اظهارنامه مالیاتی چیست؟ نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی

مالیات به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود. یکی از زیرشاخه های مالیات مستقیم، اظهارنامه مالیاتی می باشد. در واقع اظهارنامه مالیاتی یک کارنامه برای امور مالی در طی یک سال جای می باشد که جهت محاسبه مالی به سازمان امور مالیاتی ارائه می شود. اظهار نامه مالیاتی چیست؟ چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی پر کنند؟ این ها همه سوالاتی است که شما عزیزان از کارشناسان ما در ثبت پایتخت می پرسید به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به طور کامل در مورد اظهارنامه مالیاتی صحبت کنیم و تمام سوالات شما در این زمینه را پاسخ دهیم.

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

کارنامه مالی یک سال کاری اشخاص حقیقی یا حقوقی که جهت محاسبه مالیات به اداره امور مالیاتی تسلیم می شود را اظهارنامه مالیاتی گویند.شرکت ها پس از شروع فعالیت می بایست در 4 ماه اول هر سال اظهارنامه مالیاتی ارائه بدهند.برای مثال کارکرد سال 91 خود را در دفاتر و صورت های مالی باید از ابتدای فروردین 92 تا انتهای تیرماه 92 به دارایی دهند.پیشنهاد ما به شما این است که حتماَ این کار انجام شود و در صورتیکه کارکردی هم نداشتید دفاتر سفید و اظهارنامه سفید ارسال نمایید.این کار بسیار ساده بوده و از طریق پست هم انجام می شود.اما چنانچه، سازمانی با داشتن فعالیت،اظهارنامه و دفاتر خود را به صورت صوری و برای نشان دادن عدم فعالیت خود سفید تحویل دهد به دلیل تخلف شامل علی الراس می شود.

ویژگی های اظهارنامه مالیاتی:

•  رویدادهای مالی به ترتیب وقوع گزارش می‌شوند
•  ارائه اسناد و مدارک معتبر قانونی برای کلیه رویدادها ضروری است
•  اظهارنامه باید در زمان تعیین شده از سوی سازمان مالیاتی تکمیل و ارسال شود

کاربرد اظهارنامه مالیاتی چیست؟

کارنامه مالی یک سال کاری شرکت یا شخص که جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌گردد را اظهارنامه مالیاتی می‌نامند. اظهارنامه مالیاتی عبارت است از تکمیل اسنادی که درآمد یک نهاد یا فرد را با میزان مالیات قابل پرداخت به دولت، سازمان‌های دولتی یا مودیان احتمالی محاسبه می‌کند.

انواع اظهارنامه در چه مواردی ارسال می شود؟

اشخاص برای کلیه آنچه منبع کسب درآمد یا از دست دادن درآمد آنها است، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند. به این ترتیب در پاسخ به این سوال که “ مواردی که باید در اظهارنامه باید ثبت شود؟” باید گفت: بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، اشخاص برای کلیه موارد زیر ملزم به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی هستند:

• کلیه اموال و املاک و خودروهای خود و منافع حاصل از آنها
• نقل و انتقالات اموال، املاک و خودروها
• اشخاص حقیقی و حقوقی برای درآمدهای کسب شده حاصل کسب و کار
• انحلال اشخاص حقوقی
• درآمدهای اتفاقی
• اصلاح اظهارنامه‌های قبلی
• مالیات بر ارزش افزوده

چه اشخاصی موظف به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند؟

در ادامه مقاله به این موضوع اشاره می‌کنیم که اظهارنامه مالیاتی شامل چه کسانی میشود؟

• کلیه شخصیت‌های حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند.
• کلیه شخصیت‌های حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند (مثل ناشران).
• کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
• کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند اما درآمد ‌آن‌ها از داخل ایران است.
• کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.

انواع اظهارنامه مالیاتی چیست؟

اظهارنامه‌های مالیاتی بر اساس فعالیت‌های گوناگون اشخاص، انواع متفاوتی دارد؛ در نتیجه اطلاعات مورد نیاز و مهلت ارسال آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. انواع اظهارنامه‌های مالیاتی عبارتند از:

• اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی
• اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی
• اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
• اظهارنامه مالیات بر ارث
• اظهارنامه مالیات بر درآمد اتفاقی
• اظهارنامه املاک و مستغلات
• اظهارنامه مشاغل خودرویی
• اظهارنامه عملکرد دریافت کنندگان سکه
• اظهارنامه انحلال شرکت
• اظهارنامه عدم فعالیت شرکت
• اظهارنامه حبس و نذر و وقف

در ادامه برای آشنایی شما عزیزان با انواع اظهارنامه، به معرفی تک تک آنها می‌پردازیم.

