مدیریت ریسک در انواع کسب و کار ها شامل روش ها و فرآیند هاییست که سازمان ها به منظور کنترل ریسک و استفاده از فرصت هایی که منجر به دست یابی به اهداف خاص بیزینس خود می شود، استفاده می کنند. مدیریت ریسک می تواند شامل مدیریت ریسک پروژه در سطح جزئی و در سطح کلی، مدیریت ریسک یک سازمان باشد.
کنترل ریسک:
کنترل ریسک مجموعه روش هایی است که به وسیله آن شرکت ها زیان های احتمالی را ارزیابی کرده و برای کاهش یا حذف چنین تهدیدهایی اقدام می کنند. این یک تکنیک است که شامل شناسایی عوامل خطر احتمالی در عملیات یک شرکت، مانند جنبه های فنی و غیر فنی تجارت، سیاست های مالی و سایر مواردی است که ممکن است بر سود شرکت تأثیر بگذارد.
کنترل ریسک از نظر کمیته بال:
کمیته بال (بازل)، از نمایندگان ارشد بانک های مرکزی کشور های گروه ۱۰ تشکیل شده است که معمولا هر سه ماه یک بار توسط بانک تسویه های بین المللی به عنوان دبیرخانه دائمی آن در شهر بازل سوئیس تشکیل می شود.
این کمیته دارای قدرت قانونی نیست، اما اکثر کشور های عضو آن، موظف به اجرای توصیه های آن به طور ضمنی می باشند.
از مهم ترین اقدامات این کمیته می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تهیه و انتشار اصول پایه در نظارت بانکی کارا و موثر
- وضع مقررات مربوط به کفایت سرمایه
پروسه مدیریت ریسک در بانک ها از نظر کمیته بال، شامل سه جز زیر می شود:
- اجرای مدیریت ریسک فراگیر و سیاست های مناسب
- اطمینان از پروسه سنجش
- کاهش و پایش ریسک به طور کارا و کنترل داخلی مناسب
از جمله موارد مورد توافق کمیته بال می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تشخیص و اندازه گیری ریسک
- بررسی روش های مقابله با ریسک
- اجرای روش
- نظارت بر اجرا
مراحل مدیریت ریسک:
پس به طور خلاصه مدیریت ریسک به چند مرحله کلی قابل تقسیم است:
کاهش؛ که به معنای‌ایجاد طرح‌هایی عملیاتی برای کاهش احتمال ریسک و پیامدهای آن است.
اجتناب؛ که به معنای ایجاد تغییر در چیزی برای اجتناب کامل از ریسک می‌باشد، برای مثال ایجاد تغییری در طرح برای اجتناب کامل از یک ریسک.
واگذاری؛ که به معنای انتقال و واگذاری ریسک به گروه دیگر می‌باشد، (برای مثال خرید بیمه).
پذیرش؛ این روش بدون ایجاد طرح‌های کاهشی، احتمال وجود ریسک را می‌پذیرد. این امر ممکن است به‌این دلیل باشد که هزینه طرح‌های کاهشی بیشتر از آن است که هزینه‌های ناشی از ریسک احتمالی را پوشش دهد.
انواع تکنیک های مدیریت ریسک
انواع تکنیک های مدیریت ریسک:
شایع ترین انواع تکنیک های مدیریت ریسک عبارت اند از اجتناب، کاهش، انتقال و پذیرش ریسک.
اجتناب از ریسک:
اجتناب از ریسک یعنی عدم انجام هرگونه فعالیت خطرناک. روش اجتناب از ریسک تلاش می‌کند تا آسیب‌پذیری‌هایی را که می‌توانند تهدیدی کننده باشند را، به حداقل برساند. اجتناب از خطر و کاهش آن می تواند از طریق خط مشی و رویه، آموزش و یادگیری و اجرای فناوری به دست آید.
