اگر به خبرهای مربوط به استارت‌آپ‌ها علاقمند باشید و آنها را دنبال کنید احتمالا یکی از کلماتی که این روزها زیاد درباره آن می‌شنوید کلمه «فین‌تک» (Fintech) است. اصطلاح فین‌تک یا «فناوری مالی» (Financial technology) به شکل فزاینده‌ای در رسانه‌ها و در گفتگوهای گاه به گاه محافل تکنولوژی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید هنوز بسیاری از ما با این اصطلاح آشنا نباشیم؛ اما به هیچ وجه نمی‌توان اهمیت آن را انکار کرد. فین‌تک در ایران به طور اساسی در حال تغییر دادن شیوه زندگی ماست. در مجموعه مقالاتی که از این پس در حوزه‌های مختلف فین‌تک در دیجی‌کالا مگ منتشر خواهند شد، تلاش می‌کنیم شما را بیشتر با این مفهوم جدید در تکنولوژی آشنا کنیم. اما بیایید پیش از هر چیز به این موضوع بپردازیم که فین‌تک چیست و چرا تا این اندازه مهم است.
فناوری و نوآوری در خدمات مالی شامل: خدمات سرمایه گذاری، خدمات انتقال پول و پرداخت قبوض، تخصیص چک با گوشی های هوشمند، خدمات بیمه و وام می شود. که این خدمات، خدمات جدیدی نیستند و به روشهای مختلف انجام می شوند ولی با استفاده از فین تک، روش ها و فرآیندهای جدیدتری برای این گونه از خدمات، جایگزین می شود.
به تازگی در ایران استارت آپ های گوناگونی در زمینه فین تک شروع به فعالیت کرده اند. ولی این موضوع فقط مختص استارت آپ ها نمی باشد بلکه بنگاه های سنتی تر مانند بانک ها از این نوآوری استفاده می کنند، فقط این که فین تک ها را با خدمات الکترونیک بانک اشتباه گرفته نشود و اینکه فین تک، استفاده از فناوری فعالیت در این زمینه به حساب نمی آید بلکه کاربرد آن در زمینه مالی و همراه با نوآوری می باشد.
با افزایش استفاده از اینترنت و استفاده از ابزارهای دیجیتال، ارائه فعالیت های نوآورانه مالی گسترده تر شده است ولی گفته شود که این فناوری های مالی فقط محدود به فضای آنلاین و فناوری اطلاعات نیست و این امکان وجود دارد که روش های مختلف دیگری در این زمینه به وجود آید، و به شرکت هایی گفته می شود که تلاش می کنند با استفاده از کاربرد تکنولوژی، خدمات مالی را به روزتر و مورد قبول تر کنند. که می توان به ساخت اسکناس پلیمری که قابل شست وشو می باشد، اشاره کرد.
در واقع فین تک‌ها به گونه ای طراحی شده اند که چالش هایی که خدمات سنتی را تهدید می کند، با سرعت بیشتر، خدمت‌رسانی به بخش‌های گوناگون و ارائه خدمات مناسب تر و سریع‌تر، را برطرف کند.
اهداف فین تک:
ایجاد تحول در صنعت مالی و بانکداری و شکل‌دهی دوباره به آن با رعایت ۳ اصل اساسی زیر:
- کاهش هزینه‌ها (در عین حفظ کیفیت و افزایش سرویس‌های مالی)
- حذف بروکراسی ها و شکستن محدودیت‌های زمانی و جغرافیایی
- توانایی هوشمندانه در ارزیابی خطرها و ریسک‌های احتمالی
استفاده کنندگان فین تک:
فین‌تک علاوه بر خدمت رسانی به کارها، می تواند به اشخاص نیز کمک رسانی کند. یعنی با کاربران نهایی ارتباط مستقیمی دارد. در واقع بیشترین استفاده کننده از فین تک شغل های کوچک یا تازه تاسیس می باشند که باید علاوه بر سرعت عمل بالا، هزینه های مالی خود را کاهش دهند، مانند فروشگاه های اینترنتی کوچک. در واقع کاربران با استفاده از آن در زمان خود صرفه جویی می کنند. البته برای کسب و کارهای بزرگ و ارتباط بین آنها نیز استفاده می شود. مثلا چنانچه شما جهت پیدا کردن خانه ای با بهترین قیمت در اینترنت سرچ می کنید، به گونه ای از خدمات فین تک استفاده کرده اید.
