هلدینگ‌ها دسته‌ای از شرکت‌ها هستند که به قصد اداره مستقیم شرکت‌های زیرمجموعه به خرید یا سرمایه‌گذاری در سهام آنها اقدام می‌کنند. اما شرکت‌های سرمایه‌گذاری طبق تعریف و بنابر قاعده رایج علاقه‌ای به حضور در اداره شرکت‌های زیرمجموعه ندارند و بدون تعصب با داد و ستد مداوم سهام شرکت‌های حاضر در سبد دارایی خود برای سهامداران خود اصطلاحاً سود می‌سازند.
معنا و مفهوم هلدینگ در دنیا تقریبا از 5 دهه گذشته آغاز و با ظهور صنایع در ایران نیز شکل گرفته است، در این نوشتار به تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها در ایران می‌پردازیم.
شرکت‌ها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملات مثل انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز شروع می‌کنند بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکت‌ها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین این دو گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها تفاوتی قید نمی‌شود و از همین نقطه تفاوت این شرکت‌ها از منظر مردم به فراموشی سپره می‌شود و گاه به هر شرکتی هلدینگ یا شرکت سرمایه‌گذاری می‌گوییم.
تعریف هلدینگ:
هلدینگ ها انواعی از شرکت ها می باشند که با هدف سازمان دهی مستقیم شرکت های زیر مجموعه، سهام آن ها را خریداری کرده یا در آن ها سرمایه گذاری می کنند.
از طرف دیگر شرکت های سرمایه گذاری مطابق تعریف و براساس قانون متداول، در مدیریت و سازمان دهی شرکت های زیر مجموعه ای وجود ندارند و بدون هیچ گونه جانب داری، از طریق خرید و فروش پیاپی سهام شرکت های موجود در حلقه سرمایه خود، برای سهام داران خود سود به دست می آورند.
شرکت ها با هدف آغاز فعالیت های خود در ابتدای کار، اظهارنامه و آیین نامه را به سازمان ثبت شرکت ها ارائه و در آن به توضیح وظایف کاری و شرح فعالیت های خود با عناوینی مانند اجرای هر نوع فعالیت اقتصادی و تجاری دارای مجوز می پردازند.
مطابق با بررسی های صورت یافته در ایران، شرکت ها در هنگام ثبت کردن فعالیت و وظایف کاری خود، برای این دو نوع شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها تفاوتی قائل نمی‌شوند. به همین دلیل تفاوت این شرکت ها از دیدگاه مردم به چشم نمی آید و بعضی اوقات به هر نوع شرکتی، هلدینگ یا شرکت سرمایه گذاری گفته می شود.
شرکت های سرمایه گذار:
براساس بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، شرکت سرمایه گذاری (Investment Company) از مصادیق نهادهای مالی می باشد که حرفه اصلی و در واقع موضوع اصلی فعالیت آن در اساسنامه، سرمایه گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت ها، موسسات یا صندوق های سرمایه گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه گذاری سرمایه پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است. توجه داشته باشید که فعالیت این شرکت ها در حوزه و محدوده مشخص شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار است و عملکرد آن ها توسط این نهاد ارزیابی می شود.
در واقع، شرکت های سرمایه گذاری نهادهایی هستند که با گردآوری افراد متخصص در حوزه بازارهای مالی، اقتصاد، تحلیل بنیادی و...، اقدام به خرید و فروش سهام شرکت ها و یا دیگر اوراق بهادار در بازار سرمایه می کنند و یک پرتفوی متشکل از دارایی های مختلف تشکیل می دهند. لازم به ذکر است که پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری، فقط به سهام شرکت های بورسی ختم نمی شود و گستره سرمایه گذاری آن ها ممکن است شرکت های غیربورسی را نیز با خود همراه کند.
شرکت های سرمایه گذاری:
در این گروه، شرکت هایی وجود دارند که احداث آن ها برای سرمایه گذاری در شرکت ها همراه با اشخاص متخصص می باشد. به این نوع از شرکت ها، شرکت های سرمایه گذاری گفته می شود. این شرکت ها وظایف و ماموریت های عمده خود را به صورت اختصاصی به داد و ستد سهام شرکت های بورسی و غیر بورسی معطوف خواهند کرد.
در این شرکت ها مدت زمانی که برای هر سهام صرف می شود، بازه زمانی بین چند ساعت تا چندین ماه را شامل می شود اما در اکثر مواقع، اقتدار کاری برای یک شرکت، مطابق با منظر کوتاه مدت برای یک سهام می باشد.
