در ماده 272 قانون مالیات های مستقیم ایران زمینه ای برای استفاده از خدمات سازمان حسابرسی و موسسات و اشخاص عضو جامعه حسابداران رسمی جهت تنظیم گزارشات حسابرسی مالیاتی فراهم گردیده است. اما سازمان امور مالیاتی با استفاده از برخی اختیارات در قانون اقدام به صدور بخش نامه هایی نموده که نتیجه آن رسیدگی به گزارشات حسابرسی مالیاتی توسط ادارات شده است .در واقع یکی از انگیزه های سازمان جهت عدم قبول گزارشات حسابرسی تبانی بین حسابرس و مودی می باشد.
تبانی در تبانی در حسابداری و حسابرسی در واقع توافقی است بین دو یا چند نفر، که به صورت مخفیانه، غیر قانونی وگاهی با کلاهبرداری، فریبکاری یا اغفال، از حقوق قانونی اشخاص، مزایای غیرمنصفانه ای را درخواست دارند. و همچنین این توافق ما بین شرکت هایی که در بازار کار، فعالیت محدود از قبیل تولید یا تنظیم قیمت را دارند، اتفاق نمی افتد.گاهی در شرکت های گوناگون اتفاقاتی رخ می دهد که شرکت تمایل دارد به هر قیمتی این اتفاق ناخوشایند به اطلاع عموم نرسد. این موضوع در مورد شرکت های بورسی بیشتر اتفاق می افتد. که دلیل اصلی آن نیز تأثیر پذیری قیمت سهام شرکتهای بورسی از اخبار اطرافشان است. در این زمینه رشته حسابرسی، از با اهمیت ترین رشته های درگیر با بازار سرمایه و شفافیت آن است.
چگونه می‌توان از تبانی در حسابداری و حسابرسی جلوگیری کرد؟
شرکتها همواره تلاش می‌کنند که از تبانی در حسابداری و حسابرسی از جمله تبانی در حسابداری و حسابرسی جلوگیری کنند. زمانی که تصمیم به تبانی گرفته می‌شود جلوگیری از تبعات آن دشوار است. به همین دلیل می‌توان با بکار گیری راهکارهایی از وقوع آن جلوگیری کرد.
افزایش حقوق حسابداران و ارائه آموزش‌های صحیح به آن‌ها، سپردن کنترل کیفیت حسابرسی شرکتها به دست جامعه حسابداران رسمی، حذف مناقصه در فرآیند انتخاب حسابرس و استفاده ار نرم افزار حسابداری مطمئن از جمله راهکارهایی هستند که می‌توان به منظور از بین بردن تبانی در حسابداری و حسابرسی شرکتها استفاده کرد.نرم افزار حسابداری محک با امکانات به روز خود مانع از ایجاد هر گونه تبانی در حسابداری و و حسابرسی می شود.
پیشنهاد می‌شود مقاله بودجه و حسابداری را مطالعه کنید
عوامل به وجود آمدن تبانی در حسابداری و حسابرسی :
نکته ای که در اینجا مهم است اینست که چرا با وجود مدیران، نظارت های درون سازمانی و دستگاه های اجرایی که هدف قانون گریزی و همکاری با متقلبان و فاسدین را ندارند و همچنین در دستگاه های نظارتی، رشوه، تقلب، رانت بازی ها، سوء استفاده ها، فساد از هر نوعی که کم هم نیست، وجود دارد.
عواملی که باعث به وجود آمدن این تبانی می شوند، عبارتند از:
- از طریق کوچک و بزرگ، استاد و شاگرد و با تجربه و بی تجربه، بسیار زیاد ذکر شده، تعدد قوانین متعارض و متناقض است، زیرا راه را برای قانون گریزی همه اشخاص ذی‌نفع باز گذاشته که مهم ترین دلیل وجود فساد در کشور است که به تازگی طبق گزارشات و آمارهای انتشار یافته، ایران در رتبه فساد از بین ۱۷۷ کشور دنیا، رتبه ۱۴۴ را دارد و همچنین در ۸ سال گذشته ۵۶ رتبه کاهش داشته است. که باید تجدید نظر کلی و سریعی در نحوه تصویب قوانین و اصلاح آن انجام شود و اگر این امر انجام نشود، مانند گذشته همچنان شاهد موارد تخلف و تقلب خواهیم بود.
- ساده گرفتن کار حسابرسی داخلی و چشم پوشی در رسیدگی ها هم یکی از این عوامل است. زیرا مطالعات صورت گرفته نشان از آن دارد که با ضعف حاکمیت شرکتی، فساد مالی زیاد شده و به دنبال آن سرمایه‌گذاری مستقیم داخلی و خارجی کاهش، مخارج دولت افزایش و رشد اقتصادی کاهش یافته است. همچنین مواردی مانند عدم تدوین استانداردها و دستور العمل های حسابرسی داخلی، نبود هدف مشخص در برخورد با مفاسد، عدم استقرار نظام حاکمیت شرکتی در شرکتها و فرآیند حسابرسی داخلی را نادیده گرفته و این مشکلات را به وجود آورده است.
انواع تبانی در حسابداری و حسابرسی:
تبانی در حسابداری و حسابرسی در برخی موارد شامل دستکاری عمدی برخی از صورت‌های مالی برای ایجاد نمایه ای از سلامت مالی یک شرکت برای گمراه کردن سرمایه گذاران و سهاداران است. این تبانی می‌تواند بین حسابدار، حسابرس و یا دو چند شرکت زیر مجموعه انجام شود.
علاوه بر این در برخی موارد نیز یک شرکت هزینه‌های جاری خود را خود را ثبت نمی‌کند. درواقع درآمد خالص شرکت، یک عدد غیرواقعی است و هزینه‌های آن در صورت سود و زیان کمتر اعلام می‌شود. این کار باعث می‌شود تصویر نادرستی از میزان درآمد خالص یک شرکت ارائه شود. در ادامه با برخی از مواردی که ممکن است به عنوان تبانی در حسابداری و حسابرسی شناخته شود آشنا می‌شویم:
- اشتباه در گرداوری اطلاعات و تهیه صورت‌های مالی نادرست
- براورد اشتباه و یا تفسیر نادرست حقایق حسابداری
- عدم بکارگیری استانداردهای حسابداری و حسابرسی
- دستکاری یا تغییر سوابق حسابداری
- ارائه اشتباه یا حذف عمدی رویدادها و معاملات از صورت‌های مالی
عامل مهم دیگر ضعف در دستگاه های نظارتی است که دلایل آن عبارتند از:
- تعدد قوانین و عدم دسترسی کامل حسابرسان و ناظرین برآن. (که این موضوع با آموزش های مستمر و دوره های آموزشی،کاربردی بر طرف می شود.)
- درگیر نمودن دیوان به ارائه گزارشات و پیشنهادات گسترده و عدم تمرکز دقیق بر حسابرسی عملکرد.
- عدم حسابرسی کامل و دقیق در شرکتها (بدلیل اینکه بیش از ۷۰ درصد از بودجه عمومی دولت مربوط به این حوزه است و حسابرسی انجام شده در آن با حسابرسی سایر دستگاه های دولتی از نظر اختصاص نیرو، وقت و … بسیار کمتر می باشد.)
- عامل بعدی خود دولت است، که در سال های گذشته با عدم ارائه لایحه بودجه سالانه (بودجه عملیاتی) در تاریخ مشخص به مجلس و نیز تصویب دیر هنگام آن و تخصیص ندادن اعتبارات تا پایان سال به دستگاه ها، مشکلاتی را به وجود آورد و گاهی برای پیشبرد اهداف خود، دست به قانون گریزی می زنند، که خوشبختانه در دولت یازدهم که دولت تدبیر اندیشی و امید ملت است، چنین مواردی را انشاالله شاهد نخواهیم بود و جدای از نفس عمل دولت در گوشزد نمودن دستگاه های اجرایی به انجام وظایف نظارت درون سازمانی و رعایت قوانین و مقررات که اقدامی پسندیده است، باید راهکاری را با همکاری مجلس و دستگاه های نظارتی برای اصلاح قوانین و نیز تدوین قوانین و مقررات اصولی و دارای ضمانت اجرایی قوی بیابد تا برای همیشه از شر این بی انضباطی ها و فساد رهایی یابیم.
کلام پایانی:
تبانی در حسابداری و حسابرسی یک مشکل بزرگ برای بسیاری از مشاغل است و می تواند به طور قابل توجهی بر اعتماد سرمایه گذاران تاثیر بگذارد.
در چند وقت اخیر، تبانی در حسابداری و حسابرسی اعتماد به حسابداران رسمی را نیز از بین برده و بر عملکرد بازار سرمایه تاثیر گذاشته است. با این حال، استخدام یک کارشناس حسابرسی قانونی می تواند به شما کمک کند تا تعیین کنید که آیا ارزش واقعی کسب و کار شما در صورت های مالی شما منعکس می شود یا خیر.
پیشنهاد می‌شود مقاله تعریف نسبت های سودآوری را مطالعه کنید
