اظهارنامه برآوردی مالیاتی چیست؟ آشنایی با نحوه ثیت آن

اظهارنامه برآوردی مالیاتی یعنی کارنامه مالی یک سال کاری شرکت‌ها و مؤسسات و یا اشخاص حقیقی که جهت محاسبه‌ی دقیق مالیات به سازمان امور مالی تحویل می‌دهند.

این اظهارنامه برآوردی مالیاتی هر ساله باید توسط این شرکت‌ها و مؤسسات و اشخاص حقیقی به سازمان امور مالی جهت محاسبه‌ی مالیات تحویل داده شود و همه‌ی آن‌ها موظف هستند که تمامی بندهای اظهارنامه را تکمیل کنند.

پس اینجا است که اهمیت تهیه‌ی اظهارنامه مالیاتی نمایان می‌شود.

در واقع تکمیل این فرم از حساسیت بالایی برخوردار می‌باشد و به همین دلیل امروزه تمامی مراکزهای دولتی از ادارات و بانک‌ها گرفته تا شرکت‌های خصوصی و حتی تمامی فروشگاه‌ها برای انجام امور مالیاتی خود به یک یا چند نفر حسابدار اعم از زن و مرد نیازمند هستند.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی چیست؟

اظهارنامه برآوردی مالیاتی ، اظهارنامه مالیاتی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، برای مودیانی که از ثبت اظهارنامه خودداری کرده یا اظهارنامه خلاف قانون، ثبت نموده اند، تنظیم می گردد و مودی باید، با مراجعه به سامانه ملی خدمات مالیات، نسبت به پرداخت آن یا اعتراض به آن، اقدام نماید.

چه کسانی مشمول تهیه اظهارنامه برآوردی مالیاتی هستند؟

از آنجا که تکلیف ارائه اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد، بر اساس مفاد قانونی مختلف، تولید اظهارنامه مالیاتی برآوردی برای کلیه متخلفین اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی انجام می‌شود.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای اشخاص حقیقی 

بر اساس ماده 97 ق.م.م، در صورتی که مودی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات فصل سوم آیین نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م خودداری نماید، سازمان مالیاتی می‌تواند نسبت به تهیه اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای وی اقدام نماید.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای اشخاص حقوقی

مطابق تبصره 3 ماده 22 آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ ق.م.م مورخ 98/9/9، در صورتی که مودیان اشخاص حقوقی، یکی از تخلفات زیر را مرتکب شوند، اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات قانونی تلقی نشده، مشمول تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی خواهند بود:

عدم ارائه ترازنامه به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه حساب سود و زیان به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه صورت درآمد و هزینه به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه خلاصه درآمد و هزینه به همراه اظهارنامه مالیاتی

ابراز مبلغ صفر برای کل مبالغ هر یک از صورتهای مالی مذکور یا صورتهای مالی فوق حسب مورد

مبنای تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی

اظهارنامه برآوردی مالیاتی که هدف از تولید آن صرفا تعیین درآمد مودی است، بر اساس اطلاعات زیر تهیه می‌شود:

اطلاعات موجود در سامانه معاملات فصلی

گردش حساب‌های بانکی مودی  

فعالیت مودی مستند به گزارش‌های ماموران مالیاتی همراه با ادله کافی بر اساس حجم و نوع فعالیت وی

نکته: از درآمدهای مودی تنها هزینه‌های مستند که دارای شرایط هزینه‌های قابل قبول مالیاتی (موضوع ماده 147 ق.م.م) را داشته باشند، کسر خواهد شد.

تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی در دو حالت صورت می‌گیرد:

مودی اظهارنامه ارائه نکرده باشد

مودی اظهارنامه خود را مطابق مقررات قانونی ارائه نکرده باشد

نحوه تولید اظهارنامه برآوردی در حالتی که مودی اظهارنامه ارائه نکرده است

در اینجا 5 حالت برای اطلاعات مودی می‌توان در نظر گرفت:

پیشنهاد می‌شود مقاله اظهارنامه مالیاتی را مطالعه کنید

 اطلاعات خرید و فروش مودی در سامانه توسط سایر مودیان ثبت شده است

اظهارنامه برآوردی با کسر هزینه‌های مستند و قابل قبول، از درآمدهای مستند و یا برآوردی تهیه می‌شود. همچنین در صورتی که اطلاعات فروش مندرج در سامانه‌ها کمتر از حجم فعالیت مودی باشد، معادل برآورد با ادله کافی و قابل دفاع در مراحل دادرسی به فروش اظهارنامه اضافه می‌شود.

صرفا اطلاعات فروش موجود است

اظهارنامه برآوردی بدون احتساب هزینه و تنها با احتساب رقم فروش مستند سامانه به علاوه درآمد فروش تا سطح فعالیت برآوردی قابل دفاع توسط ماموران مالیاتی با ادله کافی تهیه می‌شود.

 صرفا اطلاعات خرید موجود است

میزان فروش در اظهارنامه برآوردی به یکی از دو حالت زیر در نظر گرفته می‌شود:

میزان فروش متناظر با خریدها و بر اساس بالاترین قیمت فروش روز جهت مصرف کننده نهایی یا خریداران بازار (به بهای روز تعلق مالیات) در نظر گرفته می‌شود  

میزان فروش برآوردی متناسب با فعالیت مودی پس از کسر خریدهای مستند در نظر گرفته می‌شود

 اطلاعات درآمد و هزینه‌ای واضحی موجود نیست، تنها قرائنی از فعالیت مودی در دسترس است

در این حالت اطلاعاتی از بیمه نامه‌ها یا صورت وضعیت‌ها، اطلاعات مالی و پولی و یا اطلاعات دارایی‌ها و اموال مودی و یا نقل و انتقال آنها در دسترس است.

 فروش مودی با توجه به حجم اطلاعات و فعالیت مودی به استناد گزارش‌های بازدید و ادله کافی قابل دفاع در مراحل دادرسی، برآورد می‌شود. همچنین معادل بهای دارایی‌های مستند و یا ورودی به حساب‌های بانکی مودی (با رعایت دستورالعمل رسیدگی به تراکنشهای بانکی) و بدون احتساب هزینه‌ها به درآمد مودی اضافه می‌شود.

 هیچ گونه اطلاعاتی از مودی در دسترس نیست

با توجه به متن “اظهارنامه مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت” مندرج در ماده 97 ق.م.م ماموران مالیاتی با بازدید از محل فعالیت و معاینه و ارائه گزارش‌هایی که دارای ادله کافی و قابل دفاع از حجم فعالیت و درآمد مودی باشد و تنها بر اساس درآمدها اقدام به تهیه اظهارنامه برآوردی برای مودی می‌نمایند.

چگونه اظهارنامه مالیاتی تنظیم کنیم؟(چگونگی تنظیم اظهارنامه مالیاتی):

تا پیش از سال ۱۳۹۱، مودیان مالیاتی می بایست اظهارنامه‌های کاغذی را از مراجع مربوطه خریداری و نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارسال آن اقدام می نمودند.

این کار، زمان گیر و هزینه بر بود. به منظور تکریم مودیان و تسهیل و تسریع فرآیند ارسال و دریافت و تحلیل اطلاعات مودیان مالیاتی، اظهارنامه الکترونیکی از سال ۱۳۹۱، در دستور کار قرار گرفت و شما می توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه های مالیاتی اینترنتی اقدام کنید و کد رهگیری دریافت کنید. اکنون برای اظهارنامه ارزش افزوده و دریافت پلمپ دفاتر  نیز، فرآیند‌ها در سامانه‌های مربوطه در بستر فضای مجازی انجام می شود.

سازمان امور مالیاتی در حال حاضر تمایل به تنظیم اظهار نامه مالیاتی به شیوه الکترونیک (اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی) و بدون مراجعه حضوری مؤدی را دارد. ارسال اظهارنامه به این شیوه مشروط به تکمیل مراحل ثبت نام الکترونیک می باشد و کلیه مؤدیان اعم از حقیقی، حقوقی و تشکل‌های حقوقی می توانند با مراجعه به سایت www.tax.gov.ir از خدمات غیر حضوری این سامانه استفاده نمایند.

اما در نحوه انجام اظهارنامه مالیاتی اطلاعات شخص و یا شرکت باید به صورت دقیق وارد شود. از طریق پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی، فرم الکترونیکی اظهارنامه تکمیل و ارسال می‌شود.

سپس شرکت‌ها یا تاجران حقیقی فرصت دارند در فاصله زمانی که به ‌آن‌ها داده می‌شود، دفاتر قانونی شرکت خود را نیز به اداره مالیاتی ارائه کنند. درصورتی که اطلاعات به صورت صوری وارد شده باشد و دفاتر با اظهارنامه مالیاتی مطابقت نداشته باشد، ممکن است جریمه‌هایی برای تاجر در نظر گرفته شود.

