حسابداری مالیاتی یکی از شاخه های حسابداری است که در ایران بازار کار خوبی دارد و هر سازمان و بزرگ و کوچکی برای جلوگیری از ضرر های مالی نیاز دارد که از حضور یک حسابدار مالیاتی بهره مند شود. در این مقاله ب زبان ساده توضیح داده ایم حسابداری مالیاتی چیست و به طور کلی شما را با صفر تا صد حسابداری مالیاتی آشنا کرده ایم.
همچنین در شرکت های حسابداری نیز خدمات حسابداری به صورت تخصصی ارائه می شود و بسیاری از واحد تخصصی از این خدمات بهره می برند. ما در این مقاله قصد داریم به یکی از موضوعات و زیرشاخه های بسیار مهم حسابداری یعنی حسابداری مالیاتی بپردازیم. تا پایان این مقاله هر آنچه باید در مورد حسابداری مالیاتی (Tax Accounting) بدانید را بازگو می کنیم.
حسابداری مالیاتی چیست
حسابدار مالیاتی یا مشاور مالیاتی کسی است که اول از همه تجربه زیادی در این حوزه داشته باشد و مدرک حسابداری مالیاتی را به صورت دانشگاهی و یا فنی و حرفه ای دریافت کرده باشد.. حسابداری مالیاتی که معادل انگلیسی آن Tax Accounting است به عنوان یکی از روش های حسابداری شناخته می شود که در آن حسابدار به جای رسیدگی به صورت های مالی مختلف تنها روی مبحث مالیات و حسابداری امور مالیاتی تمرکز می کند. جالب اینجاست که این تخصص به عنوان یک تخصص رسمی شناخته می شود و حتی قوانین واضحی در مورد آن ها وجود دارد که کسب و کارها باید حتما این موارد را رعایت کنند.
پیشنهاد می شود مقاله انواع مالیات را هم بخوانید
اهمیت حسابداری مالیاتی
حسابداری مالیاتی از آن جهت اهمیت دارد که مانع از افتادن شرکت ها در دام های مالیاتی و به تناسب آن مشمول جرایم سنگین مالیاتی می شود و همچنین با اطلاع دقیق از قوانین مالیاتی می تواند برخی معافیت های مالی را برای شرکت مشخص کند و یا باعث دریافت موارد تشویقی در زمینه ی مالیات شود.
حسابداری مالیاتی به عنوان یک تخصص
امور مالیاتی همواره از مهمترین بخش های امور مالی هر کسب و کار محسوب می شود و علت آن حساسیت این موضوع است. رسیدگی درست و تخصصی به موضوع امور مالیاتی هر کسب و کار می تواند از متضرر شدن یک کسب و کار جلوگیری کند و سهل انگاری در این موضوع می تواند خسارات زیان باری بر شرکت وارد نماید. به همین دلیل در بسیاری از شرکت ها اعم از شرکت هایی با سایز بزرگ و حتی شرکت های سایز متوسط نیز از افراد و حتی تیم های تخصصی در زمینه مالیات بهره گرفته می شود.
جالب اینجاست که حسابداری مالیاتی به قدری موضوع پراهمیت و تخصصی استراتژیک محسوب می شود که در دانشگاه و تحصیلات آکادمیک نیز دو گرایش حسابداری مالیاتی و مالی در نظر گرفته شده است. تحصیل در گرایش مالیاتی تقریبا حدود 3 سال زمان لازم دارد و در نهایت فرد فارغ التحصیل توانایی کار به عنوان کمک ممیز مالیاتی را نیز خواهد داشت.
حسابدار مالیاتی کیست و چه توانایی هایی دارد؟
حسابدار مالیاتی که همچنین با نام مشاور مالیاتی هم شناخته می شود حسابداری مجرب و متخصص است و بهتر است تحت هیچ عنوانی از حسابداران تازه کار در این زمینه بهره نگیرید. برخی از کسب و کارهای کوچک که برای امور مالی اندک خود از حسابداران تازه کار و کم سابقه استفاده می کنند، ترجیح می دهند برای رسیدگی به امور مالیاتی خود از خدمات تخصصی مشاوره مالیاتی بهره بگیرند که کار بسیار سنجیده و درستی است.
یک حسابداری مالیاتی باید علاوه بر فرآیندها و امور مالی حسابداری، به مسائل حقوقی تسلط نسبی و به قوانین مالیاتی (به خصوص قانون مالیات های مستقیم) اشراف کامل داشته باشد.
