یکی از منابع مهم درآمدی هر کشور، مبالغ دریافتی بابت مالیات بر ارزش افزوده و عوارض است. از این رو نحوه محاسبه و چگونگی دریافت و پرداخت و استرداد وجوه برای حکومت‌ها از ارزش زیادی برخوردار است. در همین راستا برای نظارت بر اجرای صحیح قوانین، جریمه‌های زیاد و سنگینی مقرر نموده است.
سازمان مالیاتی در تیر ماه 1400، قانون دایمی مالیات بر ارزش افزوده را ابلاغ نمود. قبلا در مورد مهم‌ترین قوانین اجرایی و نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده و نرخ آن و نحوه صحیح عملکرد مودیان مشمول بر اساس تغییرات قانون ابلاغی آشنا شدیم. در این مقاله قصد داریم آخرین تغییرات جرائم مالیات بر ارزش افزوده بر اساس قانون دایمی را برای شما مطرح نماییم. با ما همراه باشید.
جرایم مالیاتی چیست؟
برای پاسخ به این سؤال که جرایم مالیاتی چیست، باید بگوییم که جرایم انواع مختلفی دارند و دولت از آن به عنوان اهرم فشاری برای مشمولان این مالیات استفاده می کند. هم اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی باید مالیات بر درآمد حاصل از فعالیت های اقتصادی خود را پرداخت کنند. جرایم مالیاتی را می‌توان به جرایمی که توسط صاحبان مشاغل یا شرکت هایی که به تعهدات مالیاتی خود عمل نمی کنند، نسبت داد.
سازمان امور مالیاتی تعهداتی را در مهلت های مقرر برای مؤدیان تعیین کرده است که در صورت عدم رعایت آنها، مؤدی مجبور به پرداخت اصل مالیات و همچنین جریمه آن خواهد بود.
جرایم مالیاتی را می توان به موارد دیگری مانند کتمان کردن درآمد یک فرد از فعالیت اقتصادی خود، برآورد هزینه های غیرواقعی یا عدم تسلیم به موقع اظهارنامه مالیاتی که منجر به از دست دادن کلیه مزایا و معافیت های مالیاتی می شود، مرتبط دانست.
کلیه مؤدیان باید اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و ارسال کنند. همچنین همه مشمولین مالیات باید مالیات خود را پرداخت کرده و در صورت وجود مالیات معوقه، آن را تسویه کنند. در غیر این صورت، پای جرایم مالیاتی به میان می‌آید.
قوانین مربوط به جرایم مالیاتی بر ارزش افزوده:
جرایم ارزش افزوده طبق ماده ۲۲ و ۲۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده که آشنایی با این موارد برای هر فعال اقتصادی مفید و لازم می باشد:
ماده ۲۲:
مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات این قانون، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تاخیر، مشمول جریمه ای به شرح زیر خواهند بود:
۱- عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل هفتاد و پنج درصد (۷۵%) مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نامه یا شناسایی حسب مورد.
۲- عدم صدور صورت حساب معادل یک برابر مالیات متعلق.
۳- عدم درج صحیح قیمت در صورت حساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات متعلق.
۴- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورت حساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات متعلق.
۵- عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل پنجاه درصد (۵۰%) مالیات متعلق.
۶- عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات متعلق.
ماده ۲۳:
تاخیر در پرداخت مالیات های موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان دو درصد (۲%) در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده ومدت تاخیر خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود مقاله اطلاعیه مالیاتی شیوع کرونا را مطالعه کنید
جریمه اظهارنامه مالیاتی
عدم تسلیم اظهارنامه در مهلت مقرر یکی دیگر از تخلف‌های مالیاتی است و طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات های مستقیم مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل ۳۰ درصد مالیات معوق برای اشخاص حقوقی و ۱۰ درصد جریمه نقدی برای اشخاص حقیقی است.
2_ ماخذ محاسبه جرائم تاخیر موضوع ماده (23) قانون، مالیات و عوارض متعلق به دوره پس از کسر مالیات و عوارض پرداختی و قابل کسر (اعتبار مالیاتی) می باشد، که به میزان دو درصد (2%) در ماه، نسبت به مالیات و عوارض پرداخت نشده و مدت تاخیر محاسبه و مطالبه می گردد.
در صورتی که مدت تاخیر کمتر از یک ماه باشد، به میزان مدت تاخیر کمتر از یک ماه نیز جریمه قابل محاسبه و مطالبه است.
3_ چنان چه مودی مشمول جریمه عدم ثبت نام موضوع بند (1) ماده (22) قانون گردد، مطالبه جریمه عدم تسلیم اظهارنامه تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد منتفی می باشد و مطالبه جریمه عدم تسلیم اظهارنامه صرفا از تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد موضوعیت دارد.
بنابراین مطالبه توام جرایم بند های (1) و (5) ماده مذکور در یک محدوده زمانی معین موضوعیت نخواهد داشت.
