ماخذ مالیاتی ارزش افزوده برای کالاها و خدمات، صورتحساب است. در صورت عدم وجود صورتحساب، مالیات بر اساس ارزش واقعی کالا یا خدمات محاسبه می‌شود. منبع اصلی مالیات واردات کالا، ارزش گمرکی آن است که شامل قیمت خرید، هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، حقوق گمرکی و سود بازرگانی می‌شود. برای محاسبه مالیات واردات خدمات، ارزش ریالی معادل با تفاوت واردات خدمات محاسبه می‌شود.
مالیات پرداخت شده توسط مودیان بر اساس صورتحساب‌های صادرشده به آنها، از مالیات کسر و به آنها بازگردانده می‌شود. در نظر داشته باشید که ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید، جزء کالاهای مورد استفاده برای فعالیت های اقتصادی، به حساب می‌آید.
سازمان امور مالیاتی کشور، یک موسسه دولتی است که بر اساس قانون، در برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تأسیس شده است. این سازمان، زیر نظر وزارت امور اقتصاد و دارایی فعالیت می‌کند و تمامی اختیارات، وظایف، کارکنان، امکانات و تجهیزات وزارت اقتصاد و دارایی که برای معاونت امور مالیاتی، بخش‌ها و حوزه‌های مالیاتی مورد نیاز است، متعلق به این سازمان می‌باشد.
تعریف مالیات:
دولت‌ها برای هزینه‌های عمومی به دنبال منابع و درآمد هستند. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های جاری و عمرانی کشور است. یکی از این منابع، درآمدهای عمومی دولت است. درآمدهای عمومی دولت نیز خود انواع و اقسامی دارد که یکی از آنها مالیات است. مالیات یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های کسب درآمد برای دولت‌هاست که در قدیم با نام باج و خراج شناخته می‌شد.
در واقع مالیات مبلغی است که صرفا به موجب قانون توسط اشخاص، اعم از حقیقی یا حقوقی، بر اساس وفاقی ملی و اجتماعی، جهت تامین مخارج عمومی و تقویت حاکمیت به صورت بلاعوض به دولت پرداخت می‌شود. در این تعریف کلی، مالیات شامل تمامی اقسام مالیات‌ها، عوارض، حق تمبر و … خواهد بود.
چه کسانی باید مالیات پرداخت کنند؟
حال که دانستیم مالیات چیست، باید بدانیم که تکلیف پرداخت مالیات بر دوش چه کسانی است؟ در اصطلاح به شخصی که ملزم به پرداخت مالیات است، «مُؤَدّی» گفته می‌شود. عملا تمام افراد جامعه به نوعی ملزم به پرداخت مالیات هستند و تفاوت در میزان، مقدار و نوع این مالیات‌ها خواهد بود.
حتما برای شما هم پیش آمده که از فروشگاهی خرید می‌کنید و روی فاکتور، مبلغی به عنوان ارزش افزوده درج شده است. این مبلغ هم نوعی مالیات است که شما به عنوان مصرف‌کننده کالا یا خدمات ملزم به پرداخت آن هستید.
بر اساس ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم، افراد زیر ملزم به پرداخت مالیات خواهند بود:
- کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران طبق مقررات باب دوم؛
- هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران کسب می‌کند؛
- هر شخصی حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران کسب می‌کند؛
- هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران کسب می‌کند؛
- هر شخص غیرایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) نسبت به درآمدهایی که در ایران کسب می‌کند.
بنابراین با نگاه به قانون مشخص می‌شود که تمام افرادی که ایرانی بوده و یا در کشور ایران دارای درآمد یا اموال هستند، ملزم به پرداخت مالیات خواهند بود. البته در قوانین دیگر مالیاتی نیز افراد ملزم به پرداخت برخی انواع مالیات خواهند بود. مانند قانون مالیات بر ارزش افزوده که در آن تکالیفی برای مصرف‌کنندگان کالا و خدمات در نظر گرفته شده است.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده
مالیات کالاهای خاص:
طبق ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده، کالاهای خاص شامل مواردی مثل کالاهای نفتی مثل سوخت بنزین و سوخت هواپیما با نرخ 12درصد، طلا، جواهر و پلاتین، نوشابه های قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیب رسان به سلامت و در نهایت انواع سیگار و سایر محصولات دخانی با نرخ 20 درصد مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند.
مودیانی که مالیات اضافه پرداخت کرده اند:
با توجه به اینکه مودیان ممکن است در هر دوره مالیاتی پرداخت اضافه داشته باشند، مبلغ پرداختی به حساب مالیات دوره های بعدی آنها منظور خواهد شد. همچنین، در صورتی که مودیان خواستار وصول مبلغ پرداخت اضافه شده باشند، این مبلغ از محل وصولی های جاری آنها کسر و به آنها برگردانده خواهد شد.
معافیت مالیاتی:
معافیت مالیاتی، به معنای خروج برخی از درآمد ها و دارایی ها، به طور موقت یا دائمی، از پرداخت مالیات است. معافیت های مالیاتی 1402 درآمد ناشی از حقوق، برای درآمد های تا سقف 5 میلیون و 600 هزار تومان و معافیت مالیاتی درآمد ناشی از اجاره ملک ۱۴۰۲، تا سقف درآمد سالانه، کمتر از 50 میلیون تومان، در نظر گرفته شده است.
مودیان مشمول و معاف از مالیات:
اگر مودیان همزمان برای عرضه کالا و خدمات، مشمول مالیات و معاف از مالیات باشند، مالیات های پرداخت شده برای کالا و خدمات مشمول مالیات در حساب مالیاتی مودی در نظر گرفته خواهد شد.
معافیت مالیاتی
اضافه دریافتی از مودیان:
طبق مفاد ماده 242 ق م م و تبصره مربوط به آن، قانونگذار اداره امور مالیاتی را مکلف نموده که در هر مورد مالیات اضافه دریافتی ازمودیان را مسترد نماید و مبالغ اضافه دریافتی مشمول خسارتی به نرخ 1.5درصد در ماه از تاریخ دریافت مالیات اضافه دریافتی تا زمان استرداد اعلام گردیده است.
مالیات پرداختی شهرداری:
مبالغی که در هنگام خرید کالا و خدمات از شهرداری‌ها و دهیاری‌ها جهت انجام وظایف و خدمات قانونی دریافت می‌شود، بر اساس قوانین و مقررات، قابل استرداد می‌باشد.
مودیان مالیاتی کیست:
مودیان مالیاتی کسانی هستند که طبق قوانین و مقررات موظف به پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی می باشند. به عبارت دیگر هر فردی که به دلیل فعالیت های شغلی یا معاملات تجاری انجام شده خود به دولت بدهکار است، مودی مالیاتی گفته می شود.
پیشنهاد می کنیم، مقاله تشکیل پرونده مالیاتی را مطالعه کنید.
