ارزش اسمی سهام (Par Value) در علوم مالی به ارزش صوری یک برگه سهم اطلاق می‌شود. این رقم، در هنگام تأسیس و انتشار سهام، برای هر ورقه سهم عادی، تعیین شده و در اساسنامه درج می‌شود. ارزش اسمی سهام، معادل سرمایه شرکت، تقسیم بر تعداد برگه‌های سهام است.
باید توجه داشت که وقتی صحبت از ارزش اسمی می‌شود، ممکن است برخی دچار ابهام گردند. گروهی به ارزش اسمی سهام اوراق مشارکت یا قرضه و گروهی دیگر به ارزش اسمی سهام فکر کنند. در زبان انگلیسی برای این دو، واژگانی جداگانه وجود دارد. از Par Value برای اشاره به ارزش اسمی اوراق قرضه و از Face Value برای ارزش اسمی سهام استفاده می‌کنند.
دانستن ارزش اسمی سهام برای اوراق قرضه یا ابزارهای مالی با درآمد ثابت مهم است، چراکه ارزش سررسید و همچنین ارزش دلاری بهره‌های پرداختی را تعیین می‌کند.
مبلغ ارزش اسمی سهام چقدر است؟
در ایران ارزش اسمی سهام هر سهم یک هزار ریال یا ۱۰۰ تومان است و معمولاً اختلاف قابل‌توجهی با ارزش بازار سهام دارد. ارزش اسمی یک سهم، قیمتی است که عرضه اولیه سهام شرکت براساس آن قیمت انجام می‌شود. ارزش اسمی هر سهم شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ایران، یک هزار ریال است. مبلغ ارزش اسمی، بر روی برگه‌های سهام درج می‌شود.
انواع سهم:
قیمت اسمی و قیمت واقعی، واژه هایی هستند که افراد فعال در بازار سرمایه با آنها بسیار مواجه می شوند و به طور کلی، هر سهم، دارای چهار نوع زیر از نظر قیمت می باشند:
- قیمت اسمی
- قیمت دفتری
- قیمت واقعی
- قیمت ذاتی
پیشنهاد می‌شود مقاله ابلاغ اوراق مالیاتی را مطالعه کنید
منظور از قیمت اسمی:
مبلغی است که در اساسنامه برای هر سهم معین گردیده است. این مبلغ روی ورقه سهم نیز قید می‌شود.
قیمت دفتری سهم:
اگر مجموع بدهی های شرکت را از مجموع دارایی های همان شرکت کم کنیم، مبلغ باقیمانده، نشان دهنده مجموع ارزش سرمایه سهام داران شرکت یا مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت می باشد.
حال می توان گفت که اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام، بر تعداد سهام شرکت تقسیم شود عدد به دست آمده، قیمت دفتری هر سهم خواهد بود.
قیمت واقعی سهم:
قیمت واقعی یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام بر اساس آن در بورس معامله می‌شود. آنچه که قیمت سهم در بورس را تعیین می‌کند، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است. مثلا ممکن است به علت عملکرد خوب یک شرکت، سرمایه‌گذاران زیادی متقاضی خرید سهام آن شرکت در بورس باشند. بنابراین، قیمت آن در بورس بر اساس میزان تقاضا، افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش تا چند برابر قیمت اسمی هم ادامه پیدا کند. در نقطه مقابل، ممکن است عملکرد ضعیف یک شرکت باعث بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به خرید یا نگهداری سهم مورد نظر و در نتیجه، افزایش عرضه آن در بورس شود. در این صورت، با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش پیدا می‌کند. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی یعنی ۱۰۰ تومان هم برسد. بنابراین، قیمت بازار یک سهم، قیمتی است که در بورس، برای سهم تعیین می‌شود.
قیمت ذاتی یا قیمت بازار:
منظور از قیمت ذاتی سهم، ارزش واقعی آن سهم می باشد.
تفاوت ارزش اسمی سهام و ارزش بازار:
ارزش اسمی سهام قیمتی است که سهم با آن وارد پذیره‌نویسی می‌شود، که حاصل تقسیم کل سرمایه شرکت بر تعداد سهام است. از طرفی ارزش بازار، همان قیمت سهم در بازار بورس است. قیمت سهم تحت تاثیر عواملی مانند وضعیت شرکت، فعالیت‌ها و مواردی از این قبیل است.