پیشنهاد میشود مقاله مهم ترین اصطلاحات مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم را مطالعه کنید
اصول حسابداری مالیاتی
همانطور که میدانید بازار مالیاتی در بعضی مواقع به عنوان مشاور مالیاتی شناخته می شود معمولاً یک حسابدار با تجربه و فعال به حساب می آید همچنین حسابدار حرف هایی که علاوه بر دانش حسابداری باید در زمینه های مالیاتی هم تبحر زیاد داشته باشد میتوان گفت که این فرد باید به این اصول و قوانین مالیاتی علی الخصوص قانون مالیات مستقیم باید تسلط کامل را داشته باشد تا بتواند که سازمانش را در مسیر درستی هدایت کند اما این اصول بخوابه چه‌مواردی دارند که تنها با چندی از آنها بعد از آن آشنا می شویم
- شناختن تکالیف مالیاتی و همچنین نحوه تشکیل پرونده
- اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر عملکرد
- آماده کردن مدرک ها به شکل درست جهت ارائه به سازمان های ذیربط
- آگاهی به مالیات بر درآمد اجاره و اظهارنامه ملک
- نگاهی به قوانین اعتراض و همچنین تجدید نظر و مراجع بالا
- آموزش ساختار مالیات بر ارزش افزوده
موارد حسابرسی مالیاتی
- مقدار درآمد و هزینه
- صورت تمامی واردات و صادرات
- داراییهای ثابت
- صورتهای گردش کالا و مواد اولیه
- مالیات تکمیلی
- حقوق
- مبادلات صورت گرفته با اشخاص ثالث
- تعدیلات سنواتی
- ارزش تمام شده خدمات وکالاها
- هماهنگی تراز حسابها و دفاتر مالی
هدف حسابداری مالیاتی چیست؟
هدف حسابداری مالیاتی نیز نظارت بر وجوه نقد و غیر نقدی است که وارد سازمان می شود یا از آن خارج می شود و با افراد و نهادهای مختلف ارتباط دارد. هدف حسابداری رسیدگی به موضوع مالیات بر درآمد، پیگیری معافیت های مالیاتی، محاسبه هزینه های قابل قبول مالیاتی و استهلاک، قرائن و ضرایب مالیاتی، تشویق ها و جریمه های مالیاتی و … است. به طور واضح هدف اصلی حسابداری مالیاتی جلوگیری از بروز جرائم مالیاتی سنگین و بهره مند ساخت واحد اقتصادی از معافیت های مالیاتی و تشویق های مالیاتی است تا بتواند با استفاده از این موارد از تضرر شرکت جلوگیری و سودی به آن برساند.
خدمات شرکت های حسابداری در زمینه حسابداری مالیاتی
همانطور که در مقالات قبل نیز به آن اشاره کرده ایم یک شرکت حسابداری که خدمات تخصصی در رابطه با انواع حسابداری ارائه می نماید قطعا در زمینه ارائه خدمات مالیاتی نیز فعالیت ویژه ای خواهد داشت. معمولا خدمات حسابداری مالیاتی در شرکت های ارائه دهنده این خدمات نیز از بالاترین سطوح خدمات حسابداری محسوب می شوند و افرادی که در این بخش فعالیت می کنند تجربه کافی را در این زمینه دارند.
ویژگی و توانایی حسابدار مالیاتی
حسابدار مالیاتی علاوه بر متخصص بودن در حسابداری و رسیدگی به امور مالی، باید تسلطی نسبی بر قوانین مالیاتی و همچنین اشراف و تسلط کامل بر قوانین مالیاتی داشته باشد.
وظایف حسابدار مالیاتی
ما قصد داریم که برای شما از برخی از وظایف حسابداری توضیح بدیم که بعضی از آنها به شرح زیر می باشند:
- حسابدار مالیاتی باید اقدامات لازم برای تشکیل پرونده مالیاتی را انجام بدهد.
- حسابدار مالیاتی باید تهیه، تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی را انجام بدهد. (دریافت خدمات اظهارنامه مالیاتی: خدمات اظهارنامه مالیاتی)
- حسابدار مالیاتی باید انجام امور مربوط به مالیات عملکرد و مالیات ارزش افزوده را کامل بلد باشد.
- حسابدار مالیاتی باید تهیه گزارش درآمد ها، هزینه ها، بدهی ها و طلب های شرکت به صورت سالانه و ماهانه شرکت به منظور محاسبه مالیات فصلی و سالانه را دقیق آماده کند.
- حسابدار مالیاتی باید تحریر دفاتر پلمپ شده قانونی پیگیری بکند.
- حسابدار مالیاتی باید اعلام و پیگیری چک های دریافتی، برگشتی و وصول نشده را پیگیری بکند.
