در پایان قرارداد پرداخت می‌شود

♦️ پایه سنوات مقدار مشخصی دارد که همه ساله از سوی وزارت کار تعیین می‌شود؛ حق سنوات بر اساس میزان حقوق و دستمزد افراد متفاوت است.

قانون عیدی و سنوات کارگران و کارمندان:

قانون عیدی کارگران سال‌ها است که بدون تغییر خاصی اجرا می‌شود. قانونگذار با تصویب قانون نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت مصوب 1374 اعتبار قانون تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار مصوب 1370 را لغو نکرده است؛ بنابراین حکم تعیین عیدی معادل 60 روز آخرین مزد روزانه مشمولین قانون کار کماکان به قوت خود باقی است.

ضمناً کارگاه در قانون کار به اعتبار اشتغال کارگران در محل انجام کار تعریف می‌شود؛ به این ترتیب کلیه کارگران مشمول قانون کار اعم از اینکه در بخش خصوصی و یا دولتی شاغل باشند از دو ماه عیدی و پاداش آخر سال موضوع ماده واحده قانون اسفند 1370 مصوب مجلس شورای اسلامی برخوردار خواهند بود. کارفرماها و شرکت‌ها با استفاده از نرم افزار حسابداری می‌توانند عیدی کارمندان و کارگران خود را با توجه به قانون کار محاسبه کنند.

پایه سنوات چیست؟

پایه سنوات یکی از مزایایی است که برای جبران کم بودن حقوق و حداقل مزد دریافتی کارگران در نظر گرفته شده است. در واقع پایه سنوات یک بخش حمایتی است. طبق مصوبه شورای عالی از سال 1392، تمام کارفرمایان موظف هستند تا پایه سنوات را در تمام کارگاه‌ها به کارگران مشغول به کار خود پرداخت نمایند.

عوامل موثر در نحوه محاسبه عیدی و سنوات:

یکی از مهم‌ترین مسائل در نحوه محاسبه عیدی و سنوات، تعیین عوامل موثر در میزان عیدی و سنوات است. بر اساس ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش کارگران، محاسبه عیدی و پاداش پایان سال کارگران، دستمزد دریافتی و فوق‌العاده‌هایی است که به واسطه اشتغال در شغل مربوطه دریافت می‌کند. در واقع مزایای دریافتی بابت شغل، جزئی از شغل بوده در محاسبه عیدی و پاداش لحاظ می‌شود.

اما دیوان عدالت اداری پس از بررسی‌های مختلف در خصوص عوامل موثر در محاسبه حق سنوات، در تاریخ 9 بهمن 1402 طبق رایی، تنها حقوق و مزد را مبنای محاسبه حق سنوات اعلام نمود. در ادامه با عوامل موثر در محاسبه عیدی و سنوات به صورت جزئی‌تر آشنا خواهیم شد:

مزایای موثر در محاسبه عیدی سال 1402؟

آنچه که مبنای محاسبه و پرداخت عیدی و پاداش پایان سال کارگران مشمول قانون کار قرار می‌گیرد مزد و فوق‌العاده‌هایی است که کارگر به مناسبت اشتغال در شغل مربوط دریافت می‌کند. به عبارت دیگر مزایایی که افراد به نوعی در ارتباط با شغل دریافت می‌کنند از اجزاء مزد محسوب می‌گردد. به این معنی فوق العاده شغل، سختی کار، فوق العاده مسئولیت، حق جذب، حق سرپرستی، بدی آب و هوا و هر آنچه را که به تبع شغل به کارگر داده می‌شود جزء مزد منظور و الزاماً باید در محاسبه عیدی و پاداش لحاظ گردد.

پیشنهاد می‌شود مقاله نحوه محاسبه اضافه کاری را مطالعه کنید

کدام مزایا در محاسبه عیدی و پاداش پایان سال موثر نیست؟

اما مزایای رفاهی و انگیزشی جزء دستمزد محسوب نشده و در پرداخت عیدی و پاداش نیز لحاظ نخواهد شد؛ از جمله این موارد عبارتند از:

♦️ کمک هزینه عائله‌مندی

♦️ کمک هزینه مسکن

♦️ کمک هزینه خوار و بار و یا بن کارگری

♦️ پاداش افزایش تولید

کدام مزایا در محاسبه حق سنوات پایان سال موثر است؟

بر اساس آخرین دادنامه مربوط به حق سنوات در سال 1400، مبنای محاسبه سنوات پایان خدمت، مزد یا حقوق پایه و پایه سنوات است. در نتیجه حق سنوات به ازای هر سال، معادل 30 روز آخرین حقوق دریافتی کارگر به جز مزایای رفاهی و انگیزه‌ای خواهد بود

