قیمت اسمی یا ارزش اسمی سهم، مبلغی است که در اساسنامه برای هر سهم معین شده و این مبلغ روی ورقه سهم نیز قید می‌شود. تعیین قیمت اسمی هرگز به این معنا نیست که سهم باید به قیمت اسمی به فروش برسد. با توجه به وضع بازار و شرایط شرکت، ممکن است سهام بیشتر یا کمتر از ارزش اسمی آن فروخته شود. به طور کلی ارزش اسمی سهم ارتباط مشخصی با قیمت بازار آن ندارد. تحلیل بورس که در آن افراد فعال در بازار با واژگانی از جمله قیمت اسمی و قیمت واقعی مواجه می شوند. می توان گفت به طور کلی هر سهم دارای چهار نوع قیمت است:
قیمت اسمی
قیمت دفتری
قیمت واقعی
قیمت ذاتی
قیمت اسمی چیست؟
قیمت اسمی سهام مبلغی است که زمان انتشار و چاپ برگه سهام توسط یک شرکت روی آن نوشته می شود.
منظور از قیمت دفتری سهم چیست؟
اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های آن کم کنیم، مبلغ باقیمانده، نشان دهنده مجموع ارزش سرمایه سهام‌داران شرکت یا به تعبیر دقیق‌تر، مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت را نشان می‌دهد. حالا اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم عدد به دست آمده، قیمت دفتری هر سهم خواهد بود.
قیمت واقعی سهم چیست؟
قیمت واقعی یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام بر اساس آن در بورس معامله می‌شود. آنچه که قیمت سهم در بورس را تعیین می‌کند، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است. مثلا ممکن است به علت عملکرد خوب یک شرکت، سرمایه‌گذاران زیادی متقاضی خرید سهام آن شرکت در بورس باشند. بنابراین، قیمت آن در بورس بر اساس میزان تقاضا، افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش تا چند برابر قیمت اسمی هم ادامه پیدا کند. در نقطه مقابل، ممکن است عملکرد ضعیف یک شرکت باعث بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به خرید یا نگهداری سهم مورد نظر و در نتیجه، افزایش عرضه آن در بورس شود. در این صورت، با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش پیدا می‌کند. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی یعنی ۱۰۰ تومان هم برسد. بنابراین، قیمت بازار یک سهم، قیمتی است که در بورس، برای سهم تعیین می‌شود.
پیشنهاد می شود مقاله بازار بورس چیست و چگونه می توانیم در این بازار سرمایه گذاری کنیم؟ را مطالعه کنید
قیمت ذاتی یا قیمت بازار به چه معنی است؟
این قیمت در مباحث مالی به ارزش واقعی سهام یک شرکت یا ارزش ذاتی یک دارایی اطلاق می‌شود که بر پایه بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود محاسبه شده است. شاید برای شما این سؤال به وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت ذاتی یک سهم وجود دارد؟ اجازه بدهید با یک مثال این مورد را توضیح دهیم. فرض کنید اکنون قیمت بازار سهم شرکت الف، ۲۰۰ تومان است؛ به بیان دیگر، سهام شرکت الف با قیمت ۲۰۰ تومان در بازار بورس معامله می‌شود. اما هم‌چنان سرمایه‌گذاران زیادی متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از این سرمایه‌گذاران سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن‌ها این خواهد بود که:
«به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد.»
معنی پاسخ بالا این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، بیشتر از قیمت بازار این سهم است. بنابراین، در یک تعریف ساده، قیمت ذاتی یک سهم، بیانگر ارزشی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. بد نیست که در این میان، تعریفی از سهام هم داشته باشیم.
