میزان مبلغ عیدی وزارت کار برای بسیاری از کارمند‌ها و کارگرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همیشه دوست دارند، قبل از اینکه عیدی و سنوات خود را دریافت کنند، بتوانند این مبلغ را محاسبه کنند. روش محاسبه عیدی کارگران و سنوات در تمام این سال‌ها روش ثابتی بوده است.  فقط یک معادله برای مشخص کردن مزایای پایان سال  مورد استفاده قرار می‌گیرد. مبلغ عیدی کارگران بر اساس دو برابر پایه حقوق پرسنل محاسبه می‌شود در صورتی که از ۳ برابر پایه حقوق وزارت کار بیشتر نشود. ماده ۲۴ قانون خاتمه کار، پرداخت و بازخرید سنوات را در زمان خاتمه کار به کارفرما تکلیف می‌کند. تمام کارفرماها موظف هستند که به ازای هر سال کار کارگران و کارمندان خود، باید معادل یک ماه آخرین حقوق فرد را به عنوان سنوات به فرد بپردازند.

توجه کنید، افرادی که عیدی آن‌ها تا ۳۰ میلیون ریال باشد، از پرداخت مالیات معاف بوده و از مازاد آن ۱۰ درصد مالیات کسر می‌شود. کلیه افرادی که قرارداد آن‌ها بر اساس قانون کار است و چه قرارداد دائمی‌ دارند و چه موقت، به میزان کارکرد خود در سال عیدی دریافت خواهند کرد. در ادامه درباره بازخرید سنوات برای شما می‌گوییم با ما همراه باشید.

حق سنوات چیست؟

حق سنوات پاداشی است که  پایان هر سال، پایان هر قرارداد یا پایان همکاری باید از طرف کارفرما برای کارگران مشمول قانون کار واریز شود. به حق سنوات مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار هم گفته می‌شود. مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی فرد است که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه شده و در زمان اتمام کار کارگر، به او تعلق می‌گیرد.

مبنا و نحوه محاسبه عیدی، سنوات و مرخصی

توجه داشته باشید که در پایان قرارداد بین کارگر و کارفرما، مسئله بازخرید سنوات به میان می‌آید و باید متناسب با آخرین حقوق دریافتی میزان عیدی، سنوات و مرخصی محاسبه شود.

محاسبه مرخصی در بازخرید سنوات

 باید به یکی از انواع مرخصی قانون کار و قانون مدیریت خدمات کشوری، یعنی مرخصی استحقاقی اشاره کرد که بر اساس قانون، هر کارگر، سالانه، از 26 روز و هر کارمند از 30 روز، مرخصی استحقاقی، بهره مند می باشد.
چنانچه کارگری، 26 روز کامل این مرخصی را طی یک سال کاری، استفاده ننمایند، به آنچه از 26 روز، باقی می ماند، مانده مرخصی گفته می شود و مستفاد از ماده 66 قانون کار، هر کارگر، تا 9 روز از این مانده مرخصی را می تواند، به سال بعد منتقل نموده یا در پایان سال کاری، مبلغ آن را از کارفرما، دریافت نماید.

بازخرید سنوات و نحوه محاسبه آن

نکته: برای اینکه بتوان از مرخصی‌های بیشتر از ۹ روز در سال جدید استفاده کرد باید توافق با کارفرما انجام شود و با توجه به شرایط کاری این موضوع بررسی شود.

به طور مثال: اگر کارفرما از کارمند خود درخواست کند که در طی سال، از مرخصی کمتری استفاده کند تا شرایط کاری او روبه پیشرفت باشد و بعد از آن در سال دیگر امکان استفاده از مرخصی را دارد، می‌توان گفت یک توافق دو طرفه انجام شده است.

مبنای محاسبه ذخیره مرخصی استفاده نشده طبق قانون، حداقل سالی یك ماه بر اساس آخرین حكم حقوقی فرد است كه ‌ایتم‌هایی شامل این حكم است. این موارد شامل: خواربار، حق اولاد، حق مسکن، پاداش و بن است.

بازخرید سنوات

یکی از اصلی‌ترین سوالات درباره سنوات این است که آیا می‌توانیم سنوات خدمت را بازخرید کنیم؟ تمام شاغلان رسمی و غیرسمی در اداره‌های دولتی و … می‌توانند در شرایطی به‌صورت کتبی درخواست بازخرید سنوات داشته باشند. گاهی با اینکه فرد هنوز به سن بازنشستگی نرسیده است، به‌دلایلی مثل استعفا یا ازکارافتادگی ترجیح می‌دهد تا از امکان بازخرید سنوات استفاده کند. چنانچه پایان همکاری و درخواست بازخرید سنوات به‌دلیل کاهش توانایی‌های جسمی ‌و فکری باشد و توسط کمیسیون پزشکی سازمان بهداشت‌و‌درمان منطقه تایید شود، کارفرما باید در ازای هر سال سابقه کار، معادل دو ماه از آخرین حقوق کارگر را به او پرداخت ‌کند.

نکات مهم هنگام بازخرید سنوات

به طور معمول شرکت‌ها و کارگاه‌ها، مزایای پایان کار را در پایان همکاری در قالب بازخرید سنوات به کارگران و کارمندان پرداخت می‌کنند. دلیل اصلی این نوع پرداخت از طرف کارفرما، می‌تواند این باشد که با توجه به ذخیره سنوات، مالیاتی پرداخت نکند. البته که برخی از شرکت‌ها هم به صورت سالانه و در پایان سال، سنوات را پرداخت می‌کنند و متناسب با آن هم مالیات را خواهند پرداخت.

