همه چیز درباره مالیات خرید و فروش ارز

سازمان امور مالیاتی کشور در اطلاعیه‌‌‌ای اعلام کرد که همه خریداران و فروشندگان ارز مکلف به پرداخت مالیات هستند. در اطلاعیه سازمان امور مالیاتی آمده است که بر اساس ماده ۱۶۳ قانون مالیات‌‌‌های مستقیم، خرید و فروش ارز مشمول مالیات است. این اطلاعیه شمولیت پرداخت مالیات را به شکلی گسترده تعریف کرده و بر اساس آن همه اشخاص فعال در این بخش مکلف به ثبت‌نام و پرداخت مالیات تعیین شده هستند.

بر اساس این گزارش، سازمان امور مالیاتی کشور در راستای اجرای مقررات ماده قانونی یاد شده، با اعلام بانک‌‌‌مرکزی به برقراری مالیات علی‌الحساب به میزان ۱۰‌درصد از فروش ارز اقدام می‌کند. این اطلاعیه به مجازات عدم‌پرداخت این مالیات نیز اشاره کرده و افزوده است در صورت ثبت‌نام نکردن به‌موقع و نپرداختن مالیات در نظام مالیاتی، علاوه بر شمول مالیات و جرایم غیر‌قابل بخشش که از طریق عملیات اجرایی وصول خواهد شد به مجازات‌‌‌های مقرر در ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌‌‌های مستقیم از جمله مجازات‌‌‌های درجه شش محکوم خواهند شد.

قوانین خرید و فروش ارز

در ابتدا برای درک بهتر، براساس تعریف قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ارز به معنی پول رایج کشورهای دیگر است، که شامل موارد زیر است:

•  اسکناس
• حواله های ارزی
• مسکوکات
• سایر اسناد مکتوب و یا الکترونیکی

است که در مبادله های مالی کاربرد دارند. منظور از قوانین خرید و فروش ارز در کشور، قوانینی است که خریداران و فروشندگان ارز موظف به رعایت آنها نیز هستند. لازم به ذکر است بعضی از این قوانین مربوط به اشخاص حقوقی مثل صرافی ها هستند، و بعضی مربوط به مشتریان و یا اشخاص حقیقی هستند.

برای خرید و فروش ارز اشخاص باید از دو راه اقدام به معامله کنند:

۱. از طریق بانک مرکزی

۲. از طریق صرافی‌های مجاز

مقررات خرید و فروش ارز از راه‌های گفته شده غالبا با ارائه کارت ملی و شماره تلفن و کارت بانکی معتبر به نام شخص خریدار انجام می‌شود.

همچنین لازم به ذکر است که هر خریدار برای خرید ارز در سال محدودیتی خاص دارد و نمی‌تواند به شکل رسمی بیش از سرانه سالانه، ارز بخرد.

ثبت اطلاعات خرید و فروشندگان ارز

کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون خدمات کشوری موظف به ارائه اطلاعات معاملاتی خود با مشتریان هستند. گروه های موظف به ثبت اطلاعات شامل بخش های زیر هستند:

• صرافی ها
• بانک ها و موسسات مالی و اعتباری 
• بانک مرکزی جمهوری اسلامی 

مالیات خرید و فروش ارز

به منظور شفافیت فعالیت های اقتصادی و یک پارچه سازی نظام اطلاعات مالیاتی، طبق قانون همه فعالان اقتصادی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی باید اطلاعات مربوط به معاملات خود را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.

اگر فردی در سامانه سنا به مدت یک هفته مبلغ زیادی را معامله یا خرید و فروش کند و با نام خود به ثبت برساند و همچنین در هفته بعد مبلغ زیاد دیگری به نام ثبت شود احتکار کننده ارزی شناخته شده و باید مالیات خرید و فروش ارز را بپردازد. 

مالیات خرید و فروش ارز بیشتر با هدف جلوگیری از احتکار ارزی وضع می‌شود. به این معنی که اگر کسی از بانک مرکزی کشور ارزی را خریداری و با هدف دپو کردن و با قیمت گران فروختن داشته باشد در نتیجه موظف به پرداخت مالیات است. 

نکته

همچنین با افزایش درآمد فرد که به واسطه افزایش قیمت ارز است، فرد باید برابر با افزایش سود باید مالیات اضافی را بپردازد.

خرید و فروش های ارزی معاف از مالیات

براساس استعلام انجام شده از سمت سازمان امور مالیاتی کشور خرید و فروش های ارزی زیر معاف از پرداخت مالیات هستند:

• مسافرت
• واردات و صادرات
• خرید دارو
• ارز دانشجویی

آیا خرید سکه از صرافی مالیات دارد؟

طبق دستورالعمل شماره 504 مورخ 1400/2/8 سازمان امور مالیاتی در خصوص چگونگی مالیات خریداران سکه از بانک مرکزی در سال 1399 ابلاغ شد. بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم همه افرادی که سال ۹۹ از بانک مرکزی سکه خریده‌اند باید مالیات آن را بپردازند.

