امروزه با عنایت به پر رنگ تر شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور و تلاش دولت برای افزایش سهم بخش خصوصی در امور، واگذاری انواع پروژه های دولتی به بخش خصوصی از طریق انواع پیمان ها بیشتر از گذشته شده و به طبع آن بازار حسابداری پیمانکاری هم گسترش و رشد چشمگیری داشته است. به طور مثال در گذشته امور خدمات شهری ائم از جمع آوری زباله و پسماند، رفت و روب و نظافت معابر توسط شهرداریها انجام می شد ولی امروزه این امر در اکثر استانهای کشور از طریق برگزاری مناقصه به شرکتهای پیمانکاری واگذار می گردد. در این نوشته به حسابداری ضمانت نامه های بانکی در شرکتهای پیمانکاری با محوریت ضمانت نامه شرکت در مناقصه به طور نمونه پرداخته شده است.
ضمانت نامه بانکی چیست:
ضمانت نامه بانکی قرارداد یا سندی است که به موجب آن ضامن حسب درخواست متقاضی متعهد میشود که بدون هیچ شرطی به صورت عندالمطالبه یا در تاریخ معینی مبلغ مشخصی را بابت موضوع خاصی به ذینفع یا به حواله کرد او پرداخت کند. ضمانت نامه های بانکی غیر قابل انتقال بوده و فقط توسط ذینفع مندرج در متن ضمانتنامه قابل استفاده است .
پیشنهاد میشود مقاله مالیات بر عایدی سرمایه را مطالعه کنید
حسابداری ضمانت نامه های بانکی:
حسابداری ضمانت نامه های بانکی برای شرکت های پیمانکاری می باشد و این نوع از حسابداری مورد توجه تمام شرکت های پیمانکاری نیز می باشد. حسابداری این بخش از فعالیت، بسیار مهم است، زیرا کارفرما برای بخش دولتی می باشد و اجرا کننده کار و یا همان پیمانکار، برای بخش خصوصی می باشد. در مواردی هم وجود دارد که کارفرما شخص حقوقی و شرکت خصوصی و یا شخص حقیقی باشد و یا اینکه پیمانکار شخص حقیقی باشد.
یکی از سختی های حسابداری ضمانت نامه های بانکی سیستمی بودن این ضمانت نامه ها توسط بانک می باشد. زیرا با مرجعه به بانک و تقاضای اطلاعات این ضمانت نامه ها، متصدیان بانکی یک سری اطلاعات کلی از سیستم می دهند و اطلاعات جزئی مورد نیاز حسابداران که محاسبه کارمزد، بهره، سپرده بانکی و دیگر موارد مورد نیاز می باشند را نمی دهند، بلکه به صورت کلی ارائه می دهند. حسابداران هم مجبور به ثبت این اطلاعات به صورت کلی می شودند.
با توجه به اینکه، حسابداران باید این اطلاعات را به صورت کلی ثبت کنند، ولی باید به درستی محاسبات در سیستم اطمینان کامل داشته باشند و برای صدور ضمانت نامه کم هزینه ترین روش را به مدیریت شرکت پیمانکاری اعلام کند.
شرایط صدور ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه بانکی یک سند رسمی به حساب می‌آید که برای ضمانت انجام کاری توسط بانک صادر میشود؛ به همین دلیل افراد برای درخواست صدور این سند از بانک باید واحد شرایط مشخصی باشند. اگر قصد دارید بدانید که شرایط صدور ضمانت نامه بانکی چیست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن حساب بانکی در بانک مربوطه یا افتتاح حساب توسط ضمانت خواه
- تأیید تمکن مالی ضمانت خواه به منظور رعایت تعهدات
- تأیید اصالت قرارداد منعقد شده بین ضمانت خواه و ذینفع
- صدور ضمانت نامه و ظهر نویسی مطابق با شرایط مندرج در آئین‌نامه
- پرداخت حداقل 5 درصد به عنوان مبلغ ضمانت نامه به بانک
پیشنهاد میشود مقاله حسابرسی عملیاتی چیست را مطالعه کنید
اجزاء و ارکان تشکیل دهنده ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه میزانی از پول نقد و رایج موجود در کشور می باشد که به عنوان مشخص برای تعهد حسن انجام کار به حساب بانکی شخص متعهد واریز شده و در برابر آن ضمانت نامه صادر می شود. در ضمانت نامه های بانکی یک سری موارد برای ضمانت و امضاء طرفین وجود دارد که در ذیل به آن ها توضیح می دهیم:
- ضمانت خواه: این شخص در واقع کسی است که بانک با توجه به اعتبار موجود در بانک توسط شخص، امضاء ضمانت نامه او را تضمین می کند.
- ذینفع: کسی است که بانک تعهدات خواسته شده او را برایش ضمانت می کند.
