مالیات بر مصرف یکی از انواع مالیات غیرمستقیم است که همه ما به طور روزمره با آن سروکار داریم. شاید کم و بیش در موردش اطلاعاتی داشته باشید و شاید هم نه، مهم نیست جزو کدام دسته هستید ما در این مقاله کامل و ساده هر چیزی را که لازم است درمورد مالیات بر مصرف بدانید برای شما آماده کرده‌ایم پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

 مالیات بر مصرف یعنی چه؟

مالیات بر مصرف نوعی مالیات غیر مستقیم است که بر روی قیمت کالاهایی که مصرف عمومی دارند کشیده می شود. تولید کنندگان کالا و خدمات نیز جزو کسانی هستند که این مالیات را پرداخت می کنند.

به عبارت بهتر مالیات بر مصرف روی قیمت کالا کشیده می شود طوری که مصرف کننده نهایی اصلاً نمی تواند تشخیص دهد که کدام بخش از قیمت کالایی که پرداخت نموده، بابت مالیات است و کدام بخش قیمت اصلی کالا است.

مالیات بر مصرف مبلغی است که مصرف کنندگان کالاهای خاص در زمان خرید کالا ملزم به پرداخت آن هستند. روند این نوع مالیات به گونه ای است که هر چه میزان مصرف بالاتر باشد، مالیات پرداختی برای کالا نیز بیشتر است. کشورهای کمتر توسعه یافته و برای تامین مخارج دولت رواج بیشتری دارد.

پیشنهاد می شود مقاله سقف معافیت مالیاتی و افراد معاف از مالیات را مطالعه کنید

سایر انواع مالیات غیرمستقیم

برای اینکه مفهوم مالیات بر مصرف را بهتر درک کنید، در ادامه مقاله سایر انواع مالیات غیرمستقیم که در ایران اجرا می‌شوند را توضیح می‌دهیم:

مالیات بر ارزش‌ افزوده

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که به تفاوت قیمت بین کالاو خدمات عرضه شده با کالاها و خدمات خریداری شده شده تعلق می گیرد. این نوع مالیات به صورت چند مرحله ای در مراحل مختلف تولید و توزیع اخذ می شود. مالیات بر ارزش افزوده در نهایت توسط مصرف کننده نهایی پرداخت می گردد. مثلا واحد تولیدی به عنوان مصرف کننده نهایی مواد اولیه مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه و مردم به عنوان مصرف کننده نهایی آن کالا و خدمات خاص مالیات آن را می پردازند.

حقوق و عوارض گمرکی

عوارض گمرکی یکی از اصطلاحات گمرکی بوده و نوعی مالیات غیر مستقیم محسوب می‌شود که در زمان واردات، صادرات و تجارت بین المللی و برای ورود قانونی کالا به کشور همچنین آغاز مراحل ترخیص کالا از گمرک پرداخت می‌شود.

مهم‌ترین هدف عوارض حفاظت کردن از اقتصاد و مشاغل همچنین کنترل داشتن بر ورود و خروج کالاها به خصوص کالای ممنوعه و محدود می‌باشد. نرخ عوارض گمرکی بر اساس کشور مبدا تعیین شده و برای محصولات متفاوت می‌تواند نرخ گوناگونی داشته باشد. 

از آنجایی که عوارض با توجه به کد تعرفه گمرکی و سایر فرم‌های گمرکی تعیین می‌گردد توصیه می‌کنیم در پر کردن این فرم دقت داشته باشید. چرا که کوچکترین اشتباه در ثبت این فرم‌ها می‌تواند مجازات‌هایی از قبیل جریمه‌های گمرکی و مصادره به همراه داشته باشد. 

.

مالیات بر مصرف چگونه پرداخت می‌شود؟

در این نوع از مالیات خریدار مبلغ مالیات را که بخشی از قیمت نهایی محصول یا خدمات است هنگام خرید کالا به فروشنده پرداخت و فروشنده مبلغ را به دولت پرداخت می‌کند، در واقع فروشنده واسط میان مردم و دولت برای وصول این نوع از مالیات برای دولت است. در کشورهای درحال توسعه، “مالیات بر مصرف” یکی از منبع‌های درآمد مهم، سرشار و آسان برای دولت ها هستند اما کشورهای توسعه یافته بیشتر طرفدار مالیات مستقیم یعنی مالیات بر سود، سهام و درآمد اشخاص و کسب‎ و کارها هستند. جالب است که بدانید در سال 2018 نرخ مالیات غیرمستقیم در شیلی 2/53% (بالاترین) و در آمریکا 6/17% (پایین‌ترین) بوده است.

مقایسه مالیات بر مصرف با مالیات بر درآمد

مالیات بر مصرف در هنگام «مصرف پول» اعمال می‌شود درحالی‌که مالیات بر درآمد در هنگام «کسب پول» محاسبه می‌شود که شامل درآمد بهره، سود سهام و یا سرمایه‌گذاری هم هست. موافقان این سیستم مالیاتی ادعا می‌کنند که با این کار فرهنگ پس‌انداز و سرمایه‌گذاری تشویق می‌شود و اقتصاد کشور بهتر می‌شود درحالی‌که مالیات بر درآمد پس‌انداز کنندگان را جریمه می‌کند و به مصرف‌کنندگان پاداش می‌دهد!

بنابراین، منصفانه‌تر است که مردم بر اساس مبلغی که از منابع محدود کشور استفاده می‌کنند مالیات پرداخت کنند به‌جای اینکه بر اساس درآمدی که به منابع کشور اضافه می‌کنند مالیات دهند!

چرا مالیات بر مصرف پرداخت می‌کنیم؟

هرچقدر که دفعات بیشتری از کالاهای شامل مالیات غیرمستقیم از جمله کالاهای شامل “مالیات بر مصرف “خرید کنید، به همان میزان درحال پرداخت مالیات بیشتری هستید که مبلغ آن به حساب دولت‎ می‎رود (یعنی خرید بیشتر=مالیات بیشتر).

اما کشورهایی که طرفدار مالیات بر مصرف یا به طور کلی‌تر “مالیات غیر مستقیم”هستند معتقدند این نوع از مالیات جنبه‌های مثبت فرهنگی یا اقتصادی دارد، به طور مثال باور دارند که وجود “مالیات بر مصرف” بر روی تنباکو و افزایش قیمت آن موجب کاهش مصرف دخانیات می‌شود یا اینکه مالیات بر مصرف را از راه های مبارزه با مصرف‎گرایی می‌دانند چرا که وضع مالیات و افزایش قیمت محصول می‌تواند به کاهش تکرار خریدهای بیهوده کمک کند و به دنبال آن پس انداز افراد را افزایش دهد که این موضوع احتمال سرمایه گذاری آن‌ها را در مشاغل مختلف بیشتر می‌کند.

عده‌ای از اقتصاددان‌های مخالف سیستم مالیات غیرمستقیم بر این باور هستند که مالیات غیرمستقیم همچنان راه را برای معافیت و فرار مالیاتی قشر ثروت‎مند باز می‌گذارد و عمده تاثیر و فشار آن را قشر ضعیف متحمل می‌شوند و از طرفی موجب افزایش قیمت کالاها به طور متناوب میشود.