تمامی موسسات و سازمان‌ها از گذشته تاکنون با مالیات و اداره مالیات سر و کار داشته‌اند. بنابراین آنها با سایت‌های tax.gov.ir و evat.ir آشنایی دارند و به منظور اطلاع از اخبار روز در زمینه مالیات، به این سایت‌ها مراجعه می‌کنند. شخصی که مشمول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده است، با ورود به سایت evat.ir و انتخاب گزینه ثبت نام، با وارد کردن نام کاربری و کلمه عبور به مرحله ثبت نام وارد می‌شود.

آیین نامه مالیات بر ارزش افزوده:

آیین‌نامه اجرایی فصل نهم قانون مالیات بر ارزش افزوده شامل چهار فصل است که به شرح زیر است:

• فصل اول: در این فصل که از ماده ۱ قانون ذکر شده است، تعاریف کلمات و اصطلاحات مرتبط با موضوعات آیین‌نامه به تفصیل بیان شده‌اند.
• فصل دوم: این فصل از ماده ۲ تا ۸ قانون را در بر می‌گیرد و به تکالیفی که بر عهده موضوعاتی مانند مودیان و برخی نهادهای دیگر در خصوص مالیات بر ارزش افزوده است، پرداخته است.
• فصل سوم: در این فصل که از ماده ۹ تا ۱۱ قانون تشکیل شده است، وظایفی که به عهده اشخاص ثالث در خصوص مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد، شرح داده شده است.
• فصل چهارم: این فصل شامل ماده ۱۲ تا ۲۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده است و درباره‌ی قوانین و مقررات عمومی مرتبط با اجرای مالیات بر ارزش افزوده توضیح داده شده است.

پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات بر ارزش افزوده چیست را مطالعه کنید

 تعاریف در آیین نامه مالیات بر ارزش افزوده

تعاریف در آیین نامه مالیات بر ارزش افزوده:

در آیین نامه مالیات بر ارزش افزوده کلمات و اصطلاحاتی به کار گرفته شده که معانی آنها چنین است:

• تعریف قانون: منظور از قانون، قانون مالیات بر ارزش افزوده است که در سال 1387 تصویب شده است و شامل چهار فصل در مورد تعاریف، تکالیف مودیان، وظایف اشخاص ثالث و قوانین و مقررات عمومی می باشد.
• تعریف تولیدکنندگان: تولیدکنندگان به اشخاص حقوقی و حقیقی گفته می شود که مسئولیت تولید و مونتاژ محصولات موضوع فصل 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده را بر عهده دارند.
• تعریف ارائه دهندگان خدمات: ارائه دهندگان خدمات شامل اشخاص حقوقی و حقیقی هستند که خدمات موضوع فصل 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده را ارائه می دهند.
• تعریف ارزش گمرکی: ارزش گمرکی به مجموع حق بیمه، خرید محصول و هزینه حمل و نقل محصولات محاسبه می شود.
• تعریف حقوق ورودی: حقوق ورودی شامل جمع بستن 4% ارزش گمرکی محصولات وارده به علاوه سود بازرگانی است که توسط هیات وزیران مشخص می شود و در ضمیمه آیین نامه مقررات واردات و صادرات آمده است.
• تعریف مودی: مودیان شامل واردکنندگان، ارائه دهندگان خدمات، عرضه کنندگان و تولیدکنندگان موضوع فصل 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند.

مالیات بر ارزش افزوده:

برای شرح مالیات ارزش افزوده، باید گفت که براساس ماده 3 قانون مالیات بر ارزش افزوده، این مالیت به مابه التفاوت ارزش محصول یا خدمتی که ارائه شده است و ارزش محصول یا خدمتی که دریافت شده است، در یک مدت زمان مشخص، ارزش افزوده نامیده می‌شود که گونه‌ای از مالیات بر مصرف محسوب می‌گردد.

در واقع، مالیات ارزش افزوده به مالیتی گفته می‌شود که به جز تولید کننده اصلی، تمام واسطه‌گران و دلالان نیز موظفند حداقل یکبار آن را پرداخت نمایند و مبلغ آن را از مشتری خود دریافت کرده و به حساب دولت واریز کنند.

