مالیات بر ارزش افزوده، یکی از انواع مالیات‌هایی که دریافت آن اهمیت زیادی برای دولت دارد. کلیه خدماتی که روی محصول انجام می‌شود تا به دست مصرف‌کننده نهایی برسد، ارزش افزوده محصول موردنظر محسوب می‌شود. از این رو در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان مالیات، قصد داریم شما را با جزئیات جدیدترین لیست مشمولین ارزش افزوده آشنا نماییم. با ما همراه باشید.

مفهوم مالیات بر ارزش افزوده

ارزش افزوده یا Value Added به تفاوت بین ارزش کالا یا خدمات ارائه شده با ارزش کالا یا خدمات خریداری شده گفته می‌شود. بر اساس ماده سوم قانون مالیات بر ارزش افزوده، این مالیات در بازه زمانی مشخصی درنظر گرفته می‌شود.

این قانون به شکل‌های مختلف در سراسر دنیا اجرا می‌شود. مبلغ این مالیات به صورت غیرمستقیم از مصرف‌کننده دریافت و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود. درواقع ارزش افزوده نوعی مالیات بر ارزش افزوده محسوب می‌شود که پرداخت آن برعهده خریدار یا مصرف‌کننده است.

پیشنهاد میشود مقاله اعتبار مالیاتی ارزش افزوده چیست و شرایط پذیرش آن چگونه است؟ را مطالعه کنید

تکالیف مشاغل مشمول ارزش افزوده

فعالیت‌های اقتصادی که بر اساس فراخوان‌های هشت‌گانه در لیست مشمولین ارزش افزوده قرار دارند، موظف به انجام تکالیف زیر هستند:

•  ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده
• صدور صورتحساب بر اساس قوانین نظام صنفی

نکته :  بر اساس قانون ارزش افزوده و همچنین بند (ث) ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، صورت حساب مذکور باید حاوی مشخصات طرفین معامله و مورد معامله متناسب با استانداردهای تعیین شده از سوی سازمان مالیاتی باشد. اگر مودی از ماشین‌های فروش استفاده می‌کند، نوار ماشین جایگزین صورت حساب خواهد شد.

•  درج مالیات و عوارض ارزش افزوده در صورتحساب صادره و دریافت آن از مشتری
•  تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (15 روز پس از پایان هر فصل)
•  پرداخت مالیات و عوارض تعیین شده در مهلت مقرر (15 روز پس از پایان هر فصل)
•  ثبت و نگهداری اسناد و مدارک تا مهلت تعیین شده (10 سال)

پیشنهاد میشود مقاله اصلاح اظهارنامه ارزش افزوده  را مطالعه کنید

آشنایی با لیست مشمولین ارزش افزوده بر اساس فراخوانهای هشت گانه

در ادامه شما را با لیست مشمولین ارزش افزوده بر اساس هشت فراخوان ارزش افزوده، آشنا خواهیم نمود.

مرحله اول

این مرحله در مهر ماه ۱۳۸۷ کلید خورد. در این مرحله مشمولین مالیات بر ارزش افزوده به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی شدند:

• کلیه صادرکنندگان
• کلیه واردکنندگان
• فعالان اقتصادی با مجموع فروش 300 میلیون تومان یا بیشتر در سال 86 (به جز اشخاص حقیقی تابع شورای اصناف)
• فعالان اقتصادی با مجموع فروش 125 میلیون تومان یا بیشتر در پنج ماهه آغازین سال 87 (به جز اشخاص حقیقی تابع شورای اصناف)

مرحله دوم

این مرحله از مهر سال ۱۳۸۸ آغاز شد. در این مرحله کلیه افرادی که طبق ماده ۹۶ قانون مالیات‌های مستقیم فعال باشند، اشخاص مشمول ارزش افزوده محسوب می‌شوند. این گروه‌ها یا اشخاص عبارتند از:

• کلیه شرکت‌ها و موسسات مشاوره‌ای و مدیریتی

• هتل سه ستاره، مهمان‌پذیرها و …

• حسابداران، دفترداران، حسابرسان

• کلیه مشاغل مربوط به طراحی نرم‌افزار و انفورماتیک

• کلیه موسسات حمل و نقل زمینی و دریایی

• بنکداران، صاحبان انبار، فروشگاه‌های بزرگ و …

• موسسات مهندسی

• موسسات تبلیغاتی

مرحله سوم 

این مرحله هم از فروردین سال ۱۳۸۹ آغاز شد. در این مرحله علاوه‌بر اشخاص مشمول ارزش افزوده در مراحل قبلی، کلیه افراد حقیقی و حقوقی دیگر نیز شامل این قانون شدند. همچنین در این مرحله تمام مشاغلی که مجموع فروش کالا و خدمات آنها از ۳ میلیارد ریال بالاتر بود نیز مشمول این مالیات بر ارزش افزوده می‌شدند.

