حسابداری بیمارستان ها جز یکی از مهم ترین بخش ها به حساب می آید زیرا یک بیمارستان باید از نظر مالی بسیار تامین باشد و جدا از بودجه بیمارستان برای نظم مالی باید به حساب و کتاب هم توجه کنند که همان بخش مالی یا حسابداری بیمارستان می باشد در هر بیمارستان حسابها باید به صورت منظم باشد و از نظر مالی کنترل شود که دچار بی نظمی در حسابها بوجود نیاد .
برای جلوگیری از این مشکل نیازمند به یک حسابدار ، حسابرس و کسی که بتواند کارهای مالیاتی بیمارستان را به نحو احسن انجام دهد.
حسابداری بیمارستان ها:
از جمله ارگان هایی که به سیستم حسابداری نیاز دارند، می توان به بیمارستان ها اشاره نمود که برای سامان دادن به شرایط مالی خود، به سیستم حسابداری و حسابدار نیاز دارند. لذا در ادامه به آشنایی حسابداری بیمارستان ها پرداخته می شود.
سیستم ترخیص و هزینه یابی:
در سیستم حسابداری، وضعیت های ترخیص و هزینه های بیماران و سایر قسمت ها، در بیمارستان ها بررسی می شود که با امکان سنجی سعی می شود این سیستم، روز به روز بهینه تر گشته و کارایی و توانایی بالایی را در انجام امور بیمارستان به دست آورد.
در این سیستم، واحد حسابداری مورد سنجش قرار گرفته است که عملیات زیر را مورد بررسی قرار می دهد.
- حسابداری بیمارستان
- حسابداری بیماران
- حسابداری پزشکان
- عملیات ترخیص
اهداف سازمان و سیستم:
- کاهش عملیات دستی
- جلوگیری از خطای انسانی
- جلوگیری از تخلف و تقلب
- سرعت بخشیدن به کار ها
- صدور برگه صورت حساب خدمات درمانی بیمار
- ارائه اطلاعات مدیریتی
وظایف اصلی سیستم:
این سیستم یک سری کار ها را برای بیمارستان انجام می دهد که در قالب وظایف آن گنجانده شده اند. این وظایف، چارچوب کار را مشخص می کنند که در حقیقت یک نوع چک کردن پرونده بیمار می باشد.
سایر وظایف سیستم حسابداری:
- صدور صورت حساب بیمار در اسرع وقت از طریق دریافت شماره پرونده
- گزارش دقیق از وضعیت هزینه بیمار در هر لحظه
- آمار حساب های رادیولوژی
- آمار حساب های آزمایشگاه
- آمار حساب های داروخانه
- آمار حساب های وسایل مصرفی
- آمار حساب های فیزیوتراپی، کبالت تراپی و… در یک محدوده زمانی
- آمار بیماران ترخیص شده بیمه ای یا قراردادی به تفکیک نوع بیمه و قرارداد مربوطه
- ایجاد قراردادهای جدید و تعریف هزینه های آنها
- صدور صورت حساب بیماران بیمه ای بر اساس قرارداد آنها
- آمار کلی بیماران
- آمار پیش پرداخت های بیماران در یک محدوده زمانی
- نگهداری تخفیفات اعطایی مدیریت بیمارستان و یا هر یک از پزشکان به صورت حساب بیماران
مراحل حسابداری:
حسابداری بیمارستان ها دارای مراحلی می باشد که در ادامه این مطلب، به شرح آنها پرداخته شده است.
تنظیم سند:
با توجه به نوع سند که نشان دهنده خرید کالا باشد یا سند های مربوط به ارائه خدمات (قرارداد ها)، اسناد در تدارکات و حسابداری تنظیم می شود که شامل موارد زیر است:
- درخواست
- خرید کالا یا ارائه خدمات (فاکتور، صورت حساب)
- رسید انبار یا اموال، گواهی تایید انجام کار توسط مسئول خدمات یا مسئول امور اداری
رسیدگی سند:
مسئول رسیدگی اسناد تهیه شده را به منظور دارا بودن معیار های لازم بررسی می کند. این معیار ها شامل:
- دارا بودن مهر کارپردازی
- دارا بودن مهر فروشنده
- درج آدرس
- درج تاریخ فاکتور
نکته: در صورت بی عیب و نقص بودن آن، اسناد به اعتبارات جهت پرداخت انتقال داده می شوند.
ارسال اسناد به دایره اعتبارات جهت پرداخت:
در این مرحله اسناد رسیدگی شده به صورت نقد و یا از طریق صادر کردن چک، پرداخت می گردند.
