شرکت نسبی یکی دیگر از انواع شرکت‌های تجاری بوده که موضوع آن نیز مربوط به امور تجاری است. احتمال می‌دهیم که کمتر اسم شرکت نسبی به گوشتان خورده باشد، زیرا شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود از طرفداران بیشتری برخوردارند. اگر با شرکت نسبی آشنایی پیدا کنید ممکن است به این نتیجه برسید که این نوع شرکت به درد کسب و کارتان می‌خورد. ما در این مقاله می‌خواهیم به موضوع شرکت نسبی بپردازیم و ببینیم که این نوع شرکت اساسا چه هویتی دارد و شرایط و مدارک مورد نیاز برای ثبت آن به چه صورت است، بنابراین با ما همراه باشید.
شرکت نسبی چیست؟
قانون تجارت در بخش شرکت های تجاری در ماده 183 به تعریف شرکت نسبی پرداخته است. مطابق این ماده : « شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته .»
بنابراین با توجه به ماده 183 قانون تجارت، شرکت نسبی شرکتی است که :
- برای تشکیل و ثبت آن، حداقل حضور دو نفر شریک ضروری می باشد.
- مسئولیت شرکا به نسبت سرمایه ای است که به شرکت آورده اند. بدین معنا که اگر شرکت نسبی منحل شده و دارایی شرکت برای پرداخت قروض شرکت کافی نباشد، مسئولیت هر کدام از شرکای شرکت به نسبت سرمایه آن ها در شرکت خواهد بود که به آن ، مسئولیت نسبی گفته می شود . به عنوان مثال فرض کنید ، سرمایه شرکت نسبی ای 10 میلیون تومان بوده و آورده یکی از شرکا به شرکت 5 میلیون تومان . حال اگر شرکت نسبی منحل شده و دارایی شرکت برای پرداخت قروض شرکت که 20 میلیون تومان بوده کافی نباشد، شریک مزبور مسئول پرداخت 10 میلیون تومان از بدهی های شرکت خواهد بود.
پیشنهاد می شود بخوانید: آموزش ثبت تغییرات شرکت در سامانه
قوانین شرکت نسبی چیست؟
1- تعداد افراد مورد نیاز
طبق ماده 183 قانون تجارت، حداقل فرد مورد نیاز برای تشکیل شرکت نسبی دو نفر است.
2- میزان مسئولیت شرکا
در شرکت نسبی همانطور که از نام آن پیداست مسئولیت شرکا از نام آن اقتباس شده است یعنی مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه خواهد بود که در ماده 186 قانون تجارت قانونگذار مسئولیت شرکا را نامحدود و به نسبت سرمایه در صورت عدم کفایت دارایی شرکت می داند . یعنی طلبکاران شرکت تا قبل از انحلال مطالبه دریافتی خود را از خود شرکت در خواست خواهد کرد و پس از انحلال است که به تک تک شرکا می توانند مراجعه کنند .
3- موضوع شرکت نسبی
نام گذاری در ثبت شرکت نسبی دارای قاعده و قانونی خاص است که به طور کامل در ماده ۱۸۴ قانون تجارت شرح داده شده است. ” در اسم شرکت نسبی، ذکر حداقل نام یک نفر از شرکا الزامی می باشد. اگر اسم شرکت شامل نام شرکا نباشد، بعد از اسم شریک یا شریک هایی که ذکر شده است، عباراتی مانند “شرکا” و یا “برادران” الزامی می باشد. بنابراین در نام شرکت نسبی باید نام تمامی شرکا باشد یا عباراتی مانند ” و شرکا” یا ” وبرادران ” یا ” و پسران ” و … می توانید استفاده نمایید. علاوه بر این باید کلمه ” شرکت نسبی ” در پایان نام شرکت حتما قید شود تا هر شخصی با دیدن نام این شرکت متوجه نوع شرکت که شرکت نسبی می باشد شود، و نوع مسئولیت شرکت را بداند.
4- اسم شرکت نسبی
بر اساس ماده 184 قانون تجارت «در اسم شرکت نسبی عبارت (شرکت نسبی) و لااقل اسم یک نفر از شرکاء باید ذکر شود - در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکاء نباشد بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل (و شرکاء) (و برادران) ضروری است».
بنابراین بر اساس این قانون میتوان گفت که در اسم شرکت میتوان اسم کلیه شرکا را ذکر کرد، در غیر این صورت بعد از ذکر نام‌های انتخابی، حتما باید عبارت «و شرکا» یا «و برادران» ذکر شود.
5- تشکیل شرکت و سرمایه آن
بر اساس ماده 118 قانون تجارت که در شرکت‌های تضامنی و نسبی حتما باید رعایت شود «شرکت نسبی وقتی تشکیل میشود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم‌الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد». همچنین در قانون هیچ اشاره‌ای به این موضوع که حداقل سرمایه مورد نیاز برای تشکیل شرکت نسبی چقدر است نشده است.
6- منافع شرکت
تقسیم منافع در این نوع شرکت بدین صورت است که منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم میشود مگر شرکت نامه بر خلاف آن مقرر کند یعنی میتوان طبق توافق بین شرکا میزان سهم هر شریک را بر اساس توافق مقرر کرد ولیکن این توافق نباید تا جایی پیش رود که تنها تمامی سود فقط به یک شریک تعلق گیرد زیرا خلاف مقتضای عقد شرکت خواهد بود .
