بنا بر ماده 14 قانون مالیات بر ارزش افزوده، ماخذ محاسبه مالیات، بهای کالا یا خدمت موجود در صورت حساب خواهد بود و زمانی که صورت حساب موجود نباشد و یا از ارائه آن خودداری گردد، ماخذ محاسبه مالیات و عوارض بهای روز کالا یا خدمت، به تاریخ روز می باشد.
تاریخچه ارزش افزوده
به منظور اجرای این مالیات در ایران، لایحه آن برای اولین بار در دی ماه ۱۳۶۶ به مجلس شورای اسلامی برده شد. این لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال نظرات موافق و مخالف به صحن علنی مجلس رفت که پس از تصویب ۶ ماده از آن بنا به تقاضای دولت و به دلیل اجرای سیاست تثبیت قیمت‌ها به دولت بازگردانده شد.
درسال ۱۳۷۰ بخش امور مالی صندوق بین‌المللی پول، در راستای اصلاح نظام مالیاتی جمهوری اسلامی ایران، اجرای سیاست مالیات بر ارزش افزوده را بعنوان یکی از عوامل اصلی افزایش کارایی و اصلاح نظام مالیاتی پیشنهاد نمود. با توجه به نظرات کارشناسان صندوق بین‌المللی پول، مطالعات و بررسی‌های متعددی در این زمینه در وزارت امور اقتصادی و دارایی صورت پذیرفت و اجرای مالیات بر ارزش افزوده در سمینارها و کمیته‌های مختلف علمی با حضور کارشناسان داخلی و خارجی مورد تأکید قرار گرفت.
وزارت امور اقتصادی و دارایی در راستای طرح ساماندهی اقتصادی کشور، انجام اصلاحات اساسی در سیستم مالیاتی از جمله حذف انواع معافیت‌ها، حذف انواع عوارض وگسترش پایه مالیاتی را با تأکید خاص بر کارایی نظام مالیاتی، شروع نمود و مطالعات جدید امکان‌سنجی در این زمینه به عمل آورد.
مواد مهم در محاسبه ارزش افزوده، عوارض کالا ها و خدمات:
بر اساس قوانین مندرج در سازمان امور مالیاتی کشور، مواد زیر مربوط به نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده عوارض کالا ها و خدمات می باشد.
ماده 38:
نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری ها در رابطه با کالا و خدمات مشمول این قانون، علاوه بر نرخ مالیات موضوع ماده (16) این قانون، به شرح زیر تعیین می گردد:
کلیه کالا ها و خدمات مشمول نرخ صدر ماده (16) این قانون، یک و نیم درصد (5/1%)
انواع سیگار و محصولات دخانی، سه درصد (3%)
انواع بنزین و سوخت هواپیما، ده درصد (10%)
نفت سفید و نفت گاز، ده درصد (10%) و نفت کوره پنج درصد (5%)
تبصره 1:
واحد های تولیدی آلاینده محیط زیست که استاندارد ها و ضوابط حفاظت از محیط زیست را رعایت نمی نمایند، طبق تشخیص و اعلام سازمان حفاظت محیط زیست (تا پانزدهم اسفند ماه هر سال برای اجرا در سال بعد)، همچنین پالایشگاه های نفت و واحد های پتروشیمی، علاوه بر مالیات و عوارض متعلق موضوع این قانون، مشمول پرداخت یک درصد (1%) از قیمت فروش به عنوان عوارض آلایندگی می باشند.
حکم ماده (17) این قانون و تبصره های آن به عوارض آلایندگی موضوع این ماده قابل تسری نمی باشد.
واحد هایی که در طی سال نسبت به رفع آلایندگی اقدام نمایند، با درخواست واحد مزبور و تایید سازمان حفاظت محیط زیست از فهرست واحد های آلاینده خارج می گردند. در این صورت، واحد های یاد شده از اول دوره مالیاتی بعد از تاریخ اعلام توسط سازمان مزبور به سازمان امور مالیاتی کشور، مشمول پرداخت عوارض آلایندگی نخواهد شد.