مرحله چهارم

• کلیه فعالان اقتصادی شاغل در فعالیت‌های موضوع بند (ب) ماده 96 ق.م.م که در گروه‌های قبل مشمول نبوده‌اند. (برای مشاهده لیست مشاغل به انتهای مقاله مراجعه کنید)

مرحله پنجم

• کلیه اشخاص حقوقی با مجموع فروش 100 میلیون تومان و بیشتر در سال‌های 87 تا 89 (که در گروه‌های قبل مشمول نبوده‌اند)
• کلیه اشخاص حقوقی که قبل یا بعد از سال 90 ایجاد یا تاسیس شده‌ یا به ثبت رسیده یا می‌رسند، با مجموع فروش 100 میلیون تومان یا بیشتر در سال 90 یا سال‌های بعد (از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به سقف مذکور، مشمول شده یا خواهند شد)

نکته :  آن دسته از اشخاص حقوقی که تنها به عرضه کالا یا ارائه خدمات معاف (از قانون ارزش افزوده) اشتغال دارند، در این گروه قرار ندارند.

مرحله ششم

این مرحله با وقفه‌ای نسبتا طولانی در سال ۱۳۹۴ آغاز شد. در این مرحله کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که به مشاغلی، مثل اغذیه فروشی‌ها، غذاخوری‌ها و … مشغول بودند، بدون در نظر گرفتن مبلغ فروش، مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده شدند. البته این مشمول شدن بدون توجه به مساحت و نوع مجوز صورت گرفت.

مرحله هفتم

• کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر میزان فروش (که در گروه‌های قبل مشمول نبوده‌اند)
• کلیه اشخاص حقوقی که پس از تاریخ این فراخوان نسبت به تاسیس، ثبت و انجام فعالیت اقتصادی اقدام می‌کنند؛ با هر میزان فروش از اولین دوره مالیاتی پس از آغاز فعالیت مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند

مرحله هشتم: تاریخ آغاز مشمولیت 99/1/1

• کلیه جایگاه‌داران سوخت (فرآورده‌های نفت و گاز) با هر حجم از فروش یا درآمد (که در گروه‌های قبل مشمول نبوده‌اند)
• کلیه اشخاصی که پس از تاریخ این فراخوان نسبت به ایجاد، تاسیس یا ثبت و آغاز فعالیت جایگاه سوخت اقدام می‌کنند؛ با هر میزان فروش از اولین دوره مالیاتی پس از آغاز فعالیت مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند

اشخاص گروه سوم که مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده نیستند

سازمان امور مالیاتی هم زمان با فراخوان سوم در ابتدای سال 1389، گروه‌های زیر را برای ثبت نام در نظام ارزش افزوده غیرمشمول اعلام نمود:

•  اشخاصی که بر اساس ماده 12 قانون موقت ارزش افزوده (مواد 9 تا 12 قانون دائمی ارزش افزوده) به فعالیت‌های معاف از ارزش افزوده اشتغال دارند
•  اشخاص حقیقی مشمولین بندهای «ب» و «ج» ماده 96 ق.م.م که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند

همچنین اعلام کرد که این اشخاص موظفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مودیان مشمول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده، ضمن دریافت صورتحساب، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.

اما در فراخوان مرحله چهارم در ابتدای مهر همان سال (1389) اشخاص حقیقی بند «ب» ماده 96 ق.م.م را نیز به ثبت نام در نظام ارزش افزوده دعوت نمود. به این ترتیب تنها اشخاصی که به فعالیت‌های معاف از ارزش افزوده مشغول هستند، مشمول ثبت نام و انجام تکالیف ارزش افزوده نیستند.

پیشنهاد میشود مقاله معافیت ارزش افزوده را مطالعه کنید

در ادامه به معرفی لیست مشاغل مشمول ارزش افزوده که در گروه‌های فوق عنوان شد، می‌پردازیم.