ثبت اسناد:
اسناد پرداخت شده به منظور انجام سایر مراحل حسابداری از قبیل موارد زیر، در سند حسابداری ثبت می شوند.
- ثبت سند روزنامه
- انتقال به دفتر کل
- سایر موارد کد گذاری
مرحله بایگانی اسناد:
ثبت کردن یک نسخه از اسناد هزینه شده به منظور تصفیه حساب مالی کپی شده، در بایگانی را مرحله بایگانی اسناد می گویند.
طبقه بندی هزینه های بیمارستان:
- تنخواه ذیحسابی
- جاری
- درآمد
- عمرانی
- خود یاری
- اضافه کاری
- تامین اجتماعی
- بیمه سهم دولت
- پرداخت بازنشستگان پاداش پایان خدمت
- پرداخت بازنشستگان مانده مرخصی
- حق ازدواج و فوت
- کمک های غیر نقدی
- پرداخت دانش آموزان و گردش های علمی و جوایز ورزشی
- پرداخت بازنشستگان سهم کار فرما
- پاداش
- فوق العاده مدیران
- دو سوم بیمه عمر
- مواد غذایی و پرسنلی و ملزومات
- دارویی
- رفاه
- حساب موقت بانکی
- لوازم خودرو
- طرح نظام نوین: پزشکان و کارکنان
- نگهداری ارتوپدی
- کارکنان شرکتی
- نگهداری بخش جراحی
- نگهداری نگهبانی
- نگهداری خدمات آی سی یو
- نگهداری مرکز تلفن
- نگهداری منشی
- نگهداری سخت افزار و نرم افزار
- حمل زباله
- نگهداری فیزیو تراپی
- نگهداری آشپزخانه
- حق الزحمه: نگهداری تاسیساتی، نگهداری ساختمانی و…
- لوازم مصرف شدنی و مصرف نشدنی
- مواد غذایی
- سی تی اسکن
- آب، برق، گاز و تلفن
- ملبوس کارکنان
- تجهیزات
- و سایر هزینه ها
جایگاه حقوقی بیمارستان ها در ق.م.م:
بیمارستان ها در قوانین مالیاتی دارای جایگاهی می باشند. در واقع می توان گفت که جایگاه حقوقی بیمارستان ها در ق.م.م به شرح زیر می باشد.
الف) بیمارستان ها و مراکز درمانی در قالب دو شخصیت حقوقی و حقیقی اقدام به فعالیت می نمایند.
1 – صاحبان بیمارستان هایی که در قالب اشخاص حقیقی اقدام به فعالیت می نمایند طبق جز ردیف 4 بند ب ماده 2 آئین نامه اجرایی مربوط به دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری آنها اعم از ماشینی (مکانیزه) و دستی و نمونه اظهارنامه مالیاتی و نیز نحوه ارائه آنها برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات موضوع ماده 95 ق.م.م، اصلاحی مصوب 1402/04/31 برای عملکرد سال 1402 و به بعد و همچنین مکلف به نگهداری دفتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت بوده و به موجب ماده 100 ق.م.م، مکلفند نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی شامل ترازنامه و حساب سود و زیان مطابق نمونه هایی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود در موعد مقرر اقدام نمایند.
2_ بیمارستان هایی که در قالب اشخاص حقوقی اقدام به فعالیت می نمایند، طبق ماده 110 ق.م.م، مکلف به تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود زیان در موعد مقرر می باشند.
پیشنهاد می‌شود مقاله نهادهای مالی را مطالعه کنید
ب) نحوه شناسایی و ثبت درآمد ها و محاسبه درآمد مشمول مالیات:
نحوه شناسایی و ثبت درآمد ها و محاسبه درآمد مشمول مالیات طبق موارد زیر صورت می گیرد.
وجود قرارداد مشارکت بین بیمارستان و پزشک:
به منظور ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی، بین بیمارستان و پزشکان قرارداد مشارکت منعقد می گردد، که نسبت به شناسایی درآمد خود به نسبت تعیین شده در قرارداد اقدام و سهم پزشک را به حساب پزشک منظور یا پرداخت می کند.
در این مورد می توان گفت که نسبت سهم درآمد پزشک با توجه به قرارداد مشمول مالیات، مشابق زیر محاسبه می گردد.
بیمارستان و مراکز تشخیصی و درمانی:
در مواقعی که درآمد هابه وسیله مشارکت شناسایی شوند و درآمد پزشکان و بیمارستان ها لازم است که بر اساس قرارداد تفکیک گردد. در صورت عدم وجود این نوع قرارداد، تمامی درآمد حاصله به عنوان درآمد مشمول مالیات تلقی می گردد.
