استرس یکی از مواردی است که امروزه بسیاری از افراد در کسب و کارها و مشاغل مختلف با آن مواجه هستند. دلایل مختلفی وجود دارد که افراد در محیط کار خود به استرس دچار می‌شوند و افزایش غیر طبیعی آن می‌تواند در نحوه زندگی و عملکرد یک فرد تاثیر قابل توجهی داشته باشد. بسیاری از مشاغل شاخص مانند پزشکی، آتش نشانی، وکالت و مواردی مانند آن سطح مختلفی از استرس را تجربه می‌کنند.
شغل حسابداری نیز یکدیگر از مشاغلی است که دغدغه‌ها و چالش‌های مربوط به خود را دارد. با توجه به اینکه امروزه شغل حسابداری در کشور ایران طرفداران و متقاضیان زیادی را به خود اختصاص داده است، نیاز است که شرایط کنترل استرس نیز آموزش داده شود تا افرادی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند بتوانند به آن فائق شوند.
مسئله‌ای که وجود دارد این است که استرس کاری با رضایت شغلی رابطه معکوسی دارد. به این معنی که هر چقدر استرس کاری در یک فرد افزایش پیدا کند، میزان رضایتی که از شغل خود دارد کاهش پیدا می‌کند. امروزه با توجه به شرایط اقتصادی می‌توان گفت که حسابداری یکی از مشاغل پر استرس می‌باشد، بنابراین افرادی که نه به دلیل علاقه بلکه به خاطر درآمد قابل توجه آن، روی به این شغل می‌آورند، باید بدانند که گاهی صدای دهل شنیدن از دور خوش است. به عبارتی اگر از افرادی هستید که نمی‌توانید فشار کاری و استرس بالا را تحمل کنید بهتر است به سراغ این شغل نروید.
استرس شغلی چیست؟
استرس شغلی به یک وضعیت فیزیولوژیکی اطلاق می‌شود که در آن فرد شاغل به سبب محول شدن وظایف و مسئولیت‌های سنگین دچار استرس و فشار روانی می‌شود که این فشار می‌تواند تأثیرات ناسالمی را بر سلامت روحی و جسمی او تحمیل کند.
منشا استرس در شغل حسابداری چیست؟
ارتباط با منابع مالی دیگران و مسئولیت سنگینی که بر عهده حسابداران است، از مهم‌ترین عوامل ایجاد استرس شغل حسابداری است. عوامل ایجاد استرس در شغل حسابداری را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم نمود:
عوامل محیطی:
- محیط کاری غیراستاندارد؛ از نظر سرمایش یا گرمایش و پاکیزگی
- شلوغی محل فعالیت حسابدار
- وجود قوانین سختگیرانه در شرکت
- روابط غیرصمیمانه بین حسابدار با مدیر و سایر همکاران
- روابط نامناسب بین همکاران؛ مانند تیم سازی و یا لج و لجبازی در محل کار
عوامل شخصی:
- عدم تناسب شغل با توانایی‌های حسابدار
- بی‌نظمی حسابدار در حین انجام کار
- به‌روز نبودن اطلاعات حسابداری و یا تکنولوژیکی فرد
- فراموشی و یا بی‌دقتی در انجام امور محوله
- عدم تنظیم، تنظیم ناقص و یا بی‌دقتی در انجام تکالیف در مهلت مقرر
عدم آشنایی با چارت سازمانی و انتظارات شغلی:
- بی‌اطلاعی حسابدار از ساعات کاری خود و شرح وظایف خود در هنگام استخدام
- بی‌اطلاعی حسابدار از اهداف مجموعه و روش‌های دستیابی به اهداف
ارتباط نادرست با کارفرما:
- وجود تعارض در انتظارات از حسابدار و یا دریافت اطلاعات غیرقابل فهم از کارفرما
- عدم تشویق و یا حمایت حسابدار از سمت مدیران خود در برابر وظایف و یا امور فراتر از وظیفه
- عدم وجود اختیارات لازم در حوزه تخصصی حسابدار
- کنترل زیاد و آزاردهنده توسط کارفرما
- بی‌عدالتی و یا انتظارات غیرمنصفانه کارفرما
- اجبار به انجام وظایف سایر همکاران در زمان مرخصی آنان
- حجم کاری بالا و انجام اضافه کاری‌های طولانی و خسته کننده
- انتظار انجام وظایف خارج از قرارداد و یا غیرمرتبط
امنیت شغلی:
امنیت شغلی به این معنی است که شما اطمینان دارید در آینده دور یا نزدیک، فارغ از دخالت عوامل بیرونی، شغل خود را همچنان خواهید داشت. این عبارت همچنین یعنی کارفرمای شما از عملکردتان راضی است و قصد پایان همکاری با شما را ندارد. کارکنان در زمان گسترش اقتصادی و رکود اقتصادی از امنیت شغلی کمتری برخوردار هستند.