به عبارت دیگر، مالیات ارزش افزوده به مالیتی گفته می‌شود که خریدار در هنگام خرید محصول، مبلغ آن را پرداخت می‌کند و فروشنده نیز مبلغ دریافتی خود را به حساب دولت واریز می‌کند. این مالیات به تمامی معاملاتی که با وجه نقد صورت می‌گیرد (به هر شکلی)، اعم از کالا و یا خدمات، تعلق می‌گیرد.

پیشنهاد می کنیم، مقاله ماده ۱۴۷ مالیات های مستقیم را مطالعه کنید

تعاریف در آیین نامه مالیات بر ارزش افزوده

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:

در واقع، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده برای هر محصول یا خدمت، بر اساس درصدی از ارزش افزوده آن محصول یا خدمت محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، مبلغی که خریدار محصول یا خدمت برای مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می‌کند، معادل با اختلاف ارزش افزوده نهایی محصول یا خدمت و ارزش افزوده اولیه آن است که در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع ایجاد شده است.

برای مثال، فرض کنید یک شرکت کفش سازی یک جفت کفش را با ارزش اولیه 100.000 تومان تولید کرده و به یک فروشگاه ارائه می‌دهد. ارزش افزوده نهایی کفش به این شکل محاسبه می‌شود: 

• شرکت کفش سازی ارزش اولیه100.000 تومان را به ارزش افزوده 20.000 تومان تبدیل کرده و به فروشگاه ارائه می‌دهد. 
• فروشگاه این کفش را با ارزش اولیه 120.000 توامن (ارزش افزوده شرکت کفش سازی 20.000 تومان + ارزش افزوده فروشگاه 30.000 تومان) به مشتری فروخته و به جایی که باید، مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت می‌کند.

بنابراین، هر مودیان باید به ترتیبی که اداره امور مالیاتی اعلام کرده، مالیات بر ارزش افزوده را برای فروش کالا یا ارائه خدمات در زمان مندرج در قانون، محاسبه کند و پس از پرداخت آن توسط خریدار، مبلغی معادل با ارزش افزوده نهایی کالا یا خدمت را به سازمان امور مالیاتی واریز کند.

فروشنده در این میان دارای حق واسطه است، زیرا خود او نیز در زمان خرید کالا این درصد را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده است. برای محاسبه میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده توسط واسطه به سازمان امور مالیاتی، باید مالیات بر ارزش افزوده ای را که فروشنده از خریدار دریافت کرده است، از میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده توسط فروشنده کسر کرد و سپس میزان مالیات بر ارزش افزوده محاسبه شده را از مبلغ کل کالا که از این تفاوت حاصل می‌شود، محاسبه کرد. به عبارت دیگر:

میزان مالیات پرداختی خریدار به فروشنده = قیمت محصول + (قیمت محصول * نرخ مالیات برارزش افزوده)

پیشنهاد می کنیم، مقاله چگونگی ثبت حسابداری مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید

نحوه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده:

میزان مالیات بر ارزش افزوده باید در پایان هر دوره مالی، تا حداکثر 15 روز پس از اعلام، توسط مودی محاسبه شود و سپس واریز گردد. در صورتی که مودی به موقع این مبلغ را پرداخت نکند، جریمه ای را متحمل می شود. پس از دریافت مبلغ مالیات از مشتریان، مودی باید گواهی ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده دریافت کند و با مراجعه به سایت evat.ir و تکمیل اظهارنامه خود، در تاریخ های مشخص شده آن را به سازمان امور مالیاتی ارسال کند.

جمع بندی پایانی:

با توجه به آیین نامه، هر فردی باید حداقل یکبار مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کند. نرخ این مالیات 9% است که شامل 6% بابت مالیات و 3% بابت عوارض است. مالیات و عوارض به صورت جداگانه از مشتری در زمان خرید کالا یا دریافت خدمات دریافت شده و پس از آن واریز می شوند. برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، مودی وظیفه دارد تا مبلغ مالیات را تا 15 روز پس از پایان هر فصل به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند. در صورتی که مودی به موقع پرداخت نکند، ممکن است جریمه برایش صادر شود. پس از دریافت مبلغ مالیات از مشتریان، مودی باید گواهی ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده دریافت کند و ظرف مدت مقرر به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهد.