آیا مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی حذف شده است؟

سازمان امور مالیاتی بخشنامه حذف مالیات ارزش افزوده حمل‌و‌نقل ریلی بار را ابلاغ و اعلام کرد: مالیات ارزش افزوده‌هایی که در این بخش تاکنون پرداخت شده، قابل استرداد است. به گزارش خبرگزاری مهر، بخشنامه سازمان امور مالیاتی درخصوص «ابلاغ صورتجلسه شماره ۴۱-۲۰۱ مورخ ۲۶/ ۱۲/ ۱۳۹۸ شورای عالی مالیاتی در ارتباط با حکم بند ب ماده ۵۲ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور نسبت به مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی»، طی نامه شماره ۹-۹۸-۲۰۰ در تاریخ ۷/ ۲/ ۹۸ توسط سرپرست سازمان امور مالیاتی ابلاغ شد.

در این مقاله قصد داریم موضوع “مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی صفر شده!” را مورد بررسی قرار دهیم. اما قبل از درستی و صحت این موضوع بهتر است بگویم که این مالیات طی 3 الی 4 بخشنامه تغییر و در نهایت در سال 1400 طی بخشنامه 210/1400/5 به تصویب رسید.

سوال اینجاست که آیا بالاخره این قانون مورد قبول واقع شد یا باطل شد؟ برای پاسخ به سوال فوق و اطلاعاتی درباره حمل و نقل ریلی مانند مزایا و اولین سامانه ریلی در این مطلب ما را همراهی کنید.

حمل و نقل ریلی چیست؟

حمل و نقل ریلی یکی از روش های حمل و نقل زمینی است که برای جابجایی بار و مسافر از خطوط راه آهن، قطار و ایستگاه های قطار استفاده می کند. حمل و نقل ریلی (railroad transportation) را می توان قسمتی از زنجیره لجستیکی حمل و نقل بار در سطح بین المللی دانست که منجر به رشد اقتصادی و بالا رفتن میزان ترانزیت می گردد.

اولین سامانه حمل و نقل ریلی چه زمانی تاسیس شد؟

بیاید قبل از اینکه به سوال مطلب فوق جواب بدهیم یک سری به اولین سامانه حمل و نقل ریلی بزنیم! جالب بدانید که اولین سامانه حمل و نقل ریلی در سال 1825 در شهر لندن تاسیس شد. بعد تاسیس سامانه ریلی لندن، در سال 1868 در شهر نیویورک دومین سامانه ریلی تاسیس شد و مطلب جالب تر این هست که سومین کشور که اقدام به ساخت سامانه کرد ایران بود آن هم در سال 1888 میلادی که طول این سامانه ریلی از تهران تا حرم حضرت عبدالعظیم بود.

مزایای خدمات حمل و نقل ریلی چیست؟

حمل ریلی که یکی از شاخه های حمل و نقل می باشد انتخاب شرکت ها و تجارت هایی است که برای حمل کالای خود با حجم بسیار زیاد بین مناطق شهری یا بین امللی به دنبال بالاترین میزان امنیت می باشند. استفاده کردن از قطار به جای چندین خودرو سنگین باعث کمک به محیط زیست و آلودگی کمتر هوا نیز می شود.

میزان مصرف انرژی نیز تقربا 50% کمتر از حمل و نقل جاده ای می باشد پس باعث صرفه جویی در هزینه حمل و نقل می شود.

• قابل استفاده برای حمل و نقل بارهای عظیم 
• ارزان ترین روش حمل و نقل بین تمامی روش ها
• سازگار با محیط زیست به دلیل استفاده کمتر از انرژی
• بالاترین میزان امنیت هنگام حمل و نقل کالا

بخشنامه اسفند ماه سال 97 در مورد مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل چه بود؟

سازمان امور مالیاتی کشور بخشنامه ای در مورد صورت جلسه شماره 41-201 در تاریخ 26 اسفند ماه سال 97 شورای عالی مالیاتی به واسطه حکم ب ماده 52 قانون برنامه پنج‌ ساله ششم توسعه کشور در رابطه با مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی بخشنامه زیر را ارایه داده است. لازم به ذکر است که این بخشنامه نسخه ابلاغی است:

حکم بند ب ماده 52 قانون برنامه پنج‌ ساله ششم توسعه کشور این طور بیان میکند که مالیات بر ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی طبق بند 12 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده صفر است و معاف از پرداخت مالیات.

جالب است که طبق این ماده خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی همه معاف از مالیات هستند، پس در نتیجه طبق بند ب ماده 52 قانون برنامه پنج‌ ساله ششم توسعه تمامی حمل و نقل های ذکر شده با نرخ صفر درصد محاسبه می شوند.

پیشنهاد می شود مقاله مالیات بر ارزش افزوده چیست و چگونه محاسبه میشود؟ را مطالعه کنید

درج ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده برای خدمات حمل و نقل ریلی ایده خوبی بود!

همچنین مطابق با ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده افرادی که مالیات هایی در زمان خرید کالا یا خدمات برای فعالیت های اقتصادی خود بنا به صورت حساب های صادره که پرداخت کرده اند با رعایت کردن قوانین عودت داده می شود یا به قول خودمان مبلغی که تحت عنوان مالیات پرداخت کرده اند به افراد پس داده میشود.

