بخش نامه 91/77969 مورخ 1391/03/28 در خصوص تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، مفاد آن را به شرح زیر توضیح می دهد:

1. طبق ماده ۳ ضوابط مذکور، ادارات امور مالیاتی باید در مدت ۱۵ روز پس از دریافت درخواست صدور گواهی مفاصحت حساب یا درخواست مودی برای استفاده از تسهیلات، اقدام به صدور گواهی یا اعلام نقص‌های موجود نمایند. در صورتی که تا ۲۰ روز پس از تاریخ استعلام پاسخی از مودی دریافت نشود، دیگر مجاز به اعطای تسهیلات به مودیان نمی باشند.
2. با توجه به تبصره ماده 231 قانون مالیات های مستقیم، بانک‌ها و موسسات اعتباری موظفند در برابر دستور وزیر امور اقتصادی و دارایی، اطلاعات مربوط به درآمد مشتریان خود را ارائه دهند. با این حال، بر اساس تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، اعلام مبلغ وام اعطایی و تعهدات در برابر وام توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری مقدور نمی‌باشد.
3. مطابق با تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، بانک‌ها و موسسات اعتباری فقط در صورتی می‌توانند تسهیلات را به مشتریان خود اعطا کنند که شرایط پرداخت بدهی مالیات قطعی آن‌ها را دارا باشند و گواهی پرداخت مالیات مربوطه را داشته باشند. به عبارت دیگر، بانک‌ها و موسسات اعتباری تنها در صورت دریافت استعلام در مورد بندهای الف یا ب موضوع تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، مجاز به اعطای تسهیلات به مشتریان خود هستند.

رعایت بند 3 ضوابط اجرایی موضوع تبصره یک ماده 186 قانون مالیات های مستقیم:

با توجه به تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، قبل از دریافت نامه استعلام از بانک ها و موسسات اعتباری، ادارات امور مالیاتی از ارائه هرگونه تسهیلاتی به مودیان خودداری می کنند و در صورت عدم دریافت پاسخ، اقدام به ارائه تسهیلات می نمایند. به همین دلیل، تاکید بسیاری بر رعایت بند 3 شده است و ادارات مالیاتی در صورت بدهی مودی، سریعا مراتب را در جریان قرار می دهند. در واقع، موضوع این بند این است که بانک ها و موسسات اعتباری مجاز به ارائه تسهیلات به مشتریان خود هستند پس از دریافت گواهی تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم از ادارات امور مالیاتی.

پیشنهاد می کنیم، مقاله جرایم مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید

مالیات مستقیم

فرآیند صدور گواهی موضوع تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم:

بر اساس اینکه گواهی موضوع تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم صادر شده است و در صورتی که استعلام دریافت شده از بانک ها و موسسات اعتباری ناقص باشد، باید برای تشخیص درستی فعالیت اقتصادی مودیان و جلوگیری از نادیده گرفتن حقوق دولت و گرفتن مالیات، احترام به ارزش مودیان مالیاتی رعایت شود، بنابراین ادارت امور مالیاتی باید شرایط زیر را برای صدور گواهی رعایت کنند:

1. موسسات اعتباری و بانک‌ها ملزم به داشتن مدارک ثبتی مربوط به تمامی تسهیلاتی که به اشخاص حقیقی اعطا می‌کنند، از جمله تسهیلات خرید یا ساخت مسکن و تسهیلات مربوط به فعالیت‌های کشاورزی هستند. این اطلاعات باید شامل تمامی جزئیات مربوط به تسهیلات، شامل مبلغ تسهیلات، مدت زمان بازپرداخت، نرخ بهره و شرایط سایر معاملات با مشتری باشد. هدف این اطلاعات، تضمین این است که بانک‌ها و موسسات اعتباری از صحت و صداقت مشتریان خود دریافت کرده‌اند و با توجه به این اطلاعات، مالیات منظم و دقیقی دریافت شود.
2. مطابق با تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، عدم ارائه پیش فاکتور مرتبط با تسهیلات و یا اعلام نادرست مغایرت های بین اظهارنامه های مالی ارائه شده به بانک ها و اظهارنامه های مالی ارائه شده به اداره امور مالیاتی، از صدور گواهی مذکور جلوگیری نمی کند.
3. با توجه به بخش نامه شماره 21018/200 مورخ 1391/10/25، اداره امور مالیاتی موظف است در صورت عدم امکان استعلام صورت های مالی مودی از بانک ها و موسسات اعتباری به دلیل عدم وجود این اطلاعات و یا به دلیل بدهی مودی، تقاضای اعلام این موضوع را به بانک ها و موسسات اعتباری به صورت کتبی در مدت 3 روز از طریق بخش نامه ارسال می‌کند. این مقررات برای حفظ حقوق دولت و پیشگیری از نقض قوانین مالیاتی اهمیت دارد.
4. با توجه به تبصره یک ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، در صورت ناقص بودن اطلاعات هویتی مودی در نامه استعلام، اداره امور مالیاتی موظف است در مدت ۳ روز به صورت کتبی، دلایل عدم صدور گواهی و عدم صدور آن را به بانک ها و موسسات اعتباری اطلاع دهد.
5. با توجه به قانون بدهی مالیاتی، در صورتی که بانک‌ها و موسسات اعتباری از اعلام رقم تسهیلات اجتناب کنند، بدهی مالیاتی مودی به صورت قطعی تلقی می‌شود و گواهی مورد نظر صادر خواهد شد. همچنین، مطابق با بند ۳ و ۴، اداره امور مالیاتی صادر کننده گواهی، باید در مدت یک ماه از صدور گواهی، با هماهنگی اداره مربوطه، بانک و موسسه اعتباری، پرونده مربوطه را برای رسیدگی به اداره کل امور مالیاتی ارائه دهد.