اشخاص حقوقی چه زمانی باید اظهارنامه خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند؟

اشخاص حقوقی باید اظهارنامه خود را به همراه دفاتر و مدارک، نهایتاً تا 4 ماه پس از سال مالیاتی به اداره مالیاتی تسلیم و مالیات تعلق گرفته را پرداخت نمایند.

 اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی:

اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی گزارشی است که اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل طی یک سال مالی از وضعیت عملکرد و درآمدها و هزینه‌های خود به سازمان مالیاتی ارائه می‌نمایند. این گزارش که جزئیات آن بر اساس گروه بندی مودیان صاحبان مشاغل متفاوت است، ملاک ارزیابی وضعیت مالی اشخاص قرار می‌گیرد.

 اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی:

اشخاص حقوقی (شرکتها و موسسات) موظفند گزارش عملکرد درآمدی و هزینه‌ای خود را طی یک سال مالی در قالب اظهارنامه اشخاص حقوقی به سازمان مالیاتی تحویل دهند. این گزارش مخصوص شخصیت حقوقی است؛ اما در صورتی که تک تک اعضای تشکیل دهنده آن صاحب کسب و کاری باشند، باید به صورت مجزا برای کسب و کار خود نیز اظهارنامه مالیاتی تکمیل و ارسال نمایند.

 اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:

مالیات بر ارزش افزوده ، نوعی مالیات چند مرحله‌ای است که براساس درصدی از ارزش افزوده ایجاد شده در کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده ، در هر مرحله از واردات ، تولید و توزیع آنها اخذ می شود . یعنی ، در هر یک از مراحل مختلف واردات ، تولید یا توزیع کالاها و خدمات ، توسط خریدار ، پرداخت می شود و آن خریدار نیز در حین فروش کالا یا خدمت ، آن را از خریدار بعدی ، دریافت می کند و این زنجیره ، ادامه دارد تا کالا و خدمت ، به دست مصرف کننده نهایی برسد .

پس در نهایت ، پرداخت کننده مالیات ارزش افزوده ، مصرف کننده نهایی کالا یا خدمت ارائه شده ، می باشد ؛ اما ، ارائه دهندگان یا عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات که به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات ، در زمان فروش از خریداران ، مالیات ارزش افزوده،  اخذ کرده اند ، باید پس از کسر مالیات پرداختی خود ، از مالیات دریافتی از خریدار ، مابقی آن را به‌ صورت دوره‌ای ، به سازمان امور مالیاتی کشور ، واریز نمایند .

 اظهارنامه مالیات بر ارث:

وارثان اموال و املاک متوفایان موظفند پیش از تقسیم ارث نسبت به اعلام ارث مورد نظر به سازمان مالیاتی و پرداخت مبلغی از آن به عنوان مالیات اقدام نمایند. در غیر این صورت اجازه تملک و نقل و انتقال اموال را نخواهند داشت.

 اظهارنامه مالیات بر درآمد اتفاقی:

مالیات بر درآمد اتفاقی در بودجه اکثر کشورها پیش بینی شده و اخیراً در ردیف بودجه کشور ما نیز قرار گرفته است. در تعریف درآمد اتفاقی طبق ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم، هر درآمدی که به‌صورت نقدی یا غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به‌صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی (معامله‌ای که با ارزش غیرواقعی و مبلغ پایین انجام شود) یا به‌عنوان جایزه به دست آورد، آن شخص مشمول مالیات اتفاقی خواهد بود. اگر کسی مالی را در قبال دریافت چیزی به شخصی بدهد، یا کسی در قرعه‌کشی جایزه‌ای نصیبش شود نیز شخص منتفع مشمول این مالیات خواهد بود. اگر این درآمد اتفاقی به‌صورت نقدی باشد، مالیات مطابق با قیمت روز اخذ می‌شود و اگر غیرنقدی باشد، مشمول مالیات قرار می‌گیرد.

