پس از تنظیم لیست حقوق و دستمزد توسط حسابدارن ،بایستی اطلاعات مربوطه تا پایان ماه بعد به سازمان تامین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی کشور ارسال گردد.عدم ارسال و یا تاخیر در ارسال اطلاعات مربوط به مالیات لیست حقوق و دستمزد و همچنین تاخیر در پرداخت مبالغ به مبادی مذکور، جرائمی در بر دارد که در این مطلب به آنها اشاره می شود.

مهلت قانونی ارسال لیست بیمه

طبق ماده ۳۹ قانون تامین اجتماعی کارفرمایان موظفند ظرف مدت یک ماه لیست بیمه کارکنان تهیه شده را به شعبه بیمه تأمین اجتماعی مربوطه ارسال نمایند و با دریافت فیش الکترونیکی اقدام به پرداخت حق بیمه کارگاه خود نمایند. توجه داشته باشید که کارگاه ‌ها برای پرداخت الکترونیکی حق بیمه باید نام کاربری و کلمه عبور منحصر به فرد خودشان را از شعبه مربوطه دریافت نمایند.

کارفرما موظف است لیست بیمه کارکنان خود را در دو مرحله تهیه و ارسال نماید:

پس از ثبت شرکت: کارفرما موظف است پس از ثبت شرکت، لیست بیمه کارکنان خود را به سازمان بیمه تامین اجتماعی ارسال نماید. بهترین زمان برای انجام این کار حداکثر 15 روز پس از ثبت شرکت است.

همراه لیست حقوق و دستمزد به صورت ماهیانه: کارفرما موظف است لیست حق بیمه و بیمه بیکاری کارکنان خود را حداکثر تا پایان آخرین روز ماه بعد به سازمان ارسال نماید؛ همچنین نسبت به پرداخت حق بیمه کارکنان خود در همین مهلت (تا آخرین روز ماه بعد) اقدام نماید.

نکات

بر اساس قوانین سازمان بیمه تامین اجتماعی، برای کارگاه‌هایی که تعداد کارکنان آنها کمتر یا مساوی 5 نفر باشد، کارفرما از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما معاف است؛ مهلت ارائه لیست بیمه برای این دسته از کارفرمایان حداکثر تا پایان آخرین روز دو ماه بعد خواهد بود.

در صورتی که آخریـن روز مهلـت قانونـی بـا تعطیل رسـمی یا تعطیلـی ادارات (سـازمان) منطبق شود، روز تعطیل به حساب نمی‌آید؛ به این ترتیب، آخرین روز مهلت ارسال لیست بیمه، اولین روز آغاز به کار سازمان بیمه، بعد از تعطیلی خواهد بود.

پیشنهاد میشود مقاله اصلاح خطاهای لیست بیمه تامین اجتماعی را هم مطالعه کنید

انواع جرایم تامین اجتماعی

جریمه در تامین اجتماعی به دو گونه است:

۱- جریمه عدم ارسال لیست ۲- جریمه تاخیر در پرداخت حق بیمه

الف) جریمه عدم ارسال لیست:

در صورتی که کارفرما از ارسال لیست و پرداخت حق بیمه کارکنان خود در مهلت مقرر در قانون خودداری نماید، بر اساس قانون دریافت جرایم نقدی از کارفرمایان، مشمول جرائم عدم ارسال لیست بیمه تامین اجتماعی و پرداخت حق بیمه خواهند بود.

در صورت عدم پرداخت حق بیمه،جرایم تاخیر پرداخت حق بیمه برای هر ماه ۲ درصد به ازای هر ماه نسبت به جمع کل حق بیمه و بیمه بیکاری محاسبه و مطالبه می گردد.

ضمنا جریمه مذکور پس از قطعی شدن بدهی قابل احتساب می باشد. در خصوص بدهی های مطرح شده در هیات های تشخیص مطالبات و تجدیدنظر، تاریخ شروع محاسبات از زمان ابلاغ رای قطعی می باشد.

ب) جریمه تاخیر در ارسال لیست

جریمه تاخیر لیست نیز به میزان ۱۰ درصد و در یک نوبت بر جمع کل حق بیمه و بیمه بیکاری محاسبه و مطالبه می شود. این وضعیت زمانی روی می دهد که:

کارفرمایی که لیست ماه یا ماه هایی را ارسال نکند و طبق بازرسی کارگاه بدهکار شود جریمه ای معادل ۱۰درصد از کل بدهی(حق بیمه+بیمه بیکاری) برای یک بار به وی تعلق می گیرد.

چنانچه به هر علتی از سوی کارفرما لیست پرسنل شاغل با تاخیر به شعب اجرایی صندوق ارائه گردد جریمه ۱۰درصدی برای یک نوبت محاسبه و مطالبه می گردد.

در کارگاه های پیمانکاری، بابت ماه هایی که لیست ارسال نگردیده است، جمع کل حق بیمه و بیمه بیکاری را محاسبه نموده و به کل آن یکبار ۱۰ درصد جریمه تعلق می گیرد.

 توجه : چنانچه کارفرما قبل از صدور اجراییه، نسبت به پرداخت بدهی  های معوقه اقدام نماید از ۴۰ درصد بخشودگی جرایم برخودار می گردد.

‌تبصره 1- کارفرمایانی که از تنظیم و ارسال صورت مزد و حقوق بیمه‌شدگان به ترتیب مذکور در این قانون و آیین‌نامه موضوع ماده 39 قانون تأمین‌ اجتماعی خودداری کنند و همچنین کارفرمایانی که در موعد مقرر در این قانون، صورت مزد یا حقوق بیمه‌شدگان را به سازمان تأمین اجتماعی ارسال‌ ندارند یا به ترتیبی که با موافقت قبلی سازمان مزبور معین می‌شود در مورد ارسال صورت مزد یا حقوق عمل نکنند ملزم به پرداخت جریمه نقدی‌مقطوع به ترتیب زیر خواهند بود:

الف- تا مبلغ 300.000 ریال حق بیمه ماهانه معادل 5 درصد حق بیمه همان ماه.
ب- از مبلغ 300.000 ریال تا مبلغ 1.200.000 ریال حق بیمه ماهانه معادل 10 درصد حق بیمه همان ماه.
ج- از مبلغ 1.200.000 ریال تا مبلغ 2.500.000 ریال حق بیمه ماهانه معادل 15 درصد حق بیمه همان ماه.

‌د- از مبلغ 2.500.000 ریال به بالا معادل 20 درصد حق بیمه همان ماه.

‌تبصره 2- کارفرمایانی که در موعد مقرر در این قانون تمام یا قسمتی از حق بیمه و بیمه بیکاری مربوط به هر ماه را پرداخت ننمایند علاوه بر تأدیه‌اصل حق بیمه و بیمه بیکاری ملزم به پرداخت جریمه نقدی مقطوع به ترتیب زیر خواهند بود:

‌الف- تا مبلغ 300.000 ریال بدهی ماهانه معادل 7 درصد تمام یا کسر بدهی پرداخت نشده همان ماه.

ب- از مبلغ 300.000 ریال تا مبلغ 1.200.000 ریال بدهی ماهانه معادل 12 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه.
ج- از مبلغ 1.200.000 ریال تا مبلغ 2.500.000 ریال بدهی ماهانه معادل 17 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه.

‌د- از مبلغ 2.500.000 ریال به بالا بدهی ماهانه معادل 22 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه.‌تبصره 3- جریمه نقدی موضوع تبصره 2 این ماده منحصراً برای یک سال می‌باشد و چنانچه کارفرمایان به تکالیف قانونی تعیین شده در این قانون ‌عمل ننمایند، جرایم نقدی از ابتدای سال‌های بعد، همه‌ ساله معادل جریمه سال اول اضافه خواهد شد.

‌ماده 2- کارفرمایانی که قبل از تاریخ تصویب این قانون دارای بدهی حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی می‌باشند، در صورتی که ظرف یک سال از‌تاریخ تصویب این قانون در مورد ترتیب پرداخت بدهی قطعی با سازمان مزبور توافق نمایند از پرداخت جرایم موضوع این قانون معاف و در غیر این‌  صورت مشمول پرداخت جرائم نقدی به شرح تبصره‌های 3 و2 و ماده 1 از تاریخ قطعیت بدهی خواهد بود.

 تبصره- در مورد بدهیهای قطعی‌نشده، مهلت مقرر در این ماده از تاریخ قطعیت بدهی خواهد بود.

ماده 3- کارفرمایانی که قبل از صدور اجراییه اقدام به پرداخت کامل بدهی خود نمایند از 30% جرائم مربوط معاف خواهند بود

ماده 4- قانون جایگزینی تبصره 3 الحاقی به قانون منع دریافت خسارات و جرائم بهره مندرج در قانون تأمین اجتماعی مصوب 1366.6.29 از‌تاریخ اجرای این قانون لغو و اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در خصوص خسارات و جرائم تابع این قانون می‌باشند.

‌ماده 5- کلیه جرائم وصولی موضوع این قانون به حساب خزانه‌داری کل واریز می‌گردد دولت مکلف است همه‌ساله معادل مبلغ جرائم واریز شده‌را در قانون بودجه منظور و به منظور تعمیم بیمه‌های اجتماعی در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دهد صد درصد اعتبار مذکور تخصیص‌یافته تلقی می‌گردد.

‌ماده 6- جرائم موضوع این قانون طبق ماده 50 قانون تأمین اجتماعی از طریق صدور اجرائیه وصول خواهد شد.

‌ماده 7- طرح‌های بازسازی مناطق جنگزده و محل‌هایی که در اثر بمباران دشمن و یا تخریب ضد انقلاب بازسازی شده، حداکثر به مدت 3 سال از‌جرائم موضوع این قانون معاف خواهند بود.

جریمه عدم ارسال لیست بیمه

کارفرمایانی که لیست بیمه خود را برای یک یا چند ماه به سازمان تامین اجتماعی ارسال نکنند، به صورت زیر مشمول پرداخت جریمه خواهند بود:

جریمه‌ای معادل 10 درصد کل بدهی (حق بیمه + بیمه بیکاری) پرداخت نشده برای یک بار

نکات مربوط به جریمه عدم ارسال لیست بیمه به تأمین اجتماعی

علاوه بر جریمه ۱۰ درصدی نکات دیگری هم وجود دارد که کارفرمایان باید به آن توجه داشته باشند:

• لیست بیمه باید از طریق ثبت اطلاعات در نرم افزار List Disk انجام بگیرد
• مهلت ارسال لیست بیمه در کارگاه‌های مشمول قانون معافیت حق بیمه سهم کارفرما تا میزان ۵ نفر کارگر، ۲ ماه بعد خواهد بود
• چنانچه به هر علی از سوی کارفرما لیست پرسنل شاغل با تأخیر به شعب اجرایی صندوق تأمین اجتماعی ارائه شود نیز جریمه ۱۰ درصدی در نظر گرفته خواهد شد.

توجه به این نکات و استفاده از نرم افزار مالی قدرتمندی که بر اساس آخرین قوانین امکان تهیه لیست حقوق و دستمزد را به شما بدهد، باعث می‌شود تا از جریمه‌های نقدی تأمین اجتماعی جلوگیری کنید.

نکته: در صورتی که کارفرما لیست را در موعد مقرر به سازمان ارسال نموده باشد؛ اما پس از حسابرسی بیمه تامین اجتماعی از کارگاه و بازرسی بیمه تامین اجتماعی از دفاتر قانونی، لیست ارسالی با مقادیر دریافتی حسابرس مغایر باشد؛ مابه‌التفاوت مورد مغایرت، مشمول جریمه عدم ارسال لیست بیمه تامین اجتماعی نمی‌گردد.

جریمه تاخیر در ارسال لیست بیمه

کارفرمایانی که لیست بیمه و بیمه بیکاری مجموعه خود را پس از مهلت مقرر به سازمان ارسال نمایند، مشمول جریمه به صورت زیر خواهند بود:

جریمه‌ای معادل 10 درصد کل بدهی بیمه (حق بیمه + بیمه بیکاری) همان ماه

نکات مربوط به جریمه تأخیر در پرداخت حق بیمه به تأمین اجتماعی

توجه به نکات زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد جریمه تأخیر در پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی در اختیار شما قرار دهد:

• جریمه تأخیر در پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی پس از قطعی شدن بدهی محاسبه می‌شود
• تاریخ شروع محاسبات از زمان ابلاغ رأی در هیئت‌های تشخیص مطالبات و تجدید نظر قطعی است
• اگر کارفرما قبل از صدور اجرائیه، بدهی‌های معوقه خود به سازمان را پرداخت کند می‌تواند از ۴۰ درصد بخشودگی جرائم برخوردار شود

در صورتی که با جریمه تأخیر در پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی رو به رو شده‌اید، بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام به پرداخت بدهی‌های معوقه خود کنید تا از ۴۰ درصد بخشودگی جرائم نیز برخوردار شوید.