ارزش بازار سهم:
ارزش بازار سهم، مفهومی می باشد که هر سهامداری با آن رو به رو می باشد و در یک تعریف ساده می توان گفت که ارزش بازار یک سهم، میزان بزرگی شرکت عرضه کننده آن سهم را نشان می دهد.
این موضوع بسیار مهم و قابل توجهی برای سهامداران می باشد که در واقع سهامداران در کنار سایر عوامل، این ارزش را نیز مد نظر قرار می دهند و در نهایت سهام شرکت مورد نظر خود را برای خرید انتخاب می کنند.
ارزش دفتری (BOOK VALUE):
در زمان انحلال یا ورشکستگی شرکت‌ها، سهامداران به دنبال بازگشت سرمایه خود هستند. برای این امر باید ارزش دفتری را محاسبه کنیم. محاسبه ارزش دفتری به این صورت است که بعد از پرداخت تمام بدهی‌های شرکت و کسر آنها از دارایی، رقم باقیمانده برابر با ارزش سرمایه سهامداران است. بعد از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام منتشرشده، ارزش دفتری آن سهم به دست می‌آید.
ارزش اسمی سهام (Par Value):
در مورد سهام عادی، می توان گفت که ارزش اسمی هر سهم مبلغیست که بر اساس اساسنامه روی هر سهم نوشته شده است و این رقم با ارزش بازار سهم مورد نظر، هیچ گونه ارتباطی ندارد.
نکته: در کشور ما، ارزش اسمی هم سهم 1000 ریال می باشد و در مورد اوراق قرضه یا سهام ممتاز، ارزش اسمی سهام هر برگ، تعیین کننده مقدار بهره یا سودی است که به آن تعلق می گیرد.
ارزش جاری یا ارزش بـازاری یک سهم (Market Capitalization):
پس از پذیرفته شدن شرکت ها در بورس و معامله شدن آنها، سهام این شرکت‌ها دیگر با ارزش اسمی مبادله نخواهند شد؛ چراکه عرضه و تقاضا روی قیمت سهم‌ها تاثیر دارد. به این ترتیب، هنگامی‌که تقاضا زیاد شود، قیمت سهم بالا می‌رود. عکس این مسئله نیز صادق است. قیمت جدیدی که در بازار برای هر سهم ایجاد می‌شود، ارزش بازاری سهم نام دارد. در واقع با توجه به شرایط بازار، وضعیت شرکت، میزان بازدهی و محبوبیت سهام، تقاضا یا عدم تقاضا برای خرید و فروش یک سهم به وجود می‌آید. حجم تقاضا، قیمت سهم را مشخص می‌کند. قیمت سهم می‌تواند بالاتر، پایین‌تر یا مساوی ارزش اسمی باشد. از طرفی به بالا و پایین رفتن قیمت نیز نوسان گفته می‌شود. ارزش بازار در اوراق مشارکت مانند اوراق قرضه، با نرخ بانکی رابطه معکوس دارد. افزایش نرخ سود باعث کاهش ارزش این اوراق می‌شود و برعکس این قضیه نیز صادق است.
تفاوت ارزش اسمی سهام با ارزش ذاتی
ارزش اسمی سهام و ارزش ذاتی، در مواقعی ممکن است هم پوشانی داشته باشند. این دو ارزش به دلیل عواملی مانند وضعیت نامناسب شرکت، تحریم، پیشرفت، محبوبیت و مواردی از این دست، از هم دور یا به هم نزدیک می‌شوند. ارزش ذاتی در واقع به میزان محبوبیت سهم، میزان خریدار، فعالیت‌های موثر، سوددهی یا زیان‌بار بودن سهم بستگی دارد که می‌تواند در مقاطعی از ارزش اسمی فاصله زیادی بگیرد. ارزش اسمی قیمت سهم در زمان پذیره‌نویسی است. ارزش ذاتی در واقع پیش‌بینی قیمت سهم در آینده است. تعیین ارزش ذاتی به تخصص و انجام تحلیل‌های کاربردی نیاز دارد. برای مثال فرض کنید مبلغ اسمی یک سهم ۱۰۰۰ ریال باشد. این سهم با مبلغ ۳۰۰۰ ریال در بازار معامله می‌شود. حال فرض کنید متخصصان این حوزه همچنان در حال خرید این سهم هستند و این‌گونه بیان می‌کنند: این سهم ارزش بالاتری دارد و مناسب خرید است. به مبلغ پیش‌بینی شده برای آینده آن سهم، که بر اساس آن، خرید و ماندن در سهم ادامه خواهد داشت، ارزش ذاتی می‌گویند.