- حسابدار مالیاتی باید تنظیم لایحه دفاع مالیاتی دفاع از پرونده مالیاتی در مراحل مختلف هیأت های حل اختلاف شورای عالی مالیاتی و دیوارن عدالت داری را به درستی انجام بدهد.
- حسابدار مالیاتی باید ارائه و پیشنهاد راهکارهایی برای کاهش بدهی مالیاتی بدهد.
- حسابدار مالیاتی باید داشتن اطلاع از کلیه قوانین مالیاتی، معافیت ها؛ بخشودگی و غیره را داشته باشد.
- توانایی تشخیص دادن اصول و کلیات مالیات
- توانایی بررسی مالیات های تکلیفی کسر شده از درامد های واحد اقتصادی
- توانایی ثبت و کنترل کردن دفتر های قانونی
- توانایی محاسبه کردن مالیات بر درامد اشخاص حقیقی و حقوقی
- توانایی تهیه کردن و تنظیم کردن اظهار نامه ی مالیاتی
- توانایی پاسخگو بودن به مراجع و مسئولین مالیاتی
پیشنهاد میشود مقاله سقف معافیت مالیاتی و افراد معاف از مالیات را هم بخوانید
آینده شغلی حسابداری مالیاتی
فرصت های حسابدار مالیاتی بسیار گسترده است و توصیه می شود افرادی که این رشته را برای ادامه ی تحصیل انتخاب کرده اند دوره های تحصیلات تکمیلی را نیز بگذرانند.
فارغ التحصیل شوندگان این رشته در مقایسه با رشته های دیگر درصد بیکاری پایین تری دارند زیرا این رشته در تمامی کسب و کار ها، اعم از بزرگ و یا کوچک کاربرد دارد.
مهمترین خدمات حسابداری مالیاتی توسط شرکت های مالیاتی
- تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی
- تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
- تهیه و تنظیم گزارش های فصلی
- مالیات بر درآمد پرسنل
- تهیه و تنظیم دفاتر قانونی شرکت مانند دفتر روزنامه و دفتر کل و …
- تنظیم اظهارنامه عملکرد
- پیگیری مسائل و مشکلات مالیاتی و تلاش برای رفع آن ها
- رسیدگی به پرونده های دادرسی مالیاتی
- و …
روش های اجرای حسابداری مالیات
به طور کلی میتوان گفت که اجرای حسابداری مالیاتی شامل مراحل زیر میباشد که توسط شرکت های ارائه دهنده خدمات مالیاتی انجام میشود.
در مرحله اول بازرس باید بررسی کند که آیا رسیدگی به خدمات حسابرسی از طریق بررسی دفتر های روزانه و دارایی و دفتر کل حساب امکان پذیر است یا نه.
در صورتی که امکان پذیر نبود باید استراتژی خاصی برای برخورد با شرایط خاص اندیشید.
در مرحله دوم باید بررسی شود که برای رسیدگی به امور حسابداری مالیات چند نفر نیرو برای چه مدت نیاز است.
در مرحله سوم باید گزارش هایی که از دفتر کل و دارایی بدست میاید در قالب کاربرگ های مخصوص نوشته شود.
در مرحله چهارم بازرسان چک میکنند که آیا حساب ها صحیح است و اشکالی در آن ها وجود ندارد.
در نهایت آنچه از فعالیت های حسابرسی حاصل شد به مدیریت گزارش داده میشود و تمام هزینه ها و زمانی که صرف این کار شده است بیان میشود.
آموزش حسابداری مالیاتی
برای این که بتوانید به یک حسابدار مالیاتی موفق تبدیل شوید نیاز است که صفر تا صد حسابداری مالیاتی را از بر باشید.
برای کسب این مهارت می توانید به دانشگاه بروید و یا تحت آموزش شرکت هایی قرار بگیرید که به غیر از خدمات حسابداری، آموزش حسابداری مالیاتی را نیز ارایه می دهد.
معمولا این موسسات دارای کتاب حسابداری مالیاتی هستند و یا جزوه حسابداری مالیاتی ارائه می دهند که در آن ها همه چیز درباره ی حسابداری مالیاتی بیان شده است و تمامی سر فصل هایی که برای یادگیری صفر تا صد حسابداری مالیاتی نیاز دارید پوشش داده شده است.
شما برای آن که در یک مرکز تخصصی تحت آموزش حسابداری مالیاتی قرار بگیرید لازم است که مدرک معتبری را در پایان دوره دریافت کنید تا بتوانید در ایران و کشور های خارجی مشغول به کار شوید.