بر اساس دستورالعمل، اشخاصی که تا 5 قطعه سکه داشته باشند مشمول مالیات نیستند اما نسبت به مازاد 5 قطعه مشمول مالیات می‌شوند که بر اساس جدول زیر است:

مودیان می‌توانند برای اطلاع از مشمولیت خود برای پرداخت مالیات خرید سکه از بانک مرکزی در سامانه سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس My.Tax.gov.ir شده، ثبت نام کرده و با درج کد ملی در این سامانه مشمولیت خود را ملاحظه نمایند.

در نهایت باید وارد سامانه پرداخت مالیات مقطوع شده و تعداد اقساط خود را انتخاب نمایند و مالیات خود را بر اساس سررسید پرداخت کنند. با این وجود در پاسخ به اینکه خرید سکه از صرافی ها مشمول مالیات است یا خیر؟ هر فعالیت اقتصادی مادامی که تصریح به معافیت در قانون نشده باشد، مشمول پرداخت مالیات متعلقه است.

نکته 

در صورت عدم پرداخت مالیات متعلقه به ازای هر ماه دیرکرد باید معادل 2.5% جریمه هم بپردازند.

معاملات ارزی چیست و انواع آن کدام است؟

به عملیات تبدیل پول ملی یک کشور به پول ملی سایر کشورها معامله ارزی گفته می شود. این معاملات به سه نوع عمده تقسیم می شود.
معاملات ارزی و انواع آن:

۱.معاملات نقدی(Spot Transactions)
معاملات ارزی که سررسید مبادله از حداکثر چند روز بیشتر نشود. این نوع معاملات به صورت مستقیم(تعیین نرخ مبادله ارز مبدا به ارز مقصد) یا غیر مستقیم(تعیین نرخ مبادله بر حسب دلار آمریکا) انجام می شود.

۲.معاملات سلف(Future Transactions)
معاملات ارزی که سررسید آنها بیش از چند روز باشد. این نوع معاملات در دوره های یک تا چند ماهه و برخی مواقع بیش از یکسال انجام می شود. هدف از این نوع معاملات پرهیز از ریسک نوسان نرخ ارز می باشد.

۳- معاملات تعویضی(Swap Transactions)
معاملات تعویضی عبارتند از ترکیب یک معامله نقدی و یک معامله سلف که به طور همزمان و در ارتباط با هم انجام می شود. هدف از این نوع معاملات پرهیز از مخاطرات نوسان نرخ ارز و نیز پوشش وضعیت منفی یک حساب ارزی با موجودی مثبت ارزی حسابهای دیگر و نیز انجام آربیتراژ(خرید یک ارز با نرخ ارزان از یک بازار و فروش آن با نرخ بالا در بازار دیگر) می باشد.

پیشنهاد می‌شود مقاله مالیات خرید و فروش سهام را مطالعه کنید

ثبت خرید ارز در معاملات فصلی

سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کرده است که کلیه فعالان اقتصادی که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی و تمامی دستگاه های اجرایی موضوع ماده “5” قانون خدمات کشوری، از جمله صرافی ها، بانک ها، بانک مرکزی و موسسات مالی و اعتباری در اجرای ماده های 169 ق.م.م و 169 مکرر به منظور شفافیت فعالیت های اقتصادی و استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی، موکلف هستند تمامی اطلاعات مربوط به معاملات خود را مانند خرید ارز و اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی اشخاصی مانند اطلاعات مالی، معاملاتی، پولی و اعتباری، ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی و سرمایه ای را در قالب صورت معاملات فصلی در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.

نحوه ثبت خرید ارز در صورت معاملات فصلی 

امکان دارد افراد اقدام کنند از صرافی ها و بانک ها خرید انجام دهند. این اقدام به عنوان یک معامله تلقی شده و باید در فهرست صورت معاملات فصلی درج شود. خرید ارز از صرافی در اکثر مواقع دارای صورت حساب فروش صادر شده از صرافی است. اما در سایر خرید ها از قبیل خرید ارز از بانک ها یا حتی اشخاص دیگر نیاز به دریافت صورت حساب ندارد، چراکه اعلام این خرید ها در فهرست صورت معاملات فصلی کافی است.