- ضامن: در واقع در این سند بانک هم ضامن می باشد.
- وجه الضمان: مبلغ و اعتباری می باشد که به وسیله متعهد، برای ضمانت در بانک موجود می باشد.
- سررسید: تاریخ اتمام ضمانت نامه می باشد و حتما در متن ضمانت نامه آورده شده است.
- موضوع ضمانت نامه: میزان وجه پرداختی و اعتبار موجود ضمانت کننده می باشد.
انواع ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه بانکی مناقصه یا مزایده:
وقتی که سازمان ها و موسسات دولتی برای خرید و فروش خود مناقصه یا مزایده می گذارند ، شرکت کنندگان باید ضمانت نامه مناقصه یا مزایده خود را ارائه دهند. تا در صورتی که در آن مناقصه یا مزایده برنده شدند ، دولت بتواند از آن ضمانت نامه برای شروع همکاری خود با شرکت کننده استفاده کند .
ضمانت نامه تعهد پرداخت:
این ضمانت نامه ها به منظور انجام قبول پرداخت دیونی در سررسید معین از طرف بانک صادر می شوند.
ضمانت نامه گمرکی:
اگر وارد کننده نتواند حقوق گمرکی را نقدی پرداخت کند، ضمانتنامه هایی را با سررسید‌های معین نزد گمرک می سپارد و اگر نتواند در سرسید‌های معین مبلغ ضمانت نامه را پرداخت کند، مشمول جریمه تاخیر تادیه می شود.
ضمانت نامه‌های پیمان:
اکثرا مواقعی استفاده میشود که دولت انجام پروژه ای را به کارفرما بسپارد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهد:
حسن انجام تعهدات و انجام تعهدات در موعد مقرر را ضمانت میکند . این ضمانت نامه غالبا برای حسن انجام تعهدات ناشی از امضا پیمان اخذ می شود.
ضمانت نامه پیش پرداخت:
وقتی که کارفرما هزینه ای را برای تهیه مواد و تجهیزات اولیه به پیمانکار می پردازد ، یک ضمانت نامه تحت عنوان ضمانت نامه بانکی پیش پرداخت دریافت میکند. تا پیمانکار متعهد شود وظیفه خود را به درستی انجام دهد.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان:
کارفرما برای تضمین حسن انجام کار، مبلغی را از پیمانکار دریافت می کند.این مبلغ ده درصد از صورت وضعیت های پیمانکار است. این مبالغ در حسابی نزد کارفرما نگهداری می شود.
ضمانت نامه حسن انجام کار:
زمانی که پیمانکار پروژه ای را به کارفرما تحویل میدهد ، کارفرما باید از حسن انجام کار مطمئن شود و کیفیت کار به ثمر رسیده را بررسی نماید. برای این ضمانت نامه ای از پیمانکار گرفته میشود.
نحوه محاسبه کارمزد ضمانت نامه های بانکی:
زمانی که شرکت های پیمانکاری برای تضمین انجام کارها و شرکت در مناقصات، وجه نقد، سفته و یا اموال غیر منقول را نزد بانک قرار می دهند، کارمزدی از طرف بانک محاسبه می شود. برای محاسبات این کارمزدها باید به بخشنامه ای که از طرف بانک مرکزی صادر شده است رجوع کنید.
این ضمانت نامه ها سفته و یا اموال غیرمنقول می باشد محاسبات کارمزد آن ها به شرح ذیل می باشد:
- ضمانت نامه حسن انجام تعهدات: ماهیت واقعی این ضمانت نامه ها غیر مالی می باشد و تاثیر ریالی برای بانک ها ندارد و ضمانت نامه ها شخص متعهد محسوب می شود.
- ضمانت نامه وجه نقد: در ضمانت نامه وجه نقد مقداری پول به حساب متعهد برای حسن انجام تعهدات، شرکت در مناقصه و تعهدات دیگر واریز می شود و مقداری از این مبلغ برای کارمزد بانکی نیز می باشد.
پیشنهاد میشود مقاله حسابداری چیست را مطالعه کنید
وثایق لازم برای صدور ضمانت نامه چیست:
یکی از شروط صدور ضمانت نامه بانکی برای افراد متقاضی این است که بتوان وثایق قابل قبولی را به بانک مربوطه ارائه کرد. اما اگر این سوال در ذهن شما شکل گرفته که وثایق قابل قبول صدور ضمانت نامه بانکی چیست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجه نقد یا افتتاح سپرده سرمایه‌گذاری نزد بانک مربوطه
- ارائه سفته
- ارائه اموال منقول
- ارائه سهام برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس
- ارائه تضمین از بانک‌های معتبر
- کشتی و هواپیما
پیشنهاد میشود مقاله تراکنش‌های بانکی را مطالعه کنید
