بعضی ها می گویند که حسابداری علم واست بعضی ها می گویند که حسابداری یک فن می باشد درسته حسابداری هم یک فن و هم یک علم می باشد که در آن نیز از مهارت و تجربه و سلیقه استفاده می شود.حســـابداری عبارت است از ثبت به موقع، تجزیه و تحلیل اطلاعات، طبقه بندی و گزاراش معاملات مربوط به یک واحد تجاری و غیر تجاری .در واقع مدیران، سرمایه گذاران و حتی دولت با اطلاعاتی که یک سیستم حسابداری برای آنها فراهم کرده است نسبت به مسائل مالی و اقتصادی تصمیم گیری خواهند کرد. در طول زمان، روش‌ها و سیستم‌های مختلفی برای پاسخ به نیازهای مالی سازمان‌ها و موسسات استفاده شده است؛ همچنین با افزایش پیچیدگی‌های اقتصادی، این سیستمها تغییرات بسیاری در جهت بهبود کیفیت و گزارش‌گیری دقیق‌تر داشته‌اند. حسابداری دارای سه بعد حسابداری یکطرفه و دو طرفه و چند طرفه می باشد که در ادامه به آن میپردازیم
انواع سیستم حسابداری
حسابداری فرآیند جمع آوری اطلاعات، طبقه بندی، ثبت و تهیه گزارش‌ها و صورت‌های مالی در زمان مناسب است. امروزه برای داشتن یک کسب و کار موفق، داشتن یک سیستم حسابداری مناسب ضروری است. اما پیش از آن بهتر است با انواع سیستم‌های حسابداری از دیدگاه نحوه ثبت حسابها آشنا شویم. روش‌های حسابداری به صورت زیر تقسیم می‌شوند:
- حسابداری یکطرفه
- حسابداری دوطرفه
- حسابداری سه طرفه
- حسابداری چند طرفه یا چند بعدی
حسابداری یکطرفه چیست؟
برای بیان مطلب و درک بهتر از حسابداری یکطرفه به مکانی که به صورت وسیع از آن استفاده می کنند می رویم که به آن بازار کار می گویند. در بازار یک کاسب دفتر حسابی دارد که برای هریک از مشتریان یک حساب باز کرده است و کلیه داد و ستدها خود را در دوستون بدهکار و بستانکار ثبت می کند و در ستون سوم مانده آن را محاسبه میکند ومی نویسد بداین گونه که هرچی می گیرد در ستون بستانکار حساب ثبت می کند و هرچی می دهد در ستون بدهکار می نویسد و در نهایت این دو ستون را از هم کسر و مانده گیری می کند و در ستون مانده حساب درج می کند
فرض کنید آقای فرضی از ما جنسی خریده در ستون بدهکار آقای فرضی ۱۰۰۰۰۰۰ ریال بدهکار می شود حال به ما وجهی را داده در ستون بستانکار آقای فرضی ۵۰۰۰۰۰ ریال بستانکار می شود پس از تفاضل مانده حساب ۵۰۰۰۰۰ می شود. به این نوع حسابداری حسابداری یکطرفه می گویند .
علل شکست یکطرفه بودن حسابداری
فرض کنید که آقای فرضی ۵۰۰۰۰۰ ریال داده بود و ما اشتباها ۵۰۰۰۰ ریال ثبت کردیم پیدا کردن این اشتباه کاری بس مشکل بوده چون ما در طول روز از ده ها نفر پول و چک گرفتیم و نمی دانیم که چه کسی به ما کم پول داده یا اصلا متوجه کم گرفتن وجه خود نشده ایم اگر آقای فرضی فردی منصف باشد وقتی با او می خواهیم تسویه کنیم می گوید من ۵۰۰۰۰ ریال دادم و شما اشتباه کردید و اگرهم آقای فرضی به یاد نداشته باشد یا خدای ناکرده واقعیت را نگوید باعث می شود که ما ۴۵۰۰۰۰ از دست بدهیم .تفکرات برای حل این مشکل موجب به وجود آمدن حسابداری دوطرفه شد
مزایای روش حسابداری یکطرفه
- از مزایای این روش حسابداری می‌توان به گزارش‌گیری سریع اشاره نمود. از آنجا که حجم اطلاعات در این روش چندان زیاد نیست، تهیه گزارشات نیز با سرعت انجام می‌شود.