جرائم عدم پرداخت حق بیمه یا تاخیر در پرداخت آن

اگر کارفرمایی حق بیمه قابل پرداخت را در مهلت مقرر پرداخت نکند یا با تاخیر پرداخت نماید، مشمول پرداخت جریمه می‌شود. جریمه تاخیر پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی پس از قطعی شدن بدهی به صورت زیر محاسبه و مطالبه خواهد شد:

معادل ۲ درصد نسبت به جمع کل حق بیمه و بیمه بیکاری و یا مبالغ پرداخت نشده به ازای هر ماه   

 پیشنهاد میشود مقاله مزایای بیمه تکمیلی و تفاوت آن با بیمه تامین اجتماعی را هم مطالعه کنید 

عدم ارسال لیست بیمه پیمانکاران

پیمانکاران در دوره اجرای پیمان، موظف به تهیه و ارسال لیست بیمه برای کارکنان شاغل در قرارداد به صورت ماهیانه هستند. به این ترتیب برای ماه‌هایـی کـه لیسـت کارکنـان خـارج از مهلت قانونـی ارسـال می‌شود، پیمانکار مشمول پرداخت جریمه دیرکرد ارسـال لیسـت بیمه به میزان 10 درصد حق بیمه متعلقه کارکنان خواهد بود.

نکات :برخی پیمانکاران به رغـم دارا بودن فعالیت، به طور کلـی در دوره اجرای پیمان از ارسـال لیسـت و پرداخت حق بیمه کارکنان شـاغل خودداری می‌کنند؛ این دسته از پیمانکاران مشـمول جریمه تاخیر ارسـال لیسـت به ماخذ 10 درصد حق بیمه کل مبلغ ناخالص کارکرد (جمع کل حق بیمه و بیمه بیکاری) در انتهای دوره خواهند بود.

 مانـده بدهی‌های اعلام شـده به کارفرمایـان کارگاه‌ها و پیمانـکاران از تاریخ قطعیت مشمول 2 درصد جریمه تاخیر تادیه ماهیانه خواهد بود.

تقسیط بدهی پرداخت حق بیمه

کارفرما می‌تواند با مراجعه به سازمان تامین اجتماعی و ثبت درخواست، کل بدهی حق بیمه پرداختی (حق بیمه + بیمه بیکاری) را تقسیط نماید.

عدم پرداخت اقساط بدهی بیمه تامین اجتماعی

در صورتی که کارفرما هر یک از اقسـاط بدهی را تا سررسـید قسط بعدی پرداخـت ننمایـد، اقسـاط باقیمانـده تبدیـل به حـال می‌شود؛ در نتیجه جرایم متعلقه از تاریخ سررسـید اولین قسـط پرداخت نشـده بـا نرخ جریمه (2 درصد) به نسبت کل مبلغ مانده بدهی محاسبه و قابل وصول خواهد بود.

نحوه محاسبه حق بیمه برای افراد با قراردادهای موقت

یکی از موارد ابهام در ارائه لیست بیمه، نحوه محاسبه حق بیمه برای افرادی است که با قرارداد موقت مشغول به کار هستند. بر اساس قانون کار، کارفرما موظف است کلیه افراد شاغل در مجموعه خود را ، مشروط بر آن که رابطه کارگر و کارفرمایی برقرار باشد، بیمه نماید. از جمله این افراد، منشی مطب پزشکان، مربیان و مدرسان حق التدریس و … که به صورت ساعتی، روزمزد یا پاره‌ وقت مشغول به کار هستند. تعداد روزهای کارکرد این افراد به صورت زیر محاسبه و در لیست بیمه ثبت و ارسال می‌شود:

 (ساعات کارکرد استاندارد روزانه ÷ مجموع ساعات کارکرد ماهیانه) = تعداد روز کارکرد در ماه

شرایط ثبت قراردادهای موقت در لیست بیمه

برای این که نام افراد با قراردادهای پاره وقت، ساعتی یا روزمزد، در لیست بیمه درج شود، باید شرایط زیر برقرار باشد:

1- میزان حقوق و مزایای مشمول فرد، کمتر از حداقل حقوق قانون کار نباشد.