4_ در صـورت عـدم صدور صورت حساب موضوع بند (2) ماده (22) قانون، مـعادل یـک بـرابـر مـالیـات و عـوارض مـتـعلق، جریمه محاسبه و مطالبه می گردد. بنابراین مطالبه جرایم بند های (3) و (4) در مورد همان صورت حساب موضوعیت نخواهد داشت.
5_ مهلت مقرر برای ثبت نام مودیان، پایان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اولین دوره مالیاتی که مودی مشمول ثبت نام و اجرای قانون خواهد شد، می باشد.
در صورت عدم ثبت نام مودیان در مهلت مزبور،جریمه عدم ثبت نام از تاریخ اولین دوره شمول اجرای قانون تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد قابل محاسبه و مطالبه خواهد بود.
6_ در صورتی که مودی در صورت حساب های صادره مالیات و عوارض متعلق که جز اقلام اطلاعاتی صورت حساب طبق نمونه اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور است، را درج ننماید.
در این صورت نیر مشمول جریمه ای معادل بیست و پنج درصد (25%) مالیات و عوارض متعلق موضوع بند (4) ماده (22) قانون خواهد بود.
7_ مبدا احتساب جریمه تاخیر موضوع ماده (23) قانون در مورد مالیات و عوارض پرداخت نشده (اعم از ابرازی مودی یا مطالبه شده) هر دوره مالیاتی، تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و سر رسید پرداخت مالیات و عوارض دوره مزبور خواهد بود.
8_ مبدا احتساب جریمه موضوع بند (الف) تبصره (3) ماده (42) این قانون در مورد مالیات نقل و انتقال انواع خودرو، تاریخ تکمیل و صدور اسناد تنظیمی (اعـم از بـیـع قـطعـی، صـلـح، هبه و وکـالـت فروش) در دفاتر اسناد رسمی مـی باشـد.
ماخذ محاسبه جریمه مزبور، مالیات متعلق یا مـابه التفـاوت (در مـواردی که مالیات کمتر از میزان مقرر پرداخت شده) پرداخت نشده می باشد که به میزان دو درصد (2%) در ماه نسبت به مدت تاخیر محاسبه و مطالبه خواهد شد، برای مدت کمتر از یک ماه نیز جریمه قابل محاسبه و مطالبه می باشد.
شایان ذکر است که جریمه مذکور غیر قابل بخشودگی است.
9_ دو درصد (2%) خسارت (جریمه) تاخیر در پرداخت مبالغ اضافه دریافتی از مودیان موضوع تبصره (6) ماده (17)، چنان چه ظرف مهلت سه ماه از تاریخ درخواست مودی مطابق ضوابط اجرایی استرداد مسترد نگردد به ماخذ مبلغ اضافه دریافتی احراز شده و نسبت به مدت تاخیر (از تاریخ انقضای مهلت مذکور لغایت تاریخ استرداد مبالغ اضافه دریافتی) محاسبه و پرداخت می گردد.
در صورتی که مدت تاخیر کمتر از یک ماه باشد، به میزان مدت تاخیر کمتر از یک ماه نیز خسارت (جریمه) قابل محاسبه و پرداخت می باشد.
10_ به استناد بند (6) ماده (22)، جریمه عدم ارائه دفاتر معادل (25%) مالیات متعلق و جریمه عدم ارائه اسناد و مدارک نیز معادل (25%) مالیات متعلق خواهد بود.
بنابراین در صورتی که مودیان از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک خودداری نمایند، مشمول پرداخت جریمه جمعا معادل (50%) مالیات متعلق می باشند.
جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی
قوانین حاکم بر مالیات، بخشودگی جرایم مالیاتی را پیش بینی کرده و فهرستی از جرائم قابل بخشش و غیر قابل بخشش را در نظر گرفته اند. در این خصوص ماده ۱۹۱ قانون مالیات های مستقیم تصریح می کند:
• «تمام یا قسمتی از جرایم مندرج در این قانون با توجه به درخواست مؤدی بنا به دلایل ذکر شده او مبنی بر عمدی نبودن عدم انجام تکالیف مقرر و با در نظر گرفتن سوابق مالیاتی مؤدی و حسن حساب او بر اساس تشخیص و تصویب سازمان امور مالیاتی کشور می تواند بخشیده شود.»
• در این ماده آمده است: در صورتی که مؤدی بتواند به سازمان امور مالیاتی ثابت کند که تأخیر پرداخت مالیات مقرر و عدم انجام وظایف خود، عمدی نبوده است و سابقه خوبی در پرداخت مالیات‌های گذشته داشته باشد و سازمان نیز با درخواست بخشودگی موافقت کند، بخشودگی مالیاتی فرد را شامل خواهد شد.
بدیهی است عدم ارائه صورت حساب، در حکم عدم صدور آن بوده و در صورتی که مودیان از ارائه صورت حساب خودداری، لیکن دفاتر و دیگر اسناد و مدارک درخواستی مامورین مالیاتی را ارائه نمایند وصول جریمه موضوع بند (2) ماده (22) کفایت داشته و در این حالت وصول جریمه بند (6) موضوعیت نخواهد داشت.