 اظهارنامه املاک و مستغلات:

کلیه اشخاص باید گزارش نقل و انتقال املاک و مستغلات خود و یا منافع و درآمدهای حاصل از اجاره آنها را به سازمان مالیاتی اعلام نمایند. برای هر یک از این موارد اظهارنامه مالیاتی مجزایی تهیه و ارائه می‌شود؛ به عنوان مثال مودیان برای درآمد اجاره موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی اجاره املاک هستند.

 اظهارنامه مشاغل خودرویی:

کسانی که صاحب خودرو های باری ، عمومی و تاکسی ها هستند ، مشمول مالیات بر مشاغل خودرو ۱۴۰۲ بوده و باید آن را بپردازند. زمان و مهلت پرداخت، معمولا، هر ساله، حداکثر تا پایان خرداد ماه می باشد. برای پرداخت و ثبت نام اظهارنامه مالیاتی خودرو 1402 ، صاحب خودرو، باید، به دفاتر خدمات پیشخوان دولت و یا پست مراجعه کند.

 اظهارنامه عملکرد دریافت کنندگان سکه:

بر اساس بخشنامه ۲۰۰/۱۴۰۰/۵۰۴ مورخ۱۴۰۰/۲/۸ (مالیات عملکرد ۱۳۹۹ دریافت کنندگان سکه ازبانک مرکزی) کلیه اشخاص حقیقی که بیشتر از 5 سکه بهار آزادی خریداری نموده‌اند، موظف به اعلام به سازمان مالیاتی و پرداخت مالیات قابل پرداخت هستند.

نکته: اشخاصی که در سال ۱۳۹۹ بیش از (۱۰۵) قطعه سکه از بانک مرکزی دریافت نموده‌اند و همچنین مشاغلی که حسب سوابق پرونده با مجوز صادره از سوی مراجع ذی‌ربط به شغل خرید و فروش سکه اشتغال دارند، مشمول این دستورالعمل نخواهند بود؛ این اشخاص مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات متعلق در موعد مقرر (پایان خرداد ماه ۱۴۰۰) هستند.

 اظهارنامه انحلال شرکت:

در صورت انحلال شخصیت حقوقی و پایان فعالیت اقتصادی آن، مدیران مربوطه موظفند انحلال شخصیت حقوقی را با تسلیم اظهارنامه انحلال شرکت به سازمان مالیاتی اعلام نمایند.

اظهارنامه عدم فعالیت اشخاص حقوقی:

حتماً مطلع هستید که مالیات بردرآمد افراد وضع می‌شود. ثبت هر شرکتی هم باهدف کسب درآمد انجام می‌شود و می‌توان نتیجه گرفت که با ثبت هر شرکتی، مالیات مطابق با آن نیز در نظر گرفته می‌شود. حالا درصورتی‌که این شرکت‌ها فعالیت اقتصادی نداشته باشند، مشمول عدم فعالیت هستند و باید نامه عدم فعالیت خود را به سازمان‌های مالیاتی تسلیم نمایند.

برخی از افراد تصور می‌کنند که درصورتی‌که پرونده دارایی خود را تحویل ندهند، مشمول مالیات نمی‌شوند. اما این تصور اشتباه است و در صورتی که فعالیت اقتصادی نداشته باشید باید پرونده دارایی خود را تشکیل داده و عدم فعالیت خود را اعلام نمایید.

 اظهارنامه حبس و نذر و وقف :

در صورتی که شخصی، اموال یا املاک خود را برای حبس یا نذر در نظر بگیرد و یا به صورت وقف یا وصیت به دیگری واگذار نماید، در مورد اول خود شخص و در مورد دوم متولی و یا موصی موظف به گزارش ارزش اموال یا املاک مورد نظر به سازمان مالیاتی هستند.