بالاخره بخشنامه اسفند ماه سال 98 در مورد مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل تایید شد؟

سازمان امور مالیاتی کشور بالاخره در 26 اسفند ماه سال 98 در مورد ابلاغ صورت جلسه شماره 41-201 شورای عالی مالیاتی درباره بند ب ماده 52 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور، طی بخشنامه شماره 9-98-200 در تاریخ 7 اردیبهشت ماه سال 98 توسط سازمان امور مالیاتی ابلاغ کرد و پیام آن رسانده شد.

در بخشنامه 9-98-200 چه آمده بود؟

در بند 3 ماده 255 ق.م.م و با توجه به نظر اکثر اعضای شورای عالی مالیاتی در مورد صورت جلسه شماره 41-201 در تاریخ 26 اسفند ماه سال 97 شورای عالی مالیاتی به واسطه حکم ب ماده 52 قانون برنامه پنج‌ ساله ششم توسعه کشور در رابطه با مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی به این شرح است.

با توجه به اینکه در برنامه ششم توسعه مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی با نرخ صفر درصد محاسبه میشد این قانون که در مطلب بالا برای شما توضیح داده ایم توسط سازمان امور مالیاتی به شکل ناقص اجرا می شود. به دنبال این قانون جدید شرکت های حمل و نقل ریلی یک نامه به معاون رییس جمهوری و رییس مجلس شورای اسلامی ارسال کردند و خواستار بودند تا به این موضوع رسیدگی شود.

دلیل اجرای ناقص قانون صفر درصد شدن مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی چه بود؟

جناب مجید بابایی که دبیر انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی است در مورد مشکل پیش آمده اینگونه بیان کرد که: قانون مالیات بر ارزش افزوده که در سال 1387 تصویب شد، مالیات برای مصرف کنندگان نهایی است و نباید یک هزینه اضافی به افرادی که فعالیت های اقتصادی دارند (طبق بند ب ماده 52 قانون برنامه ششم توسعه که در اسفند ماه سال 97 ابلاغ شد) داده شود. یعنی اینکه این هزینه مالیاتی است که باید از مصرف کننده نهایی گرفته شود و در جابه‌جایی با مالیات ارزش افزوده پرداختی برای تامین کردن نهاده های تولید به دولت پرداخت کنند.

اما در نهایت طبق دادنامه 1911 دیوان عدالت اداری بخشنامه 41-201 شورای عالی مالیاتی که همان مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی بود را توسط سازمان امور مالیاتی ابلاغ کرد.

بخشنامه 210/1400/5 در تاریخ 1400/02/12 در رابطه با ابطال مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی

در نهایت با توجه به بخشنامه سازمان امور مالیاتی و دادنامه 1911 در تاریخ 12 اسفند ماه سال 99، هیات عمومی دیوان عدالت اداری که مبنی بر باطل بودن صورت جلسه شماره 41-201 در تاریخ 1397/12/26 شورای عالی مالیاتی بود و طبق توضیحات مطالب بالا در تاریخ 1398/2/7 طی بخشنامه 200/98/9 و در نهایت طبق نامه شماره 210/1400/5 در تاریخ 12 اردیبهشت ماه سال 1400 توسط معاون حقوقی و فنی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ شد که این بخشنامه به قرار زیر است:

براساس تبصره 2 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورتی که افراد در حال اشتغال در ارایه کردن کالا و خدماتی که معاف از مالیات موضوع این قانون هستند، و یا اگر طبق مقررات این قانون مشمول مالیات نباشند، مالیات هایی که در این مرحله پرداخت شده اند به هیچ وجه قابل باز پس دادن نیست. طبق دادنامه شماره 1911 مورخ 1399/12/12 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در طول اجرای برنامه ششم توسعه، مالیاتهایی که مودیان ارائه‌کننده خدمات حمل‌ و نقل ریلی بار در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیتهای اقتصادی خود (به نسبت حمل‌ و نقل ریلی بار) پرداخت نموده‌اند، قابل استرداد نمی‌باشد.

بند الف ماده 132 ق.م.م در رابطه با نرخ صفر درصد مالیات

طبق بند الف ماده 132 ق.م.م مالیات با نرخ صفر درصد شامل افرادی است که موظف هستند اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب موارد، برای کسب درآمد خود به ترتیب موارد گفته شده در این قانون و سررسید های مشخص شده به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند.

براساس احکام موجود در قانون فوق محاسبه مالیات بر ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی در برنامه ششم توسعه با نرخ صفر درصد در هر حالتی لازم به تسلیم کردن اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب موارد برای درآمدهایی که حاصل از خدمات ریلی هستند معاف از مالیات میشوند.

سوال اینجاست که آیا قانون صفر درصدی مالیات و استرداد مالیات خرید کالا یا خدمتی فعالیت های اقتصادی باطل شد یا خیر؟

برهمین اساس مواردی که برای شکایت طبق این قانون مقرر شده است بر اساس برنامه ششم توسعه، این جمله که گفته شد آن دسته از مالیات هایی که افراد در آن ارایه کننده خدمات حمل و نقل ریلی بار در زمان خرید کالا یا خدمتی برای فعالیت های اقتصادی خود پرداخت کرده اند قابل باز پس گیری است کاملا خلاف قانون و خارج از اختیار است و براساس بند یک ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری که در سال 1392 آمده بود باطل است.

کلام آخر

با توجه به قوانین مقرر شده مالیات ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی در سال های 97 و 98 به نرخ صفر رسید. ولی گفته شده بود که “زمان خرید کالا یا خدمات برای فعالیت های اقتصادی افراد بنا به صورت حساب های صادره که پرداخت کرده اند با رعایت کردن قوانین پس داده میشود” در سال 1400 و طبق بخشنامه 210/1400/5 ابطال شد.