هر کسی که ساکن کشور است و از امکانات عمومی آن استفاده میکند، موظف به پرداخت بخشی از درآمد و ثروت خود برای تامین هزینه های عمومی، نگهداری، اداره و حفظ منافع اقتصادی سیاسی و اجتماعی کشور است. این پرداختی از سوی افراد و سازمان ها مالیات نام دارد. مالیات یکی از بهترین شیوه های کسب درآمد دولت است که نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشور و انتقال دارایی از اقشار مرفه جامعه به گروه هام کم درآمد می باشد.
شیوه های پرداخت مالیات:
شیوه پرداخت مالیات در کشور ما به دو صورت خود اظهاری و علی الراس است که در مقاله های پیشین به آن اشاره کردیم. دونوع مالیات تکلیفی و عملکرد نیز از فرایند پرداخت مالیات در کشور ما هستند:
مالیات تکلیفی:
طبق قانون، همه افراد حقیقی و حقوقی موظف به پرداخت مالیات هستند؛ بااین‌حال برخی از افراد مشمول پرداخت مالیات تکلیفی میشوند. در واقع مالیات تکلیفی، نوعی مالیات بوده که به درآمد اشخاص تعلق گرفته و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی کشور، بر عهده فرد دیگری به جز مودی خواهد بود.
به‌عنوان مثال، یکی از انواع مالیات تکلیفی، مالیات حقوق است؛ این مالیات از حقوق کارگر کسر میشود؛ ولی وظیفه پر کردن اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات، بر عهده شخص کارفرما خواهد بود. مالیات از نوع تکلیفی انواع مختلفی دارد که در ادامه آن‌ها را نام برده و مهم‌ترین موارد را به تفصیل بررسی می‌کنیم.
مالیات عملکرد:
در پاسخ به این سوال که مالیات بر عملکرد چیست باید گفت بدون شک هر کسب و کاری به شکل شخصی یا به صورت یک مجموعه تجاری، فعالیت خود را به دلیل کسب درآمد و سودآوری ادامه می‌دهد. این سودآوری باید به توسعه کشور و زیرساخت‌های مربوطه هم منجر شود.
در نظر بگیرید که یک کسب و کار در زمینه حمل و نقل یا باربری به فعالیت مشغول است. یکی از مواردی که در کیفیت خدمات این شرکت اثر دارد و به درآمدزایی بیشتر آن هم منجر خواهد شد، وجود جاده‌های هموار و بدون ایرادات زیربنایی است. بخش مهمی از بودجه مورد نیاز برای این کار، از محل مالیات هایی که شرکت‌های مختلف پرداخت می‌کنند، تأمین میشود.
بنابراین یک شرکت حمل و نقل برای موفقیت در کار خود موظف به پرداخت مالیات است. یکی از انواع آن، مالیات عملکرد است. مالیات عملکرد نوعی از مالیات بر درآمد به شمار می‌رود.
نحوه محاسبه مالیات عملکرد:
برای محاسبه مالیات عملکرد، قبل از هر کاری باید درآمد مشمول مالیات را محاسبه کرد.
طبق ماده 94 درآمد مشمول مالیات، شامل کل درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات و نیز سایر درآمدهای شرکت است که پس از کسر هزینه ها و استهلاکات باید محاسبه شود.
طبق قانون، مودیان مایاتی در شرکت باید پس از محاسبه سود و زیان خود در پایان دوره مالی 25 درصد آن را در زمان مشخص به حساب سازمان امورمالیاتی کشور واریز نمایند. درآمد مشمول مالیات نیز به دو صورت خود اظهاری و علی الراس محاسبه می شود.
اظهارنامه مالیات عملکرد:
در اظهار نامه مالیات عملکرد شرکت باید به موارد زیر اشاره کرد:
دارایی ها، بدهی ها، درآمدها، هزینه، سرمایه، درآمد مشمول مالیات و …
در اظهارنامه مالیاتی عملکرد، اطلاعات هویتی صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی باید مشخص شود.
اظهارنامه مالیاتی بر اساس نوع فعالیت شرکت و حجم فعالیت ها از طرف سازمان مور مالیاتی به اشخاص حقوقی اعلام میشود تا مبنای محاسبه معین و مشخص باشد.
از اظهارنامه مالیاتی برای اعلام مبلغ سود و زیان عملکرد شرکت در یک دوره مالی مشخص استفاده می شود.
