طبق «قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان» کلیه اشخاص مشمول ثبت نام و نصب سامانه های فروشگاهی مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می کند، نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام کنند. مشمولین علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. در این مطلب ابتدا به برخی تعاریف و اصطلاحات این قانون پرداخته و سپس به بررسی برخی تکالیف مودیان مشمول می پردازیم.
منظور از پایانه فروشگاهی چیست؟
به کلیه دستگاه‌هایی که هم زمان شرایط زیر را داشته باشند، پایانه فروشگاهی گفته می‌شود:
???? امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور
???? امکان اتصال و انطباق با سامانه مودیان
???? قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی
از انواع پایانه‌های فروشگاهی می‌توان به رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، صندوق فروش، ترازو دیجیتال، نرم افزارهای فروش، نرم افزارهای قابل نصب بر روی تلفن‌های همراه هوشمند و سامانه‌های فروش یکپارچه اشاره نمود.
شماره سریال استاندارد پایانه فروشگاهی چیست؟
هر یک از پایانه‌های فروشگاهی دارای یک شماره سریال منحصر به فرد هستند؛ این شماره سریال که توسط شرکت تولید کننده و یا تامین کننده تایید شده سازمان مالیاتی به دستگاه تخصیص می‌یابد، بر روی بدنه کارتخوان و جعبه آن حک شده است. شماره سریال یک عدد شانزده رقمی و ترکیبی از حروف و اعداد است.
نکته
دارندگان پایانه فروشگاهی باید برای رفع هر گونه مشکل، با شرکت تامین کننده پایانه فروشگاهی هماهنگی نمایند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان چیست؟
یکی از اقدامات سازمان مالیاتی در جهت ساماندهی فعالیت‌های اقتصادی و شفاف سازی درآمدهای آنان، تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و راه اندازی سامانه مودیان است. هدف از این قانون، ساختارسازی برای ثبت سیستمی اطلاعات و پرداخت مالیات منصفانه است.
بر اساس قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این قانون موظف به ثبت نام در سامانه مودیان هستند؛ همچنین فعالان اقتصادی مذکور بر اساس نوع فعالیت خود در برخورد با مصرف کننده نهایی، موظف به تهیه پایانه‌های فروشگاهی معتبر و یا صدور صورتحساب الکترونیکی مطابق با مفاد این قانون هستند.
نکته
ثبت نام در سامانه مودیان و استفاده از پایانه‌های فروشگاهی، مسیری برای استفاده از امتیازات و معافیتهای سازمان است. همچنین ثبت نام مالیات دستگاه کارتخوان و یا انواع پایانه‌های فروشگاهی در سامانه سازمان مالیاتی، نوعی ایمن سازی فعالیت اقتصادی در برابر جرایم سنگین مالیاتی است.
سامانه مودیان چیست؟
سامانه مودیان راه ارتباط غیرحضوری مودیان با سازمان مالیاتی است؛ این ارتباط از طریق حساب کاربری (کارپوشه) یکتای تعریف شده برای هر مودی از سوی سازمان امکان پذیر است. از آنجا که مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی مالیات، سامانه مودیان است، مودی باید کلیه اطلاعات صورتحساب‌های خود را در سامانه ثبت نماید.
شیوه کار به این صورت است که مودی باید اطلاعات خود را با استفاده از هر گونه سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان منتقل نماید.
همچنین کلیه اطلاع رسانی‌های سازمان مالیاتی به مودی از طریق سامانه مودیان و ثبت در کارپوشه اختصاصی او انجام خواهد شد.
مشمولان ثبت نام در سامانه مودیان
بر اساس بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم ق.م.م مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند. همچنین هیئت وزیران طی نامه شماره ۶۳۱۵ مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۴ فهرست مودیانی که تا اطلاع بعدی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان نیستند، به شرح زیر اعلام نمود:
۱- اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم
۲- اشخاص حقیقی موضوع ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم
۳- صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) گروه سوم موضوع آییننامه اجرایی ماده (۹۵) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم (مصوب 1394)؛ مشروط بر آن که صرفا فروشنده و ارائه کننده کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده باشند
تبصره – مشاغل و حرف مشمول فراخوان شماره ۳۱۰۹۲/۲۶۸/د مورخ ۱/۷/۱۳۹۸ سازمان مالیاتی، مشمول تبصره ماده (۲) قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان نخواهند بود. به بیان دیگر، 15 گروه شغلی موضوع تبصره (۲) ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین مشاغل موضوع جزء (۲) بند (ح) تبصره (۶) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور موظف به ثبت نام در سامانه مودیان هستند.
نحوه ثبت نام در سامانه مودیان
ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی، در واقع همان ثبت نام در سامانه سازمان مالیاتی است؛ با عضویت در این سامانه، کارپوشه اختصاصی مودی ایجاد می‌شود؛ این کارپوشه حاوی تمامی پرونده‌های الکترونیکی و اطلاعات مالیاتی مرتبط با کد ملی مودی است. از این رو ممکن است شخصی دارای چندین پرونده الکترونیکی باشد.
مراحل ثبت نام در سامانه مودیان
برای ثبت نام در سامانه مودیان باید مراحل زیر را پشت سر بگذارید:
- ورود به بخش پیش ثبت نام سامانه سازمان مالیاتی
- تایید شناسه ملی شخصیت حقیقی/ حقوقی
- ورود به بخش پیش ثبت نام جدید
- ثبت و تایید اطلاعات پایه نظیر: اطلاعات هویتی و اطلاعات شرکا
- تایید نهایی و ارسال اطلاعات توسط مودی
- ورود به بخش ثبت نام اصلی و تکمیل کلیه اطلاعات هویتی، محل اقامت، فعالیت اقتصادی، شرکا و سایر موارد مورد نیاز
- تایید نهایی و دریافت نام کاربری و رمز عبور
حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی یک ابزار سخت افزاری یا نرم افزاری برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب‌های الکترونیکی جهت انتقال آنها به سامانه مودیان گفته می‌شود.
شرط قانونی بودن یک حافظه مالیاتی، ثبت آن در سامانه سازمان مالیاتی و اختصاص شناسه یکتا توسط سازمان به آن است.
جرائم عدم انجام تکالیف مربوط به قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان
سازمان مالیاتی به منظور تضمین اجرای مقررات مصوب در این قانون، جرائم زیر را در ماده 22 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تعیین نموده است:
عدم عضویت در سامانه مودیان و یا استفاده از ابزارهای نادرست
در صورتی که مودی نسبت به انجام هر یک از تخلفات زیر اقدام نماید، مشمول پرداخت 10% از مجموع مبلغ فروش انجام شده یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد) خواهد بود؛ همچنین واحد صنفی از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی محروم می‌شود. تخلفات مذکور عبارتند از:
- عدم عضویت در سامانه مودیان
- عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
- عدم استفاده از حافظه مالیاتی
- استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان و یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران
عدم صدور صورتحساب الکترونیکی
پرداخت 10% مجموع فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
عدم اعلام شماره حساب بانکی مربوط به فعالیت اقتصادی
پرداخت 10% مجموع فروش انجام شده از طریق آن حساب و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد) به علاوه محرومیت از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی
عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار و یا حذف یا مخدوش کردن صورتحساب
پرداخت 2% مبلغ صورتحساب و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
عدم اعلام گزارشات فروش واحد اقتصادی
پرداخت 1% مبلغ فروش گزارش نشده و یا 1 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
شرایط انتقال کارتخوان
برای انتقال دستگاه کارتخوان دو حالت متصور است:
- انتقال مالکیت دستگاه کارتخوان
- انتقال دستگاه کارتخوان به محل دیگر به واسطه جابه‌جایی محل فعالیت مودی
انتقال مالکیت دستگاه کارتخوان
انتقال مالکیت دستگاه کارتخوان به معنی انتقال کلیه اطلاعات هویتی و بانکی (حساب‌های بانکی متصل به دستگاه) از مالک قدیمی به مالک جدید است. برای این کار باید فرم مربوط به انتقال مالکیت دستگاه را تکمیل نموده و به همراه کپی مدارک شناسایی به بانک‌ها و یا شرکت‌های ارائه خدمات دستگاه کارتخوان تحویل دهید.
شرایط انتقال کارتخوان از یک محل فعالیت به محل فعالیت دیگر
بر اساس ماده 13 و 14 قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، اشخاص مشمول ثبت نام و استفاده از دستگاه کارتخوان، در صورت بروز هر یک از رویدادهای زیر موظفند مراتب تغییرات را طی 10 روز در سامانه مودیان ثبت نمایند:
- تعطیلی دائم یا موقت و یا انحلال واحد صنفی
- تغییر شغل یا محل فعالیت، تغییر مالکیت و یا اجاره محل کسب و کار
شیوه کار بدین صورت است که ابتدا باید در سامانه سازمان مالیاتی، نشانی محل قبلی خود را غیر فعال کنید. سپس اطلاعات کارتخوان خود را بر اساس آدرس جدید دوباره در همان بخش افزودن کارتخوان، اضافه نمایید.
نکته
استفاده از چند دستگاه کارتخوان از شرکت‌های مختلف ارائه کننده خدمات پرداخت، برای یک فعالیت شغلی و در یک مکان امکان پذیر است.
کلام آخر
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان با هدف ساده سازی فرآیندهای خرید و فروش از یک سو و ایجاد فضای شفاف اقتصادی و مالیاتی به وجود آمده است. اما همان گونه که مشاهده نمودید، انجام تکالیف این قانون دارای پیچیدگی هایی است که لزوم اطلاع از قوانین و بخشنامه‌ها به ویژه صفر تا صد مالیات کارتخوان را آشکارتر می‌سازد. زیرا کلیه مباحث این قانون از جمله ثبت نام در سامانه، ثبت صندوق فروشگاهی، صدور صورتحساب‌های درست و قابل قبول و سایر موارد مربوطه نیازمند آموزش هستند؛ در غیر این صورت کسب و کار شما را با چالش مواجه خواهند نمود.
