طبق «قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان» کلیه اشخاص مشمول ثبت نام و نصب سامانه های فروشگاهی مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می کند، نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام کنند. مشمولین علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. در این مطلب ابتدا به برخی تعاریف و اصطلاحات این قانون پرداخته و سپس به بررسی برخی تکالیف مودیان مشمول می پردازیم.
سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
مطابق قانون، ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی از وظایف صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی است.این سامانه جهت ارسال صورت حساب الکترونیکی مودیان روی کار آمده است و دسترسی به آن از طریق آدرس اینترنتی tp.tax.gov.ir فراهم است.
در ادامه، ویدئوی پرسش و پاسخ قانون سامانه مؤدیان را مشاهده خواهید کرد که در آن آقای دکتر مهدی غریب و آقای بهرام دوستدار در مورد تغییرات جدید سامانه مودیان توضیحات لازم را ارائه می‌کنند.
شماره سریال استاندارد پایانه فروشگاهی چیست؟
هر یک از پایانه‌های فروشگاهی دارای یک شماره سریال منحصر به فرد هستند؛ این شماره سریال که توسط شرکت تولید کننده و یا تامین کننده تایید شده سازمان مالیاتی به دستگاه تخصیص می‌یابد، بر روی بدنه کارتخوان و جعبه آن حک شده است. شماره سریال یک عدد شانزده رقمی و ترکیبی از حروف و اعداد است.
نکته
دارندگان پایانه فروشگاهی باید برای رفع هر گونه مشکل، با شرکت تامین کننده پایانه فروشگاهی هماهنگی نمایند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان چیست؟
یکی از اقدامات سازمان مالیاتی در جهت ساماندهی فعالیت‌های اقتصادی و شفاف سازی درآمدهای آنان، تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و راه اندازی سامانه مودیان است. هدف از این قانون، ساختارسازی برای ثبت سیستمی اطلاعات و پرداخت مالیات منصفانه است.
بر اساس قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این قانون موظف به ثبت نام در سامانه مودیان هستند؛ همچنین فعالان اقتصادی مذکور بر اساس نوع فعالیت خود در برخورد با مصرف کننده نهایی، موظف به تهیه پایانه‌های فروشگاهی معتبر و یا صدور صورتحساب الکترونیکی مطابق با مفاد این قانون هستند.
نکته
ثبت نام در سامانه مودیان و استفاده از پایانه‌های فروشگاهی، مسیری برای استفاده از امتیازات و معافیتهای سازمان است. همچنین ثبت نام مالیات دستگاه کارتخوان و یا انواع پایانه‌های فروشگاهی در سامانه سازمان مالیاتی، نوعی ایمن سازی فعالیت اقتصادی در برابر جرایم سنگین مالیاتی است.
آموزش قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، اصطلاحات جدید مالیاتی را معرفی کرده است. برای اینکه بتوانید این قانون را به صورت کامل درک کنید و بدانید چگونه باید آن را اجرا کرد، در قدم اول نیاز دارید که با تعاریف جدید و مهمی که این قانون ارائه می کند آشنا شوید. در ادامه مهمترین اصطلاحات این قانون را می خواهیم بررسی کنیم.
سامانه مودیان
اولین اصطلاحی که در این قانون باید معنی آن را بدانید، عبارت سامانه مودیان است. سامانه مودیان؛ سامانه‌ای است که چهار ویژگی زیر را دارد:
- تحت مدیریت سازمان مالیاتی است
- برای هر مؤدی یک کارپوشه تعریف می‌شود
- به وسیله‌ای که حافظه مالیاتی دارد متصل می‌شود
- مرجع ثبت، صدور و استعلام صورتحساب است
پایانه‌های فروشگاهی
اصطلاح مهم دیگری که در عنوان این قانون هم آمده است، پایانه‌های فروشگاهی است. هر دستگاهی که سه قابلیت زیر را داشته باشد به عنوان یک پایانه فروشگاهی شناخته می‌شود:
- اتصال به سامانه مودیان
- صدور صورتحساب الکترونیکی
- اتصال به شبکه‌های پرداخت رسمی
مشمولان ثبت نام در سامانه مودیان
بر اساس بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم ق.م.م مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند. همچنین هیئت وزیران طی نامه شماره ۶۳۱۵ مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۴ فهرست مودیانی که تا اطلاع بعدی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان نیستند، به شرح زیر اعلام نمود:
۱- اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم
۲- اشخاص حقیقی موضوع ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم
۳- صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) گروه سوم موضوع آییننامه اجرایی ماده (۹۵) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم (مصوب 1394)؛ مشروط بر آن که صرفا فروشنده و ارائه کننده کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده باشند
تبصره – مشاغل و حرف مشمول فراخوان شماره ۳۱۰۹۲/۲۶۸/د مورخ ۱/۷/۱۳۹۸ سازمان مالیاتی، مشمول تبصره ماده (۲) قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان نخواهند بود. به بیان دیگر، 15 گروه شغلی موضوع تبصره (۲) ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین مشاغل موضوع جزء (۲) بند (ح) تبصره (۶) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور موظف به ثبت نام در سامانه مودیان هستند.
نحوه ثبت نام در سامانه مودیان
ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی، در واقع همان ثبت نام در سامانه سازمان مالیاتی است؛ با عضویت در این سامانه، کارپوشه اختصاصی مودی ایجاد می‌شود؛ این کارپوشه حاوی تمامی پرونده‌های الکترونیکی و اطلاعات مالیاتی مرتبط با کد ملی مودی است. از این رو ممکن است شخصی دارای چندین پرونده الکترونیکی باشد.