تاثیر متخصصان بر روند سرمایه گذاری:
متخصصان در حوزه سرمایه گذاری افرادی هستند که در چگونگی آنالیز شرکت های مختلف و بررسی و تحلیل آن ها مهارت دارند. می دانند که چه زمانی برای خرید اقدام کنند و این که چه مقدار از سهام شرکت های گوناگون را خریداری کنند. این افراد به این که چه موقع سهام خریداری شده را برای به دست آوردن سود و درآمد به فروش بگذارند، آگاهی کامل دارند.
پیشنهاد می‌شود مقاله ثبت تغییرات را مطالعه کنید
ارزش پرتفوی بورسی برای شرکت های سرمایه گذاری:
عبارت است از نرخ روز و بازاری سهام شرکت های بورسی که در اختیار یک شرکت سرمایه گذاری می باشد. برای محاسبه و تعیین ارزش پرتفوی بورسی شرکت ها، تعداد سهام های تحت مالکیت در ارزش بازار سهم ضرب خواهد شد.
ارزش پرتفوی غیربورسی برای شرکت های سرمایه گذاری:
یک شرکت سرمایه گذاری امکان دارد که در عرصه ای به غیر از سهام شرکت های بورسی نیز فعالیت هایی داشته باشد، در این صورت، به بهای آن فعالیت و یا سهام آن شرکت هایی که خارج از بورس می باشند، پرتفوی غیربورسی گفته می شود.
عملکرد آگاهانه در قیمت گذاری فعالیت های غیر بورسی، بهره برداری از سود نهایی سرمایه گذاری می باشد. با توجه به تورم بالای موجود در ایران، بعد از گذشت چندین سال، سود نهایی از قیمت اصلی سرمایه گذاری فاصله زیادی گرفته است.
شرکت های هلدینگ:
هلدینگ ها در چندین شرکت دیگر که در یک عرصه خاص فعالیت می کنند، سرمایه گذاری می نمایند. به صورت کلی، هر شرکتی که سهام مربوط به بخش مدیریتی یک یا چندین شرکت دیگر را خریداری کرده باشد، نوعی هلدینگ است. به شکلی ساده می توان گفت شرکت هلدینگ شرکتی می باشد که کنترل یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار دارد.
مزیت ها و معایب ایجاد شرکت هلدینگ:
- استفاده از معافیت های مالیاتی
- حفظ شدن شخصیت حقوقی شرکت های تحت کنترل
- به حداقل رسیدن خطر به دلیل داشتن شخصیت حقوقی به صورت جداگانه برای شرکت های تحت کنترل
- ممکن شدن رعایت مقررات و ضوابط مختلف در سایر کشورها به دلیل حفظ شدن شخصیت حقوقی شرکت‌های تحت کنترل به صورت مستقل
- لغو جا به جایی عنوان مالکیت مستغلات و املاک که عملی به شدت هزینه بر می باشد.
در صورتی که در بعضی از فعالیت ها درآمد مناسب به دست نیامده باشد، تنها کار لازم انحلال شرکت فرعی مذکور می باشد. به صورت کلی، از اساسی ترین مزیت های ایجاد شرکت هلدینگ می توان به کاهش خطر، نظارت با مالکیت محدود و تجزیه حقوقی اشاره کرد.
هم چنین بالا رفتن نرخ مالیات به صورت نسبی و آسانی روند منحل شدن اجباری شرکت های تحت کنترل، از معایب شرکت های هلدینگ می باشد.
انواع شرکت های هلدینگ:
به صورت کلی چهار نوع شرکت هلدینگ موجود است.
- گونه ای از هلدینگ ها از یک شرکت اصلی به وجود آمده اند، مثلا هلدینگ ایران خودرو
- در بعضی هلدینگ ها تمامی شرکت های تحت کنترل آن یک نوع محصول مشترک تولید می نمایند. به این نوع هلدینگ ها، هلدینگ محصولی می گویند.
- هلدینگ های زنجیره تامین، به این صورت که تمامی شرکت های آن در امتداد حرکت به سوی یک غایت مشترک فعالیت های مختلفی داشته باشند، برای مثال هلدینگ های نفتی از امر اکتشاف نفت تا پخش آن.
- هلدینگ مختلط که از شرکت هایی با فعالیت های متنوع به وجود آمده است.
توجه به این نکته ضروری است که در شرکت های هلدینگ دو گونه راهبرد دنبال می شود.
در گام اول این که سهام چه نوع شرکتی را برای کنترل آن خریداری کنند و در گام دوم این که، از کدام راه برای اداره و سازمان دهی شرکت تحت کنترل استفاده کنند.