پیشنهاد می‌شود مقاله نحوه محاسبه حقوق و دستمزد سال 1401 را مطالعه کنید

فرمول محاسبه عیدی 1402

با توجه به توضیحات فوق، فرمول محاسبه حداقل عیدی و پاداش برای یک سال کارکرد کارگران تمام وقت بر اساس دستمزد و مزایای شغلی به صورت زیر است:

جدول عیدی کارگران سال 1402

 نکته

از آنجا که بر اساس رای دیوان عدالت اداری مورخ 9 بهمن ماه سال 1400، مبنای محاسبه حق سنوات تنها مزد و حقوق کارگر است، سنوات کارگران در سال 1401 مجموع حقوق پایه، پایه سنوات و مزایای شغلی به تبع شغل است؛ به این ترتیب داریم:

نحوه محاسبه عیدی در سال کبیسه

همچنین  عیدی سال کبیسه کمی متفاوت تر است. برای سال کبیسه باید توجه داشت که تعداد روزهای سال 366 روز است. به همین خاطر در زمان محاسبه عیدی کامل سال کبیسه میانگین دریافتی روزانه فرد، بر 366 روز تقسیم کرد.

نکته:

سنوات سال 1402 مجموع حقوق پایه و پایه سنوات و مزایای مستمر به تبع شغل به جز مزایای رفاهی است؛ به بیان دیگر،

نحوه محاسبه عیدی و سنوات بازنشستگان تامین اجتماعی:

به کلیه مستمری بگیران ازکارافتاده کلی، بازنشسته و مستمری بگیران بازمانده سازمان تأمین اجتماعی نیز همانند بازنشستگان و موظفان مشمول مقررات استخدام کشوری عیدی پرداخت می‌شود، که میزان آن توسط هیئت دولت تعیین می‌شود. میزان عیدی سال 1401 بازنشستگان تامین اجتماعی بر اساس ضوابط مالی برابر با 1.600.000  تومان است.

اما خبر جدید این این است که عیدی کارکنان و بازنشستگان دولت یک میلیون و هشتصد هزارتومان شد.به دستگاه‌های اجرایی، نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی ایران اجازه داده شد به کارمندان خود مبلغ ثابت ۱۸ میلیون ریال به نسبت مدت خدمت تمام وقت در سال ۱۴۰۱ به عنوان پاداش آخر سال (عیدی) در بهمن ماه سال جاری از محل بودجه مصوب دستگاه های اجرایی پرداخت نمایند.

محاسبه عیدی کارگران با قراردادهای کمتر از زمان قانون کار:

بر اساس ماده 35 قانون کار، کلیه کارگران با قراردادهای ساعتی، پاره وقت و یا موقت مشمول دریافت مزایای قانونی هستند؛ اما میزان مزایای دریافتی آنان بر اساس میزان کارکرد آنان محاسبه و پرداخت می‌شود. کارگران بر اساس قرارداد کار تنظیمی آنها با کارفرما به چند دسته تقسیم می‌شوند:

♦️ نیروی کار با قرارداد کار دائم

♦️ نیروی کار موقت

♦️ نیروی کار پاره وقت

♦️ نیروی کار فصلی یا کارمزدی

♦️ نیروی کار ساعتی

تا اینجا با نحوه محاسبه عیدی و سنوات برای نیروی کار با قرارداد کار دائم آشنا شدیم. در ادامه نحوه محاسبه عیدی و سنوات برای سایر گروه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 نکته:

برای محاسبه عیدی و سنوات در سال کبیسه، در فرمول محاسبه عیدی و یا سنوات، تعداد روزهای کارکرد را 366 روز در نظر می‌گیریم.

همچنین برای محاسبه حقوق و دستمزد، اقلام حقوق پایه، پایه سنوات و مزایای شغلی به صورت روزانه در نظر گرفته می‌شوند.

مبلغ عیدی کارگران در سال 1402:

به گزراش خبرگزاری ایمنا، میزان عیدی کارگران بر اساس تصمیم شورای عالی کار برای سال 1402 اعلام شد. قبل از هر چیزی باید اعلام کرد میزان افزایش حقوق و دستمزد کارگران در سال 1401 میزان 57.4% است. همچنین بر اساس این گزارش حداکثر عیدی کارگران در سال 1402، 12.539.250 تومان و حداقل آن 8.359.500 تومان است.