قوانین حسابداری مالیاتی
- ماده ی 1 و 2 که در باره اشخاص مشمول و غیر مشمول مالیات است.
- ماده ی 44 که در باره ی قانون اخذ حق تمبر برای چک ها است.
- ماده ی 45 که در تبصره بیان کننده ی دریافت حق تمبر برای اوراق قرضه مثل سفته و برات و … است.
- ماده ی 46 که اشاره به دریافت حق تمبر از بار نامه های هوایی دریایی و زمینی دارد.
- ماده ی 48 که درباره ی دریافت حق تمبر از سهام و سهام الشرکه کلیه شرکت های ایرانی به غیر از شرکت های تعاونی است.
- ماده ی 50 که درباره دریافت حق تمبر جهت الصاق و ابطال بر روی سفته و برات و بار نامه است.
- ماده ی 53 که درباره ی تبصره 9 این ماده بیان کننده مهلت پرداخت مالیات بر درآمد اجاره پس از ده روز است.
- ماده 59 که بیان کننده میزان مالیات نقل وانتقال املاک غیرمنقول مانند زمین، ساختمان، سرقفلی و… . است.
- ماده 77 که درباره ی مالیات نقل و انتقالات املاک مسکونی و غیر مسکونی نوساز که بیش از دو سال از تاریخ صدورگواهی پایان کار آنها نگذشته باشد است.
- ماده 80 که بیان کننده تکلیف تسلیم اظهارنامه مالیاتی املاک برای مالک آن تا ۳۰ روز پس از انجام معامله ویا تا آخر تیرماه سال بعد است.
- ماده 81 که بیان کننده معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل، طیور و… . است.
- ماده 82 و 83 و 84 و 85 که بیان کننده مالیات بر درآمد حقوق و معافیت های سالانه آن.
- ماده 86 که بیان کننده تکلیف کسر و پرداخت مالیات بر حقوق و تسلیم فهرستی از دریافت کنندگان حقوق به سازمان امور مالیاتی طبق موعد مقرر است.
- ماده 91 که بیان کننده حقوق و مزایایی که از پرداخت مالیات معاف می باشند است.
- ماده 92 که درباره ی بخشودگی ۵۲ درصد از مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته و مناطق محروم است.
- ماده 94 و 95 و 96 که بیان کننده ی موضوع درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی که در بند های (الف) و (ب) و (ج) نام برده شده اند است.
- ماده 97 که بیان کننده موارد علی الراس شدن و تشخیص مالیات از این طریق و ابلاغ کتبی درخواست دفاتر و اسناد و مدارک حسابداری و هیئت ۳ نفره حسابرسان طبق انتخاب سازمان امور مالیاتی کشور است.
- ماده 103 که بیان کننده تکلیف الصاق وابطال تمبر وکلای دادگستری و جدول حق تمبر وکالت نامه برای دعاوی و اختلافات مالی است.
- ماده 104 که بیان کننده مالیات تکلیفی برای هر نوع کارمزد وحق الزحمه و پرداخت طبق موعد مقرر. لازم به ذکر است که کارمزدهای بانکی و معاملات بورسی از این قاعده مستثنی هستند است.
پیشنهاد می شود مقاله مهم ترین اصطلاحات مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم را هم بخوانید
- ماده 105 که بیان کننده نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است.
- ماده 107 که بیان کننده نرخ مالیات بردرآمد اشخاص خارجی که در ایران شاغل و فعال می باشند است.
- ماده 110 که بیان کننده تکلیف تهیه و تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و تعیین مهلت آن است.
- ماده 114 و 115 و 116 که بیان کننده تکلیف تسلیم اظهارنامه مالیاتی شرکتهای منحل شده وتعیین مالیاتی پس از انحلال شرکت هاست.
- ماده 131 که بیان کننده نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی است.
- ماده 132 که بیان کننده معافیت مالیاتی فعالیت های تولیدی و همچنین فعالیت های معدنی طبق شرایط خاص است.
- ماده 141 که بیان کننده معافیت مالیاتی درآمد حاصل از صادرات محصولات است.
- ماده 142 که بیان کننده معافیت مالیات بر درآمد کارگاه های صنایع دستی از جمله فرش و گلیم و… . است.
- ماده 143 که بیان کننده بخشودگی مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهای موجود در بورس و شرکتهای مورد معامله در بورس و فرا بورس است.
- ماده 143 مکرر که بیان کننده مالیات نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت ها است.
- ماده 145 که بیان کننده معافیت مالیات سود سپرده بانکی و اوراق مشارکت است.