 آغاز تولید اظهارنامه مالیاتی برآوردی برای برخی مودیان:

بر اساس اعلام مدیر کل دفتر حسابرسی مالیاتی سازمان مالیاتی کشور، از ابتدای سال 1401 تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای سه گروه زیر آغاز شده است:

صاحبان مشاغلی که در عملکرد سال 1398 نسبت به ارائه فرم مربوط به تبصره ماده 100 ق.م.م، اقدام نموده اما بر اساس مقررات قانونی و اسناد و مدارک، مشمول شرایط مندرج در دستورالعمل موضوع تبصره ماده 100 ق.م.م نبوده‌اند

کلیه مودیانی که اظهارنامه تسلیمی آنها برای عملکرد سال 1399 منطبق با مقررات قانونی (استانداردهای تبصره 3 ماده 22 آیین نامه اجرایی ماده 219 ق.م.م) نبوده است

کلیه مودیان دارای فعالیت که از ارائه اظهارنامه مالیاتی برای فعالیت شغلی خود، در موعد قانونی خودداری نموده‌اند

 نکته:

در حالتی که مودیان اظهارنامه مالیاتی خود را به همراه کلیه اسناد و مدارک مورد نیاز و مطابق مقررات به سازمان ارائه نموده‌اند؛ اگر اطلاعات ابرازی آنان در اظهارنامه تسلیمی با اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان مطابقت نداشته باشد، این مسئله منجر به تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای مودیان نخواهد شد. بلکه در صورت عدم تطابق اطلاعات ابرازی مودیان در اظهارنامه تسلیمی با اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان، مودیان مذکور به عنوان مودیان دارای ریسک بالا، شناسایی و اظهارنامه آنها برابر مقررات مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

پرداخت مالیات اظهارنامه برآوردی:

این امر که شیوه پرداخت مالیات اظهارنامه برآوردی چیست و برای انجام آن، باید به کدام سامانه مراجعه نمود، پرسش اغلب مودیانی است که برای آن ها، اظهارنامه برآوردی صادر شده و قصد دارند، نسبت به پرداخت قبض مالیات خود، اقدام نمایند. پرداخت مالیات اظهارنامه برآوردی، علاوه بر مراجعه حضوری به ادارات مالیات، از طریق الکترونیکی و با مراجعه به سامانه سازمان امور مالیات tax.gov.ir و سامانه پرداخت قبض مالیاتی payments.tax.gov.ir با شناسه 30 رقمی نسیم نیز میسر می باشد.

در پرداخت قبض مالیات اظهارنامه برآوردی، در سامانه سازمان امور مالیات، متقاضی باید، آدرس tax.gov.ir را در مرورگر خود جستجو کند تا به صفحه ای همانند صفحه زیر هدایت گردد و سپس، با انتخاب گزینه سایر خدمات مالیاتی، گزینه پرداخت الکترونیک مالیات را انتخاب کند.

زمان تهیه اظهارنامه برآوردی:

سازمان مالیاتی، زمان دقیقی برای تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای عملکرد هر سال، ارائه نکرده است. اما بر اساس اطلاعات فوق می‌توان چنین نتیجه گرفت که زمان تولید اظهارنامه برآوردی برای مودیان متخلف، مدت کوتاهی پس از انقضای مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد و اظهارنامه اصلاحی است.

نحوه اعتراض به اظهارنامه مالیاتی برآوردی اشخاص حقیقی:

در صورتی که مودی، نسبت به مالیات محاسبه شده در اظهارنامه برآوردی، اعتراض داشته باشد، می تواند این امر را ظرف مهلت مقرر، از طریق مراجعه به سامانه my.tax.gov.ir انجام دهد که در زیر، نحوه اعتراض به اظهارنامه برآوردی، ضمن یک راهنمای تصویری، ارائه شده است.

شایان ذکر است، مراحل و مهلت اعتراض به اظهارنامه برآوردی، بدین صورت خواهد بود که ابتدا، مودی باید، ظرف سی روز از زمان ابلاغ، اعتراض خود به برگ تشخیص را به ممیز کل، ابراز دارد و در صورت عدم پذیرش نظر ممیز کل و قصد اعتراض به آن، باید، اعتراض خود را ظرف مهلت 20 روز از ابلاغ رای، در هیات حل اختلاف مالیات بدوی، مطرح نماید. چنانچه مودی، بخواهد، به رای هیات حل اختلاف مالیات بدوی در هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر، اعتراض کند، باید این امر را ظرف 20 روز از ابلاغ رای مرجع بدوی، انجام دهد. 

در ابتدا، متقاضی باید، همانند آنچه در بخش قبلی گفتیم، آدرس my.tax.gov.ir را در مرورگر خود، جستجو کند و پس از ورود به صفحه سامانه درگاه ملی خدمات مالیات، با وارد کردن نام کاربری و رمز عبور خود و سپس، با وارد کردن کد ارسال شده به تلفن همراه خود، به پرتال خویش دسترسی یابد. در این گام، متقاضی باید، بر روی گزینه درخواست ها و سپس، گزینه ثبت اعتراضات و شکایت، کلیک کند.