7- انتقال سهم به دیگری
بر اساس ماده 123 قانون تجارت «در شرکت نسبی هیچ یک از شرکاء نمی‌تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند مگر به رضایت تمام شرکاء».
8- اداره شرکت
عموما در شرکت نسبی، اداره شرکت توسط خود شرکا صورت می‌گیرد اما این امکان نیز وجود دارد که یک یا چند مدیر خارج از شرکا برای اداره شرکت انتخاب شود.
بر اساس ماده 120 قانون تجارت شرکا باید لااقل یک نفر از میان خود یا از خارج به سمت مدیری معین نمایند که حدود اختیارات آن در اساسنامه شرکت تعیین میشود.
شرایط لازم برای ثبت شرکت نسبی چیست؟
در مطالب بالا به شرایط شرکت‌های نسبی اشاره کردیم که در اینجا نیز به طور مختصر به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- وجود حداقل دو نفر
- ذکر نام حداقل یک شریک و عبارت نسبی در اسم شرکت
- پرداخت کل سرمایه نقدی و تقویم و تسلیم سرمایه غیرنقدی
مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت نسبی
- دو نسخه شرکتنامه ی تکمیل شده
- دو نسخه تقاضانامه ی تکمیل شده
- دو نسخه اساسنامه ی تکمیل شده
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکا ،مدیران و هیات نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشد)
- اصل گواهی عدم سوپیشینه جهت اعضاء هیات مدیره،مدیر عامل
- دو نسخه صورتجلسه ی مجمع عمومی موسسین
- دو نسخه صورتجلسه ی هیات مدیره
- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
ثبت شرکت به عنوان اقدام نهایی در تاسیس شرکت به شمار می رود.با توجه به ماده ی 95 قانون تجارت که ثبت کلیه ی شرکت های تجاری را الزامی دانسته ،ثبت شرکت کامل کننده ی همه ی شرایط تشکیل و از جمله شرایط شکلی است.
پس از ثبت شرکت اقدام بعدی ،آگهی شرکتنامه و پیوست های آن در روزنامه ی رسمی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مطابق ماده ی 197 قانون تجارت و نظامنامه ی مربوطه است.
مطالعه بیشتر: هزینه ثبت شرکت را اینجا بخوانید
نحوه ثبت شرکت نسبی چگونه است؟
پس از فراهم کردن مدارک مورد نیاز که در بخش قبل به آن پرداختیم مراحل ثبت قانونی شرکت نسبی به این صورت است:
1- فراهم کردن کلیه مدارک لازم
کلیه مدارک ذکر شده در بخش قبل را فراهم کنید و توجه داشته باشید که در صورت نقص مدارک، روند ثبت شرکت دچار وقفه خواهد شد.
2- انتخاب نام شرکت نسبی
با توجه به قوانینی که در مورد اسم شرکت باید رعایت شود 5 اسم پیشنهادی به ترتیب الویت برای شرکت انتخاب کنید.
3- ثبت اطلاعات در سامانه اداره ثبت شرکتها
پس از فراهم کردن مدارک و همچنین انتخاب نام‌های پیشنهاد برای شرکت به سایت irsherkat.ssaa.ir مراجعه کرده و باید قسمت «پذیرش درخواست تاسیس شخصیت حقوقی» را انتخاب کرده و بر روی گزینه شرکت نسبی کلیک کنید.
با انتخاب گزینه شرکت نسبی به صفحه جدیدی ورود پیدا می‌کنید که باید اطلاعات خواسته شده را در آن ثبت کنید. پس از تکمیل کادرهای خالیمنتظر تایید یا عدم تایید اطلاعات ثبت شده باشید که از سوی اداره ثبت شرکتها به شما اطلاع داده میشود. اگر در مدارک یا اطلاعات ثبت شده نقصی وجود داشته باشد جهت رفع آنها به شما اطلاع داشته میشود. در همین راستا، سامانه بر اساس اولویت یکی از اسم‌های پیشنهادتان برای شرکت را انتخاب می‌کند.
4- ارسال مدارک
اگر اطلاعات درج شده در سامانه مورد تایید قرار گرفت از تمام صفحات آن دو نسخه پرینت که به امضای کلیه اعضای شرکت رسیده باشد تهیه و به همراه تاییدیه نام شرکت، رسید پذیرش اینترنتی، گواهی عدم سوء‌پیشینه و دیگر مدارک مورد نیاز به اداره ثبت شرکتها ارسال کنید. کارشناسان مربوطه در اداره ثبت شرکتها مدارک ارسالی را مورد بررسی قرار می‌دهند و در صورت وجود نقص مدارک به شما اطلاع می‌دهند.
5- صدور ثبت شرکت
اگر مدارک ارسالی نقصی نداشته باشد و به تایید کارشناس اداره برسد، پیش‌نویس آگهی از سوی کارشناس اداره تهیه میشود تا آماده ثبت رسمی قرار بگیرد. متقاضی ثبت شرکت نسبی به صورت حضوری باید به اداره ثبت شرکتها مراجعه کند و احراز هویت شود.
6- چاپ آگهی در روزنامه رسمی
پس از تایید احراز هویت متقاضی و دریافت سند رسمی ثبت شرکت نسبی، فرد باید در آدرس https://www.rrk.ir یا روزنامه کثیرالانتشار اقدام به چاپ آگهی کند.
در اینجا مراحل ثبت شرکت نسبی به پایان می‌رسد.
حتما بخوانید: صفر تا صد ثبت شرکت با مسئولیت محدود؛ مراحل، هزینه و شرایط