نحوه شناسایی درآمد ها به صورت تعهدی می باشد و در موعد صدور صورت حساب نسبت به آن اقدام می گردد. لازم به ذکر است که عدم وصول بخشی از خدمات ارائه شده در زمان صدور صورت حساب به علت پوشش بیمه ای مانع از شناسایی درآمد حاصله نخواهد بود.
لازم به ذکر این نکته است که اگر بخشی از مستندات ارسالی برای شرکت های بیمه ای به هر دلیل مورد پذیرش قرار نگیرند، در صورت شناسایی درآمد، برگشت آن از نظر مالیاتی با ارائه مستندات مربوط قابل پذیرش خواهد بود.
نسبت به ارسال گزارشات موضوع ماده 169 ق.م.م، اقدام نمایند و اطلاعات ارسالی باید با اطلاعات مراکز بیمه ای تطبیق داشته باشد.
پزشک:
در اجرای ماده 3 آئین نامه موضوع تبصره 3 ماده 169 ق.م.م، اصلاحی مصوب 1394/04/31 صاحبان مشاغل مکلف به ثبت نام، می بایست برای هر واحد شغلی یا برای هر محل، جداگانه در نظام مالیاتی ثبت نام نمایند و همچنین در اجرای تبصره یک ماده 3 مذکور چنان چه صاحبان مشاغل موضوع این آئین نامه بر اساس مجوز صادره از طرف مراجع ذی صلاح، بیش از یک محل فعالیت برای همان مجوز داشته باشند، برای تمامی این محل ها فقط یک ثبت نام صورت خواهد گرفت و بنا بر اعلام مودی یکی از این محل ها، به عنوان محل اصلی فعالیت مشخص و سایر محل ها به عنوان شعبه منظور خواهد شد.
در صورت عدم انتخاب مودی، تعیین محل اصلی فعالیت به تشخیص سازمان خواهد بود. پزشکان معالج ضمن رعایت آئین نامه مربوط می بایست درآمد مطب های خصوصی خود را در داخل و خارج از بیمارستان ها و کلیه درآمد های حاصل از قرارداد ها را در اظهارنامه مالیاتی خود ابراز نمایند.
در این خصوص لازم است که ماموران مالیاتی درآمد مشمول مالیات پزشکان و بیمارستان ها را محاسبه نموده و به آدرس قانونی پزشک معالج و یا آدرس بیمارستان طرف قرارداد ابلاغ و مالیات مربوطه را مطالبه خواهند نمود.
وجود قرارداد خدمات پزشکی:
در مورد ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی توسط بیمارستان با استفاده از خدمات سایر پزشکان در قالب قرارداد حق الزحمه ای، کل درآمد ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به عنوان درآمد بیمارستان با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود.
در این صورت در موارد رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک، هزینه خدمات ارائه شده توسط پزشکان مذکور با رعایت مقررات به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی می باشد.
نکته: در این مواقع مبالغ پرداختی به پزشک مربوطه، به عنوان سایر حقوق بگیران مشمول 10 درصد کسر مالیات می باشد.
وجود قرارداد استخدامی بین بیمارستان و پزشک (حقوق بگیران):
در موارد ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی توسط بیمارستان با استفاده از خدمات پزشکان استخدام شده، تمامی درآمد ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به عنوان درآمد بیمارستان محسوب می گردد که با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود و هزینه حقوق نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی بیمارستان می باشد که مبالغ پرداختی به پزشک به عنوان حقوق و دستمزد بوده و مشمول مالیات بر درآمد حقوق می گیرد.
در این حالت:
- هر دو گروه از اشخاص بیمارستانی (حقیقی و حقوقی) موظف به تسلیم فهرست مالیات حقوق پرداختی خود هستند.
- تمامی پرداخت هایی که صورت می گیرد به هر نحو به پزشکان معالج استخدام شده در بیمارستان، مشمول مالیات حقوق می باشد.
سایر درآمد های بیمارستان ها و مراکز تشخیصی و درمانی:
سایر درآمد های بیمارستان ها شامل درآمد کترینگ، هتلینگ، آزمایشگاه و داروخانه و سایر بخش های خدماتی و بازرگانی نیز با رعایت مقررات جز درآمد های مشمول مالیات می باشند.
باید توجه داشت که اگر بخشی از خدمات به صورت قرارداد اجاره صورت پذیرد، درآمد های مذکور طبق مفاد قرارداد محاسبه و با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود مقاله مالیات پزشکان را مطالعه کنید
