در دنیای امروز حسابدار بودن به معنای داشتن توانایی همکاری و برقراری ارتباط با افراد دیگر و همچنین داشتن مهارت های عالی حسابداری و حل مسئله است. وظایف حسابدار این است که به نمایندگی از یک سازمان، معاملات تجاری را ثبت و عملکرد شرکت را به مدیریت اعلام می کند.
حسابدار کیست؟
یکی از مهم‌ترین رده‌های شغلی در هر شرکت یا موسسه، واحد حسابداری آن است. حسابدار اطلاعات مالی معاملات صورت گرفته را دریافت و آنها را به زبان حسابداری به سیستم حسابداری وارد می‌کند؛ در نتیجه گزارشات مالی لازم مانند ترازنامه و صورت‌های مالی مانند صورت سود و زیان را جهت استفاده مدیران و استفاده کنندگان خارج از شرکت ارائه می‌کند.
نکته
اصلی‌ترین وظیفه یک حسابدار، تایید قانونی بودن معاملات بر اساس اصول و رعایت استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی است.
کمک حسابدار چه کسی است و چه وظایفی دارد؟
بعضی از فارغ التحصیلان رشته حسابداری به دلیل نداشتن تجربه کافی در زمینه حسابداری و با هدف بالا بردن تجربه خود، به عنوان کمک حسابدار در شرکت‌ها مشغول به کار می‌شوند. از جمله وظایف کمک حسابدار می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- وارد کردن ثبت‌های حسابداری ساده در سیستم حسابداری
- کنترل صورتحسابها و فاکتورهای خرید و فروش و بایگانی کردن آنها
- کمک به حسابدار جهت درج اطلاعات حضور و غیاب کارکنان به منظور محاسبه حقوق و دستمزد
- پاسخ به مشتریان به صورت تلفنی و یا حضوری
- آماده سازی اظهارنامه مالیاتی و مدارک مورد نیاز و بایگانی مدارک جهت رسیدگی مالیاتی در صورت لزوم
- نگارش نامه‌ها و کارهای جزیی نوشتاری
- آشنایی با نحوه صدور گزارشات مالی و صدور گزارش مربوطه در صورت نیاز
تفاوت حسابدار و کمک حسابدار چیست؟
♦ اولین تفاوت حسابدار و کمک حسابدار، در شرح وظایف آنهاست؛ وظایف کمک حسابدار، بیشتر امور دفترداری و ثبت و بایگانی است. در صورتی که حسابدار وظیفه رسیدگی به کلیه امور مالی و حسابها و جمع آوری اسناد و مدارک و تهیه اظهارنامه و صورت‌های مالی را بر عهده دارد.
♦ اما مهم‌ترین تفاوت آنها در میزان مسئولیت آنها در برابر وظایفشان است. کمک حسابدار تنها مجری اوامر روسای بالادستی خود از جمله حسابدار و یا مدیر مالی مجموعه است؛ به عبارت دیگر، او در قبال وظایفی که انجام می‌دهد مسئولیتی ندارد. در صورتی که حسابدار در برابر کلیه وظایف و تکالیف خود مسئولیت تضامنی دارد.
شرح وظایف حسابدار چیست؟
وظایف یک حسابدار را می‌توان به صورت زیر گروه‌بندی نمود:
بررسی و ثبت اطلاعات حسابداری
- ثبت به موقع و به تاريخ وقوع كليه وقايع مالی (تحریر دفاتر قانونی)
- بررسی، تهيه و تنظيم، كنترل و تایيد كليه اسناد حسابداری
- ثبت فاکتورهای خرید و فروش در اسناد حسابداری
- اداره سيستم‌های حسابداری و دفترداری مطابق با قوانين و استانداردهای مالی و قانونی
پیشنهاد می‌شود مقاله حسابداری و دفترداری برای کسب و کارهای کوچک را مطالعه کنید
مدیریت دریافت و پرداخت ها
- تهیه لیست ماهانه حقوق و دستمزد و بیمه کارکنان
- تهیه لیست مانده بدهکاری و بستانکاری اشخاص و شرکت‌ها
- انجام اقدامات لازم در زمينه پرداخت حقوق و دستمزد
- صدور اسناد صندوق و دريافت و پرداخت‌های نقدی
تهیه و تنظیم صورت های مالی
- تهيه و تنظیم دفاتر مالی، تراز عملكرد، بودجه، حساب سود و زيان و کلیه صورت‌های مالی اساسی
- تهيه خلاصه وضعيت وصولی‌ها، پرداخت‌ها، مطالبات، بدهی‌ها، نقدينگی شركت و ارائه آن به مدير مالی
- صدور اسناد مربوط به پرداخت كسورات بيمه، ماليات، وام و …
- انجام كليه خدمات كامپيوتری مربوط به فعاليت‌های مالی شركت
- تهیه و تنظیم گزارشات مختلف از فعاليت‌های مالی به صورت مستمر و ارائه آن به مدير مالی
- انجام امور محوله از طرف مدير مالی
مدیریت حسابها و موجودی انبارها
- نگهداری حساب ريالی انبارها، اموال و محاسبه قيمت تمام شده و قيمت فروش محصولات
- بررسی و تعيين انحرافات و مغايرت‌های احتمالی در پرداخت‌ها و هزينه‌ها، ضايعات خريد و مصرف مواد و قطعات، ساعات كار تلف شده، اقلام انبارها و موارد مشابه
- جمع‌آوری برگه‌های ورود و خروج انبار از انباردار و مطابقت با فاکتورها از لحاظ موجودی کالا
- اختصاص کد مخصوص به کالاها و انتقال آنها به سیستم حسابداری
کنترل مانده حسابها و مغایرت یابی
- مطابقت مانده مبلغ صندوق با موجودی واقعی در صندوق با هماهنگی صندوقدار
- مطابقت مانده موجودی بانک و همچنین برآورد مغایرت بانکی
رسیدگی به امور مربوط به چک
- دریافت برگه درخواست چک از مسئول بازرگانی
- صدور چک بر اساس برگه درخواست مسئول بازرگانی در وجه شرکت فروشنده کالا
- کنترل مدرک چک و تاریخ سررسید چک توسط مدیرمالی
- تحویل چک به شرکت فروشنده کالا در مقابل اخذ رسید
بایگانی اسناد و مدارک
- جمع‌آوری و مرتب سازی اسناد و مدارک هزینه‌های مجموعه اقتصادی
- جمع‌آوری و بایگانی فاکتورهای خرید و فروش از فروشندگان فروشگاه
حسابدار می‌تواند پس از آماده سازی مدارک آنها را برای بایگانی به کمک حسابدار بسپارد.