فین تک در ایران:
کشور ایران نیز در سالهای اخیر توانسته به لطف به وجود آمدن استارت‌آپ‌های گوناگون در زمینه پرداخت‌های بانکی، ارزهای دیجیتال، انواع بیمه و دیگر خدمات مالی و سرمایه‌گذاری، پیشرفت خوبی در زمینه فین تک یا فناوری مالی داشته باشد. از بزرگترین چالش‌هایی که در ایران، شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها با آن روبه‌رو هستند، قانون‌گذاری است؛ به این صورت که عموم برنامه‌هایی که فعالیت آنها واضح و قانون‌گذاری نشده باشند، دچار فیلترینگ خواهد شد.
از دیگر نهادهایی که در ایران به ایجاد و پیشبرد فناوری‌های زمینه فین تک کمک می‌کند، مرکز نوآوری خدمات مالی انفورماتیک است که با نام شرکت آی فینک هم شناخته می‌شود. این شرکت به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های تجاری کمک می‌کند ایده‌های فین تکی خود را عملی کنند.
پیشنهاد می‌شود مقاله سوئیفت چیست را مطالعه کنید
دلایل اهمیت فین تک:
امروزه یادگیری و قابل دسترس بودن تکنولوژی، سبب تغییر رفتار کاربران شده، و گوشی های هوشمند جز جدایی ناپذیر آنها شده است و سعی می کنند که بیشتر کارهای خود را از طریق این گوشی‌ها و با چندین حرکت ساده، انجام دهند.
شانس موفقیت خدماتی با این گوشی ها بسیار بالا رفته، از جمله خدمات بانکی که کارآمدتر شده اند. به این گونه که برای انجام یکی از عملیات بانکی که باید حداقل یک ساعت از زمان خود را صرف رفت و آمد به شعب بانک کنید، با استفاده از گوشی هوشمند و با سرعت بالا به انجام عملیات خود می پردازید.
مزایای فین تک:
فین تک به عنوان یک فناوری برای ارائه خدمات مالی، امکانات و مزایای بسیاری را در این حوزه فراهم می‌کند. این ترکیب نوآورانه از تکنولوژی و سیستم‌های مالی بهبود‌های قابل توجهی در روشهای انجام معاملات، مدیریت دارایی‌ها و ارتباط با مشتریان به همراه دارد. در این قسمت به بررسی مزایای فین تک در دنیای مالی می‌پردازیم:
۱. سهولت در دسترسی
با استفاده از فین تک، افراد به راحتی میتوانند به حساب‌های بانکی خود دسترسی داشته باشند و معاملات خود را مدیریت کنند. این دسترسی آنلاین به امکانات بانکی به افراد اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به حضور فیزیکی در شعب بانکی، مواردی مانند انتقال وجه و پرداخت‌ها را انجام دهند.
۲. سرعت در معاملات
با استفاده از تکنولوژی‌های فین تک، معاملات مالی به سرعت و بدون تأخیر انجام می‌شوند. از پرداخت‌های دیجیتال تا معاملات بورسی، امکان انجام تراکنش‌ها در چند ثانیه و به صورت آنلاین وجود دارد.
۳. کاهش هزینه‌ها
فین تک به شرکت‌ها و مشتریان کمک می‌کند تا هزینه‌های مرتبط با معاملات و مدیریت مالی را به حداقل برسانند. برای مثال، انجام معاملات آنلاین و بدون واسطه می‌تواند هزینه‌های واسطه‌گری را کاهش دهد.
