صورت های مالی، آیینه ای از امور مالی یک سازمان می‌باشند چون صاحبان سرمایه و مدیران با استفاده از این گزارش قادر به اخذ تصمیماتی برای ادامه فعالیت‌های مجموعه خواهند بود. بنابراین، یک حسابدار موظف است هر ساله صورت های مالی لازم را در اختیار ذینفعان قرار دهد. بررسی صورتهای مالی نیز یکی از مهمترین مسئله‌هایی است که به منظور سنجش وضعیت مالی شرکت‌ها و موسسات بررسی می‌شود.
انجام تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یک شرکت بسیار مهم است، چون از طریق آن مدیران و سرمایه‌گذاران متوجه خواهند شد که شرکت شما در مقایسه با دوره‌های قبل چه عملکردی داشته و همچنین می‌توانید عملکرد شرکت خود را با رقبای خود مقایسه کنید. پس حسابداران ارشد باید نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را فرا گرفته، تا با آموزش آن به کارکنان خود، شناخت و درک درستی از سازمان پیدا کنند و برای اهداف مالی آینده شرکت خود بهتر تصمیم بگیرند.
پیشنهاد می شود مقاله صورت های مالی نهایی سالانه را هم مطالعه کنید
صورت های مالی چیست؟
صورتهای مالی یک شرکت در واقع نتیجه فعالیت‌ها، سود، زیان و … است که در طی یک مدت زمان خاص جمع آوری شده و طبق اصول تنظیم می شوند. این صورت‌ها برای صاحبین شرکت‌ها بسیار کمک کننده و مهم است؛ ضمن این که شما را با روند کاری شرکت‌تان آشنا می کند، می تواند به شما دیدی درباره چگونگی برنامه‌ریزی در مورد آینده شرکت بدهد. این دید به این صورت که بر اساس سود و زیانی که تاکنون داشته‌اید، چگونه باید برای سالهای بعدی فعالیت شرکت برنامه‌ریزی داشته باشید.
انواع صورت های مالی کدامند؟
صورتهای مالی توسط حسابدار مالی و با توجه به اصول حسابداری و گاها با استفاده از نرم افزار حسابداری محاسبه می‌گردد. این صورت‌ها در شرکت یا موسسه تهیه می‌شوند تا بعداً توسط طرفین حساب مورد استفاده قرار گیرند. در واقع به مهمترین صورتهای مالی موجود صورتهای مالی اساسی گفته می‌شود که شامل موارد زیر است:
الف) صورت سود و زیان ب) لیست وضعیت مالی یا ترازنامه ج) صورت جامع درآمد د) صورت جریان وجوه نقد
به زبان ساده یک صورت مالی شامل ترازنامه، گزارش عملکرد و صورت گردش وجوه نقد است که محصول فرایند حسابداری یک شرکت می‌باشند. مبنای تهیه صورت مالی استانداردهای حسابداری است که آنها نیز به نوبه‌ی خود بر مفاهیم نظری گزارشگری مالی استوار هستند. صورت مالی باید به گونه‌ای تهیه شود که وضعیت مالی و عملکرد مالی را شفاف و واضح نشان دهد.
با توجه به موارد فوق در صورتی که صورت مالی مطابق با استانداردهای حسابداری تهیه شود، می‌تواند کمک زیادی به مدیریت واحد تجاری برای ارزیابی دقیق‌تر و تصمیم‌گیری صحیح‌تر داشته باشد. همراه صورت مالی، یادداشت‌های توضیحی برای شفاف سازی کامل این گزارشات ارائه خواهند شد.
صورت سود و زیان:
یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت، میزان سودآوری آن شرکت است. طبیعتاً هر اندازه میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، می‌تواند یکی از نشانه‌های ارزنده بودن سهم باشد؛ اما چگونه می‌شود از میزان سودآوری یک شرکت مطلع شد؟ صورت سود و زیان، به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است. شرکت‌ها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آنها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است.
صورت جریان وجوه نقدی:
در واقع صورت جریان وجوه نقدی شامل ارائه جریانی نقدی از فعالیت شرکت یا موسسه در طی یک دوره زمانی خاص است که علاوه بر جریان وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه گذاری یا تأمین مالی با توجه به فعالیت های شرکت یا موسسه حاصل می‌گردد.
صورت جریان وجوه نقد اطلاعات مفیدی در مورد طرق ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری ارائه می‌کند. بر اساس حسابداری تعهدی، سود خالص معمولاً با خالص جریان‌های نقدی، گزارشگری دوره‌ای جریان‌های ورودی و خروجی وجه نقد ضروری است.