ابزارهای کار حسابداری
یک حسابدار برای انجام هر چه بهتر تکالیف و وظایف خود نیاز به برخی ابزارها دارد. این ابزارها عبارتند از:
- استانداردهای حسابداری
- ماشین حساب و تسلط به کار با آن
- نرم افزارهای گروه آفیس
- پایگاه نگهداری داده ایمن و قابل دسترس
- نرم افزار حسابداری
بهره‌مندی و تسلط بر کلیه ابزارهای فوق، در بهبود عملکرد یک حسابدار ضروری هستند. اما شاید از میان آنها، نرم افزار حسابداری از اهمیت بیشتری برخوردار باشد؛ از این رو یک حسابدار حرفه‌ای باید با شیوه کار با نرم افزارهای حسابداری معمول در جامعه آشنا باشد.
رده های شغلی و چارت سازمانی حسابداری
در کشور ایران معمولا فارغ التحصیلان در رشته حسابداری در مشاغل زیر مشغول به کار می‌شوند:
| ردیف | عنوان شغلی | مدرک تحصیلی |
سطح اول:
حسابداران مبتدی | کمک حسابدار | کاردانی یا کارشناسی حسابداری |
| حسابدار | کارشناسی حسابداری | |
| حسابدار مالی | کارشناسی حسابداری | |
سطح دوم:
حسابداران حرفه‌ای | حسابدار فروش | کارشناسی حسابداری |
| حسابدار انبار | کارشناسی حسابداری | |
| حسابدار صنعتی | کارشناسی حسابداری | |
| حسابدار ارشد | کارشناسی یا کارشناسی ارشد حسابداری | |
سطح سوم:
مدیران حسابداری | رئیس حسابدرای | کارشناسی یا کارشناسی ارشد حسابداری |
| مدیر مالی | کارشناسی ارشد حسابداری | |
| معاونت مالی یا اداری | کارشناسی ارشد یا دکتری حسابداری | |
| حسابرس داخلی | کارشناسی یا کارشناسی ارشد حسابداری | |
سطح چهارم:
حسابرسی | سرپرست حسابرسی | کارشناسی یا کارشناسی ارشد حسابداری |
| سرپرست حسابرس داخلی | کارشناسی یا کارشناسی ارشد حسابداری |
برای اطلاع از میزان دستمزد حسابداری در سطوح مختلف، پیشنهاد می‌کنیم مطلب حقوق متعارف یک حسابدار در ماه را ببینید.
شرح وظایف حسابدار به تفکیک رده شغلی
در کنار وظایف کلی حسابدار که قبلا به آنها اشاره شد، یک حسابدار در رده‌های شغلی مختلف، انتظارات متفاوتی را باید برآورده نماید. به عبارت دیگر، شرح وظایف حسابدار بسته به موقعیت شغلی او ممکن است متغیر باشد. در ادامه به چند مورد از این انتظارات اشاره می‌کنیم.
♦ حسابدار مالی: حسابدار مالی کسی است که صورت‌های مالی را نگهداری می‌کند و در پرداخت مالیات و جمع آوری حسابها نظارت می‌کند.
♦ حسابدار صنعتی: کسی است که در واحدهای تولیدی و صنعتی فعالیت دارد؛ ثبت دقیق رویدادهای مالی و گزارش بهای تمام شده کالای تولید شده از وظایف او است.
♦ حسابدار دولتی: کسی است که در اداره‌های دولتی مشغول به کار است و انتظار می‌رود به عنوان ناظر مالی در جامعه فعالیت کند.
♦ حسابدار مدیریت: حسابدار مدیریت کسی است که با استفاده از روش‌های اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل به مدیران داخلی شرکت جهت تصمیم‌گیری در زمینه تجارت کمک می‌کند.
♦ حسابدار منابع انسانی :در این نوع از حسابداری ارزش اقتصادی منابع انسانی مورد بررسی قرار می‌گیرد و امکان درج آن در صورت‌های مالی فراهم می‌شود.
حسابرسی
یکی از مشاغل پولساز در رشته حسابداری، فعالیت به عنوان حسابرس است. پس از گذراندن سطوح مختلف آموزشی می‌توان به عنوان حسابرس با دو عنوان حسابرس داخلی و حسابرس مستقل وارد بازار کار شد.
♦ حسابرس داخلی: کسی است که با مدیریت شرکت در ارتباط است. او گزارشات را به صورت ماهانه یا هفتگی در اختیار مدیریت قرار داده آنها را تحلیل و صحت سنجی می‌کند.
♦ حسابرس مستقل: کسی است که به صورت قراردادی وارد شرکت می‌شود و کلیه امور را حسابرسی می‌کند و گزارشات مربوطه را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