نکته 

در بعضی از موارد که ریال در اختیار بانک قرار می‌گیرد تا ارز تخصیص یافته را به خریدارها انتقال دهد در موارد این چنینی، تخصیص ارز نیازی به درج در فهرست معاملات فصلی ندارد. چراکه در این حالت بانک ارز تخصیص یافته را برای شرکت یا موسسه حواله می‌کند و این موضوع جزو رویدادهای پولی و بانکی است که نیاز به ارسال آن در فهرست صورت معاملات فصلی نیست.

بانک باید تمامی خرید ها و فروش های خود به جز عملیات بانکی را در فهرست صورت معاملات فصلی درج کند. خرید صورت گرفته توسط بانک گواه خرید و فروش همسو با فعالیت صرافی است و الزام به درج در فهرست صورت معاملات فصلی دارد. پس برای جلوگیری از پرداخت جرایم، این رویداد باید در فهرست معاملات فصلی درج شود.

روش های ثبت خرید ارز و ارسال گزارش صورت معاملات فصلی آن

برای ثبت خرید ارز و ارسال گزارش آن 2 روش آنلاین یا برخط و آفلاین (TTMS) وجود دارد.

روش آنلاین

در این روش برای ثبت خرید ارز در صورت معاملات فصلی ابتدا باید وارد سامانه آنلاین صورت معاملات فصلی شده و اطلاعات مربوط به خرید و فروش ارز را وارد نمود. آموزش ارسال معاملات فصلی در سامانه را اینجا مطالعه نمایید.

نکته 

قبل رسیدگی به اطلاعات موجود به این نکته توجه داشته باشید که برای هر مورد از خرید یا هزینه که می‌تواند خرید ارزی هم باشد، باید فرم های جداگانه تکمیل شود. می‌توان جمع خرید از یک شخص حقیقی و حقوقی را به شکل یک جا در یک رکورد ثبت نمود. 

توجه داشته باشید در زمان پر کردن فرم، در حالت ریالی در قسمت مربوطه اعداد باید به صورت ریالی ثبت شوند. در حالت ارزی مبلغ ارزی عناوین فوق ثبت شده و با وارد کردن نرخ برابری معادل ریالی ارقام محاسبه خواهد شد. در حالت ارزی _ ریالی علاوه بر درج عناوین فوق به صورت ریالی، مبلغ بخش ارزی معامله را درج کرده و با وارد کردن نرخ برابری، معادل ریالی ارقام محاسبه می‌شود. این گزینه زمانی استفاده می‌شود که بخشی از مبلغ معامله ریالی و بخشی دیگر ارزی انجام گرفته باشد.

روش آفلاین

برای ثبت و ارسال گزارش خرید ارز در صورت معاملات فصلی آن هم به صورت آفلاین لازم است زمانی که اطلاعات در نرم افزار TTMS تکمیل شد، در مرحله بعد پس از اطمینان از درستی اطلاعات، آن ها را در سایت بارگذاری کرده و بر روی گزینه ثبت نهایی کلیک کنید تا گزارش شما ارسال شود. آموزش ارسال صورت معاملات فصلی با نرم افزار TTMS را اینجا مطالعه نمایید.

موارد عدم شمول ارسال صورت معاملات فصلی 

طبق بخشنامه ۲۰۰/۲۳۹۹۷/ص موارد غیرمشمول از ارسال معاملات فصلی به صورت زیر است:

• خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار
• خرید و فروش سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام یا سهم الشرکه
• سود و کارمزد و جریمه های بانکها، صندوق تعاون، صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی، مؤسسات
• اعتباری غیربانکی مجاز و صندوقهای قرض الحسنه
• سود سهام و سهم الشرکه
• حق عضویت اعضاء مجامع حرفهای، احزاب و انجمنها و تشکلهای غیردولتی دارای مجوز از مراجع
• ذیصلاح
• کمکها، جوائز و هدایای بلاعوض
• مبالغی که تحت عناوین جریمه یا خسارت، انواع عوارض و مالیات (به استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات
• بر ارزش افزوده) حق ثبت، حق تمبر مالیاتی، حقوق گمرکی و موارد مشابه، به دستگاه های اجرائی پرداخت می شود
• مال الاجاره های املاک موضوع ماده ۵۳ قانون مالیاتهای مستقیم
• حقوق و دستمزد پرداختی موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالیات های مستقیم (اگر مبالغ پرداختی برای پرسنلی باشد که در فهرست حقوق بگیران قرار دارند، در اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم الزامی به ارائه مبالغ پرداختی به ایشان نیست و موارد مذکور در زمره مالیات بر حقوق است)
• وجوه پرداختی بابت حق نگهداری (شارژ) ساختمان محل فعالیت و آبونمانهای پرداختی 
• معاملات نقل و انتقال املاک موضوع ماده ۵۹ قانون مالیاتهای مستقیم برای متعاملین