در شرکت‌های سهامی، امور تجاری به وسیله افراد حقیقی انجام نمی‌شود و بلکه از طریق تجمع اشخاص متعدد با عنوان شرکت انجام می‌شود. در این نوع از شرکت‌ها با تمرکز و جمع‌آوری سرمایه افراد، پیشرفت اهداف تجاری و نیل به منافع مورد نظر، بهتر انجام می‌شود. بر اساس قانون تجارت، شرکت‌های سهامی به چهار دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- شرکت سهامی خاص: در این نوع از شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران دارای مسئولیت محدود هستند و تعداد سهامداران آنها به حداکثر 50 نفر محدود است.
- شرکت سهامی عام: در این نوع از شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران دارای مسئولیت محدود هستند و تعداد سهامداران آنها بیشتر از 50 نفر است. این شرکت‌ها معمولاً به منظور جمع‌آوری سرمایه از عموم مردم تشکیل می‌شوند.
- شرکت سهامی خاص تبدیل به عام: در این نوع از شرکت‌ها، ابتدا به عنوان شرکت سهامی خاص تأسیس می‌شوند و سپس با تصویب مجمع عمومی سهامداران، به شرکت سهامی عام تبدیل می‌شوند.
- شرکت سهامی عام تبدیل به خاص: در این نوع از شرکت‌ها، ابتدا به عنوان شرکت سهامی عام تأسیس می‌شوند و سپس با تصویب مجمع عمومی سهامداران، به شرکت سهامی خاص تبدیل می‌شوند.
سهامی عام و خاص؛ تفاوت در جذب سرمایه:
سهامی عام: شرکت‌های سهامی عام به آن دسته از شرکت‌های سهامی اطلاق می‌شود که موسسین آنها از طریق فروش سهام در بازار سرمایه، قسمتی از سهام شرکت را تامین می‌کنند.
سهامی خاص: شرکت‌های سهامی خاص، تمامی سرمایه توسط موسسین شرکت تامین می‌شود.
طبق قانون «عبارت شرکت سهام عام» یا عبارت «شرکت سهامی خاص» بایستی حتما قبل یا بعد از نام شرکت بدون هیچ فاصله‌ای در کلیه اوراق، اطلاعیه‌ها و آگهی‌های منتشرشده شرکت به صورت کاملا روشن و خوانا نوشته شود.
مزایای شرکت سهامی:
شرکت سهامی، یکی از انواع ساختارهای تجاری است که به وسیله تمرکز سرمایه افراد تشکیل می‌شود. برخلاف سایر ساختارهای تجاری، شرکت سهامی دارای مزایایی است که در ادامه توضیح داده شده است:
- تامین سرمایه: در شرکت سهامی، تمرکز سرمایه افراد به منظور تامین سرمایه برای توسعه فعالیت‌های تجاری انجام می‌شود.
- مشارکت در سود شرکت: سهامداران شرکت سهامی، به صورت مشارکتی در سود شرکت شرکت می‌کنند و هرچه بیشتر سهام آنها باشد، سود بیشتری برایشان تعلق می‌گیرد.
- تقسیم مسئولیت: یکی از مزایای شرکت سهامی، تقسیم مسئولیت بین سهامداران و مدیران است. در این نوع از شرکت، سهامداران مسئولیت‌هایی مانند مسئولیت مالی و مالکیت را بر عهده دارند، در حالی که مدیران مسئولیت‌های اجرایی شرکت را بر عهده دارند.
- شفافیت در مدیریت: شرکت سهامی با داشتن سهامدارانی بیشتر، به‌طور معمول دارای یک سیستم مدیریتی شفاف و سازمان‌یافته‌تری است.
- افزایش اعتماد عمومی: شرکت سهامی، به عنوان یک نوع سازمان تجاری رسمی، معمولاً باعث افزایش اعتماد عمومی به فعالیت‌های آن می‌شود.
- انتقال سهام: در شرکت سهامی، سهامداران می‌توانند به راحتی سهام خود را به افراد دیگر و با قیمت معین بفروشند و این باعث افزایش قابلیت نقل و انتقال سهام می‌شود.
مزایای شرکت سهامی
معایب شرکت سهامی:
یکی از مهم‌ترین معایب شرکت سهامی، دریافت مالیات بیشتر از صاحبان سرمایه است. سود کسب‌شده به ازای هر سهم، یک بار به عنوان درآمد شخص حقوقی و مجددا به عنوان سود توزیع شده میان صاحبان سهام، مشمول اخذ مالیات می‌شود. یکی دیگر از مشکلات مهم شرکت‌های سهامی مربوط به ارتباط و کنترل سهامداران بر مدیریت است.
مراحل تشکیل شرکت سهامی عام:
شرح مراحل تشکیل شرکت سهامی عام به شرح زیر است:
- موسسین شرکت نسبت به 20% سرمایه شرکت تعهد دارند و باید 35% از مبلغ تعهد شده را در حساب شرکت پرداخت کنند.
- اظهارنامه ثبت شرکت و طرح اساسنامه باید با ذکر تاریخ به امضای تمامی موسسین شرکت برسد.
پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات تصاعدی چیست را مطالعه کنید
قوانین و مشخصات شرکت سهامی عام:
- درج عبارت «سهامی عام» پیش یا پس از نام شرکت در تمامی اسناد رسمی الزامی و اجباری است.