نکته

محاسبه حق سنوات برای کارگران پاره وقت بر اساس مدت زمان کارکرد آنها محاسبه و پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران پاره وقت:

بر اساس ماده 39 قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه‌وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند، به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می‌شود که عیدی و پاداش نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست. نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران با قراردادهای پاره وقت و یا کمتر از ساعات قانونی به صورت زیر است:

 نکته

محاسبه حق سنوات برای کارگران پاره وقت بر اساس مدت زمان کارکرد آنها محاسبه و پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه پرداخت عیدی به کارگران فصلی:

مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده‌اند باید بر ماخذ ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد.

نحوه محاسبه عیدی به کارگران کارمزدی:

مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کارمزدی عبارت است از متوسط کارمزد دریافتی آنان بر حسب مدت ایام کارکرد.

 نکته:

برای کارگران کارمزدی، حقوق و دستمزد مبنای محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال، معادل متوسط کارمزد دریافتی آنان بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است.

همچنین حق سنوات آنها بر اساس مدت زمان کارکرد آنها در طول سال محاسبه و پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران ساعتی:

برخی کارکنان به صورت ساعتی کار می‌کنند و حقوق ماهانه ثابتی ندارند؛ به بیان دیگر، دستمزد آنان در ماه متغیر است؛ محاسبه عیدی و پاداش این گروه، بر مبنای میانگین حقوق دریافتی 3 ماه پایانی قرارداد کاری آنان انجام می‌شود.

نکته

کارفرما موظف است به کارکنانی که به هر نحو در طی سال همکاری آنها با کارگاه قطع شده باشد، نسبت به مدت زمان کارکرد عیدی و پاداش پایان سال بپردازد؛ از جمله دلایل قطع همکاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

♦️ استعفای کارگر

♦️ بازنشستگی یا از کارافتادگی کارگر

♦️ اخراج کارگر

♦️ ترک کار

کارفرما موظف است پس از احراز شرایط اخراج کارگر و یا ترک کار او کلیه مطالبات وی از جمله حقوق و دستمزد معوق و عیدی و سنوات او را بپردازد؛ بر اساس قوانین ترک کار کارفرما تنها می‌تواند از پرداخت حق سنوات کارگر خودداری نماید.

آیا پرداخت عیدی و پاداش پایان سال را می‌توان در مقاطع مختلف سال انجام داد؟

باتوجه به ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، مصوب سال 1370 مجلس شورای اسلامی و تبصره یک آن، پرداخت عیدی و پاداش موضوع مصوبه یاد شده – تنها در پایان سال – مورد پیدا کرده و هرگونه پرداخت از این بابت در طول سال می‌تواند صرفاً علی الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب شود.

مثال نحوه محاسبه عیدی و سنوات:

در یک کارگاه افراد زیر مشغول به فعالیت هستند؛ حقوق و دستمزد و عیدی هر یک را محاسبه نمایید.

جدول مثال نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران در 1402:

 نکات مثال:

1- بر اساس ماده 86 قانون تامین اجتماعی شرط پرداخت حق اولاد، بیمه شده به صورت زیر است:

♦️ بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه 720 روز کار را داشته باشد.

♦️ سن فرزندان او از هجده سال كمتر باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده 91 اين قانون قادر به كار نباشند.

♦️ ‌ميزان کمک هزینه عائله‌مندی (حق اولاد) معادل سه برابر حداقل مزد روزانه كارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه است.

 دقت کنید که حق اولاد در محاسبه عیدی و سنوات تاثیرگذار نیست.

2- در صورتی که این اشخاص قرارداد خود را با مجموعه تمدید نمایند، مبلغ پرداختی بابت حق سنوات به صورت علی الحساب خواهد بود. در نتیجه در زمان تسویه حساب نهایی، مابه‌التفاوت حقوق زمان تسویه حساب و حقوق فعلی باید به آنها پرداخت شود.

3- حق سنوات از پرداخت مالیات معاف است؛ اما عیدی اگر از سقف معافیت مالیاتی ماهانه بیشتر باشد، مازاد آن به حقوق و دستمزد مشمول مالیات افزوده می‌شود. دقت کنید که محاسبه مالیات عیدی باید به صورت سالانه و با در نظر گرفتن کلیه حقوق و مزایای سال مذکور انجام شود. به عبارت دیگر مالیات عیدی با مالیات حقوق محاسبه و دریافت می‌شود.