۴. افزایش امنیت
فین تک با استفاده از تکنولوژی‌های رمزنگاری و امنیتی، میزان امنیت تراکنش‌های مالی را افزایش می‌دهد. این امر به افراد اطمینان می‌دهد که اطلاعات مالی و شخصی آنها در امان است.
۵. تسهیل در مدیریت دارایی‌ها
استفاده از تکنولوژی‌های فین تک به افراد امکان مدیریت بهتر دارایی‌ها و سرمایه‌هایشان را می‌دهد. نرم‌افزارها و ابزارهای مالی مبتنی بر هوش مصنوعی به افراد کمک می‌کنند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری در زمینه سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌ها داشته باشند.
۶. تسهیل در ارتباط با مشتریان
فین تک امکان ارتباط آسان‌تر بین مشتریان و نهادهای مالی را ایجاد می‌کند. از ارتباطات آنلاین و تعامل با مشتریان تا ارائه خدمات مالی به شکل دیجیتال، همه در راستای بهبود ارتباطات مشتریان انجام می‌شوند.
معایب و ریسک‌های فین تک چیست؟
استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در حوزه مالی و اقتصادی، بی‌شک مزایای زیادی دارد؛ اما همانطور که هر تکنولوژی دارای مزایایی است، ریسک‌هایی نیز به همراه دارد. فین تک نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این قسمت از بررسی مفهوم «فین تک چیست»، به بررسی برخی از ریسک‌های مرتبط با فین تک و نحوه مدیریت آنها می‌پردازیم.
۱. ریسک امنیتی
یکی از اصلی‌ترین ریسک‌های فین تک، مرتبط با امنیت اطلاعات و تراکنش‌های مالی است. تهدیدات سایبری میتوانند منجر به دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس و حتی سرقت وجوه مالی شود. برای مدیریت این ریسک، استفاده از رمزنگاری قوی، به‌روزرسانی سیستم‌ها و آموزش کاربران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
۲. ریسک قوانین و مقررات
هر چند فین تک تغییرات مثبتی در صنعت مالی ایجاد کرده است؛ اما نوظهور بودن این فناوری باعث شده که قوانین و مقررات آن در حال تغییر باشند. این مسئله می‌تواند به عدم رعایت مقررات مالی و حتی مشکلات حقوقی منجر شود. برای مدیریت این ریسک، تیم‌های مالی و حقوقی باید با تغییرات قوانین آشنا باشند و به‌روزرسانی‌های لازم را انجام دهند.
۳. وابستگی به تکنولوژی
از آنجایی که فین تک وابسته به تکنولوژی است، انقطاع در سیستم‌ها یا مشکلات فنی می‌تواند به توقف فرآیندهای مالی منجر شود. این مسئله به ویژه در مواردی که از فین تک به عنوان تکنولوژی اصلی برای انجام معاملات استفاده می‌شود، مشکلات خاصی ایجاد کند. برای مقابله با این معضل، استفاده از پشتیبان‌های مناسب و ایجاد طرح‌های پشتیبانی و ریکاوری ضروری است.
۴. ریسک انسانی و اشتباهات
تکنولوژی فین تک به انسان‌ها وابسته است و در نتیجه اشتباهات انسانی میتوانند عواقب جدی داشته باشند. اشتباهات در وارد کردن اطلاعات، تصمیم‌گیری نادرست یا تراکنش‌های غلط میتوانند منجر به ضرر مالی شود. برای مدیریت این ریسک، آموزش کاربران و تعیین سیاست‌های دقیق برای انجام تراکنش‌ها ضروری است.
۵. ریسک نوسانات بازار
استفاده از فین تک در معاملات بورسی و سرمایه‌گذاری ممکن است منجر به نوسانات بیشتر در بازار شود. به علت سرعت بالا و انجام معاملات خودکار، نوسانات ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده می‌تواند رخ دهد. مدیریت این ریسک شامل استفاده از ابزارهای تحلیلی قوی و ایجاد استراتژی‌های مدیریت ریسک می‌شود.