حوزه فعالیت:
زمینه کاری که شرکت در آن فعالیت می‌کند و استرس‌های مرتبط با آن مانند شرکت بازرگانی، شرکت تولیدی
وسواس فکری:
وسواس فکری عبارت اند از هیجان، تفکّر یا تکانه‌ای‌ست که مکرّراً و مصرّانه برخلاف میل شخص خود را وارد ضمیر هشیار او می‌کند. این افکار، تکانه‌ها یا تصاویر ذهنی، به‌طور دائم و مقاوم برای شخص به‌طور غیرارادی اتّفاق افتاده و ناراحتی و اضطراب بارزی را در او برمی‌انگیزد.
استرس شغل حسابداری برای خانم ها:
میزان استرس شغلی حسابداران در شرایط یکسان برای خانم‌های شاغل به مراتب بیشتر از آقایان است. زیرا تفاوت‌های جنسیتی خانم‌ها و آقایان، بر نحوه عملکرد آنها و میزان استرسی که تجربه می‌کنند، تاثیرگذار است. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ساختار فیزیولوژیکی زن با مرد متفاوت است؛ ذهن زن در یک زمان می‌تواند بر چند موضوع متمرکز باشد؛ از آنجا که خانم‌ها وظایف و مسئولیت‌های بیشتری در مقایسه با آقایان دارند، استرس بیشتری را نیز تجربه می‌کنند.
- کمبود اعتماد به نفس خانم‌ها نسبت به آقایان
- انتظارات بالاتر از حد توان یک خانم
- حقوق دریافتی کمتر از آقایان
پیامدهای استرس در شغل حسابداری چیست؟
از رفتار و عکس العمل هایی که افراد از خود بروز می دهند می توان پی به وجود استرس در آنها برد. برخی از نشانه های وجود استرس شغلی عبارتند از:
- سردرد
- اختلال خواب
- اختلال در تمرکز کردن
- بد خلقی
- روحیه بد
- ناراحتی معده
- عدم رضایت شغلی
سایر تظاهرات یا عوامل نشان دهنده وجود استرس شغلی در فرد شامل درد و گرفتگی عضلانی، احساس فشار و تنگی در قفسه سینه، فشار خون بالا، مشکلات جنسی، مشاجره کردن، آزردن و ناراحت کردن دیگران می باشند.
مشکلات شغلی:
♦ ایجاد حس نارضایتی از شغل حسابداری
♦ درگیری‌های شغلی و بحث و جدل با همکاران
♦ کم کاری یا انجام ناقص وظایف
مشکلات جسمی و روحی:
♦ سردرد شدید و حتی میگرن
♦ ایجاد اختلال در خواب و استراحت
♦ ایجاد مشکل در تمرکز کردن روی کار
♦ ایجاد مشکلات تغذیه و ناراحتی گوارشی
♦ ناراحتی اعصاب و روان
♦ بدخلقی و ایجاد تنش با خانواده
♦ بی‌حوصلگی و حتی افسردگی
♦ احساس گرفتگی عضلات
♦ فشار خون بالا
اهمیت رفع استرس شغلی برای مدیران:
استرس باعث ایجاد عوارض فیزیولوژیکی، عوارض روانی و عوارض رفتاری بسیاری در افراد می‌شود. افرادی که استرس زیادی را تحمل می‌کنند توجه کمتری به انجام کار خود دارند و بنابراین ممکن است به خود و دیگر افراد سازمان آسیب هایی وارد کنند.
پیشنهاد می‌شود مقاله ارزیابی عملکرد حسابداران را مطالعه کنید
روش های رفع استرس در شغل حسابداری چیست؟
شاید برای شما هم این سوال مطرح باشد که “دلایل موفقیت یک حسابدار چیست؟“؛ یکی از مهم‌ترین آنها کاهش استرس شغلی و اعتماد به نفس در انجام امورات محوله است. دقت به نکات زیر و انجام برخی اقدامات می‌تواند استرس شما را کاهش دهد؛ به این ترتیب می‌توانید بر خودتان و وظایفتان مسلط شوید و تکالیفتان را به بهترین نحو انجام دهید.
مدیریت استرس با نظم‌دهی به امور:
یکی از نتایج داشتن نظم، افزایش آرامش است. هنگامی که فرد آرامش بیشتری داشته باشد، از میزان استرس وی کاسته شده و در برابر ناملایمات و سختی های کار مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد که این امر باعث می شود راندمان کاری وی افزایش یابد. ایجاد نظم یک مهارت است که افراد باید فرا گیرند. جالب است بدانید به کمک آن راحت تر می توان اولویت ها را شناسایی کرد. داشتن نظم مهارتی است که یادگیری آن دارای دو بخش است:
1- منظم شدن
2- منظم ماندن
درواقع یکسری موارد هستند که با رعایت آنها شما به فردی منظم تبدیل خواهید شد. اما تنها این امر ملاک نبوده و باید همواره طبق این چارچوب عمل کنید. همواره ممکن است شرایطی پیش بیاید که نتوانید آن گونه که باید نظم خود را پیاده کنید.