مهلت زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی:

از آنجا که اظهارنامه در موارد مختلفی ارسال می‌شود به صورتی که گاهی این زمان حتی قابل پیش بینی نیست، مانند اظهارنامه مالیات بر ارث، زمان ارسال هر اظهارنامه مالیاتی، بر اساس رویداد مورد نظر تعیین می‌شود. در جدول زیر زمان ارسال انواع اظهارنامه مالیاتی را بر اساس ماده‌های قانونی درج نموده‌ایم:

نحوه ارسال اظهارنامه مالیاتی:

چند سالی است که تنظیم اظهارنامه مالیاتی به دستور سازمان امور مالیاتی به شیوه الکترونیک و بدون مراجعه حضوری انجام می پذیرد و در 5 مرحله انجام می شود :

مرحله اول: پیش ثبت نام الکترونیک اظهارنامه های مالیاتی

در این مرحله، شما باید کد اقتصادی داشته باشید. اطلاعات پایه ای شرکت دریافت شده و پس از تایید شماره تلفن همراه اعلامی در سیستم، تاییدیه پستی با کد پستی  ۱۰ رقمی را در سیستم بارگذاری کنید.

مرحله دوم: صحت سنجی اطلاعات

در این مرحله پس از انجام پیش ثبت نام الکترونیک، می بایست بخشی از اطلاعات ثبت شده در مرحله  قبلی از منابع مختلف، استعلام و راستی آزمایی شده و پس از تایید صحت اطلاعات، وارد مرحله سوم شوید. اگر اطلاعات صحیح نبود، موضوع با پیامک به شماره تلفن وارد شده اطلاع داده خواهد شد.

مرحله سوم: تولید و ارسال اطلاعات کاربری برای اظهارنامه مالیاتی

در این مرحله، اگر اطلاعات پیش ثبت نام مورد تایید سازمان امور مالیاتی کشور قرار بگیرد، کد کاربری و رمز عبور برای شما ایجاد شده و به صورت پیامک ارسال می شود.

مرحله چهارم: ثبت نام الکترونیک

در این مرحله، بعد از دریافت اطلاعات کاربری، وارد سامانه شده و اطلاعات اقتصادی بنگاه خود را پر کنید.

مرحله پنجم: اعتبار سنجی

اعتبار سنی ستادی و میدانی اطلاعات وارد شده اتجام می شود و با پرونده‌های فزیکی تطبیق خواهد شد. اگر مغایرتی پیدا شود به صورت پیامک اطلاع رسانی خواهد شد. اگر اطلاعات شما مورد تایید سازمان باشد، وارد وضعیت ۴۵ می شوید که ارسال اظهارنامه الکترونیک است.

مدارک مورد نیاز جهت تکمیل اظهارنامه مالیاتی:

برای تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی باید اسناد و مدارک خود را جهت درج اطلاعات دقیق و صحیح آماده نمایید. همچنین لازم است پس از ارسال اظهارنامه کلیه اسناد و مدارک را در محل امنی بایگانی نمایید تا در صورت نیاز به سازمان مالیاتی تحویل دهید.

این اسناد و مدارک به شرح جدول زیر هستند:

جرائم عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟

سازمان مالیاتی با هدف ایجاد ضمانت اجرایی برای انجام تکالیف و تعهدات قانونی، جرائم مختلفی برای بی‌توجهی در انجام هر یک از تکالیف مالیاتی در نظر گرفته است. این جرایم شامل عدم ارسال انواع اظهارنامه مالیاتی و یا دیرکرد در پرداخت مالیات است. جرایم عدم تسلیم اظهارنامه به شرح جدول زیر هستند:

 نکته:

در پاسخ به این سوال که “مهم‌ترین جریمه اظهارنامه مالیاتی چیست؟” باید گفت: مهم‌ترین جریمه‌ای که برای بی‌توجهی و یا عدم انجام تکالیف قانونی در نظر گرفته شده است، محرومیت از معافیت‌ها و بخشودگی‌هایی است که سازمان مالیاتی برای مودیان در نظر گرفته است. برخی از این امتیازات عبارتند از:

• محرومیت از معافیت مالیاتی سالیانه اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل موضوع ماده 101 ق.م.م
• محرومیت از معافیت مالیاتی سالیانه اشخاص حقوقی در طول برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی
• محرومیت از معافیت نرخ صفر مالیاتی برای اشخاص مشمول

کلام آخر:

اظهارنامه مالیاتی، یکی از مهم‌ترین تکالیف اشخاص حقوقی و حقیقی صاحبان کسب و کارها و برای سایر مودیان، مجوز استفاده از منافع و یا اموال و املاک کسب شده است. اظهارنامه انواع مختلفی دارد که متناسب با موضوع مورد نظر نیاز به تکمیل و ارسال آنها از طریق سامانه سازمان مالیاتی است.