پیشنهاد می‌شود مقاله فرآیند سرمایه گذاری در کسب و کارها را مطالعه کنید
انواع فین تک:
فین تک ها شامل کسب و کارها، شغل ها و شرکت های گوناگونی، می شوند که در زیر به انواع آن می پردازیم:
1 – وام دادن Lending:
برای گسترش فین تک راه های بسیاری وجود دارد که یکی از آنها استفاده از وام های دیجیتالی است. در همین زمینه مجموعه های فناوری مالی به دنبال راهی هستند تا مراحل دریافت وام را از صفر تا صد بصورت آنلاین و غیر حضوری انجام دهند. در واقع اصلی ترین روش توسعه نرم افزار فین تک، اعطای وام است. شرکت های کاباگ و بوروول دو نمونه بزرگ از این شرکت های وام دهنده می باشند و شرکت «وام یار» هم نمونه ایرانی این شرکت هاست.
2 – اینشورتک InsureTech:
چنانچه از مزایا و قابلیت های بیمه استفاده کرده باشیم و این استفاده به صورت مراجعه به دفاتر بیمه یا بیمه هایی بوده که کارفا برای ما انجام داده است.به دلیل استفاده زیاد عموم مردم و اهمیت آن، استارتاپ های بیمه ای برای این موضوع به وجود آمده اند.
در کل به تمام استارتاپ ها و کسب و کارهایی که برای خدمات بیمه ای از قابلیت فناوری استفاده می کنند، اینشورتک گفته می شود. در واقع آنها تمام خدمات مربوط به امور بیمه ای از جمله: بیمه تکمیلی، بیمه شخص ثالث، بیمه اتومبیل، بیمه مسافرتی، بیمه عمر و … را ارئه می دهند. و تمام خدمات بصورت آنلاین و غیرحضوری انجام می شود. که فعلا در ایران این استارتاپ ها تازه کار و نوپا هستند. تعدادی از آنها عبارتند از: بیمیلاین، ایران اینشورنس، بیمه ملت، بیمیتو و …. که همه اینها بصورت آنلاین و بدون حضور شخص به شرکت بیمه، خدمات انجام می دهند.
3 – خدمات پرداخت Pay Tech:
خدمات پرداختی یکی از اساسی ترین زیرمجموعه هایفین تک می باشد که بسیار کاربردی و مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از اشخاص خدمات پرداخت و مساوی با فین تک می نمامند در حالیکه اون از اجزای فین تک می باشد. این سیستم ها امکانات زیادی دارند که در اختیار اشخاص قرار می دهند، مثلا سیستم انتقال وجه که به سرعت انجام می شود. در صورتی در گذشته به صورت دستی و کاملا زمان بر اتفاق می افتاد.
از شرکت‌هایی که در ایران خدمات پرداخت انجام می دهند می توان به پی‌پال و پی‌پینگ، اشاره کرد. که در واقع پی پال رکورد دار همه آنها در استفاده از خدمات آنلاین است. از دیگر کاربردهای آن می توان به خدمات پرداخت تلفن‌های همراه اشاره کرد. که این روزها کسی نیست که از این خدمات استفاده نکند. از نمونه ایرانی این سیستم‌های پرداختی عبارتند از: زرین پال، آپ، ارمغان، پی پینگ، جیرینگ پی، مای ایرانسل و …
پیشنهاد می‌شود مقاله قوانین برگزاری مزایده را مطالعه کنید
4 – رگ تک Reg Tech:
وجود قوانین و مقررات که جز اولویت ها می باشد، در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است و تمام استارتاپ ها موظف به رعایت این قوانین هستند. رگ تک ها همه سعی خود را می کنند که در کمترین زمان، قوانین و مقررات را برای انواع کسب و کارها و استارتاپ ها استفاده کنند و هزینه ها را به کمترین میزان ممکن برسانند.
رگ تک ها علاوه برکاهش هزینه، قابلیت هایی مثل امکان نظارت به بانک ها بر نحوه اجرای قوانین را می دهد. همیشه قوانینی برای کسب و کارها وجود دارد، که رعایت آنها نیاز به هزینه های گوناگونی برای شرکت هاست.
