تطبیق اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی، اینگونه است که برای بعضی از حسابداران این سوال و ابهام مطرح میشود  که آیا باید مبالغ  گزارش فصلی خرید و فروش مالیاتبا ارزش افزوده یکسان باشد؟ جواب  منفی است. زیرا باید به مفهوم گزارش فصلی و ارزش افزوده توجه کنیم. همانطور که از نام و علیت گزارش فصلی مشخص است معاملات فصلی برای ثبت خرید کالا و خدمات و فروش کالا و خدمات مرتبط با موضوع فعالیت  می باشد. فعالیت اصلی شرکت در روزنامه رسمی و اساسنامه شرکت مشخص شده است. اما اظهارنامه ارزش افزوده برای ثبت کلیه معاملاتی است که بابت آن  ارزش افزوده دریافت و یا پرداخت شده و یا ثبت فعالیت های معاف موضوع ماده ۱۲ ارزش افزوده است.

آیا مبالغ معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده باید یکسان باشد؟

جواب منفی است.  باید به مفهوم گزارش فصلی و ارزش افزوده توجه کنیم. همانطور که از نام و علیت گزارش فصلی مشخص است معاملات فصلی برای ثبت خرید کالا وخدمات و همچنین فروش کالا و خدمات مرتبط با موضوع فعالیت شرکت، می باشد. فعالیت اصلی شرکت در روزنامه رسمی و اساسنامه شرکت مشخص شده است. اما اظهارنامه ارزش افزوده برای ثبت کلیه معاملاتی است که بابت آن ارزش افزوده دریافت و یا پرداخت شده و یا ثبت فعالیت های معاف موضوع ماده ۱۲ قانون ارزش افزوده است.

آیا تطبیق صورت معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده ضروری است؟

همان‌طور که توضیح دادیم فهرست معاملات شامل هرگونه فعالیت تجاری یا غیرتجاری كه منجر به خرید كالا و خدمات و دارایی یا تحصیل درآمد در ازای فروش كالا و دارایی یا ارائه خدمت برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل است.

و در اظهارنامه ارزش افزوده خرید و هزینه هایی که بابت آن ارزش افزوده پرداخت کردیم و فروش هایی که بابت آن ارزش افزوده دریافت کردیم و همچنین فعالیتهای معاف موضوع ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده ثبت می‌شود.

به طور مثال ثبت مبالغ بدون فاکتور و اجرت و…..در سامانه ماده ۱۶۹ (گزارشات فصلی) پیش بینی شده و باید یکجا ثبت شود اما این موارد در اظهارنامه ارزش افزوده گزارش نخواهد شد. نکته مهم این است که مبالغ خرید و فروش معاملات فصلی دقیقا باید با دفاتر و اظهارنامه مالیات بر عملکرد تطبیق داشته باشد. و مبالغ خرید کالا و خدمات در اظهارنامه ارزش افزوده باید با مجموع هزینه های مشمول ارزش افزوده و خرید موجودی دفاتر و اظهارنامه عملکرد یکسان باشد. پیش از این در مقاله ای در مورد مغایرت گیری در حسابداری توضیح داده ایم، هم اکنون به مغایرت یابی بین اظهارنامه ارزش افزوده و معاملات فصلی میپردازیم.

ماده 181 قانون مالیات های مستقیم برای بازرسی مدارک مودیان

برای بازرسی ماده 181 قانون مالیات های مستقیم از پرونده ها در محل شرکت در نظر گرفته اند که برخی آن را پلیس مالیاتی می نامند. هر چند که شاید این درست نباشد ولی ذهنیت ها در مواقع مختلف اینگونه بوده، در واقع ماده 181 برای جلوگیری از ضایع شدن حق مودیان است چرا که در بازدید هایی که انجام می شود به وضوح مدارک و شواهد در اختیار بازرسین و حسابرسین امور مالیاتی قرار می گیرد، اینکه برخی تصور برخی بر این است که ماده 181 پلیس مالیاتی است احتمالا دو حالت می تواند داشته باشد : یا مودی متخلف است و ترس از افشا دارد یا اینکه آگاهی کاملی در این زمینه ندارد.

احتمال مغایرت گزارشات ماده 169 با ارزش افزوده طبیعی است

بر اساس این ماده قانونی سازمان امور مالیاتی اجازه داره برای اشخاص حقیقی و حقوقی،  کارت اقتصادی صادر کنه که این کارت شامل کد اقتصادی است. به موجب ماده 169 تمامی صورت حساب هاف فاکتورها ، قرارداد ها و به طور کلی معاملات فعالان اقتصادی باید دارای کد اقتصادی باشه، اصطلاحا به صورت رسمی صادر بشوند.

در صورتی عدم درج شماره اقتصادی معادل 10 % مبلغ آن جریمه برای آن واحد اقتصادی در نظر گرفته می شود.

پس به طور خلاصه میتونیم بگیم ماده 169 قانون مالیات می گوید. همه ی فعالان اقتصادی باید از سازمان امور مالیاتی کد اقتصادی دریافت کنند و در تمامی فاکتورها و معاملات خود این کد را درج کنند و در پایان هر فصل هم تمامی فاکتورهای خرید و فروش خود را در سایت سازمان امور مالیاتی بارگذاری کنند.