این شرایط طبیعی است و نباید تصور کرد که منظم بودن امری است که همواره باید ثابت بماند. برای مثال ممکن است بر اثر حجم کاری بسیار بالا میز کاری و برنامه های تان کاملا از نظم اولیه خود خارج شود. در این شرایط نباید به نحوی عمل کنید که منظم بودن نیز خود باعث استرس شما شود. تنها کافی است نگذارید تا به رعایت نکردن نظم عادت کنید. درواقع تمامی افراد شرایط ویژه به مانند مثال بالا را تجربه خواهند کرد و به همین خاطر نباید توقع بی جا از خود داشت.
مدیریت استرس با تن آرامی:
- انجام امور آرامش‌بخش در اوقات فراغت؛ مانند شنیدن موسیقی دلخواه و یا استفاده از تنقلات و نوشیدنی‌ها
- ایجاد تغییرات مثبت و انرژی‌بخش در محیط کار؛ حتی با افزودن یک گلدان
- به صورت مداوم به رایانه خود نگاه نکنید؛ گاهی در محیط کار خود قدم بزنید و با صحبت با همکاران از فشار کاری خود بکاهید. همچنین انجام ورزش مناسب حسابداران در محیط کار، می‌تواند به کاهش استرس شما کمک کند.
مدیریت استرس با افزایش اطلاعات:
یکی از مهم‌ترین مسائلی که می‌تواند موجب افزایش اعتماد بنفس یک حسابدار و در نتیجه کاهش استرس‌های شغلی او شود، به روز بودن اطلاعات او در زمینه‌های مربوط مجموعه اقتصادی و فعالیت تخصصی او است. در این زمینه انجام اقدامات زیر می‌تواند مفید باشد:
- اطلاع از روش‌های مکاتبه‌ای مورد استفاده بخش حسابداری داخلی و خارجی شرکت
- اطلاع از قوانین مالی و مالیاتی و بررسی آخرین بخشنامه‌ها و اخبار در زمینه حسابداری مشاغل
- کسب اطلاع از نحوه ارائه گزارشات مالی و مالیاتی و بیمه و تنظیم جدول زمانی انجام تکالیف
- کسب اطلاعات کامل و دقیق در زمینه حسابداری و مالیات با کمک دوره‌های آموزش حسابداری و آموزش مالیات موجود در بازار
- بالا بردن تخصص در زمینه فعالیت‌های حسابداری و مالیات جهت ارتقای سمت شغلی
یاد بگیرید که در لحظه استرس را از بین ببرید:
وقتی از رفت و آمد صبحگاهی خود احساس ناراحتی می کنید، در یک جلسه پرتنش در محل کار گیر می کنید یا از مشاجره دیگری با همسرتان سرخ می شوید، به روشی برای کنترل سطح استرس خود در لحظه نیاز دارید. این همان جایی است که تسکین سریع استرس باید انجام شود.
سریعترین راه برای کاهش استرس کشیدن نفس عمیق و استفاده از حواس پنجگانه است. آنچه می بینید، می شنوید، مزه می کنید و یا از طریق یک حرکت آرام‌بخش لمس می کنید.
به عنوان مثال با مشاهده عکس مورد علاقه، بوییدن رایحه ای خاص، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، خوردن یک آدامس یا در آغوش کشیدن یک حیوان خانگی، می توانید به سرعت آرام شوید و تمرکز خود را حفظ کنید. البته همه افراد به یک تجربه حسی به شکل یکسانی پاسخ نمی دهند. کلید تسکین سریع استرس، آزمایش و کشف تجربیات حسی منحصر به فردی است که برای شما بهتر است.
جمع بندی:
انجام وظایف و مسئولیت‌های متعدد مانند نظارت و کنترل مداوم بر عملکرد کارکنان، تحویل به‌موقع پروژه‌های کاری، برنامه‌ریزی دقیق و ارائه راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات، همگی می‌توانند به‌عنوان یک منشأ یا منبع استرس برای مدیران داخلی محسوب شوند. بروز تنش و استرس فزاینده در محیط کار تأثیر مخربی بر سلامت فردی و سازمانی مدیران دارد.
با بروز نشانه های استرس امکان کاهش کارایی و بهره‌وری مدیران وجود خواهد داشت. به همین دلیل در این مقاله به معرفی برخی از مهم‌ترین نشانه های استرس در محیط کار پرداختیم. همچنین با ارائه تکنیک های مقابله با استرس، روش‌هایی را برای بالا بردن کیفیت زندگی و کاری مدیران داخلی شرکت‌ها و سازمان‌ها ارائه نمودیم.