- ماده 147 و 148که بیان کننده هزینه های قابل قبول سازمان امور مالیاتی است.
- ماده 149 و 150 که بیان کننده نحوه محاسبه استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود است.
- ماده 151 که جدول نرخ استهلاک دارایی های ثابت مشهود است که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است.
- ماده 152 که بیان کننده قرائن مالیاتی برای محاسبه مالیات به طریق علی الراس است که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است.
- ماده 154 که بیان کننده تعیین جدول ضرایب تشخیص درآمد مشمول مالیات به طریق علی الراس است که به موجب قانون اصلاح م.م در تیرماه 94 حذف شده است.
- ماده 155 که بیان کننده سال مالیاتی است.
- ماده 169که بیان کننده تکلیف کاربرد وسایل، روش ها، صورت حساب ها و فرم هایی که به منظور نگهداری حساب از طرف سازمان امور مالیاتی تعیین می شوند است.
- ماده 169 مکرر که این ماده بیان کننده تخصیص شماره اقتصادی به مودیان مالیاتی و تکلیف تسلیم فهرست معاملات به ادارات امور مالیاتی و جرایم مالیاتی تعیین شده درصورت عدم اجرای قانون است.
- ماده 189 که بیان کننده تشویق و جایزه خوش حسابی مالیاتی است.
- ماده 190 که بیان کننده جریمه تاخیر در پرداخت مالیات مشخص شده و بخشودگی جرایم مالیاتی است.
- ماده 192 که بیان کننده جریمه عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بند های (الف) و (ب) ماده 15 است.
- ماده 193 که بیان کننده جریمه عدم ارایه ترازنامه و صورت سود و زیان و جریمه رد دفاتر قانونی است.
- ماده 197 که بیان کننده جریمه عدم ارایه فهرست دریافت کنندگان حقوق و مزایا است.
- ماده 199 که بیان کننده جریمه عدم پرداخت مالیات های تکلیفی کسر شده که پرداخت نشده اند است.
- ماده 226 که بیان کننده اجازه اصلاح اظهارنامه مالیاتی بردرآمد تسلیمی حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی است.
- ماده 238 که بیان کننده مهلت اعتراض به برگ تشخیص مالیات ظرف مدت مشخص از تاریخ ابلاغ است.
- ماده 244 که بیان کننده مرجع رسیدگی به اختلاف های مالیاتی است.
- ماده 251 که بیان کننده درخواست رسیدگی به اختلاف مالیاتی از مرجع شورای عالی مالیاتی است.
- ماده 251 مکرر که بیان کننده درخواست رسیدگی به اختلاف مالیاتی در هیئت منتخب وزیر امور اقتصادی و دارایی است.
- ماده 252 و 260 که بیان کننده قانون شورای عالی مالیاتی و تعداد اعضای شورا و وظایف آن است.
- ماده 272 که بیان کننده اجازه حسابرسی مالیاتی به سازمان حسابرسی و حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی کشور است.
نقش حسابداری مالیاتی در سازمان ها
در دنیای امروز هر سازمان بزرگ و کوچکی برای رسیدگی به امور مالیاتی خود به یک حسابدار مالیاتی نیاز دارد تا بتواند تا حد امکان از ضرر های ناشی از دیرکرد و جریمه های مالیاتی در امان باشد و به حفظ منافع سازمان کمک کند.حسابداری مالیاتی در همه بخش های سازمان فعالیت میکند و باید تمام امور مالی سازمان را مورد بررسی قرار دهد. تمام وجوه نقد و غیر نقدی که به سازمان وارد و خارج میشود باید تحت نظر حسابدار مالیاتی باشد تا هیچ اشتباهی در امور مالیاتی رخ ندهد. به طر کلی نقش حسابداری مالیاتی را میتوان این گونهد توضیح داد که رسیدگی به امور مالیاتی سازمان و ارائه راهکار های قانونی برای به حداقل رساندن مالیات و جلوگیری از مشمول جریمخ و دیرکرد مالیاتی شدن میباشد.به این ترتیب یک حسابدار مالیاتی کمک میکند که منافع سازمان حفظ شود و هزینه زیاد بابت مالیات های مختلف پرداخت نگردد.
حالا که صحبت از اظهارنامه مالیاتی شد نیز پیشنهاد می کنیم در پایان سری به مقاله اظهارنامه مالیاتی بزنید تا از نکات مهمی که در این مقاله به آن پرداخته ایم آگاهی کافی به دست بیاورید. البته پیش از آن فراموش نکنید که باید اطلاعات بیشتری درباره مالیات شرکت ها به دست آورید.