سهام چیست؟
در شرکت‌های سهامی، سرمایه شرکت به بخش‌های برابر که سهام نامیده می‌شوند تقسیم می‌گردد. مثلا شرکت سهامی الف را در نظر بگیرید که ۵۰ میلیون تومان سرمایه دارد و هر سهم آن ۱۰۰ تومان است. در نتیجه این شرکت ۵۰۰۰۰۰ سهم ۱۰۰ تومانی دارد. هر فردی که سهام شرکت را خریده باشد سهام‌دار نامیده می‌شود. برای تمامی سهام‌داران برگه سهام صادر می‌شود که روی آن مبلغی به عنوان قیمت نوشته شده است. به مبلغی که روی برگه سهام نوشته شده «مبلغ اسمی سهم» می‌گویند. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا مبلغ دیگری به غیر از اسمی داریم؟
تفاوت قیمت اسمی و قیمت واقعی در چیست؟
منظور از ارزش اسمی سهم، مبلغی است که در اساسنامه شرکت برای هر سهم تعیین شده و این مبلغ روی ورقه سهم درج می‌شود. پس در واقع مبلغ اسمی هر سهم، حاصل تقسیم کل سرمایه شرکت بر تعداد سهام آن است. در ایران ارزش هر سهم ۱۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است و معمولاً قیمت واقعی سهم، همان ارزشی است که سهم در بورس اوراق بهادار دارد. این قیمت تحت تأثیر وضع شرکت، فعالیت و درآمدهای آتی شرکت از ارزش اسمی سهم کمتر، بیشتر یا با آن برابر می‌شود. مثلا ارزش سهمی شرکت الف، ۱۰۰ تومان است ولی به خاطر عملکرد خوب شرکت و عقد قرارداد خارجی در حال حاضر سهام آن به قیمت ۲۰۰۰ تومان در بازار اوراق بهادار مبادله می‌گردد؛ این ۲۰۰۰ تومان، ارزش واقعی آن سهام است.
نکته قابل توجه این است که در تعیین میزان مشارکت، تعهدات و بهرهمندی از منافع صاحب سهم، مبلغ اسمی سهم مبنای محاسبه خواهد بود و مبلغ واقعی دخالتی در این وضعیت نخواهد داشت. حاصل‌ضرب ارزش اسمی هر سهم در تعداد سهامی که شرکت منتشر کرده، سرمایه قانونی شرکت را معرفی می‌کند. از طرف دیگر، حاصل‌ضرب قیمت واقعی سهام در تعداد سهام، ارزش سهام شرکت را نمایان می‌سازد. همچنین علاوه بر سهام، در ارتباط با اوراق مشارکت نیز مفهوم ارزش اسمی اهمیت دارد. ارزش اسمی اوراق قرضه تعیین کننده ارزش سررسید و ارزش ریالی بهره‌های پرداختی هستند به همین دلیل، اهمیت زیادی دارند. ارزش واقعی اوراق مشارکت نیز ممکن است کمتر، بیشتر یا برابر با ارزش اسمی آن باشد. عواملی مانند نرخ بهره بازار و میزان اعتبار اوراق قرضه، تعیین کننده ارزش واقعی آن هستند. تفاوت ارزش اسمی و واقعی در رابطه با نرخ بهره نیز وجود دارد. در واقع، تفاوت نرخ بهره اسمی و واقعی با طرح نرخ تورم معنا پیدا می‌کند. در یک اقتصاد تورمی، نرخ بهره واقعی، نتیجه تفریق نرخ بهره اسمی از نرخ تورم خواهد بود.
نتیجه
در واقع به طور کلی می توان گفت که قیمت اسمی می تواند جز کوچکی از ارزش بازاری سهام به حساب آید. این دو مفهوم در واقع بخش کوچکی برای شناخت سهام یک شرکت هستند و برای این که بتوانید سهام یک شرکت را به طور دقیق تر بررسی کنید باید با مفاهیم گسترده تر و بیشتری آشنا شوید.در این مقاله با قیمت اسمی و قیمت واقعی در بورس آشنا شدیم، امیدوارم که نهایت استفاده را برده باشید.