2- کارگر تنها مشمول قانون کار و تحت حمایت سازمان تامین اجتماعی باشد؛ به عبارت دیگر، نام افرادی که تحت پوشش سایر صندوق‌های حمایتی هستند، نباید در لیست بیمه تامین اجتماعی درج شود. ارائه مدارک و مستندات معتبر برای اثبات حمایت سایر سازمان‌ها از افراد ضروری است.

ارائه لیست بیمه برای کارفرمایان اتباع خارجی

تهیه و تنظیم و ارسال لیست بیمه شدگان تامین اجتماعی، یکی از تکالیف قانونی کلیه کارفرمایان در ایران است. کارفرمایـان تبعه کشـورهای خارجی اعم از اشـخاص حقیقـی و حقوقی که در ایـران دارای کارگاه‌های فعال مشـمول قانـون تأمین اجتماعـی هستند، نیز از این قانون مستثنی نیستند. به این ترتیب جریمـه تاخیر لیست بیمه و یا عدم ارسال آن همچنین پرداخت مبالغ حق بیمه هماننـد کارفرمایان ایرانی محاسبه خواهد شد.

نکته: ملاک مـاه ارسـال لیسـت و پرداخـت حـق بیمه، ماه‌های شمسـی است. کارفرمایـان تبعه کشـورهای خارجی که حقـوق کارکنان خـود را بر مبنای ماه میلادی پرداخت می‌کنند، موظفند لیست بیمه خود را بر اساس ماه‌های شمسی ارسال نمایند.

بخشودگی جریمه عدم پرداخت یا تاخیر در پرداخت حق بیمه

اگر کارفرما مشمول جرائم عدم پرداخت یا تاخیر در پرداخت حق بیمه باشد؛ در صورتی که اصل بدهی حق بیمه و بیمه بیکاری متعلقه را پرداخت نماید، مشمول بخشودگی معادل 40 درصد جریمه‌های مربوطه خواهد بود.

شرط استفاده از بخشودگی جرائم عدم پرداخت حق بیمه

شرط استفاده از بخشودگی 40 درصدی جریمه‌های عدم پرداخت یا تاخیر در پرداخت حق بیمه، پرداخت اصل بدهی قبل از صدور برگ لازم الاجرا است. در صورتی که برگ لازم الاجرا صادر شود، معافیت 40 درصدی لغو می‌شود؛ علاوه‌بر آن یک بیستم بدهی به عنوان نیم عشر اجرایی به کارگاه تعلق خواهد گرفت.

نحوه محاسبه جریمه عدم ارسال لیست بیمه

برای آموزش نحوه محاسبه جریمه عدم ارسال لیست بیمه، به این مثال دقت نمایید. یک کارفرما برای کارگاه خود با 7 کارگر، یک ماه لیست بیمه خود را ارسال نکرده است؛ اگر حقوق و دستمزد مشمول پرداخت حق بیمه برابر با 270,000,000 ریال باشد؛ جرائم قابل پرداخت کارفرما چقدر خواهد بود؟

یادآوری: مبلغ حق بیمه 30 درصد از حقوق مشمول پرداخت حق بیمه یک حقوق‌بگیر است؛ از این میزان 23% توسط کارفرما و 7% توسط حقوق‌بگیر پرداخت می‌شود.

• شناسایی کارکنان فعال در یک مجموعه اقتصادی
• استفاده از مزایای سازمان تامین اجتماعی

به این ترتیب کارفرما موظف است لیست کارکنان مشغول در مجموعه خود را همراه با ذکر آخرین تغییرات، به صورت ماهیانه به سازمان ارسال نماید؛ همچنین نسبت به واریز حق بیمه آنها در مهلت مقرر اقدام نماید.