نحوه صدورگواهی موضوع ماده186 قانون مالیات های مستقیم:

بنا به ماده‌ای از قانون مالیات‌های مستقیم، صدور، تمدید و یا تجدید کارت بازرگانی و پروانه کسب و کار اشخاص حقیقی و حقوقی، با توجه به داشتن گواهی پرداخت بدهی قطعی می‌باشد. به منظور احترام به مودیان مالیاتی و جلوگیری از ضایع شدن حقوق دولت در وصول مالیات، اداره مربوطه موظف است موارد زیر را رعایت کند:

در هر شرایطی، اداره مربوطه باید همراه با رعایت نکات بندهای مربوطه، ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ استعلام، گواهی مربوطه را به مودی ارائه دهد و یا به مراجع مربوطه ارسال نماید.

هم‌زمان با وصول استعلام، اداره امور مالیاتی موظف است دفترچه درخواست صدور و یا تمدید کارت بازرگانی را به مودیان ارائه نماید.

تبصره: ، اگر مودی در مدت یک هفته پس از دریافت فرم مخصوص، به تکمیل و تسلیم آن اقدام نکند و یا اطلاعاتی که در فرم درج شده مغایر با واقعیت باشد، در صورت عدم رفع مغایرت در مدت 15 روز از تاریخ استعلام، گواهی صدور نخواهد شد.

پیشنهاد می کنیم، مقاله اهمیت و ضرورت پرداخت مالیات را مطالعه کنید

مالیات بر درآمد

پس از وصول استعلام، اداره امور مالیاتی باید با توجه به موارد زیر، پاسخ را به مراجع مربوطه ارسال کند.

الف: در صورتی که مودی در مرحله دادرسی مالیاتی معاف یا مشمول بودن مالیات را به دست آورده باشد و به مرحله قطعیت نرسیده باشد، باید در مدت سه روز از تاریخ استعلام، گواهی بلامانع برای صدور، تمدید یا تجدید کارت مالیاتی خود را به مراجع مربوطه ارسال کند.

ب: در صورتی که مودی بدهی مالیاتی قطعی دارد و اقدام به پرداخت آن کند، اداره امور مالیاتی باید در مدت مربوطه، گواهی را صادر و به مودی ارائه دهد. اگر چندین بار به او اطلاع داده شده باشد که بدهی خود را پرداخت کند ولی هنوز هم اقدام نکرده باشد، باید مراتب را برای عدم صدور گواهی به اطلاع او برسانند.

ج: اگر مودی در مورد رای قطعی هیأت حل اختلاف شکایت داشته باشد، پس از وصول یا تقسیط میزان مالیات قابل قبول برای او، اداره امور مالیاتی باید گواهی را صادر کند. در صورتی که رای شعبه شورای عالی مالیاتی نقض شده باشد، بدهی مالیاتی قطعی خواهد بود.

د: اگر مراجع مربوطه برای صدور، تمدید یا تجدید کارت مالیاتی اقدام کرده باشند، اداره امور مالیاتی باید به همان شیوه و مراحل مربوطه عمل کند.

تبصره ۱: علاوه بر سوابق پرونده، بدهی مالیاتی مودی باید در سامانه بدهکاران وصول اجرا تحت وب نیز بررسی شود.

تبصره ۲: در صورتی که ماموران مالیاتی در پاسخگویی به مودیان کوتاهی کنند، این کوتاهی به عنوان تخلف مالیاتی در نظر گرفته می‌شود و مامور مالیاتی مربوطه ملزم به پاسخگویی است.

برای حفظ یکپارچگی در پاسخگویی به مراجع مربوطه و ثبت مدارک مورد نیاز، باید گواهی صادر شده توسط صادر کنندگان معتبر و با دریافت امضای آن‌ها در پرونده مالیاتی مودی نگهداری شود. این گواهی به همراه  استعلام بدهی بانکی، دفترچه درخواست گواهی صدور، تمدید و تجدید کارت بازرگانی، و تعهدنامه، به منظور استفاده، به پیوست این بخشنامه ارسال می‌شود.