- سرمایه اولیه نباید کمتر از 500 هزارتومان باشد.
- حداقل اعضای هیئت مدیره این شرکت‌ها، نباید کمتر از 5 نفر باشد.
- شرکت سهامی امکان انتشار اوراق قرضه را دارد و می‌تواند سهام خود را در بورس اوراق بهادار و بانک‌ها عرضه کند.
- حداکثر مبلغ اسمی هر سهام ده‌هزار ریال است.
مشخصات شرکت سهامی عام
شرکت سهامی خاص:
یکی از انواع شرکت‌هایی که در قانون تجارت تعریف شده‌اند، شرکت سهامی خاص است. این نوع شرکت در یک مرحله تشکیل می‌شود و معمولاً بین دو یا چند نفر جهت انجام فعالیت‌های تجاری تشکیل می‌شود. شرکت سهامی خاص، از نظر حقوقی جدا از صاحبانش بوده و مسئولیت مالی شرکت به محدودیت سرمایه آنها محدود می‌شود. در این نوع شرکت، صاحبان سهام تنها درصدی از سرمایه شرکت را دارند و نمی‌توانند حق کنترل کامل بر شرکت را بدست آورند.
شرکت با مسئولیت محدود:
در مادهٔ ۹۴ قانون تجارت ایران اینگونه تعریف شده‌است: شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به‌سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است
شرکت تضامنی:
یک شرکت تضامنی، شرکتی است که بر اساس نام خاصی برای انجام امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود. در این نوع از شرکت‌ها، اگر دارایی شرکت برای تایید قروض شرکت کافی نباشد، شرکاء مسئولیت پرداخت این قروض را دارند. حداقل نام سه نفر از شرکاء و یا عبارت "شرکاء" باید در نام شرکت تضامنی ذکر شود.
منافع شرکت بر اساس سهم شرکاء تقسیم می‌شود، مگر اینکه در اساسنامه چیزی غیر از این مورد ذکر شده باشد. در این نوع از شرکت‌ها، هیچ یک از شرکاء نمی‌تواند سهم خود را به دیگری انتقال دهد، مگر اینکه در اساسنامه با رضایت تمامی شرکاء قید شده باشد.
تا زمان منحل نشدن شرکت، مطالبات قروض شرکت توسط شرکت پرداخت می‌شود. پس از انحلال شرکت، طلبکاران می‌توانند برای وصول مطالبات خود به هر یک از شرکاء و یا تمامی آنها مراجعه کنند.
اگر میزان قروض شرکت از میزان سهم شرکاء بیشتر باشد، شرکاء نمی‌توانند از تایید کردن قروض شرکت صرف نظر کنند. شریک جدیدی که به عنوان ضامن وارد شرکت می‌شود، لزوماً با دیگر شرکاء مسئول قروض شرکت در زمان قبل از ورود خود محسوب می‌شود، حتی اگر در نام شرکت تغییری ایجاد شده باشد.
در شرکت تضامنی، اگر به هر دلیلی منحل شود و قروض شرکت از دارایی آن تایید نشده باشد، طلبکاران شخصی هر یک از شرکاء حقی در آن دارایی نخواهند داشت. به عبارت دیگر، دارایی‌های شرکت تنها می‌توانند برای پرداخت قروض شرکت و به نفع طلبکاران استفاده شوند.
در صورت فوت هر یک از شرکاء، اگر در اساسنامه شرکت مقرر شده باشد، ادامه شرکت بر اساس رضایت قائم مقام فرد فوت شده و با سایر شرکاء ادامه خواهد داشت. به این معنی که شرکاء باقی‌مانده مسئولیت‌ها و حقوق فرد فوت شده را بر عهده خود می‌گیرند و اوضاع شرکت به طور عادی ادامه خواهد داشت. البته در این موارد، باید با قوانین و مقررات مربوط به شرکت‌های تضامنی در هر کشور آشنا بود.
مالیات شرکت ها
شرکت مختلط غیر سهامی:
ماده ۱۴۱ قانون تجارت در این خصوص اشعار می دارد: شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند‌نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌شود.
شرکت مختلط سهامی:
این نوع از شرکت با نام خاص، بین یک گروه شرکاء سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می‌شود. در این شرکت، سهام شرکاء به صورت سهام یا قسمت‌های سهام با ارزش یکسان هستند و مسئولیت شرکاء به میزان سرمایه آنها در شرکت است.
شریک ضامن در این شرکت، شخصی است که سرمایه وی به صورت سهام وارد شرکت نشده است، اما مسئول تمامی بدهی‌هایی است که بیشتر از دارایی‌های شرکت باشند. باید توجه داشت که مسئولیت شریک و یا شرکای ضامن در برابر طرفین و همچنین در مورد روابط داخلی با یکدیگر بر اساس مقررات شرکت تعیین می‌شود.
عبارت شرکت مختلط و یا ذکر اسم یکی از شرکای ضامن در این نوع از شرکت‌ها الزامی است و مدیریت آن نیز بر عهده شریک و یا شرکای ضامن می‌باشد.
شرکت نسبی:
شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته . در شرکت نسبی که یکی از شرکت های اشخاص محسوب است و بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل می شود هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای که در شرکت گذاشته مسئولیت دارد
