با وجود اینکه مدت زیادی از اجرایی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌گذرد، هنوز دستورالعمل‌ها و قوانین آن برای عده‌ای مبهم است؛ یکی از مهم‌ترین این مسائل، تفاوت معافیت مالیاتی با نرخ صفر مالیاتی است؛ از این‌رو بر آن شدیم تا با ارائه تعریف کاملی از این مسئله، یک بار برای همیشه به ابهامات موجود در این زمینه خاتمه دهیم. در این مقاله با معافیت مالیات ارزش افزوده و نرخ صفر مالیات ارزش افزوده و مشمولان آن آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
تکلیف مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده، یکی از انواع مالیات غیرمستقیم و منابع درآمد دولت‌ها است. فرمول مالیات ارزش افزوده، بر اساس ارزش افزوده ایجاد شده در مراحل مختلف تولید یک کالا یا ارائه خدمت، تعیین می‌شود. لازم به ذکر است که پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به عهده مصرف کننده نهایی است. بر اساس آخرین قوانین مالیاتی سال 1402، محاسبه ارزش افزوده با استفاده از خوداظهاری مالیاتی در سامانه ارزش افزوده انجام می‌گردد. مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، 15 روز بعد از پایان هر فصل تعیین شده است که گاهی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی تمدید می‌شود.
معافیت مالیات ارزش افزوده چیست؟
بر اساس ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، برخی از مشاغل به صورت دائمی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؛ این گروه از مشاغل الزامی برای ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ندارند. به عبارت دیگر، اشخاصی که در این زمینه‌ها فعالیت اقتصادی دارند، نیازی نیست که در سامانه ارزش افزوده ثبت نام نمایند. اما سایر مشاغل که در این ماده قانونی ذکر نشده‌اند، باید در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام و مالیات خود را پرداخت نمایند.
چه کسانی مشمول معافیت مالیات ارزش افزوده هستند؟
طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، کالاها و خدماتی که نام برده می شوند معاف از مالیات و عوارض ارزش افزوده هستند:
- محصولات کشاورزی که فرآوری نشده باشند
- خوراک دام و طیور
- فعالیت در زمینه دام و طیور زنده و آبزیان و فعالیت های زنبورداری
- فعالیت مرتبط با انواع کود، سم، بذر و نهال
- فعالیت در زمینه فرش دستبافت
- کالاهای مورد نیاز که افراد جامعه زیاد از آن استفاده می کنند از قیبل آرد، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک
- خدمات پژوهشی و آموزشی با تایید وزارت علوم و بهداشت و وزارت کار
- خدمات حمل ونقل عمومی و مسافربری درون و برون شهری، جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی
- کالاهایی که مسافر برای استفاده شخصی همراه دارد مطابق با قوانین صادرات و واردات
- اقلامی که برای مصارف نظامی و انتظامی می باشد و مورد تایید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح رسیده باشد
- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق که براساس موضوع قانون مالیاتهای مستقیم باشد
- اموال غیر منقول افراد حقیقی و حقوقی
- فعالیت موسسات اعتباری و خدمات بانکی، صندوق های قرض الحسنه مجاز و صندوق تعاون
- فعالیت در زمینه چاپ و نشرکاغذ، کتاب، مطبوعات
- تجهیزاتی که در فرودگاه برای عملیات ناوبری استفاده می شود
نرخ صفر مالیات ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده با نرخ صفر به این معنی است که اگر مودی مالیاتی در یک دوره فعالیت نداشته باشد، پس از اعلام درآمد خود به اداره مالیات، نرخ مالیات بر ارزش افزوده او صفر می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که اگر مودی درآمد خود را به دولت اعلام نکند، با جریمه مواجه می‌شود.
