شرکت سهامی خاص، شرکت بازرگانی است و سرمایه آن که قانوناَ در موقع تاسیس از یک میلیون ریال کمتر نخواهد بود، به سهام تقسیم شده و کلیه سهام آن به وسیله سهام داران تعهد و تامین می گردد و مسئولیت صاحبان سهام که تعداد آن ها نباید کمتر از سه نفر باشد، محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست. سرمایه ی شرکت سهامی خاص بوسیله ی خود موسسین تامین می شود .
شرکت های سهامی صرف نظر از نوع فعالیت تجاری محسوب می شوند بدین معنا که شرکت سهامی اگر فعالیت آن بازرگانی و تجاری هم نباشد تجاری محسوب می شود . ( از هفت نوع شرکت تجاری فقط شرکت های سهامی می توانند موضوع عملیات خود را غیر بازرگانی قرار دهد .(
برخلاف شرکت های سهامی عام ، تشریفات تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص ساده است. به همین دلیل ، تاسیس این نوع شرکت بیشتر از سایر انواع شرکت ها مورد استقبال قرار گرفته است.
عدم لزوم مجمع عمومی عمومی موسس در تشکیل شرکت سهامی خاص:
مجمع عمومی در شرکت های سهامی در ماده 73 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 تحت سه عنوان موسس، عادی و فوق العاده دسته بندی شده اند. در ماده 82 همان قانون شرکت های سهامی خاص از تکلیف تشکیل مجمع عمومی موسس معاف شده اند.
ممکن است گفته شود الزامی نبودن تشکیل مجمع عمومی موسس برای تشکیل شرکت سهامی خاص به معنای اختصاص آن برای شرکت سهامی عام نیست، بلکه موسسین شرکت نخست در تشکیل یا عدم تشکیل مجمع عمومی مورد بحث آزادی و اختیار دارند. در نتیجه نبایستی وجود مجمع عمومی موسس را از وجوه افتراق دو شرکت سهامی به شمار آورد.
در پاسخ باید گفت که حتی اگر موسسین شرکت سهامی خاص به انعقاد مجمع عمومی موسس تمایل نشان دهند، به نظر نمی رسد که مکلف به رعایت تشریفات لازم جهت دعوت و تشکیل مجمع عمومی موسس شرکت سهامی عام باشند، چرا که در هر حال و به حکم ماده 20 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، اسناد اصلی جهت ثبت شرکت سهامی خاص از جمله اساسنامه ، اظهارنامه تاسیس و اظهارنامه بانکی دایر بر پرداخت سرمایه نقدی و نیز صورتجلسه انتخاب اولین مدیران و بازرسان، باید به امضای همه سهامداران برسد.
لذا، علی رغم آنکه ورود به روند تشریفات طولانی و پرهزینه تشکیل مجمع عمومی موسس در شرکت سهامی خاص، فاقد توجیه حقوقی و اقتصادی به نظر می رسد، با این حال و با فرض تمایل به تحمل چنین روندی از سوی موسسین شرکت مزبور، ایشان از لزوم رعایت حکم ماده 20 مرقوم – یعنی امضای اسناد مذکور در ماده یاد شده از سوی کلیه موسسین ( سهامداران ) – معاف نیستند. این در حالی است که در مجمع عمومی موسس منعقده جهت تاسیس شرکت سهامی عام ، تصمیمات و از جمله ( امضای ) تصویب اساسنامه نهایی با رای اکثریت حاضر اعتبار می یابد. چنانچه، مجمع عمومی موسس در نشست نخست به حد نصاب قانونی نرسد، جلسه بعدی با یک سوم دارندگان سرمایه انعقاد یافته و تصمیمات با دوسوم آراء حاضر ( یعنی دوسوم از یک سوم سرمایه ) اتخاذ می گردد. در حالی که در مورد شرکت سهامی خاص، تصمیمات و امضای اسناد، خواه در قالب مجمع عمومی موسس و خواه جلسه موسسین، باید به امضای همه صاحبان سرمایه برسد.
در شرکت های سهامی خاص، ارائه مدارک ذیل الذکر به مرجع ثبت شرکت ها کفایت می کند. ( ماده 82 ل. ا. ق. ت ) :
1- اظهارنامه ثبت شرکت
2- اساسنامه ای که به امضاء همه سهامداران رسیده باشد.
3- اظهارنامه ای حاکی از تعهد همه سهام شرکت و تادیه تمام قسمت غیرنقدی سهام شرکت و شرح امتیازات و موجبات سهام ممتازه که باید به امضاء همه سهامداران رسیده باشد.
4- گواهی بانکی مبنی بر تادیه قسمت نقدی سهام شرکت
5- صورت جلسه ای دال بر انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان که به امضاء همه سهامداران رسیده باشد.
6- مدرکی دال بر قبول سمت توسط مدیران و بازرسان . این امر دال بر آن است که آنان با علم به تکالیف این سمت، عهده دار آن گردیده اند.
7- نام روزنامه کثیرالانتشاری که تا اولین مجمع عمومی عادی سالانه شرکت، آگهی های شرکت در آن منتشر می گردد.
با توجه به آنچه گفته شد، سهام داران می توانند برای تشکیل شرکت سهامی خاص از یکی از دو روش ذیل استفاده کنند : ( م 20 ل. ا. ق. ت )
1- تشکیل مجمع عمومی موسس.
2- عدم تشکیل مجمع عمومی موسس و اکتفا به مدارک و صورت جلسه های مذکور در ماده 20 ل. ا. ق. ت که به امضاء تمام سهامداران رسیده باشد.
پیشنهاد می‌شود مقاله انواع مجامع عمومی شرکت ها را مطالعه کنید
تشکیل مجمع عمومی موسس در شرکت ها به منظور اجرای وظایف زیر انجام می شود:
- رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم
- تصویب طرح اساسنامه و در صورت لزوم اصلاح آن
- انتخاب اولین مدیران، بازرس یا بازرسان شرکت
- تعیین روزنامه کثیر الانتشاری که قرار است هرگونه اطلاعیه ای در آن انجام شود.
در مجمع عمومی موسس حضور عده ای از پذیره نویسان که حداقل نصف سرمایه شرکت را تعهد نموده باشند ضروری می باشد.
تشکیل مجمع عمومی موسس طبق ماده 82 قانون تجارت در شرکتهای سهامی خاص الزامی نیست.
اما در کنار مجمع عمومی موسس، مجامع عمومی فوق العاده و عادی نیز شکل میگیرد. در مجمع عمومی عادی حق تصمیم گیری در مورد تمامی امور شرکت به جز مواردی که در مجمع عمومی فوق العاده و موسس مطرح شده است، در این مجمع مشورت و تصمیم گیری می شود.
مجمع عمومی فوق العاده نیز در زمینه تغییرات اساسنامه، تغییر آدرس، تغییرات سرمایه، افزایش یا کاهش سرمایه، انحلال شرکت قبل از موعد تصمیم گیری خواهد شد. اعتبار تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده تنها با 2سوم آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود.
نکته بسیار مهم این است که هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد و یا هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهام بیافزاید.
در کل داشتن اطلاعاتی مستند و معتبر برای اجرای امور در هر زمینه ای بسیار اثر بخش و موثر خواهد بود. قانون تجارت به دلیل اهمیت و گستردگی شرکتهای سهامی کاملا جامع به بیان مطالب مرتبط پرداخته است. لازم است که اشخاص حقیقی یا حقوقی حتما مروری بر قوانین تجارت داشته باشند تا در اجرای امور با مشکل روبه رو نشوند.