مشمولین اظهارنامه مالیات عملکرد:
الف – مشاغلی که بر اساس این قانون مکلف به ثبت نمودن فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل باشند، موضوع قانون تجارت میباشند و میبایست اسناد و مدارک و دفاتر مربوط را با رعایت نمودن اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری نگه داری کنند .
ب – مشاغلی که بر حسب این قانون مکلف به ثبت نمودن فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه میباشند.
ج – مشاغلی که مشمول مقررات بندهای (الف) و (ب) نمیباشند مکلفاند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را بر اساس ضوابط و نمونه‌های تعیین شده از سو ی سازمان امور مالیاتی کشور نگهداری نمایند.
پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات تکلیفی چیست را مطالعه کنید
نحوه محاسبه و اعلام خود اظهاری مالیات عملکرد:
مودیان مالیات بهتر از هر مرجع دیگری از میزان درآمد دارایی و بدهی خود مطلع هستند، بنابراین مودیان بهترین اشخاص برای محاسبه مالیات هستند و خود اظهاری بهترین شیوه محاسبه مالیات است.
با خود اظهاری مالیاتی و همکاری با سازمان امور مالیاتی، روند پیشرفت کارها سرعت گرفته و محاسبه مالیات بسیار ساده تر می شود. برای خوداظهاری مالیاتی، اشخاص حقیقی و حقوقی باید عملکرد مالی خود را که نتیجه سود و زیان سالانه است اعلام نمایند. محاسبه مالیات بدون دخالت کارشناسان و توسط خود مودی باید صورت پذیرد.
اظهارنامه مالیاتی باید شفاف و روشن باشد و هیچ گونه ابهام و نقطه تاریکی نداشته باشد. پس از ارسال مدارک خوداظهاری، ممیزین مالیاتی مدارک را از جهت صحت و سقم بررسی کرده و پس از صحت سنجی و احراز عدم تخلف، مالیات اظهار شده را می پذیرند. با پذیرفتن مالیات خوداظهاری، همان مبلغ مالیات اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی پذیرفته می شود.
گروه های شغلی مشمول مالیات عملکرد:
مشاغلی که مشمول پرداخت مالیات عملکرد هستند بر اساس حجم و نوع فعالیت به گروه های مختلفی تقسیم میشوند.
تقسیم بندی مشاغل براساس حجم فعالیت:
مودیانی که براساس حجم فعالیت موظف به پرداخت مالیات عملکرد هستند به سه دسته تقسیم می شوند.
گروه اول: مودیانی که که مجموع فروش کالا و خدماتشان بیشتر از30,000,000,000 ریال باشد.
گروه دوم: مودیانی که مجموع فروش کالا و ارائه خدماتشان مابین 10,000,000,000 و تا سقف 30,000,000,000 ریال باشد.
گروه سوم: مودیانی که در دوگروه اول نیستند در دسته سوم قرار میگیرند.
تقسیم بندی بر اساس نوع فعالیت:
مودیانی که بر اساس نوع فعالیت موظف به پرداخت مالیات عملکرد هستند شامل گروه های زیر می شوند:
- کلیه صادرکنندگان و وارد کنندگان و مالکان کارت بازرگانی
- مالکان و صاحبان کارخانه، معادن، واحدهای تولیدی دارای جواز تاسیس و پروانه بهره برداری
- صاحبان هتل های سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستان ها و کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی
- مشاغل صرافی
- فروشگاه های زنجیره ای
مدارک لازم برای تشخیص مالیات عملکرد:
دفاتر روزنامه و کل تحریر شده یا نانویس
اسناد حسابداری مطابق با دفاتر قانونی
تراز کل و معین و مانده حساب‌های معین و تفضیلی قبل و بعد بستن حساب‌ها
بهای تمام شده و گردش مواد و آنالیز کالای ساخته شده
فهرست ۱۲ ماهه هزینه حقوق و خلاصه لیست و فیش واریزی مالیات حقوق
لیست بیمه تامین اجتماعی به همراه قبوض پرداختی
جداول استهلاک دارائی ثابت
صورتحساب‌های بانکی
گزارشات معاملات فصلی
اظهارنامه‌های ارزش افزوده
اجاره نامه
اصلاح مالیات عملکرد:
مودیان موظفند تا یک ماه پس از تاریخ ارسال اظهارنامه با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی اشتباهات وارده را صلاح نمایند.
در صورت عدم اصلاح اشتباهات یا کشف اشتباهات جدید، مالیات به صورت علی الراس محاسبه می شود. ممیزین مالیاتی تا یک سال پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی فرصت بررسی، تعیین و یا تایید آن را دارند.