ماده ۱۸۶ قانون مالیات های مستقیم برای صدور، تمدید و یا تجدید کارت بازرگانی، ضروری است. گواهی صادره معتبر به مدت سه ماه اعتبار دارد و در صورتی که این مورد رعایت نشود، اداره امور مالیاتی بر اساس بند ۶، اقدامات قانونی لازم را اجرا خواهد کرد.

اعلام اطلاعات اعتباری بانک ها به سامانه امور مالیاتی:

ماده 25- تسهیلاتی که به منظور خرید کالا و یا خدمات ارائه می شود، باید توسط بانک ها و موسسات اعتباری به وجه فروشنده کالا یا خدمات پرداخت شود. این اقدام به منظور تسهیل در خرید کالا و یا خدمات برای مشتریان انجام می شود. به عبارت دیگر، بانک ها و موسسات اعتباری می توانند برای خرید کالا و یا خدمات به مشتریان خود تسهیلات اعطا کنند، اما پرداخت تسهیلات باید به وجه فروشنده صورت گیرد و نه به مشتری.

تبصره: پرداخت تسهیلات باید به صورت حساب قرارداد مشخص شده در سامانه 169 قانون مالیات های مستقیم انجام شود و سازمان نیز باید برای استفاده کنندگان، امکان استفاده سیستمی را فراهم کند.

پیشنهاد می کنیم، مقاله اعتراض به مالیات قطعی را مطالعه کنید

مالیات غیر مستقیم

تسهیل و تسریع فرایند صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات های مستقیم:

به منظور تسهیل فرایند صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، ادارات کل امور مالیاتی و واحدهای تابعه به آن‌ها برای دریافت پاسخ به استعلام‌های مربوطه و ارسال آن‌ها باید به ترتیب زیر عمل نمایند:

1. به منظور سهولت در صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، سامانه الکترونیکی مربوطه باید در سراسر کشور، تمامی عملیات و استعلام های مورد نیاز را به صورت الکترونیکی دریافت و پاسخ دهد.
2. برای دریافت استعلام از سامانه الکترونیکی، متقاضیانی که فاقد پرونده مالیاتی هستند باید ابتدا در سامانه موصوف ثبت نام کرده و تا مرحله 45 و تشکیل پرونده مالیاتی پیش بروند. سپس می توانند به صورت الکترونیکی از سامانه استعلام مورد نظر خود را دریافت نمایند.
3.  اشخاص حقیقی که مایل به دریافت کارت بازرگانی هستند و با عنوان غیر بازرگان ثبت نام کرده‌اند، باید نام خود را با عنوان بازرگان تکمیل کنند. در صورتی که متقاضی با نشانی فعلی خود که دارای پرونده مالیاتی است، ثبت نام کرده باشد، باید در این ثبت نام نام خود را به عنوان بازرگان تغییر داده و فرم مربوطه تا مرحله 45 را تکمیل کند. در صورتی که محل کسب فعلی متقاضی با آدرسی که در فرم ثبت‌نام ذکر شده، هم‌خوانی نداشته باشد، باید متقاضی برای نشانی جدید ثبت نام کرده و پرونده مالیاتی مربوطه را تشکیل دهد.
4. با توجه به تکمیل فرآیند ثبت نام مودی و توافقات انجام شده با اتاق بازرگانی و دیگر نهادهای مرتبط، برای دریافت تعهد از متقاضی و ارسال آن به ادارات مالیاتی، نیازی به تکمیل دفترچه متقاضیان صدور، تمدید و تجدید کارت بازرگانی و تعهدات موضوع بند 2 بخشنامه شماره 7826/200 مورخ 1392/4/30 وجود ندارد.
5. با هدف جلوگیری از مراجعه حضوری مودیان به ادارات امور مالیاتی برای واریز حق تمبر، تمامی ادارات مالیاتی استان‌ها با اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی هر استان، به توافقات لازم جهت واریز همزمان حق تمبر به حساب‌های مربوطه دست یافته‌اند. در پایان هر ماه، اتاق بازرگانی فهرست مبالغ واریزی را به اداره کل امور مالیاتی ارائه می‌دهد تا جلوی هرگونه اختلاف و نارضایتی در این خصوص گرفته شود.
6. با توجه به روند الکترونیکی و جلوگیری از مراجعه حضوری، درخواست و پاسخ به این استعلام تنها در موارد استثنا و شرایط خاص به صورت دستی انجام می‌شود. در این صورت همراه با گزارش مربوطه، دلایل صدور گواهی دستی نیز باید ارسال شود.
7. مطابق با بخشنامه شماره 7826/200 مورخ 1392/4/30، برای صدور گواهی مربوط به ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، به جز موارد مشخص شده، رعایت تمامی موارد لازم واجب است.

پیشنهاد می کنیم، مقاله تکالیف مالیاتی را مطالعه کنید