مبلغ عیدی مشمل معافیت یک ماه حقوق که هر سال اعلام می‌شود، پرداخت خواهد شد. البته که مازاد مبلغ اعلام شده توسط وزارت کار و رفاه اجتماعی، مشمول ماده ۸۴ و ۸۵ مالیات قرار می‌گیرد.

طبق قانون، شرکت و کارفرما موظف است که سالی یک ماه(آخرین حقوق) سنوات پرداخت کند، اما اگر عرف و قانون کارگاه یا شرکتی این باشد که دو ماه حقوق را پرداخت کند، هیچ ممانعتی ندارد و این یک قرارداد دو طرفه بین کارگر و کارفرما محسوب می‌شود. البته که پرداختی اضافه‌تر از یک ماه، جزو هزینه‌های قابل قبول برای مالیات قرار نمی‌گیرد.

اگر کارفرما حقوق سنوات را پرداخت نکند، تخلف کرده است؟

بله. حق سنوات از جمله پرداختی‌های اجباری به کارگران و کارمندان است. اگر کارفرمایی پرداخت حق سنوات را پشت گوش بیندازد یا عملا قراردادهای کاری را به‌گونه‌ای ببنند که کارگر و کارمند را از این حق محروم کند، کار غیرقانونی کرده است. در این صورت کارگر و کارمند طرف قرارداد  می‌توانند از کارفرما به وزارت کار شکایت کنند.

پایه سنوات و بازخرید سنوات برای چه کسانی است؟

افرادی که در جامعه مشغول به فعالیت هستند به دو گروه تقسیم می‌شوند. افرادی که قرارداد رسمی‌ دارند یا افرادی که به صورت غیر رسمی ‌در حال فعالیت می‌باشند.

طبق قانون وزارت کار و بخشنامه سال ۱۳۹۲، کارفرما نباید بین این دو نوع قرارداد تفاوتی قائل باشد. سنوات خدمت در زمان بازخرید سنوات باید به یک میزان و با شرایط یکسان محاسبه شود.

بازخرید سنوات چه زمانی انجام می‌شود؟

همانطور که می‌دانید قراردادی بین کارفرما و کارگر منعقد می‌شود که با توجه به بندها و ماده‌هایی که در این قرارداد وجود دارد، هر دو را موظف به انجام تعهدات می‌کند. ممکن است شرایطی به وجود آید که قرارداد بین کارگر و کارفرما فسخ شود. خاتمه قرارداد می‌تواند به شرایط مختلف صورت گیرد. این موارد عبارتند از:

• استعفای کارگر
• فسخ قرارداد
• بازنشستگی
• فوت کارگر
• ازکارافتادگی

در این موارد باید بازخرید سنوات انجام شود.

بازخرید سنوات هنگام بازنشستگی

با توجه به بازخرید سنوات بازنشستگان به اطلاع می‌رساند، افرادی که در واحد‌های مشمول قانون وزارت کار بازنشسته می‌شوند و قرارداد آن‌ها پایان یافته است، برای هر سال خدمت بر اساس آخرین حقوق دریافتی و معادل یک ماه حق سنوات دریافت می‌کنند.

نکته: فرد بازنشسته‌ای که مجدد مشغول به کار شود مانند سایر کارگران از سنوات خدمت بهره‌مند خواهد شد.

تقاضای کارمند برای بازخرید سنوات

افرادی که به صورت رسمی ‌یا غیر رسمی‌ مشغول فعالیت هستند، اگر به صورت کتبی درخواست بازخرید سنوات داشته باشند، اداره دولتی با درخواست آن‌ها با توجه به شرایط مختلفی موافقت خواهد کرد. این شرایط به شرح زیر است:

• کارگر مشمول قانون کار نباشند.
• به سن بازنشستگی نرسیده باشند.

توجه کنید که بر اساس ماده ۱۰۳ قانون مدیریت خدمات کشوری، دستگاه اجرایی با داشتن یکی از موارد زیر می‌توانند کارمند خود را بازنشسته اعلام کنند:

• حداقل ۳۰ سال سابقه خدمت برای شغل‌های غیر تخصصی و ۳۵ سال برای مشاغل تخصصی است. در این صورت بازخرید سنوات انجام می‌شود.
• حداقل ۶۰ سال سن با حداقل ۲۵ سال سابقه خدمت که برای محاسبه بازخرید سنوات و بازنشستگی، معادل ۲۵ روز از حقوق را دریافت خواهند کرد. این قانون برای متصدیان مشاغل سخت، زیان آور، جانبازان و معلولان تا ۵ سال کمتر است و شرط سنی برای خانم‌ها منظور نمی‌شود.
• سقف سنی و بازنشستگی برای متصدیان مشاغل تخصصی، ۷۰ سال است. کارمندان تخصصی که سابقه خدمت آن‌ها کمتر از ۲۵ سال است، اگر بیش از ۲۰ سال سابقه خدمت داشته باشند، می‌توانند تا رسیدن به سن ۲۵ سال خدمت، فعالیت خود را ادامه دهند. در غیر این صورت، بازخرید سنوات آن‌ها انجام می‌شود.