مهم ترین نکته در ماده 169 این هست که تمامی فاکتورها باید به صورت الکترونیکی صادر بشند، یعنی سازمان امور مالیتی فاکتورهایی که توسط نرم افزارهای حسابداری مورد تاییدش را به رسمیت می شناسد. پس حسابداران در هنگام خرید نرم افزار حسابداری باید توجه کنند که نرم افزار امکان ارسال ماده 169 را داشته باشد.

نحوه تطبیق ارزش افزوده با گزارشات فصلی

نکته مهم اینجاست قبل از تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده حتما صورت معاملات فصلی را در دوره مورد نظرتان تکمیل نمایید. اصلی ترین علت هم مشخص بودن رکوردها در گزارشات فصلی است و شما با خیال راحت می‌توانید عدد نهایی را در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره خود وارد نمایید.

گزارشات فصلی قبل از اظهارنامه ارزش افزوده تطبیق داده شود!

مطابق ماده ۱۶۹ مکرر ق.م.م در اجرا و ارسال صورت معاملات فصلی شما موظفید همه خریدها و فروش هایی که معاف و مشمول هستند را گزارش کنید. اگر به گزینه‌های اکسل مغایرت گیری اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی بیشتر دقت کنید گزینه ای با این عنوان مشاهده می‌شود:

فروش ارز، خرید سکه، شمش و طلا

این عنوان حاکی از حساسیت سازمان امور مالیاتی نسبت به این آیتم مهم است. قبلا خرید و فروش کلی ثبت می ‌شد ولی اخیرا به عنوان یک آیتم حساس و مهم درج می‌گردد. مراقب باشید مبلغ مالیات و عوارض دوره مربوطه نباید کوچکترین مغایرتی با اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده همان دوره داشته باشد.

و مبلغ ناخالص خرید و فروش باید تا حدود زیادی با کل مبلغ ناخالص اظهارنامه تطابق داشته باشد. چرا تا حدود زیادی؟ چون ممکن است برخی از آیتم‌های هزینه شامل گزارشات فصلی نشود . مثلاً حقوق و مزایا یا هدایا.

طبق آخرین تغییرات در سامانه امور مالیاتی امکان مشاهده گزارشات فصلی طرف‌های مقابل فراهم است (مشاهده گزارشات/اطلاعات ارسال شده برای شما) که می‌توانید سال و فصل مورد نظر خود را انتخاب کرده و گزارشاتی که طرف های مقابل برای شما ارسال کرده‌اند را ببینید. این فرصت خوبی است که شما متوجه اشتباهات گزارشات ارسالی طرف مقابل شوید و با ارتباط با طرف مقابل برای حذف یا اصلاح آن اقدام نمایید.

اکسل روشی برای مغایرت یابی معاملات فصلی و ارزش افزوده

من شخصا اکسل تطابق اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی و اظهارنامه عملکرد را به‌صورت یک قاب حیاتی برای کسب و کارها در نظر می‌گیرم. اگر آرایش اعداد در این قاب طبق نظم آهنگ سازمان امور مالیاتی باشد خیلی نباید دغدغه مغایرت و در ادامه آن محاسبه جرایم سنگین را داشته باشید.

ولی اگر این چیدمان در ۴ دوره یکساله در ۳ تکلیف نتایج متفاوتی داشته باشد قطعا باید فکری برای آن بکنید چون در صورت مطلع شدن مغایرت توسط ماموران مالیاتی باید منتظر چالش رد دیگر گزارشات مرتبط با این فرم مهم باشید.

پیشنهاد میشود مقاله نحوه رسیدگی به اظهارنامه ارزش افزوده در سازمان مالیات را مطالعه کنید

 کالاهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده

عرضه کالاهای زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می باشد:

• محصولات کشاورزی فرآوری نشده.
• دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان.
• انواع کود، سم، بذر و نهال.
• آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات وسویا، شیر، پنیر، روغن نباتی وشیر خشک مخصوص تغذیه کودکان.
• کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات.
• کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی با تأیید هیأت وزیران و حوزه های علمیه با تایید حوزه گیرنده هدایا.
• کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
• اموال غیر منقول.
• انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی وگیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی.
• فرش دستباف.
• خوراک دام و طیور.
• اقلام با مصارف صرفا دفاعی (نظامی وانتظامی) وامنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی ودارایی تهیه وبه تصویب هیأت وزیران می رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجراء خواهد بود.
• رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه ها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه  وظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران می رسد.

برای راحتی شما باید ابتدا تراز معین حسابها را از سیستم حسابداری خود پرینت بگیرید و به قسمت کدینگ هزینه‌ها و دارایی های ثابت مراجعه کنید. کل خرید های شما به جز امانی ها، یا هزینه شده است و یا دارایی. پس می‌توانید کلا مجموع کد حسابها را جمع بزنید و از مبلغ مشمول ارزش افزوده کسر کنید، حاصل جمع کالاهای معاف است که باید در قسمت مشخص شده وارد کنید.