مرور زمان مالیاتی به مدتی اشاره دارد که طرفین برای رسیدگی به پرونده های مالیاتی می توانند از آن استفاده کنند. پس از گذشت این مدت، که به آن "حد مرور زمانی" نیز گفته می شود، هیچ یک از طرفین حق شکایت خود را در مورد پرونده مالیاتی به محکمه ندارد و در واقع این حق برای آنها از بین می رود. بنابراین، اگر طرفین در مورد پرونده مالیاتی خود شکایت نکرده باشند، حتی اگر مشکلی وجود داشته باشد، دیگر امکان شکایت وجود نخواهد داشت. علت این محدودیت به این صورت بیان شده است که حق برای مدت طولانی بدون درخواست مورد حفاظت قرار نگرفته است و این حق ثابت و زنده نمی باشد.

دلایل مهم مرور زمان مالیاتی:

برای برقراری نظم عمومی در مسائل گوناگون نیاز است تا شاکی به ارائه ی مدارک، شواهد و مستندات مکتوب به مراجع قانونی بپردازد. در نتیجه برای بررسی دعوا نیاز است تا این مدارک به صورت کاملا نظام مند حفظ گردند. برای کاهش وقت و هزینه های اتلاف شده در این راستا قانون مرور زمان برای انواع شکایات و مطالبات مدنی در نظر گرفته شده است. در امور دولتی به ویژه مبحث مهم مالیاتی نیز ما شاهد استفاده از قانون مرور زمان مالیاتی می باشیم.

گاهی نیز مشاهده می شود که مالیات از کسانی به غیر از مودی مطالبه می شود. در چنین شرایطی ارگان دریافت کننده ی مالیات باید نسبت به دریافت مالیات از مودی اقدام نمایند. در صورتی که این امر محقق نگردد نیز باز هم مالیات مشمول قانون مرور زمان می گردد و می توان آن را مطالبه نمود.

پیشنهاد می کنیم، مقاله سقف معافیت مالیاتی را مطالعه کنید

ماده 156 و 157 قانون آیین دادرسی

مدت زمانی در نظر گرفته شده برای مرور زمان مالیاتی:

مرور زمان مالیاتی در دو حالت روی می دهد. در حالت اول این مساله با ارسال اظهار نامه مالیاتی روی می دهد و در حالت دوم بدون ارسال اظهارنامه می باشد. که برای گروه اول در ماده 156 و برای گروه دوم در ماده 157 مرور زمان تعیین گردیده است.

مرور زمان مالیاتی بر طبق ماده 156:

بر اساس ماده 165 قانون مالیات های مستقیم، هر مودی مالیاتی که در مدت زمان مشخص شده، اظهارنامه خود رابه سازمان ارائه دهد، این سازمان یک سال زمان برای اخذ مالیات از مودی مورد نظر را دارد. بعد از گذشت یک سال این حق اخذ از سازمان امور مالیاتی سلب می شود.

مرور زمان بر اساس ماده 157:

با توجه به این ماده، پرداخت مالیات تا 5 سال پس از تاریخ سررسید قابل مرور زمان است و پس از گذشت این مدت، مالیات به هیچ وجه قابل استرداد نخواهد بود. همچنین، حداکثر تا سه ماه پس از این 5 سال، می‌توان برگه تشخیص را ابلاغ کرد.

مرور زمان بر انواع مالیات ها:

• اگر شخصی اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان ارائه کرده باشد و نسبت به درآمد و فعالیت اقتصادی خود کتمان کرده باشد، مدت زمان مرور مالیاتی آن شخص به مدت زمان پنج سال از تاریخ انقضای مهلت اظهارنامه می باشد.
• اگر شخصی برای فعالیت اقتصادی خود به سازمان امور مالیاتی، اظهارنامه ارائه نداده باشد، مدت زمان مرور مالیاتی آن شخص پنج سال از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه می باشد.
• مدت زمان مرور مالیات بر درآمدهایی مانند مالیات حقوق که کارفرمایان موظف به ارائه اظهارنامه در زمان رسیدن پرداخت مالیات نمی باشند، پنج سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات می باشد.

مشکلات اجرایی مرور زمان مالیاتی:

مرور زمان مالیاتی شامل سه مولفه مهم است: موضوع مرور زمان، مهلت مرور و مبدا آن. موضوع مرور زمان مالیاتی به معنای تاریخی است که موجب مرور زمان مالیاتی می‌شود. مثلاً در صورتی که اظهارنامه مالیاتی دیرتر از تاریخ مقرر ارسال شود، موضوع مرور زمان مالیاتی پدید می‌آید. مهلت مرور زمان مالیاتی معمولاً پس از یک سال از تاریخ ارسال اظهارنامه است. در صورتی که پس از گذشت یک سال برگه تشخیص مالیاتی صادر نشود یا تا سه ماه بعد از تاریخ تعیین شده ابلاغ نشود، مرور زمان مالیاتی پدید می‌آید و سود و زیانی که در آن اظهار می‌شود مورد تایید قرار می‌گیرد.

در خصوص جریمه‌های مرور زمان مالیاتی، معمولاً موضوع مرور زمان معلوم است و مدت زمان آن نیز پنج سال است. اما مبدأ این مدت زمان از نظر قانونی مشخص نیست و این مسئله باعث ایجاد خلل در اجرای این قانون می‌شود. برای مثال، در برخی کشورها، مبدأ مرور زمان مالیاتی از تاریخ ارسال اظهارنامه تعیین می‌شود، در حالی که در برخی دیگر، از تاریخ سررسید مالیات محاسبه می‌شود. این تفاوت در تعیین مبدأ موجب می‌شود که گاهی اوقات محاسبه مرور زمان مالیاتی مبهم باشد و به صورت خلاف قانون انجام شود.

پیشنهاد می کنیم، مقاله مروری بر مالیات ایران از گذشته تا کنون را مطالعه کنید