- در حسابداری یکطرفه نیاز به تهیه ترازنامه برای مالیات نیست. زیرا مبنای تهیه ترازنامه، معادله حسابداری است که در روش یکطرفه کاربرد ندارد.
معایب روش حسابداری یکطرفه
1- مهم‌ترین مشکل روش حسابداری یکطرفه، دقت کم و احتمال بالای وقوع خطا و اشتباه است
2- کنترل حسابها و کشف اشتباهات بسیارسخت است
به همین دلیل از این روش تنها برای فعالیت‌های اقتصادی غیررسمی که شرایط زیر را داشته باشند، انجام می‌شود.
- اطلاعات محدودی جهت ثبت دارند
- تقاضا برای حسابرسی آنها نیز به ندرت صورت می‌گیرد
نحوه ثبت حساب ها در حسابداری یکطرفه
شیوه کار به این صورت است که کاسب برای هر طرف مقابل یک حساب جداگانه دارد و کلیه داد و ستدهای مربوط به او را در آن ثبت میکند. این حسابها دارای دو ستون بدهکار و بستانکار هستند؛ همچنین در ستون سوم مانده هر حساب را می‌نویسد. به عبارت دیگر، صاحب کسب و کار مبالغ دریافتی را در ستون بستانکار و مبالغ پرداختی را در ستون بدهکار یادداشت میکند؛ سپس با کسر بدهکار از بستانکار مانده سود یا ضرر خود را محاسبه و در ستون مانده درج میکند.
پیشنهاد می شود مقاله حسابداری چیست را هم بخوانید
حسابداری دوطرفه یا دوبل چیست؟
حسابداری دوطرفه بعداز پیدایش، گسترش چشم گیری در بین بازرگانان و تجارها داشت و سپس و در بنگاه های دولتی مورد استفاده فراوان قرار گرفت که در این مدت نیز تغییر و تحولاتی داشت که باعث تکمیل شدن آن شد .تمایز این روش با روش یک طرفه در این است که در اینجا از حسابها( مانند صندوق، چک های دریافتنی، هزینه،موجودی کالا، پیش دریافتها و...)استفاده می شود اما این حسابها چون باهم تعریف شده اند و یک طبقه بندی خاص را دارا نمی باشند باید آنها را ازهم جدا کرد که این کار نیازمند کدبندی(کدینگ)حسابها می باشد(قاطی بودن حسابها یکی از مشکلات حسابداری دوطرفه بود که با استفاده از سیستم های کدینگ برطرف شد) حسابداری دوطرفه یا دوبل که بعد از به وجود آمدن، به صورت چشمگیری در بین صاحبان کسب و کارها رواج پیدا کرد، مبتنی بر معادله حسابداری یا معادله ترازنامه است.
| دارایی = | سرمایه + بدهی |
به بیان دیگر، مهم‌ترین تفاوت سیستم حسابداری دوبل با سیستم حسابداری یک طرفه، وجود حساب‌های واسطه است. بعضی از حساب‌های واسطه عبارتند از: حساب صندوق، حساب اسناد پرداختنی، حساب سرمایه، حساب فروش، حساب بهای تمام شده و حساب سود و زیان
نکته :
فرآیند طبقه‌بندی و کنترل حساب‌های هم گروه در حسابداری دوطرفه، با کمک کدینگ حسابداری از هم جدا شده و قابل کنترل هستند.
تاریخچه حسابداری دوبل
حسابداری دوبل حداقل برای صدها سال مورداستفاده قرار گرفته است. حسابداری برای قرن‌ها به دلیل لزوم ثبت معاملات بین طرفین، نقش اساسی در تجارت و در نتیجه، در جامعه ایفا کرده است. آغاز و توسعه اولیه حسابداری را می‌توان به تمدن‌های باستانی در بین‌النهرین ردیابی کرد و ارتباط نزدیکی با توسعه نوشتن، شمارش و پول دارد. مفهوم حسابداری دوبل می‌تواند به تمدن رومیان و اوایل قرون‌وسطی خاورمیانه بازگردد، جایی که می‌توان نسخه‌های ساده شده این روش را یافت. سیستم مدرن حسابداری دوبل را می‌توان به قرن ۱۳ و ۱۴ نسبت داد، زمانی که بازرگانان ایتالیایی شروع به استفاده گسترده از این سیستم کردند. اولین مستند شناخته شده سیستم دوبل اولین‌بار در سال ۱۴۹۴ توسط لوکا پاچیولی ثبت شد که امروزه به دلیل کتابی که در آن سال منتشر کرد و مفاهیم روش حسابداری دوبل را به طور گسترده منتشر کرد، به‌عنوان “پدر حسابداری” شناخته می‌شود.
کاربرد حسابداری دو طرفه چیست؟
حسابداری دوبل چندین مزیت و امکان مهم را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. یک تصویر مالی کامل ارائه می‌دهد
کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند از حسابداری دوطرفه به‌عنوان راهی برای نظارت بر سلامت مالی یک شرکت و سرعت رشد آن استفاده کنند. این سیستم حسابداری تضمین میکند که یک رکورد از هر تراکنش مالی وجود دارد که به جلوگیری از کلاهبرداری و اختلاس کمک میکند. در واقع، سیستم حسابداری دوطرفه برای هر شرکتی که بیش از یک کارمند دارد یا دارای موجودی، بدهی یا چندین حساب است ضروری است.
کسب‌وکارهایی که هر یک از این معیارها را دارند، نیاز به ارائه تصویر مالی کامل از حسابداری دوطرفه دارند. این به این دلیل است که حسابداری دوطرفه می‌تواند انواع گزارش‌های مالی مهم مانند ترازنامه و صورت سود و زیان را تولید کند.
2. به شرکت‌ها کمک میکند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند
صورت‌های مالی حسابداری دوطرفه به کسب‌وکارهای کوچک، میزان سودآوری و قدرت مالی بخش‌های مختلف کسب‌وکارشان را نشان می‌دهند. همچنین این سیستم با ارائه اطلاعات دقیق و به‌موقع در مورد وضعیت مالی کسب‌وکار می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری مالی بهتر کمک کند. از این اطلاعات می‌توان برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد محل تخصیص منابع، میزان بدهی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید استفاده کرد.
3. خطاهای حسابداری را کاهش می‌دهد
هنگامی که در حسابداری دوبل ترازنامه را ثبت می‌کنید، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام (ارزش خالص یا “سرمایه”) باید با دارایی‌ها برابر باشد. اگر این‌طور نباشد، خواهید فهمید که محاسبات شما اشتباه هستند. این روش حسابداری همچنین تشخیص خطاها و تصحیح آنها را آسان میکند. سیستم ورود دوگانه همچنین روشی شفاف‌تر برای نگه‌داشتن حساب‌های شما است و به پاسخگویی کسب‌وکارها کمک میکند.
اصطلاحات مهم در زمینه حسابداری دوطرفه
هنگام استفاده از حسابداری دوطرفه، باید با برخی از اصطلاحات رایج آن آشنا باشید. برخی از این اصطلاحات کلیدی عبارتند از:
حساب دارایی مربوط به کالاها؛ تجهیزات یا پول نقدی اطلاق می شود که یک کسب و کار در اختیار دارد.
حساب های بدهی؛ نشان می دهد که شرکت چه بدهی دارد، مانند رهن ساختمان ها، وام تجهیزات یا موجودی کارت اعتباری.
حساب های درآمد؛ نشان دهنده پول دریافت شده، مانند درآمد فروش و درآمد بهره است.
حساب های هزینه؛ نشان دهنده پول خرج شده از جمله کالاهای خریداری شده برای فروش، حقوق، اجاره و هزینه های تبلیغات است.
حساب های سرمایه؛ شامل حساب های مربوط به حقوق صاحبان سهام، مانده سهام عادی، سهام ممتاز و سود انباشته است.
همچنین توجه داشته باشید که سیستم دو طرفه نیازمند یک نمودار حساب است که شامل تمام ترازنامه ها و حساب های سود و زیان باشد. یک شرکت می‌تواند حسابها را اضافه کرده و آنها را سفارشی کند تا به‌طور خاص دید بیشتری در مورد نیازهای عملیات، حسابداری و گزارش‌گیری شرکت فراهم کند.
نحوه انجام محاسبات در حسابداری دو طرفه
هدف اصلی سیستم حسابداری دوطرفه اطمینان از متعادل ماندن حساب های شرکت است و می توان از آن برای ارائه تصویری دقیق از وضعیت مالی فعلی شرکت به مدیریت و ذینفعان خارجی مانند سرمایه گذاران بالقوه، سهامداران موجود، تامین کنندگان استفاده کرد. تحت این ترتیب، حسابداری دوطرفه به شدت بر استفاده از معادله حسابداری پایه با فرمول زیر متکی است.
دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام
برای دستیابی به موجودی ذکر شده در بالا، حسابداران از مفهوم بدهکار و بستانکار برای ثبت معاملات هر حساب در ترازنامه شرکت استفاده می کنند. حسابداری دوطرفه به این معنی است که یک ورودی بدهکار در یک حساب باید برابر با ورودی اعتبار در حساب دیگر باشد تا معادله متعادل شود.
اثرات حسابداری دوطرفه یا دوبل
استفاده از انواع حسابها در سیستم حسابداری دوطرفه یا دوبل هیچ محدودیتی ندارد؛ اما ثبت هر تراکنشی در حسابها تاثیر متفاوتی به شرح زیر دارد:
تاثیر ثبت در سمت بدهکار در حسابداری دوبل
ثبت در بخش بدهکار حساب، باعث افزایش کلیه حسابها با ماهیت دارایی و هزینه و کاهش کلیه حسابها با ماهیت درآمد و سرمایه و بدهی می‌شود.
پیشنهاد می شود مقاله ماهیت حساب ها در حسابداری را هم مطالعه کنید
| نوع حساب | تاثیر ثبت در بخش بدهکار حساب |
| دارایی | افزایش |
| هزینه | افزایش |
| بدهی | کاهش |
| حقوق صاحبان سهام (حقوق مالکانه) | کاهش |
| درآمد | کاهش |
تاثیر ثبت بدهکار در حسابداری دوطرفه
تاثیر ثبت در سمت بستانکار در حسابداری دوبل
ثبت در بخش بستانکار حساب، باعث کاهش کلیه حسابها با ماهیت دارایی و هزینه و افزایش کلیه حسابها با ماهیت درآمد و سرمایه و بدهی می‌شود.
| نوع حساب | تاثیر ثبت در بخش بستانکار حساب |
| دارایی | کاهش |
| هزینه | کاهش |
| بدهی | افزایش |
| حقوق صاحبان سهام(حقوق مالکانه) | افزایش |
| درآمد | افزایش |
تاثیر ثبت بستانکار در حسابداری دوطرفه
نکته
بر اساس معادله حسابداری، همواره افزایش در بدهی‌ها (بستانکار)، با افزایش دارایی‌ها (بدهکار) و یا کاهش حقوق مالکانه (بستانکار) خنثی می‌شود.
مزایای حسابداری دوبل
حسابداری دوبل چه مزایایی دارد؟
- مدرن و علمی: حسابداری دوبل یک سیستم علمی و سیستماتیک ثبت و نگهداری دفاتر حسابداری است. قوانین و اصولی وجود دارد که باید به‌دقت رعایت شوند. این ویژگی‌ها سبب شده تا این سیستم، کارآمد و علمی باشد.
- سیستم کامل حسابداری: این شکل از حسابداری هر دو جنبه از یک معامله را ثبت میکند. ازاین‌رو، این یک شکل کامل از حسابداری است.
- خطاهای کمتر: شانس کمتری برای خطا وجود دارد زیرا هر دو طرف بدهی و اعتبار معامله باید برابر باشند.
- پیشگیری از تقلب: این سیستم حسابداری به پیشگیری و تشخیص زودهنگام تقلب کمک میکند.
- تصمیم‌گیری: مجموعه کاملی از کتاب‌ها به تصمیم‌گیری برای مدیریت، سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و حسابرسان کمک میکند.
معایب حسابداری دوبل
پیچیدگی: دوبل شکل پیچیده تری از حسابداری است و فرد را ملزم به آشنایی کامل با اصول حسابداری می کند تا مطمئن شود که محاسبات به درستی انجام می شود.
هزینه بالا: از آنجایی که این سیستم حسابداری به نیروهای ماهر نیاز دارد، هزینه استخدام آنها نیز بالا خواهد بود.
برای مشاغل کوچک مناسب نیست: کسب و کارهای کوچک با تراکنش های کمتر نیازی به این روش حسابداری ندارند و از طرفی توجیه اقتصادی برای آنها نخواهد داشت.
محاسبات در حسابداری دوبل چگونه است؟
در سیستم حسابداری دوبل یا دوطرفه، باید میزان بدهکاری و بستانکاری را به دقت محاسبه و سپس ثبت کنیم. در این روش، هر حساب دارای دوسطر است که در سطر سمت راست بدهکاری‌ها و در سطر سمت چپ بستانکاری‌ها نوشته می‌شوند. به این ترتیب سمت بدهکار و بستانکار حساب باید با هم برابر باشد تا تراز مالی صورت بگیرد.
نکته
در بعضی حسابها افزایش میزان بدهی‌ها باعث افزایش بستانکاری می‌شود؛ در حالی که در بعضی حسابها افزایش میزان بدهی‌ها باعث کاهش بستانکاری‌ها می‌شود.
- برای درک بهتر این مسئله به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید شرکت با دریافت وام بانکی قصد افزایش سرمایه داشته باشد؛ وام یک حساب پرداختنی و نوعی بدهی محسوب می‌شود که ماهیت بستانکار دارد؛ همچنین افزایش سرمایه نیز نوعی بستانکاری است. پس افزایش بدهی، بستانکاری را افزایش داده است.
حال تصور کنید شرکت با دریافت وام بانکی قصد پرداخت بدهی یکی از طلبکاران را دارد؛ در این صورت افزایش بدهی شرکت (وام پرداختنی) موجب کاهش بستانکاری (کاهش حساب پرداختنی طلبکار) می‌شود.
تفاوت حسابداری دوطرفه و یک طرفه چیست؟
حسابداری تک ورودی شامل نوشتن تمام تراکنش‌های کسب‌وکار شما (درآمدها، هزینه‌ها، حقوق و دستمزد و غیره) در یک دفتر است. این روش، سریع و آسان است اما مزایای بیشتری را ارائه نمی‌دهد. حسابداری یکطرفه دارایی‌ها یا بدهی‌ها را بررسی نمی‌کند، مستعد اشتباه است و اطلاعات زیادی در مورد وضعیت یا سلامت کسب‌وکارتان به شما نمی‌دهد.
برخلاف حسابداری یکطرفه، سیستم دو طرفه به حسابداران اطلاعات کافی برای ایجاد تمام صورت‌های مالی اصلی، از جمله صورت‌های سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت‌های سود انباشته را در اختیار حسابداران قرار می‌دهد. به طور خلاصه، روش دو طرفه به شما امکان می‌دهد حسابداری مدرن را در اختیار داشته باشید. کسب‌وکارهای بسیار کوچک و جدید ممکن است بتوانند به حسابداری تک ورودی بسنده کنند، اما حسابداری دوطرفه مزایای زیادی دارد. از آنجایی که شما در حال ردیابی هستید که پولتان از کجا می‌آید و به کجا می‌رود، بعداً می‌توانید این اطلاعات را در صورت‌های مالی جمع‌آوری کنید که به شما بینشی در مورد سودآوری و سلامت بخش‌های مختلف کسب‌وکارتان می‌دهد. حسابداری دوطرفه همچنین خطر اشتباهات حسابداری را کاهش می‌دهد، شفافیت مالی شما را افزایش می‌دهد و به‌طورکلی لایه‌ای از پاسخگویی را به کسب‌وکار شما اضافه میکند که سیستم یکطرفه نمی‌تواند ارائه دهد.
عدم پاسخگویی حسابداری دوطرفه و پیدایش حسابداری چند بعدی
به دلیل اینکه حسابداری دوبل قادر به کنترل دقیق همه بعدهای یک بنگاه اقتصادی نمی باشد و تنها در کنترل حسابها می تواند نقش بسزای داشته باشد مثلا صندوق یا بانک و... به دلیل حجم بالای عملیات روزمره و نبود نیروی متناسب قابل کنترل نبوده مثل کنترل به روز موجودی انبار ، یا محاسبه بهای کالای فروش رفته و دهها مورد مشابه اینجاست که سیستم های چند بعدی نقش غیر قابل انکار خود را بازی میکنند و به کمک حسابداری و حسابدار می آیند . حال اگر ما سیستم مالی چند بعدی نداشته باشیم برای محاسبه سود و زیان از انباردار میخواهیم موجودی تعدادی به ما بدهد و با کمک از نرم افزارهای حاشیه ای مثل EXCELL مقدار ریالی را پیش بینی میکنیم و براین اساس سود وزیان را تنظیم می کنیم که در نتیجه این سود و زیان غیر واقعی بوده و از وجهات لازم بر خوردار نیست. یعنی حسابدار کارش را انجام نداده ؟ حقیقتا نمی شود به حسابدار ایرادی وارد نمود چون او چند برابرکار کرده تا بتواند این امر محقق کند پس مشکل از حسابدار نیست بلکه از سیستم حسابداری آن می باشد .
منظور از حسابداری چند بعدی چیست؟
در حقیقت حسابداری چند بعدی برای اولین بار در حدود 15 سال پیش توسط شرکت داده پردازی حرفه ای ها مطرح گردید ومورد تایید حسابداران آلمانی ، انگلیسی ، عربی و ایرانی قرار گرفت است . گذشت زمان و پیشرفته شدن کسب و کارها از یک سو و ازدیاد تراکنش‌های مالی و پیچیدگی معاملات از سوی دیگر، کارایی حسابداری دوبل را کاهش داد. در واقع شیوه حسابداری دوطرفه دیگر قادر به مدیریت و کنترل همه حسابها از همه ابعاد نبود. بنابراین وجود سیستم جدیدتری برای مدیریت و کنترل تمامی حسابها نیاز بود؛ سیستمی که بتواند در یک لحظه عملیات کنترل موجودی انبار یا محاسبه بهای کالای فروش رفته را بررسی و اعلام نماید.
به این ترتیب ابعاد دیگری به حسابداری دوبل اضافه شد. حسابداری چند بعدی در حدود 15 سال پیش توسط شرکت‌های داده پردازی طراحی شد. علیرغم اینکه هنوز هم در بسیاری از شرکت‌ها از حسابداری دوبل، برای امور مالی و حسابداری استفاده می‌شود؛ بسیاری از شرکت‌ها به نرم‌افزارهای حسابداری با شیوه کار حسابداری چند بعدی روی آورده‌اند. حسابداری چند بعدی، بنیان اصلی حسابداری نوین امروزی است که برای کمک به حسابداری و حسابدار به وجود آمده است.
شیوه کار سیستم حسابداری چند بعدی به این صورت است که با ثبت یک رویداد در بخش حسابداری، سیستم به صورت خودکار بقیه بخش‌ها را بررسی و کنترل میکند؛ همچنین هر بخش کلیه بخش‌های مربوطه را کنترل میکند و تغییرات لازم اعمال می‌شود؛ با این روش، در صورت بروز مشکل در هر بخش، سیستم به کاربر هشدار می‌دهد.
پیشنهاد می‌شود مقاله اهمیت حسابداری مدرن در توسعه کسب و کار را هم بخوانید
اثرات حسابداری چند بعدی
حسابداری چند بعدی وظیفه انجام عملیاتی را دارد که از عهده حسابدار خارج است. این عملیات عبارتند از:
- برقراری ارتباط بین سیستم‌های زیر مجموعه و مرتبط با حسابداری
- کنترل دقیق ثبت‌ها و محاسبات پیچیده و بسیار زیاد حسابداری
- ارائه گزارش از زیرسیستم‌های مرتبط با حسابداری به منظور بررسی صحت عملیات صورت گرفته
با انجام سیستمی عملیات فوق، حسابدار زمان کافی برای جمع‌آوری و بایگانی اسناد و مدارک و تجزیه و تحلیل حسابها و رویدادهای حسابداری خواهد داشت.
برای درک بهتر حسابداری چند بعدی به توضیح زیر توجه کنید:
فرض کنید ما عمل خرید مواد و یا تولید و یا محاسبه استهلاکات و یا محاسبه حقوق و دستمزد چک دریافتنی یا چک پرداختنی و یا وامهای دریافتی و یا پرداختی خود را هم با سیستم حسابداری مرتبط کنیم. چه اتفاقی می افتد؟ آن اتفاق این است که ابعاد کنترلی به سایر سیستمها کشیده شده و آنها را درگیر می کند و هر سیستم، سیستم دیگر را کنترل می کند. پس نمی توانیم در حال حاضر بگویم سه بعد یا چهار بعد، چون هر چه جامعه بشری پیشرفت کند و خواسته های جدید از سیستم حسابداری داشته باشد به همان نسبت هم می توان به ابعاد کنترلی آن افزود. بنابراین ما به همین منظور اسم چند بعدی را برگزیدیم.