مشاغل گروه دوم: موضوع بند (الف) ماده 96 ق.م.م

• کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی با مجوز تاسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه ذی‌ربط (صادر شده یا در حال صدور)
• بهره‌برداران از معادن
• ارائه‌دهندکان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و خدمات مالی
• حسابداران رسمی شاغل و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
• ارائه‌دهندگان خدمات مدیرتی و مشاوره‌ای
• ارائه‌دهندگان خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای، از سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و طراحی سیستم
• متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بیشتر
• بنکداران، عمده‌فروشان، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی یا وارداتی و صاحبان انبار
• نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی (داخلی و خارجی)
• موسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذی‌ربط باربری، زمینی، دریایی و هوایی (به جز موسساتی که صرفا به حمل ونقل مسافر اشتغال دارند)
• موسسات مهندسی و مهندسی مشاور
• موسسات تبلیغاتی و بازاریابی

مشاغل گروه چهارم: موضوع بند (ب) ماده 96 ق.م.م

• صاحبان کارگاه‌های صنعتی
• صاحبان مشاغل ساختمانی، تاسیسات فنی و صنعتی، نقشه‌کشی و نقشه‌برداری، محاسبات فنی و نظارت
• چاپخانه‌داران، لیتوگراف‌ها، صحاف‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات چاپ و گرافیست‌ها
• صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای
• وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی، حسابداران رسمی و اعضای سازمان‌های نظام مهندسی
• محققان، پژوهش‌گران و کارشناسان آزاد که به تهیه و ارائه طرح‌های تحقیقاتی اشتغال دارند
• دلالان، حق‌العمل‌کاران و کارگزاران
• صاحبان مراکز فرهنگی، هنری، فرهنگسراها، کانون‌های حرفه‌ای و انجمن‌های صنفی و تخصصی
• صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
• صاحبان مشاغل فیلم‌برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر خدمات سینمایی
• پزشکان و دندان‌پزشکان که دارای مطب هستند و دامپزشکان که به حرفه دامپزشکی اشتغال دارند
• صاحبان آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، سونوگرافی‌ها، الکتروانسفالوگرافی‌ها، سی‌تی‌اسکن‌ها، سالن‌های زیبایی و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی، طبی و غیرطبی
• صاحبان مهمان‌سراها، مهمان‌پذیرها و مسافرخانه‌ها
• صاحبان تالارهای پذیرایی، رستوران‌ها، تهیه‌کنندگان غذای آماده، ارائه‌دهندگان خدمات پذیرایی و کرایه‌دهندگان ظروف
• صاحبان دفاتر اسناد رسمی
• صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز و اتو سرویس‌ها
• صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های اتومبیل و بنگاه‌های معاملات املاک و آژانس‌های کرایه اتومبیل
• سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر
• عاملان فروش و فروشندگان آهن‌آلات

مشاغل گروه ششم: موضوع ماده 95 ق.م.م

• چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان تجاری واحد؛ فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز

پیشنهاد میشود مقاله مالیات ارزش افزوده رستوران ها  را مطالعه کنید

مدارک موردنیاز برای ثبت‌نام اولیه مالیات بر ارزش افزوده

بدیهی است که اشخاص مشمول ارزش افزوده، باید برای پرداخت این مالیات نسبت به ثبت اظهارنامه اقدام کنند. قبل از ثبت اظهارنامه، مدارکی موردنیاز است که عبارتند از:

• وکالتنامه رسمی
• نشانی و کدپستی دفتر مرکزی شرکت
• ارائه کلیه اطلاعات بانکی
• شماره تماس دفتر مرکزی
• کد اقتصادی شرکت
• کپی اسناد هویتی همه اعضای هیئت مدیره
• کپی آگهی تاسیس شرکت در روزنامه

سازمان امور مالیاتی اصل را بر صداقت و خوداظهاری مودیان قرار می‌دهد. به همین دلیل اظهارنامه مالیاتی از سوی خود مودی تکمیل و ارسال می‌شود. با این حال سازمان امور مالیاتی، برای صحت اطلاعات و اعتبارسنجی، اقدام به بررسی اطلاعات ارائه شده و اطلاعات واقعی می‌کند. اگر اطلاعات اعلام‌شده با اطلاعات موجود مطابقت نداشته باشند، مودی را جریمه خواهند کرد.