حق السعی در قانون کار _ حق السعی شامل چه مواردی است؟

حق السعی، حقوق، مزد و … از اولین مسایلی که در هنگام ورود به کار با آن مواجه میشویم اما تفاوت آنها چیست و …بدون شک اولین سوالی که در ذهن کارگران و کارمندان هنگام مشغول شدن به فعالیت در یک مجموعه به وجود می‌آید این است که حقوق و مزایایی که مطابق قانون کار به آن‌ها تعلق می‌گیرد چیست؟ مفهوم حق السعی که بارها به گوششان رسیده است چیست؟ مزد چیست؟ و اینکه چگونه حق و حقوق آن‌ها از نظر قانون محاسبه می‌شود؟ و بسیاری از این‌چنین سوال‌ها. در این سری از مقالات آموزش رایگان حسابداری شما را با مفهوم حق السعی بیشتر آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.

تعریف حق السعی در قانون کار

بر‌اساس ماده 34 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، به مجموع دریافتی‌های یک کارگر طبق قرارداد کار مانند مزد، حقوق عائله‌مندی، حق مسکن، ایاب‌و‌ذهاب، مزایای غیر‌نقدی، حق خوار‌و‌بار، حق اولاد و سایر موارد، در اصطلاح حق السعی گفته می‌شود. در‌واقع حق السعی مجموع پرداختی‌های قانونی کارفرما به نیروی کار است.

مواردی مانند پاداش افزایش تولید نیز در این مفهوم جای می‌گیرند. البته توجه داشته باشید که این موارد پرداختی حتما باید طبق قرارداد منعقد‌شده میان کارفرما و کارگر یا کارمند باشند و بر‌اساس قانون پرداخت شوند. امروزه کسب‌و‌کارهای بزرگ و کوچک کشور با استفاده از یک نرم افزار حسابداری پیشرفته مبلغ حق السعی، مزد و حقوق افراد را تعیین می‌کنند. البته مفهوم حق‌السعی نباید با اصطلاحاتی مانند مزد و حقوق اشتباه گرفته شود.

حق السعی شامل چه مواردی است؟

ماده‌های 34 الی 50 قانون کار در مورد حق السعی توضیح داده است. در این ماده‌ها در مورد مزد، مزد ثابت، مزد و مزایای کارگران پاره وقت، حداقل مزد کارگران و . . . به همراه تبصره هایشان کامل توضیح داده شده است. جزئیات حق السعی عبارتند از:

•  مزد ثابت
•  هزینه مسکن
•  هزینه خواروبار
•  هزینه عائله‌مندی
•  انواع مزایای غیرنقدی
•  پاداش افزایش تولید
•  سود سالانه مجموعه
•  هزینه ایاب و ذهاب

نکته :  ایام بلاتکلیفی و یا ایام تعلیق به فاصله زمانی اخراج کارگر تا صدور حکم نهایی هیئت حل اختلاف گفته می‌شود. حق السعی ایام بلاتکلیفی به عنوان سابقه کار محسوب می‌شود و مزایایی که قبل از اخراج کارگر به او پرداخت شده است را شامل می‌شود.

توصیه می شود بخوانید: شرایط اخراج کارگران

تعریف مزد از نظر قانون کار

مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیرنقدی و یا مجموع آنها که در قبال کاری که کارگر انجام می دهد پرداخت شده و با عنوان مزد عام شناخته می شود.

مزد خاص به مزدی گفته می شود که مزایا نداشته باشد و متانسب با شغ مزد و مزایای ثابت آن تعیین شود.

تبصره 1 :
در صورتی که دریافتی کارگر با ساعات انجام کار توسط وی تعیین شده باشد به مزد دریافتی مزد ساعتی گفته میشود، اگر میزان کار انجام شده توسط وی معیار دریافتی تعیین شده باشد به آن کارمزد و در صورتی که معیار دریافتی کارگر میزان کار انجام شده در زمان معین باشد به مزد دریافتی کارمزد ساعتی گفته میشود.

تبصره 2 :
حداکثر ساعاتی که کارگر کار میکند نباید از حداکثر ساعات تعیین شده توسط وزارت کار بیشتر شود. مزایا و ضوابط مزد ، کارمزد و کارمزد ساعتی توسط شورای عالی کار و به مصوبه وزیر کار و امور اجتماعی تعیین میشود.

مفهوم مزد ثابت و مزد مبنا در قانون کار چیست؟

مزد ثابت عبارت است از مجموع حقوق اصلی و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل . حقوق یا مزد اصلی بخش عمده پرداخت کارفرما به کارگر جهت انحام کار خاصی می باشد و بسیاری از محاسبات از قبیل اضافه کار، کسر کار، سنوات خدمت، طلب مرخصی و همین طور افزایش حقوق بر مبنای آن محاسبه می شود.

قوانین در حمایت از حقوق دو طرفه کارمندان و کارفرمایان است بنابراین چه کارمند باشید یا حسابدار مجموعه یا کارفرما، آموزش قانون کار و تامین اجتماعی باعث میشود که بتوانید به موقع از حقوق خود دفاع کنید و ابهامی برای مسائل مربوط به قانون کار و تامین اجتماعی نداشته باشید.