صورت جریان وجوه نقد صورت جریانی است که افزایش یا کاهش در مبلغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحد تجاری و ناشی از سایر رویدادها را نمایش می‌دهد. صورت جریان وجود نقد باید منعکس‌کننده‌ی جریان نقدی تحت سرفصل‌های اصلی زیر باشد:
- فعالیت‌های عملیاتی
- بازده سرمایه گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تامین مالی
- مالیات بر درآمد
ترازنامه:
ترازنامه که به تازگی به آن صورت وضعیت مالی نیز می‌گویند گزارشی از وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت در یک زمان مشخص است. نکته مهم در این تعریف زمانی است که ترازنامه در آن تهیه می‌شود. برای درک بهتر موضوع فرض کنید که ترازنامه یک شرکت هر سال یکبار تهیه می‌شود. اگر در ابتدای سال شرکت مذکور یک قطعه زمین داشته باشد که آن را وسط سال به فروش رسانده باشد، در ترازنامه آخر سال گزارش داده نمی‌شود و تنها مبلغ آن که در سایر حسابها وارد شده است را می‌توان یافت. برای اینکه یک تحلیلگر از فروش این قطعه زمین مطلع شود لازم است سایر صورتهای مالی و فایل پیوست این گزارشها را مطالعه نماید.
صورت سود و زیان جامع:
صورت سود و زیان جامع را می‌توان یکی دیگر از مهمترین صورتهای مالی اساسی دانست که شامل دو عنصر اصلی یعنی سود خالص و درآمد جامع است. در این صورت مالی اساسی باید در طی یک دوره، تمامی درآمدها و هزینه‌ها شناسایی گردد و مورد بررسی قرار گیرد. در انتها نیز این بررسی‌های انجام شده باید در اختیار صاحبان سرمایه قرار گیرد.
هدف از تهیه‌ی این صورت سود و زیان، ارائه‌ی کلیه‌ی درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده طی یک دوره‌ی مالی برای یک هلدینگ یا چند شرکت زیر مجموعه می‌باشد. تمرکز اصلی این گزارش بر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی آنهاست. موارد زیر باید به ترتیب ارائه و در صورت سود و زیان جامع نشان داده شوند:
- سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان
- سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک
- تعدیلات سنواتی
درآمدها و هزینه‌های تحقق نیافته‌ی ناشی از تغییرات ارزش آن دسته از دارایی‌ها و بدهی‌هایی که بر مبنایی مستمر اساساً به منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات نگهداری می‌گردد و به موجب استانداردهای حسابداری مستقیماً به حقوق صاحبان سرمایه منظور می‌شود (از قبیل درآمدها و هزینه‌های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود)، تنها در صورت سود و زیان جامع گزارش می‌گردد.
مراحل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکت به رهبران کمک می‌کند فرصت‌ها و مشکلات مالی که شرکت با آنها مواجه می‌شود را پیدا کنند. صورت های مالی نبض سلامت مالی شرکت هستند و با یادگیری روش‌های تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، مدیران می‌توانند بفهمند که آیا شرکت قادر به پرداخت هزینه‌ها، بدهی و یا افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای توسعه کسب‌وکار هست یا نه. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت در طول زمان و شناسایی روندهای عملکرد و همچنین برای ارزیابی اوراق بهادار صاحبان سهام شرکت، ارزیابی خطرات مالی و انجام دقیق حسابها قبل از ادغام و خرید مفید است.
پیشنهاد می شود مقاله اهمیت صورت های مالی را هم مطالعه کنید
تجزیه و تحلیل عمودی، عملکرد شرکت را با یک عدد پایه مقایسه می‌کند. از این نظر، تحلیل عمودی مانند ارزیابی وضعیت موجود است. تجزیه و تحلیل نسبت رایج‌ترین شکل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است. در تجزیه و تحلیل نسبت، حسابهای صورتهای مالی مختلف با هم مقایسه می‌شود. به عنوان مثال، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، بدهی شرکت را با مجموع حقوق صاحبان سهام مقایسه می‌کند. این نسبت به صورتی معکوس نشان می‌دهد که ارزش دارایی سرمایه‌گذاران پس از کسر تمام بدهی‌ها چقدر است؟
تجزیه و تحلیل نسبت فقط به صورت افقی برای ترسیم روندهای درون شرکت استفاده نمی‌شود بلکه از آن می‌توان برای مقایسه‌ی شرکت‌های مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال، یک شرکت کوچک و بزرگ را نمی‌توان بر اساس ارزش خالص ریالی مقایسه کرد و به جای آن از نسبت‌ها استفاده می‌شود.
همه‌ی سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان با دیدن آموزش نحوه تهیه صورتهای مالی از آنها برای سنجش عملکرد شرکت و کمک به پیش بینی عملکرد آینده و تصمیم گیری‌های مالی خود استفاده می‌کنند. بطور کلی شش مرحله برای تجزیه و تحلیل مؤثر صورتهای مالی وجود دارد.
اول : ویژگی اقتصادی صنعت خود را شناسایی کنید
اول، تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش صنعت را انجام دهید، زنجیره‌ای از فعالیت‌ها که شامل ساخت، تولید و توزیع محصولات و یا خدمات شرکت است. معمولا روش‌هایی مانند پنج نیروی پورتر یا تجزیه و تحلیل ویژگی‌های اقتصادی در این مرحله استفاده می‌شود.
دوم: استراتژی های شرکت را شناسایی کنید
سپس به ماهیت محصول و خدماتی که شرکت عرضه می‌کند از جمله منحصر به فرد بودن محصول، سطح حاشیه سود، ایجاد وفاداری به برند و کنترل هزینه‌ها توجه کنید. بعلاوه عواملی مانند یکپارچه‌سازی زنجیره تأمین، تنوع صنعت و تنوع جغرافیایی را باید در نظر بگیرید.
سوم: کیفیت صورتهای مالی شرکت را ارزیابی کنید
صورتهای مالی مهم را در چارچوب استانداردهای حسابداری مربوطه بررسی کنید. در بررسی حسابهای ترازنامه، مسائلی از جمله تشخیص، ارزیابی و طبقه‌بندی برای ارزیابی صحیح مهم هستند. سؤال اصلی باید این باشد که آیا این ترازنامه تصویر کاملی از وضعیت اقتصادی این شرکت را به نمایش می‌گذارد یا خیر.
هنگام ارزیابی صورتحساب درآمد نکته اصلی این است که کیفیت درآمد را به عنوان تصویری کامل از عملکرد اقتصادی شرکت ارزیابی کنید. ارزیابی صورتحساب جریان‌های نقدی به درک تأثیر وضعیت نقدینگی این شرکت از جمله عملیات‌ها، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های مالی در طول دوره، در اصل منشأ درآمدها، جایی که پول‌ها خرج شده و نحوه‌ای که نقدینگی شرکت تحت تأثیر قرار گرفته است، کمک می‌کند.
چهارم: سودآوری و ریسک‌های اخیر را تحلیل کنید
در این مرحله، متخصصان مالی با ارزیابی شرکت و صورتهای مالی آن می‌توانند از ارزش شرکت مطلع شوند. رایج‌ترین ابزارهای تجزیه و تحلیل، نسبت‌های صورتهای مالی کلیدی مربوط به نقدینگی، مدیریت دارایی و سودآوری، ارزیابی خطر یا بازار و مدیریت و پوشش بدهی هستند. با توجه به سوددهی، دو سوال بزرگ وجود دارد: صرف‌نظر از اینکه شرکت چگونه دارایی‌های خود را تأمین می‌کند عملیات‌های شرکت نسبت به دارایی‌های آن و از دیدگاه سهامداران، چقدر این شرکت سودآور است.
همچنین لازم است یاد بگیرید که چگونه معیارهای بازدهی با عوامل تاثیرگذار اولیه تعیین می‌شود. در نهایت، تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی به شیوه‌ای مقایسه‌ای بسیار ضروری است. به نسبت‌های اخیر و نسبت‌های مربوط به دوره‌های قبلی و یا شرکت‌های دیگر و یا صنعت‌های دیگر نگاهی بیندازید و آنها را بررسی کنید.
پنجم : صورتهای مالی پیش بینی شده را آماده کنید
اگر چه این کار بسیار چالش‌برانگیز است اما متخصصان مالی باید فرضیات منطقی در مورد آینده این شرکت (و صنعت آن) بسازند و نشان دهند که چگونه این فرضیات هردوی جریان‌های نقدی و بودجه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این کار اغلب شکل صورتهای مالی مبتنی بر روش‌هایی مانند رویکرد درصد فروش به خود می‌گیرد.
ششم : شرکت را کاملا ارزیابی کنید
در حالی که روش‌های ارزیابی زیادی وجود دارد رایج‌ترین روشی که می‌توانید استفاده کنید یک نوع روش تنزیل جریان‌های نقدی است. این جریان‌های نقدی را می‌توان در قالب سود سهام پیش بینی‌شده بیان کرد و یا تکنیک‌های دقیق‌تری مانند جریان نقدی آزاد برای هر دو صاحبان سهام یا سرمایه‌گذار شرکت به کار گرفت. روش‌های دیگر نیز شامل استفاده از ارزیابی نسبی یا ارزیابی‌های مبتنی بر حسابداری مانند ارزش افزوده اقتصادی هستند.
مدیران، سرمایه‌گذاران و تحلیلگران باتجربه، اطلاعات صنعت را در طول زمان جمع‌آوری می‌کنند. با استفاده از این اطلاعات می‌توانند تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را به صورت کامل‌تر و بهتر انجام دهند. اما مراحل اساسی که باید در دوره‌های آموزش صورتهای مالی یاد بگیرید انجام دهید چیست؟ در ادامه به این مراحل اشاره می‌کنیم.
مرحله اول : صورتهای مالی ۳ تا ۵ سال اخیر از جمله ترازنامه‌ها، صورتحساب جریان نقدی، صورتحساب درآمد، صورتحساب حقوق صاحبان سهام را جمع‌آوری کنید.
مرحله دوم : در این مرحله، صورتهای مالی ذکرشده را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را بررسی کنید تا تغییرات بزرگ در موارد خاص از یک سال به سال بعد را پیدا کنید. آیا درآمدها در طول یک سال، جهشی بزرگ یا کاهش بزرگ داشته‌اند؟ دارایی‌های ثابت یا دارایی‌های کل افزایش یا کاهش داشته‌اند؟ علاوه بر این، به دنبال فعالیت‌های مشکوک باشید. اگر چیزی توجه شما را جلب کرد تحقیق کنید که چه چیزی در مورد آن کسب و کار می‌دانید تا دلیل مشکوک بودن فعالیت و موارد را پیدا کنید. به عنوان مثال، آیا شرکت بعضی عملیات‌های خود را در طی دوره تجزیه و تحلیل ارزان فروخته است؟
مرحله سوم : مطمئن شوید گزارش‌های صورتهای مالی را مرور و بررسی کرده‌اید. این گزارشها ممکن است حاوی اطلاعاتی باشند که در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی مهم بوده و به کار آیند.
مرحله چهارم : ترازنامه را تجزیه و تحلیل کنید تا بفهمید آیا تغییرات بزرگی در دارایی‌ها، بدهی‌ها یا حقوق صاحبان سهام دیده می‌شود؟
مرحله پنجم : صورت درآمد را بررسی کنید تا روندهای مختلف در طول زمان را شناسایی کنید.
مرحله ششم : پس از آن، صورت حقوق صاحبان سهام شرکت را ارزیابی کنید. این سؤال را از خود بپرسید: آیا شرکت سهام جدید صادر کرده یا سهم‌ها را خریداری کرده است؟ حساب درآمدهای انباشته در حال افزایش یا کاهش است؟
مرحله هفتم : صورتحساب جریان نقدی شرکت را تجزیه و تحلیل کنید.
مرحله هشتم : نسبت‌های مالی را محاسبه کنید.
مرحله نهم : پس از آن، داده‌های اصلی شرکت را جمع‌آوری می‌کنید.
مرحله دهم : اطلاعات بازار کسب‌وکار یعنی قیمت سهام کسب‌وکار و همچنین نسبت قیمت به درآمد را بررسی کنید.
مرحله یازدهم : پرداخت سود سهام را چک کنید. نسبت پرداخت سود سهام، درصد درآمد خالصی که شرکت در قالب سود سهام به سهامداران می‌دهد را می‌سنجد. نحوه محاسبه نسبت پرداخت سود سهام: سود کل سالانه هر سهم / درآمدهای تقسیمی هر سهم.
مرحله دوازدهم : اکنون می‌توانید تمام اطلاعاتی که شما ایجاد کرده‌اید را ارزیابی کرده و به این صورت، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی کسب‌وکار خود را انجام دهید.
مراحل دیگری هم در کنار این مراحل وجود دارد و همه‌ی این مراحل به شما کمک می‌کند درک و شناخت عمیق‌تری از مفهوم اعداد شرکت و نحوه‌ای که این اعداد و ارقام بر عملکرد و رشد شرکت تأثیر می‌گذارند بدست آورید. به همین خاطر به افراد مبتدی و مدیرانی که با نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی آشنا نیستند توصیه می‌شود با شرکت در دوره‌های آموزش حسابداری بازار کار مفاهیم پایه و اجزای صورتهای مالی را فرا گرفته تا تصمیمات بهتری درباره سازمان و شرکت خود بگیرند.
پیشنهاد می شود مقاله اهمیت آموزش تجزیه و تحلیل صورت های مالی را هم بخوانید
مدیریت سود و تفاوت سود طبیعی و مصنوعی
سه اصطلاح بسیار مهم در تنظیم صورتهای مالی مطروح است : هموارسازی سود، مدیریت سود و کیفیت سود. منظور از هموارسازی سود این است که مدیران شرکت ترجیح میدهند هر ساله سود شرکت کمی نسبت به سال قبل بیشتر و اصطلاحاً نوسان سود کمتری داشته باشد. واضح است هر شرکتی که نوسان سود کمتری دارد به همان مقدار قابلیت اتکا و پیش‌بینی بیشتری برای سهامداران خواهد داشت. هموار سازی سود به دو دسته تقسیم می‌گردد : طبیعی و مصنوعی.
سود طبیعی یعنی اگر مدیری که اصلا از خودرو سر در نمی‌آورد نیز مدیر شرکت خودروسازی شود با هموارسازی سودی که قبلا تعبیه شده است آن شرکت بازهم مانند سالهای گذشته سودآور خواهد بود.
سود مصنوعی یعنی جاهایی که مدیران شروع به دست‌کاری کردن سود می‌کنند که نسبت به سال قبل بسیار بیشتر شود. دقیقا همین‌جاست که بحث مدیریت سود مطرح می‌گردد. مدیریت سود یعنی استفاده از ابزارهای قانونی برای اینکه سود نسبت به سال قبل بیشتر گردد.
مهم: در مدیریت سود، حساب‌سازی و تقلب به هیج عنوان مطرح نیست و عمدتا از دانش مالی و نفوذ برای افزایش سود استفاده می‌گردد.
دلیل اهمیت صورتهای مالی اساسی و حسابداری چیست؟
صورتهای مالی اساسی و حسابداری از این جهت که حاوی اطلاعات قابل توجهی در مورد وضعیت کلی مالی شرکت شما هستند از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین صورتهای مالی اساسی به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند قبل از سرمایه گذاری آگاهانه تصمیم بگیرند، زیرا این صورتهای مالی وضعیت کلی از بازده سرمایه گذاری را در هر شرکت بیان می‌کنند و به همین منظور است که شرکت‌ها باید سالی یکبار صورتهای مالی ارائه دهند.
مشخص کردن شرایط مالی یک شرکت:
شرایط مالی یک شرکت را می‌توان مهمترین نگرانی سرمایه گذاران و بستانکاران آن دانست. در واقع سرمایه‌گذاران و بستانکارها به منظور بررسی و سنجش شرایط ایمنی و سودآوری سرمایه گذاری در شرکت شما به صورتهای مالی اساسی رجوع می کند. ترازنامه مالی نیز با ارائه اطلاعات دقیقی در مورد دارایی شرکت نتیجه سرمایه‌گذاری در آن به چنین مواردی رسیدگی می‌کند. همچنین ترازنامه‌ها میزان بدهی شرکت را نیز ذکر می‌کنند که به سرمایه‌گذاران این این اختیار را میدهند تا در مورد سرمایه گذاری خود بیشتر فکر کنند.
بیانیه حقوق صاحبان سهام:
صورت حقوق صاحبان سهام خصوصاً برای سرمایه گذاران اصلی سهام موضوعی بسیار با اهمیت است؛ زیرا هرگونه تغییرات را در اجزای مختلف سهام، از جمله سود انباشته شده را طی یک دوره به شما نشان میدهند. میزان حقوق صاحبان سهام، کل دارایی‌های شرکت منهای کل بدهی‌های آن است که ارزش خالص شرکت را نشان می‌دهد.
اهمیت صورت جریان نقدی:
اهمیت بیانیه جریان وجوه نقد در این است که این صورت مالی اساسی به ما میزان مبادله وجه نقد بین یک شرکت و جهان خارج را طی یک دوره زمانی نشان می‌دهد و بر این اساس سرمایه‌گذاران می‌توانند بدانند که آیا شرکت برای پرداخت هزینه‌ها و خرید دارایی پول نقد کافی را دارد یا خیر.
- اندازه گیری دوره ای درآمد موسسه.
نتیجه‌گیری
صورتهای حسابداری و مالی اساسی به طور کل بیانگر سوابق رسمی فعالیت‌های مالی شرکت شما هستند. این‌ها گزارش‌هایی کتبی‌اند که قدرت مالی، عملکردی و نقدینگی شرکت شما را مشخص می‌کنند.انواع صورتهای حسابداری عبارتند از:
- صورت سود و زیان جامع
- ترازنامه
- صورت جریان وجوه نقدی
- صورت سود و زیان.