تفاوت نرخ صفر ارزش افزوده و معافیت مالیاتی
ممکن است افرادی که نسبت به قوانین مالیاتی آگاهی کافی ندارند، تصور کنند که نرخ صفر مالیاتی همان معافیت مالیاتی است؛ اما این‌گونه نیست. همه افراد حقوقی که دارای کد اقتصادی هستند، حتی در صورت نداشتن فعالیت اقتصادی، باید اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر ارائه دهند. این قانون برای حمایت از مشاغل بخش خصوصی وضع شده است و همه این مشاغل موظف به ارائه اظهارنامه هستند. معافیت مالیاتی به این معنی است که یک کسب و کار به طور کامل از پرداخت مالیات معاف است؛ اما مالیات با نرخ صفر، دائمی نیست و بازه زمانی مشخصی دارد.
چه زمانی مودی باید اظهارنامه ارزش افزوده با نرخ صفر ارسال نماید؟
گاهی مودی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد؛ از این رو در سامانه ثبت نام می‌کند؛ اما به دلایلی نظیر شرایط بد اقتصادی و یا ورشکستگی، در دوره منتهی به ارائه اظهارنامه ارزش افزوده، هیچ فعالیتی نداشته است؛ اما کسب و کار او هنوز فعال است؛ در این شرایط مودی موظف است که مالیات خود را در آن دوره با نرخ صفر اعلام نماید.
شرایط ارائه اظهارنامه با نرخ صفر ارزش افزوده
با توجه به توضیحات فوق، هرگاه مودی دارای تمامی شرایط زیر باشد، بایستی اظهارنامه ارزش افزوده خود را با نرخ صفر ارسال نماید:
- مودی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده باشد
- در سامانه ارزش افزوده ثبت نام کرده باشد
- در دوره مربوطه هیچ فعالیتی نداشته باشد (هیچ تراکنش خرید یا فروشی برای او ثبت نشده باشد)
شیوه ارسال اظهارنامه با نرخ صفر ارزش افزوده
اگر در یک دوره مالیاتی ارزش افزوده بنا به دلایلی مانند شرایط نامناسب اقتصادی و یا دلایل دیگر ، شخصی که مشمول ارزش افزوده است و ثبت نام خود را هم انجام داده هیچ گونه تراکنش خرید و فروشی نداشته باشد حتما باید اظهارنامه ارزش افزوده دوره مالیاتی مربوطه ارسال کند و تمامی مراحل تکمیل اظهارنامه مشابه دوره های قبل می باشد فقط مبالغ مربوط به خرید و فروش را صفر وارد می کنیم. و ارسال نهایی را انجام می دهیم و کد رهگیری هم دریافت می کنیم و فقط مرحله پرداخت حذف می شود و مالیات و عوارضی پرداخت نمی کنیمو
ارسال اظهارنامه ارزش افزوده با نرخ صفر به این معنی است که مودی مورد نظر مشمول نظام ارزش افزوده می باشد و فقط آن دوره فعالیتی نداشته که بخواهد اعلام کند.
مجازات عدم انجام تکالیف مالیات بر ارزش افزوده
بر اساس ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده، موديان ماليـاتی در صورت انجام ندادن تكاليف مقرر در اين قانون و يا در صورت تخلف از مقررات ايـن قانون، علاوه بر پرداخت ماليات متعلق و جريمه تاخير، مشمول جريمه ای به شرح زير خواهند بود:
- عدم ثبت نام در مهلت مقرر: معادل هفتاد و پنج درصد (75%) ماليات متعلق تا تاريخ ثبت نام يا شناسايی حسب مورد
- عدم صدور صورتحساب: معادل يك برابر ماليات متعلق
- عدم درج صحيح قيمت در صورتحساب: معادل يك برابر مابه‌التفاوت ماليات متعلق
- عدم درج و تكميل اطلاعات صورتحساب مطابق نمونه اعلام شده: معادل بيست وپنج درصد (25%) ماليات متعلق
- عدم تسليم اظهارنامه: معادل پنجاه درصد (50%) ماليات متعلق
- عدم ارائه دفاتر يا اسناد و مدارك: معادل بيست و پنج درصد (25%) ماليات متعلق
نکته : جریمه تاخير در پرداخت ماليـات‌های موضوع ايـن قانون در مواعد مقرر، به ميزان دو درصد (2%) در ماه، خواهد بود؛ این جریمه نسبت به ماليات پرداخت نشده و مدت تاخير هر دو اعمال خواهد شد.