به عنوان مثال، فرض کنید سرمایه‌گذاری می‌خواهد سهام یک شرکت نفتی را بخرد، اما قیمت نفت در چند ماه گذشته به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است. ریسک سیاسی مرتبط با تولید نفت و ریسک اعتباری مرتبط با شرکت نفت وجود دارد. اگر سرمایه‌گذار ریسک‌های مرتبط با صنعت نفت را ارزیابی کند و تصمیم بگیرد از سهامداری در آن خودداری کند، این به عنوان اجتناب از ریسک شناخته می‌شود.
کاهش ریسک:
بنگاه های تجاری همچنین می توانند از طریق کاهش ریسک اقدام به مدیریت آن کنند. کاهش ریسک کسب و کار به معنای کاهش هر گونه پیامد منفی یا تاثیر ریسک های مشخص و شناخته شده است و اغلب زمانی که ریسک اجتناب ناپذیر باشد، استفاده می شود.
انتقال ریسک:
انتقال ریسک با خسارت، نقطه مقابل پذیرش و یا جذب خسارت است. در پذیرش خسارت هدف آن است که با توسل به شیوه های مالی گوناگون و از طریق تجهیز منابع مالی موجود سازمان را در مقابل خسارت های ناشی از وقوع خطرات و حوادث احتمالی ایمن سازیم. اتخاذ این روش موجب کاهش ریسک و با کاهش احتمال و شدت وقوع حوادثی که سازمان در معرض آن قرار گرفته است نمی شود. بالعکس، به کار گیری شیوه های مختلف پذیرش خسارت مبین پذیرش واقعیت خسارت های احتمالی آتی از محل امکانات مالی سازمان است
انتقال ریسک علی رغم پذیرش واقعیت خسارت های بالقوه، تلاش می کند تا در صورت بالفعل شدن چنین خسارت هایی منابع مالی سازمان حدالامکان دست نخورده باقی ماند و به عبارتی در صورت وقوع آسیب و صدمه فیزیکی، زیان مالی آن متوجه سازمان نگردد. از طریق انتقال ریسک در واقع نگرانی که در رابطه با وقوع خسارت ها وجود دارد به فرد با سازمان دیگری که به پذیرش ریسک دیگران اشتغال دارد منتقل می شود.
پذیرش ریسک:
مدیریت ریسک همچنین می تواند از طریق پذیرش آن انجام شود. شرکت ها معمولا سطح مشخصی از ریسک را در زمان توسعه پروژه ها قبول می کنند اگر بازده سرمایه گذاری و توسعه پروژه هزینه ریسک مربوطه را پوشش دهد.
ارزیابی ریسک:
ارزیابی ریسک به معنای شناسایی ریسک ها و در مرحله بعد تحلیل و رتبه بندی هر کدام است. البته در برخی از چارچوب های خاص، مراحل شناسایی و ارزیابی دو مرحله جداگانه در نظر گرفته می شوند، اما جدا یا یکی بودن این مراحل در ماهیت عملکرد برنامه مدیریت ریسک تفاوت چندانی ایجاد نمی کند و در زمره تفاوت های تکنیکی شمرده می شود.
در مرحله ارزیابی، استفاده از چارچوبی جهت یادداشت و وارد کردن اطلاعات مربوط به هر ریسک ضروری است. دامنه اطلاعاتی که باید در خصوص هر ریسک ثبت و ضبط شوند عموما شامل موارد زیر است.
- نام/ عنوان ریسک
- گستره (دامنه) ریسک
- ماهیت ریسک
- ذی نفعان و یا اشخاص دخیل
- تحلیل (کمی سازی) ریسک
- تجربیات شکست
- حد تحمل ریسک و هدف گذاری
- عکس العمل در مقابل ریسک، درمان و کنترل ریسک
- توان بالقوه اصلاح ریسک
- اصلاح استراتژی ها و سیاست ها
پیشنهاد می کنیم مقاله ریسک شرکت های حسابرسی را مطالعه کنید