در کارگاه هایی که طرح طبقه بندی مشاغل اجرا نمیشود مزد ثایت مزایایی است که طبق ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت میشود. مانند مزایای سختی کار، مزایای سرپرستی، فوق العاده شغل و غیره.

مزد مبنا در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل هستند، عبارت است از مزد گروه و پایه.

در بسیاری از محاسبات مزایای پرداختی به کارگر از مزد مبنا استفاده می‌شود از جمله:

•  پرداخت مزد روزهای تعطیل
•  حق بیمه
•  اضافه کاری مستمری از کارافتادگی،
•  مزایای کار
•  مرخصی ها و دستمزد ایام بیماری

نکته :  این مزد‌ها را می‌توان به صورت روز مزد، کار‌مزد یا مجموعی از این دو حالت که کار‌مزد ساعتی نامیده می‌شود، محاسبه کرد.

در صورتی که قرارداد یا عرف کارگاه مزد به صورت ماهانه باشد، پرداخت‌ها باید در آخر ماه انجام شود که در این صورت به آن حقوق نیز می‌گویند.

نحوه پرداخت حق السعی طبق قرارداد

مطابق با قوانین کار، حق السعی کارگران باید در فواصل زمانی مشخص روزانه، هفتگی، ماهانه یا 15 روز یکبار به کارمند یا کارگر پرداخت شود. مزد و حق السعی می‌تواند به صورت نقدی یا غیر نقدی پرداخت شود. نوع پرداخت حق السعی را قرارداد بین کارگر و کارفرما تعیین می‌کند.

نکته :  مطابق با ماده 47 قانون کار، جهت ایجاد انگیزه برای افزایش تولید و بالا بردن سطح کیفیت، کاهش ضایعات و بالا بردن علاقه‌مندی، بالا بردن میزان درآمد کارگران، طرفین قرارداد باید مبالغ دریافت و پرداخت پاداش افزایش تولید را طبق تصویب وزیر کار و امور اجتماعی منعقد کنند.

تفاوت مزد، حقوق و حق السعی چیست؟

حال که با مفاهیم حق السعی و مزد در قانون کار آشنا شدید، به توضیح تفاوت مزد، حقوق و حق السعی می‌پردازیم.

•  حقوق همان مزد است و تفاوت در این است که مزد به صورت روزانه و حقوق به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود.
•  مزد شامل کلیه پرداختی‌هایی است که در مقابل ساعات کار به کارگر پرداخت می‌شود.
•  در کارگاه‌هایی که طرح طبقه بندی مشاغل ندارند اضافه کار ثابت، کارانه خارج از ضوابط، حق جذب و مواردی از این قبیل نیز جزو مزد به حساب می‌آید.
•  مبنای نحوه محاسبه اضافه کاری، شب کاری، نوبت کاری، عیدی و سنوات مزد است.
•  مزایای رفاهی مانند بن خواروبار و بن مسکن جزو مزد به حساب نمی‌آیند.
•  حق السعی تمام پرداختی‌های مطابق با قرارداد کاری است اما مزد هر پرداختی غیر از مزایای رفاهی

نکته :  مطابق با ماده 71 قانون کار، مبنای محاسبه مطالبات مرخصی استحقاقی براساس کلیه پرداخت‌هایی است که در روزهای کار به کارگر تعلق می گیرد، به غیر از مزایایی که حتما وی باید در محل کار حضور داشته باشد.

نحوه محاسبه حق السعی چگونه است؟

فرمول محاسبه حق السعی به شرح جدول ذیل است:

حق السعی سال 1399

حداقل حقوق و مزایا در سال 1399عبارت است از :

حق السعی سال 1400

شورای عالی کار حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۰ را با ۳۹ درصد افزایش نسبت به سال ۹۹، به غیر از سایر مزایای مستمر ماهانه  ۲۶.۵۵۴.۹۵۰ ریال مشخص کرد.

همچنین مزد سایر سطوح با ۲۶ درصد افزایش و یک رقم ثابت که به صورت روزانه ۸۲ هزار و ۷۸۵ ریال یا ماهانه ۲ میلیون و ۴۸۳ هزار و ۵۵۵ ریال است اضافه می‌شود.

حداقل حقوق و دستمزد در سال 1400 عبارت است از:

حق السعی سال 1401

چیزی به پایان سال 1400 نمانده است و بسیاری از کارمندان به دنبال این هستند که بدانند پایه حقوق آنها چه میزان افزایش خواهد داشت و آیا این مبلغ می‌تواند مخارج زندگی و معیشت آنها را تأمین کند. هنگامی که بخشنامه حقوق سال 1401 به تصویب برسد میتوان میزان حق السعی سال 1401 را نیز مشخص نمود و تا قبل از ابلاغ بخشنامه از سوی وزارت کار تمام صحبت ها و مطالب ناشی از حدس و گمان است.

کلام آخر

در این مقاله در مورد مفهوم حق السعی، انواع مزد، مزد ثابت و مبنا، تفاوت حق السعی و مزد توضیح دادیم و همچنین در مورد نحوه محاسبه حق السعی نیز صحبت کردیم. حال شما به عنوان یک حسابدار باید آموزش حسابداری حقوق و دستمزد، به صورت حرفه‌ای بیاموزید تا بتوانید تبحر لازم در زمینه محاسبه حقوق و مزایای کارگران و کارمندان را داشته باشید و از حق و حقوق آن‌ها دفاع کنید.