در واقع رگ تک ها کسب و کار ها را برطبق قانون به کمترین زمان و میزان هزینه، کاهش می دهد. و شرکت ها سعی می کنند که در کوتاهترین زمان ممکن، کارآمدی و قیمت های آن بر طبق قوانین، حفظ شود.
5 – ارزهای رمزنگاری شده Cryptocurrency:
ارزهای دیجیتال، از موضوعات جدید در دنیاست توانسته طرفداران بسیار زیادی را به خود جذب کند. البته به تازگی استفاده می شود و برای خود طرفدارانی پیدا کرده است. بیت کویین، از پرمخاطب ترین و نامی ترین ارزهای دیجیتال در دنیا می باشد.
برای تعریف دقیقی از آنها، باید گفته شود که پول آنلاین یا اینترنتی می باشند که با استفاده از تکنولوژی برای آنها رمزهای خاصی، گذاشته شده است. در واقع این پول ها حضور فیزیکی ندارند. فقط برای معامله های اینترنتی مورد استفاده قرار می گیرند و مانند اسکناس که در دست گرفته شود، نیستند.
6 – سرمایه‌گذاری Wealth Tech:
سرمایه گذاری که از زیرمجموعه های فین تک می باشد به اشخاص اجازه می دهد که همه یا یک قسمتی از دارایی خود را در یک زمینه یا حساب مدیریت کنند. در واقع مشتریان میتوانند با کمک اسمارت فون‌ها، ابزارهای مالی خود را خرید و فروش یا معامله کنند.
این سرمایه گذاری هنوز نوانسته در ایران جایگاه خاصی برای خود پیدا کند و فقط یک استارتاپ با نام تحلیل‌گران امید، در این زمینه فعالیت دارد. از نمونه‌های موفق آن در دنیا می توان به استارتاپ‌های هجبل و ادپار اشاره کرد.
7 – رمیتنس Remittance:
گاها مشکلاتی برای اشخاصی که از ایران بصورت موقت خارج می شوند و یا برای همیشه مهاجرت می کنند، وجود دارد که انتقال پول و درآمد آنها به داخل و خارج از کشور از جمله این مشکلات است. از آنجایی که تعداد ایرانی های خارج از کشور زیاد هستند، ورود پول به ایران می تواند برای کشور سود آور باشد.
در این حوزه استارتاپی فعالیت می کرد که به آن پیمنت 24 می گفتند و متاسفانه به دلایل مختلفی از جمله نوسانات و اختلافات ارز دچار ورشکستگی شد و فعلا فعالیتی ندارد. در واقع با استفاده از این ابزار، یک شخص خارجی می تواند تمام درآمد خود را به حساب شخصی دیگر در وطنش واریز کند. به بیانی دیگر از بزرگترین جریانات مالی کشورهای در حال توسعه، همین پول هایی می باشد که مهاجران برای وطنشان می فرستند.
8 – بانکداری:
بانک داری دیجیتال که از زیرمجموعه های فین تک می باشد این امکان را برای مشتریان فراهم می کند که اکثر کارهای خود را به صورت آنلاین و غیرحضوری و با استفاده از فناوری روز و اینترنت، انجام دهند. در ایران نیز بانک های عضو شتاب نیز این قابلیت را دارند. که از این دسته فین تک ها می توان از همراه بانک صادرات، همراه بانک ملت، سامانک، موبایلیت و …. نام برد.
سخن پایانی:
در کل، فین تک به عنوان ترکیبی از فناوری و خدمات مالی، بهبود و نوآوری‌های چشمگیری در حوزه اقتصاد و مالی به ارمغان آورده است. از بانکداری آنلاین گرفته تا پرداخت‌های دیجیتال و امنیت مالی، این مفهوم به عنوان یک ابزار مؤثر در دسترسی به خدمات مالی، بهبود چشمگیری را به وجود آورده است.