واحد هایی که در طی سال بنا به تشخیص و اعلام سازمان حفاظت محیط زیست به فهرست واحد های آلاینده محیط زیست اضافه گردند، از اول دوره مالیاتی بعد از تاریخ اعلام توسط سازمان حفاظت محیط زیست مشمول پرداخت عوارض آلایندگی خواهند بود.
عوارض موضوع این تبصره در داخل حریم شهر ها به حساب شهرداری محل استقرار واحد تولیدی و در خارج از حریم شهر ها به حساب تمرکز وجوه موضوع تبصره (2) ماده (39) واریز می شود، تا بین دهیاری های همان شهرستان توزیع گردد.
تبصره 2:
در صورتی که واحد های تولیدی به منظور ارتقای مهارت و سلامت کارکنان خود مراکز آموزشی و ورزشی ایجاد کرده و یا در این خصوص هزینه نمایند، با اعلام وزارت کار و رفاه اجتماعی می توانند ده درصد (10%) عوارض موضوع بند (الف) این ماده را تا سقف هزینه صورت گرفته درخواست استرداد نمایند.
در صورت تایید هزینه های مزبور توسط سازمان امور مالیاتی کشور، وجوه مربوط قابل تهاتر یا استرداد حسب مقررات این قانون خواهد بود.
تبصره 3:
به منظور تاسیس و توسعه واحد های آموزشی مورد نیاز در مناطق کمتر توسعه یافته، معادل نیم درصد (۰/۵%) از عوارض وصولی بند (الف) این ماده در حساب مخصوص در خزانه به نام وزارت آموزش و پرورش واریز می گردد و معادل آن از محل اعتباری که در قوانین بودجه سنواتی منظور می گردد در اختیار وزارت یاد شده قرار خواهد گرفت تا توسط وزارت مزبور در امر توسعه و احداث مراکز آموزشی مورد نیاز درمناطق مزبور هزینه گردد.
آئین نامه اجرایی این تبصره به پیشنهاد مشترک وزارت خانه های آموزش و پرورش، کشور و امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیئت وزیران می رسد.
پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات بر درآمد اتفاقی را مطالعه کنید
مالیات بر ارزش افزوده عوارض کالا ها یا خدمات
ارزش افزوده چیست؟ یک مثال برای درک مفهوم ارزش افزوده
ارزش افزوده که در زبان انگلیسی با عنوان Value added شناخته می‌شود، به ارزشی گفته می‌شود که در فرآیند تولید یک محصول به کالای واسطه‌ای یا همان مواد اولیه محصول اضافه می‌شود. البته ارزش افزوده مختص به یک کالا نیست، بلکه به فرآیند تولید مرتبط است.
در یک تعریف دقیق ارزش افزوده به افزایش ارزش پولی کالا در طی مراحل تولید گفته می‌شود. با عبور یک کالا از هر مرحله از تولید محصول ارزشی به کالا اضافه می‌شود که به آن ارزش افزوده می‌گوییم. ارزش افزوده را می‌توانیم برابر با اختلاف بین ارزش محصول تولید شده با مجموع ارزش مواد اولیه یک محصول بدانیم که گزارش ارزش افزوده را تشکیل می‌دهد.
ارزش افزوده چیست با مثال : اگر تهیه یک کیلو شیرینی، 200 تومان شکر، 300 تومان، 300 تومان آرد، 350 تومان تخم مرغ و 450 تومان از دیگر موارد اولیه استفاده شده باشد و در نهایت محصول نهایی شده را به قیمت 5000 تومان بفروشیم، ارزش افزوده این یک کیلو شیرینی 3700 تومان خواهد بود.
پیشنهاد می کنیم، مقاله مشمولین مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید
