در هر کسب و کار و برای افرادی که آن را اداره می‌کنند اهمیت صورتهای مالی دقیق را نمی‌توان دست‌کم گرفت. بنابراین آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به بهترین نحو بسیار مهم است. برخی از صورتهای مالی مهم که باید یاد بگیرید و برای یک سازمان در هر مقیاس ضروری هستند عبارت‌اند از:
صورت‌حساب سود، ترازنامه، صورت‌حساب حقوق صاحبان سهام، صورت‌حساب جریان وجوه نقد و صورت‌حساب درآمد کل. اعدادی که از طریق این صورتهای مالی آشکار می‌شوند نقش بزرگی در تصمیم‌گیری، استراتژی‌های برنامه‌ریزی، تعیین موفقیت، برآورد شکست‌ها و گفتن داستان شرکت به جهان بازی می‌کنند.در این مقاله قصد داریم از اهمیت آموزش نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی صحبت کنیم.
شفاف سازی مالی
حتی کوچک‌ترین اعداد در یک ترازنامه می‌تواند بر کسب و کار تأثیر فوق‌العاده‌ای بگذارد. دارایی‌ها هرگز همان ارزشی که آنها در ابتدا خریداری شده‌اند را ندارند. یک درصد از ارزش آنها را باید برای استهلاک کسر کرد و یا در مواقعی با توجه به نوساناتی مثل افزایش قیمت دلار آنها را تجدید ارزیابی نمود.
یک شرکت ممکن است یک عدد مشخصی را به عنوان درآمد حاصل شده گزارش کند؛ اما چه مقدار از آن، پول نقد واقعی است و چه مقدار از آن حساب‌های دریافتی است را باید به دقت ذکر کرد.
ارقامی مثل سود قبل از مالیات، سود پس از کسر مالیات و سود پس از بهره، استهلاک و مالیات همه اعداد مهمی هستند که به سهامداران و مدیریت اطلاعات زیادی درباره‌ی وضعیت کسب و کار می‌گویند. از این رو، در روند آموزش حسابداری کاربردی تلاش می‌شود این بخش‌های حسابداری به‌دقت آموزش داده شوند..
ارزیابی بدهی‌های مالیاتی
نرخ مالیات شرکت‌ها بسیار بالا است. هنگامی که شرکت‌ها سود زیادی می‌کنند، مالیاتی که باید پرداخت کنند نیز به همان اندازه بالا است. صاحبان کسب و کار وقتی که مالیات را به دولت می‌پردازند، اغلب تعجب می‌کنند که میزان کمی از پول آنها باقی مانده است. آیا آنها می‌توانند فشار مالیاتی خود را کاهش دهند؟
اگر بله پس آنها به دقیق‌ترین اعداد مالی ممکن نیاز دارند. در غیر این صورت، تمام منابع آنها را می‌توان در یک زمان بسیار کوتاه توقیف کرد. در مقابل، برای دولت، صورت‌حساب‌های دقیق مالی ضروری است چراکه بسیاری از شرکت‌ها، گزارش‌های خود را تنها برای جلوگیری از پرداخت مالیات دستکاری می‌کنند.
پیشنهاد می شود این مقاله را هم مطالعه کنید: صورت های مالی چیست و انواع آن کدامند؟
کاهش خطاها
صورت های مالی دقیق نیز برای جلوگیری از اشتباهات پر هزینه و یا تخلف داخلی در اوایل این روند ضروری است. اگر هرگونه فعالیت غیرقانونی در حال وقوع است، هیچ راهی بهتر از یافتن اختلافات در اعداد وجود ندارد. اگر اشتباهی صورت گرفته است، از طریق فعالیت‌های تطبیق می‌توان آنها را پیدا کرد.
به همین دلیل است که شرکت‌ها زمان زیادی را صرف تطبیق دفتر حساب و چک کردن هر ورودی می‌کنند به‌طوری‌که آنها می‌توانند کسی که هر بخشی از کسب و کار را دستکاری کرده است و یا خطای حسابداری را انجام داده است بیابند.
یکی از مهم‌ترین دلایل آموزش صورت های مالی برای جلوگیری و کاهش این‌گونه خطاها و اشتباهات است. چرا که اشتباهی کوچک در محاسبات می‌تواند به زیان و یا ورشکستگی شرکت منجر شود. بانکداری سرمایه‌گذاری بانکی برای مدت‌ها در معرض بسیاری از جرائم حسابداری برای پوشش زیان‌های تجاری بزرگ بوده است. ناکارآمدی سیستم‌های گزارشگری مالی امکان مخفی کردن زیان‌ها را می‌داد. به همین دلیل قانون‌گذاران از بانک‌ها و دیگر شرکت‌های تجاری درخواست کردند که به روش‌های حسابداری داخلی خود بیشتر توجه کنند.
تسهیل در چرخه پرداخت
دقت و صحت اطلاعات در حسابداری، از اهمیت بالایی برخوردار است! به منظور بهینه‌سازی چرخه‌های حساب‌های دریافتی و حساب‌های پرداختی، صحت صورت های مالی نقش کلیدی ایفا می‌کند. پرداخت‌های دیگر حقوق و دستمزد روزانه است که باید پرداخت شود (حقوق و دستمزد)، سود سهام است که باید به سهامداران داده شود، موجودی است که باید مدیریت و کنترل شود و طلبکاران که لازم است طلب آنها پرداخت گردد.
همه این کارها را نمی‌توان انجام شود مگر اینکه اعداد درست و دقیق باشند. اگر پرداخت وام عقب افتاده است در آن صورت شرکت باید بداند چه میزان بهره باید بپردازد و یا دریافت کند. محاسبات ریاضی را تنها می‌توان با ارقام صحیح انجام داد.
افزایش اعتماد
بیش از هر چیز دیگری، صورت های مالی حس اعتماد را در شرکت القا می‌کند. سرمایه‌گذاران باید ببینند که یک شرکت کار خود را به‌خوبی انجام می‌دهد و آنها می‌توانند پولی که به سختی به دست آورده‌اند را در کسب و کار خود سرمایه‌گذاری کنند. است. اگر ترازنامه نشان دهد که شرکت در حال سود کردن است بسیار عالی؛ اما بعضی مواقع ترازنامه بسیاری از شرکت‌ها سود را نشان داده است اما بعداً مشخص شده است که آنها زیان‌ها را پنهان می‌کرده‌اند.
شرکت‌های در مقیاس بزرگ مانند انرون و ورلدکام و شرکت‌های حسابداری موفق مانند آرتور اندرسن به دلیل نقش آنها در دستکاری صورت های مالی بسته شدند. پس از بنابراین، پس از تجربه‌های این‌چنینی، جای تعجبی ندارد که جهان در مورد صورت های مالی دقیق بیش از پیش نگران است. دولت‌ها قواعد تطبیق و حسابداری دقیق‌تری تدوین کرده‌اند. به طوری که شرکت‌ها وسوسه نشوند درباره‌ی اعداد مالی خود گزارش غلط و دروغین دهند.
تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی بهتر
تجزیه و تحلیل صورت های مالی هنگام تصمیم‌گیری بسیار مهم است. برای اینکه مدیر امور مالی، برای توان خرید تصمیم بگیرد می‌بایست به دارایی‌های شرکت نگاه کرده و تحلیل صورت های مالی را بررسی کند. وقتی که ارزش دارایی‌ها نیز به شدت کاهش پیدا می‌کند، می‌بایست به لزوم فروش دارایی‌ها فکر کرد. بنابراین، تجزیه و تحلیل صورت های مالی، برای تصمیم‌گیری شرکت بسیار مهم خواهد بود.
پس دریافتید که صورت های مالی در ارزیابی وضعیت مالی شرکت‌ها چه اهمیت ویژه‌ای دارد! در نظر داشته باشید که صورت های مالی در هر شرکت بنا به نوع کسب و کار و حجم آن متفاوت است. بدیهی است که این مطالب، تنها بخشی از اهمیت صورت های مالی است و برای آشنایی بیشتر با صورت های مالی و همچنین نحوه تجزیه و تحلیل صورت های مالی می‌بایست به دنبال آموزش حسابداری بازار کار و آموزش حسابداری مقدماتی بروید. اگرچه شرکت‌ها سعی می‌کنند کسانی را برای کارهای حسابداری شرکت انتخاب کنند که از مهارت و دانش فراوان برخوردار باشند ولی گاهی‌اوقات با استفاده از آموزش حسابداری کاربردی حین کار تلاش می‌کنند آنها را با جدیدترین فرایندها، اطلاعات و نرم‌افزارهای حسابداری برای هرچه بهتر انجام دادن فعالیت‌های حسابداری شرکت تشویق کنند.
روش‌های تجزیه و تحلیل صورت های مالی
تجزیه و تحلیل صورت های مالی شرکت به رهبران کمک می‌کند فرصت‌ها و مشکلات مالی که شرکت با آنها مواجه می‌شود را پیدا کنند. صورتهای مالی نبض سلامت مالی شرکت هستند و با یادگیری روش‌های تجزیه و تحلیل صورتهای مالی ، مدیران می‌توانند بفهمند که آیا شرکت قادر به پرداخت هزینه‌ها، بدهی و یا افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای توسعه کسبوکار هست یا نه.
تجزیه و تحلیل صورت های مالی برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت در طول زمان و شناسایی روندهای عملکرد و همچنین برای ارزیابی اوراق بهادار صاحبان سهام شرکت، ارزیابی خطرات مالی و انجام دقیق حساب‌ها قبل از ادغام و خرید مفید است.
پیشنهاد میکنیم مقاله اهمیت صورت های مالی را هم بخوانید
تجزیه و تحلیل صورت های مالی به روش‌های مختلف و با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مختلف انجام می‌شود. کاربران مختلفی از آموزش تجزیه و تحلیل صورت های مالی و صورت جریان وجوه نقد استفاده می‌کنند و ممکن است به بعضی ابزارها و تکنیک‌ها علاقه‌مند و به برخی دیگر علاقه‌ای نداشته باشند.
از نظر سهام، سرمایه‌گذاران ممکن است تنها به مطالعه و بررسی روندهای بازار تکیه کنند. تکنیک‌های دیگر نحوه تجزیه و تحلیل صورت های مالی شامل مطالعه اطلاعات نامشهود مانند تیم مدیریت شرکت و یا استراتژی های بازاریابی آن است. هدف سرمایه‌گذار نیز این است که شرکت‌هایی را پیدا کنند که کمتر از آنچه در واقع ارزش دارند به آنها بها داده شده است. در مقابل، آنها می‌خواهند از شرکت‌هایی که بیشتر از ارزش واقعی بزرگ شده‌اند دوری کنند.
نه تنها تمام این موارد برای سرمایه‌گذاران مهم است بلکه خود شرکت‌ها باید تمام اطلاعات مرتبط را تجزیه و تحلیل کنند تا از وضعیت مالی شرکت خود مطلع شوند و اگر هر گونه تغییری نیاز بود آن را انجام دهند. بنابراین، آشنایی سرمایه‌گذاران و تیم مدیریت با نحوه‌ی تجزیه و تحلیل صورت های مالی با کمک روش‌هایی رایج ضروری است. انتخاب از بین انواع تکنیک‌های تجزیه و تحلیل مالی مختلف روند دشواری است اما اگر شکل دقیقی از تجزیه و تحلیل را انتخاب کنید ارزشمند خواهد بود.
یکی از محبوب‌ترین روش‌های تجزیه و تحلیل صورت های مالی، مطالعه اطلاعات مالی گذشته و حل است. گزارش‌های ترازنامه و درآمد می‌تواند به تحلیلگران درباره وضعیت مالی گذشته و حال شرکت اطلاعات مفیدی بدهد. نسبت‌های مالی که آمار مالی را با آمار دوره‌ای دیگر مقایسه و تقسیم می‌کنند به عددی دست می‌یابند که جنبه‌های عملیاتی مهم از جمله جریان نقدی، بهره‌وری، پوشش بدهی و غیره را نشان می‌دهد و باز هم اطلاعات مفیدی به شمار می‌آیند.
پیشنهاد می کنیم مقاله صورت های مالی نهایی سالانه را هم مطالعه کنید
البته برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در درجه اول به اقدامات بازار اعتماد کنند. آنها ممکن است تکنیک‌های تجزیه و تحلیل مالی را بر اساس نحوه‌ای که سهام یک شرکت خاص تغییر می‌کند انتخاب کنند. استفاده از نمودارهای داده‌های قیمت و بدست آوردن میانگین عملکرد قیمت گذشته به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد برآوردی درباره‌ی پیش‌بینی‌های قیمت در آینده داشته باشند.
برخی از سرمایه‌گذاران و تحلیلگران از اعداد و ارقام به سمت تکنیک‌های تجزیه و تحلیل مالی می‌روند و ویژگی‌هایی از شرکت را تحلیل می‌کنند که نمی‌توان آنها را با اعداد و ارقام سنجید. به عنوان مثال، تیم مدیریت یک شرکت ممکن است نیروی محرکه شرکت بوده و تصویری که دیگران از شرکت دارند را شکل دهد. در معرض دید بودن نام برند یک ویژگی نامشهود دیگر است که در این نوع از تجزیه و تحلیل‌های صورت های مالی استفاده می‌شود.
در این روش‌ها بیشتر بر احساسات و تجربه مشاهداتی تا هر گونه کیفیت آماری قابل اندازه‌گیری تکیه می‌شود. به هر روی روش‌های مختلف و تکنیک‌های برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی وجود دارد که در زیر به شرح آنها می‌پردازیم. لازم است که سرمایه‌گذاران و مدیرانی که با این روش‌ها آشنا نیستند با شرکت در دوره‌های آموزش حسابداری بازار کار به صورت کاربردی و عملی این روش‌ها را فرا گیرند.
روش اول : تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی
نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به صورت افقی چگونه است؟ در تجزیه و تحلیل افقی می‌توان فهمید که چه تغییرات ساختاری در یک شرکت در طول زمان رخ داده است. در تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی، اطلاعات مالی دو یا چند سال شرکت مقایسه می‌شود. تحلیلگر ممکن است هنگام خواندن صفحات صورتهای مالی اطلاعات مشابهی را پیدا کند. در این روش با مقایسه ارقام و درصدها، پیدا کردن تفاوت‌های یک سال مالی با سال دیگر مالی راحت است.
تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی، اطلاعات مالی را پوشش می‌دهد که از یک دوره گزارش تا یک دوره گزارش دیگر تغییر می‌کند. مقایسه موارد موجود در صورتهای مالی مانند هزینه کالاهای فروخته شده و یا درآمد خالص سه ماهه تا سه ماهه دیگر کمک می‌کند تا مدیر کسبوکار روند پیشرفت کسبوکار را مشاهده کند. در این روش تجزیه و تحلیل ممکن است از دوره‌های گزارش مختلف مانند ماه، سه‌ماهه یا چندساله استفاده شود.
هدفی که که مدیر کسبوکار در تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی دنبال می‌کند این است که آیا مواردی از صورتهای مالی تغییر چشمگیری داشته‌اند؟ به عنوان مثال، اگر هزینه‌ی کالاهای فروخته‌شده ۲۰ درصد افزایش یافت اما درآمد افزایش فروش را منعکس نکرد به این معنا است که شرکت پول بیشتری هزینه کرده است. به همین ترتیب، اگر سود ناخالص افزایش یابد اما سود خالص کاهش یابد، مدیر کسبوکار باید بفهمد که آیا کاهش هزینه نیاز است یا خیر.
روش دوم : تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی
این نوع تجزیه و تحلیل عمودی نامیده می‌شود که چرا که ارقام مالی در صورتهای مالی به صورت عمودی ذکر می‌شود. تجزیه و تحلیل شامل محاسبه درصدهای یک صورت مالی است. آمار و ارقام موجود در این صورتهای مالی از درآمد این شرکت و ترازنامه گرفته می‌شود. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی عمودی نیز تحت عنوان درصدهای جزئی شناخته شده‌اند.
تجزیه و تحلیل عمودی ترکیب ترازنامه را نشان داده و کمک می‌کند تا به جواب سؤالاتی مانند زیر برسید: شرکت شما از چه ترکیبی از دارایی‌ها استفاده می‌کند؟ چگونه خود را از لحاظ مالی تامین می‌کند و چگونه ترکیب ترازنامه شرکت با شرکت‌های مشابه خود مقایسه شده و دلایل تفاوت در هر یک از آنها چیست؟
در تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی عمودی بدون در نظر گرفتن زمان صورتهای مالی بررسی می‌شوند. این بدان معنی است که خود صورتهای مالی و بدون مقایسه با ماه‌های دیگر و یا سال‌های دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرند. هدف از انجام و آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به روش عمودی این است که ارتباط بین آیتم‌های مختلف با یکدیگر در صورتهای مالی را پیدا کنید. رهبران کسب و کار به دنبال بررسی بهره‌وری کلی در جریان درآمد و هزینه‌ها هستند. تمام اطلاعات به صورت نسبت بررسی می‌شوند.
به عنوان مثال، مدیر کسبوکار ممکن است بخواهد بداند نسبت هزینه‌ها به کل درآمدها چقدر است. اگر کل درآمد ۱۰۰.۰۰۰ دلار و هزینه کالاهای فروخته شده ۲۵,۰۰۰ دلار باشد نسبت ۰.۲۵ یا ۲۵ درصد است. بررسی نسبت‌ها کمک می‌کند بفهمید که عملکرد شرکت در صرف هزینه ها برای تولید کالاها برای فروش و عرضه‌ی آنها به مصرف کنندگان چطور بوده است؟
روش سوم : تجزیه و تحلیل نسبت
یکی از ابزارهایی که بیشتر از همه در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی استفاده می‌شود تجزیه و تحلیل نسبت است. تجزیه و تحلیل نسبت ارتباط بین دو عدد در صورتهای مالی را نشان می‌دهد و امکان ارزیابی عملکرد گذشته شرکت، ارزیابی وضعیت مالی فعلی آن را فراهم کرده و در نهایت، اطلاعاتی به شما می‌دهد که می‌توان برای پیش‌بینی نتایج آینده شرکت استفاده کرد. این نسبت‌ها محبوب هستند چرا که آنها به آسانی ارزیابی داخلی و همچنین مقایسه بین شرکت‌ها را انجام می‌دهند.
نسبت‌ها بر اساس فعالیت‌ها یا نقش‌هایی که شرکت‌ها انجام می‌دهند و یا اطلاعاتی که ارائه می‌دهند دسته‌بندی می‌شوند. مثلا نسبت‌های سودآوری، سودی که قابلیت شرکت را افزایش می‌دهد می‌سنجند. چندین نوع تجزیه و تحلیل نسبت وجود دارد که می‌توان از آنها در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی استفاده کرد. نسبت‌ها ممکن است تمام داده‌های مالی یک سال را محاسبه نموده و تحلیلگر رابطه‌ی بین یافته‌ها را بررسی کند و روندهای کسبوکار در سال‌های مختلف را پیدا کند.
تجزیه و تحلیل نسبت ترازنامه، توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود و میزان اتکای آن به اعتباردهندگان در پرداخت صورتحساب‌ها را نشان می‌دهد. این یک شاخص مهم سلامت مالی شرکت است. نسبت‌های نقدینگی نشان می‌دهد که عملکرد شرکت در تبدیل دارایی‌ها به وجه نقد چگونه بوده است؟ هنگام ارزیابی نسبت نقدینگی، تحلیلگر به بررسی سرمایه در گردش، نسبت جاری و نسبت فوری می‌پردازد.
سرمایه در گردش جریان پول نقد را ارزیابی می‌کند. تفاوت بین مجموع دارایی‌های جاری و مجموع بدهی‌های جاری برابر با سرمایه در گردش است. نتیجه‌ی محاسبه سرمایه در گردش همیشه یک عدد مثبت است. نسبت جاری شاخص رایجی است که قدرت مالی را نشان می‌دهد. نسبت جاری با تقسیم مجموع دارایی جاری بر مجموع بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود. نسبت جاری مطلوب ۲ به ۱ خواهد بود. اگر نسبت جاری شرکت کم است راه بهبود این رقم کاهش مقدار بدهی‌ها و یا اضافه کردن سود این شرکت در سرمایه در گردش را در نظر بگیرید.
نسبت سریع، نقدینگی و یا توانایی بازپرداخت به موقع بدهی را ارزیابی می‌کند. برای محاسبه‌ی نسبت سریع، شما مطالبات، پول نقد و اوراق بهادار دولتی را اضافه می‌کنید. سپس این عدد را بر مجموع بدهی‌های جاری تقسیم می‌کنید. نسبت سریع شرکت یک ارزیابی مهم بقای شرکت در مواقعی است که درآمد فروش به شدت کاهش باید. با اینحال، محدودیت‌هایی در تجزیه و تحلیل نسبت وجود دارد:
- گاهی اوقات به دلیل همگن یا ناهمگن بودن شرکت‌ها در فعالیت‌های عملیاتی مقابسه شرکت‌ها دشوار است.
- گاهی اوقات استفاده از نسبت‌های مختلف در تجزیه و تحلیل نسبت ممکن است به نتایج متناقض منجر شود.
- استفاده شرکت‌ها از روش‌های مختلف حسابداری مستلزم تطبیق دادن اطلاعات مالی قبل از مقایسه داده و اطلاعات است.
روش چهارم : تجزیه و تحلیل روند
با تجزیه و تحلیل روندهای گذشته و ارزیابی روندها می‌فهمید که آیا روندها را باید ادامه داد یا باید مسیر را تغییر داد. تجزیه و تحلیل روند اطلاعات مفیدی درباره عملکرد و رشد شرکت ارائه داده و می‌تواند به عنوان ابزار پیش‌بینی و برنامه‌ریزی برای مدیران و تحلیلگران مورد استفاده قرار گیرد.
تجزیه و تحلیل روند با سال اولی که شرکت کسبوکار خود را راه‌اندازی کرده شروع می‌شود که سال پایه نامیده می‌شود. درصدهای سال پایه معادل ۱۰۰ درصد بوده و سال‌های دیگر با مقدار سال پایه سنجیده می‌شوند و به این طریق افزایش یا کاهش در درصدها را می‌توان به راحتی نشان داد.
با استفاده از داده‌های سال قبل شرکت، تجزیه و تحلیل روند را می‌توان انجام داد و تغییرات درصدی در طول زمان در داده‌های انتخاب شده را مشاهده کرد. در این نوع تجزیه و تحلیل، تغییرات درصد چندین سال متوالی محاسبه می‌شوند.
تجزیه و تحلیل روند مهم است چون در درازمدت تغییرات اساسی در ماهیت کسبوکار را نشان دهد. با نگاهی به یک روند در یک نسبت خاص می‌توانید بفهمید که نسبت در حال کاهش یا افزایش بوده یا نسبتا ثابت باقی مانده است. از طریق این مشاهدات، می‌توان مشکل یا نشانه‌های مدیریت خوب را پیدا کرد.
