سازمان تامین اجتماعی، یکی از ارگان های مهم کشور محسوب می شود که کارگران و مشمولان قانون کار را در بر می گیرد. این سازمان دارای قوانین و مقررات مربوط به خود می باشد که اشخاص مرتبط با آن بایستی این قوانین را به خوبی شناخته و از آنها برای رفع نیاز خود استفاده نمایند. در ادامه مطلب به شرح ساختار تامین اجتماعی پرداخته شده است.
صندوق تامین اجتماعی:
صندوق تأمین اجتماعی یک صندوق بیمه‌گر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. جمعیت تحت پوشش این صندوق، شامل حدود دو میلیون نفر بیمه شده و نزدیک به یک میلیون نفر مستمری‌بگیر است که با درنظر گرفتن افراد خانواده بیمه‌شدگان، جمعیت تحت پوشش این صندوق برای خدمات درمانی به بیش از 27 میلیون نفر می‌رسد. براساس قانون، صندوق تأمین اجتماعی یک صندوق عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه‌ها (با مشارکت بیمه شده و کارفرما) تأمین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست.
دامنه تعهدات و خدمات صندوق:
- حوادث و بیماری: خدمات درمانی، کمک هزینه وسایل پزشکی، هزینه سفر و اقامت بیمار
- بارداری
- غرامت دستمزد: غرامت دستمزد ایام بیماری و غرامت دستمزد ایام بارداری
- از کار افتادگی: از کار افتادگی جزیی ناشی از کار، از کار افتادگی کلی ناشی از کار، غرامت نقص عضو مقطوع
- بازنشستگی (مستمری بازنشستگی)
- فوت: مستمری بازماندگان و کمک هزینه کفن و دفن
- مقرری بیمه بیکاری
- سایر پرداخت ها: کمک هزینه ازدواج، کمک هزینه زنان سرپرست خانوار با فرزند تحت تکفل، حق عائله مندی، حق اولاد، حق مسکن، بن و عیدی مستمری بگیران و…
صندوق بازنشستگی: صندوق بازنشستگی، کارمندانی که مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری هستند را تحت پوشش قرار می دهد. قسمت اعظم کارمندان دولت که در وزارت خانه های مختلف و بخش های عمومی اشتغال دارند، مشمول بیمه و بازنشستگی این صندوق می باشند.
سازمان تامین اجتماعی نیرو های مسلح: شامل نظامیان پلیس و دیگر گروه های وابسته را تحت پوشش می باشد.
صندوق بیمه های اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر: این صندوق، اشخاص ساکن در روستاها، عشایر و همچنین ساکنین شهرهای کم جمعیت را به طور اختیاری تحت پوشش می گیرد.
صندوق های خاص: در حال حاضر حدود 15 صندوق در کشور مشغول به فعالیت هستند که کارکنان دستگاه های اجرایی و دارای مقررات خاص را تحت پوشش قرار داده اند مانند صندوق صدا و سیما، صندوق شرکت نفت، صندوق شهرداری و…
سازمان بیمه سلامت:
این سازمان کارمندان و پرسنل دولت و اشخاصی که تحت پوشش صندوق های بازنشستگی از نظر درمان قرار ندارند، را در برابر هزینه های مراقبت پزشکی بیمه می کند.
نظام غیر مشارکتی: این نظام شامل چند سازمان و نهاد می باشد که دامنه گسترده ای از حمایت های اجتماعی را برای گروه های آسیب پذیر جامعه در بر گرفته اند مانند سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی و …
موسسات حمایتی و خیریه: خدمات این گونه موسسات با توجه به سنت های مذهبی و اصول اخلاقی مانند کمک به خانواده های نیازمند و حمایت های اجتماعی می باشد که تمامی آنها به صورت غیر رسمی و داوطلبانه انجام می گیرد.