تاریخ اجرای قانون سامانه مودیان
تاریخ لازم الاجرا شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان برای گروه‌های مختلف شرکت‌ها متفاوت است و اصطلاحاً فراخوان سامانه مودیان بستگی به نوع شرکت دارد. طبق قانونی که در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، قانون سامانه مودیان به صورت هم‌زمان برای همه شرکت‌ها اجرا نمی‌شود؛ در واقع شرکت‌ها با توجه به نوع آنها به چند دسته تقسیم شدند که هر یک از آنها باید در تاریخ خاصی در سامانه مودیان ثبت نام و صورت حساب الکترونیکی صادر کنند؛ بنابراین زمان ثبت نام در سامانه مؤدیان، با توجه به نوع شرکتی که در آن فعال می کنید متفاوت است.
حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی یک ابزار سخت افزاری یا نرم افزاری برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب‌های الکترونیکی جهت انتقال آنها به سامانه مودیان گفته می‌شود.
شرط قانونی بودن یک حافظه مالیاتی، ثبت آن در سامانه سازمان مالیاتی و اختصاص شناسه یکتا توسط سازمان به آن است.
جرائم عدم انجام تکالیف مربوط به قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان
سازمان مالیاتی به منظور تضمین اجرای مقررات مصوب در این قانون، جرائم زیر را در ماده 22 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تعیین نموده است:
عدم عضویت در سامانه مودیان و یا استفاده از ابزارهای نادرست
در صورتی که مودی نسبت به انجام هر یک از تخلفات زیر اقدام نماید، مشمول پرداخت 10% از مجموع مبلغ فروش انجام شده یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد) خواهد بود؛ همچنین واحد صنفی از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی محروم می‌شود. تخلفات مذکور عبارتند از:
- عدم عضویت در سامانه مودیان
- عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
- عدم استفاده از حافظه مالیاتی
- استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان و یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران
عدم صدور صورتحساب الکترونیکی
پرداخت 10% مجموع فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
عدم اعلام شماره حساب بانکی مربوط به فعالیت اقتصادی
پرداخت 10% مجموع فروش انجام شده از طریق آن حساب و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد) به علاوه محرومیت از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی
عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار و یا حذف یا مخدوش کردن صورتحساب
پرداخت 2% مبلغ صورتحساب و یا 2 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
عدم اعلام گزارشات فروش واحد اقتصادی
پرداخت 1% مبلغ فروش گزارش نشده و یا 1 میلیون تومان وجه (هر یک بیشتر باشد)
اشخاص مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
افرادی که باید ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی را انجام دهند، در قانون مشخص شده است. متن بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان:
«کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیر صنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های 4 و 5 باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 12/03/1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مودی استفاده می‌شود، مراد اشخاص مشمول است؛ مگر خلاف آن تصریح شده باشد».
اگر بخواهیم این تعریف را به زبان ساده‌تری ارائه کنیم باید بگوییم که اشخاص مشمول ثبت نام در سامانه مؤدیان شامل دو دسته می‌شوند: مشاغل و شرکت‌ها. مشاغل به همه اشخاصی گفته می‌شود که صاحب کسب‌وکار هستند و با نام خودشان فعالیت می‌کنند؛ به عبارت دیگر شرکت یا مؤسسه‌ای ثبت نکرده‌اند. دسته دوم یا همان شرکت‌های مشمول اجرای قانون سامانه مؤدیان شامل تمامی اشخاص حقوقی می‌شود که شرکت یا مؤسسه‌ای را ثبت و کد اقتصادی یا شناسه ملی دریافت کرده‌اند. بنابراین همه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول قانون سامانه مؤدیان می‌شوند.
انتقال مالکیت دستگاه کارتخوان
انتقال مالکیت دستگاه کارتخوان به معنی انتقال کلیه اطلاعات هویتی و بانکی (حساب‌های بانکی متصل به دستگاه) از مالک قدیمی به مالک جدید است. برای این کار باید فرم مربوط به انتقال مالکیت دستگاه را تکمیل نموده و به همراه کپی مدارک شناسایی به بانک‌ها و یا شرکت‌های ارائه خدمات دستگاه کارتخوان تحویل دهید.
شرایط انتقال کارتخوان از یک محل فعالیت به محل فعالیت دیگر
بر اساس ماده 13 و 14 قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، اشخاص مشمول ثبت نام و استفاده از دستگاه کارتخوان، در صورت بروز هر یک از رویدادهای زیر موظفند مراتب تغییرات را طی 10 روز در سامانه مودیان ثبت نمایند:
- تعطیلی دائم یا موقت و یا انحلال واحد صنفی
- تغییر شغل یا محل فعالیت، تغییر مالکیت و یا اجاره محل کسب و کار
شیوه کار بدین صورت است که ابتدا باید در سامانه سازمان مالیاتی، نشانی محل قبلی خود را غیر فعال کنید. سپس اطلاعات کارتخوان خود را بر اساس آدرس جدید دوباره در همان بخش افزودن کارتخوان، اضافه نمایید.
نکته
استفاده از چند دستگاه کارتخوان از شرکت‌های مختلف ارائه کننده خدمات پرداخت، برای یک فعالیت شغلی و در یک مکان امکان پذیر است.
کلام آخر
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان با هدف ساده سازی فرآیندهای خرید و فروش از یک سو و ایجاد فضای شفاف اقتصادی و مالیاتی به وجود آمده است. اما همان گونه که مشاهده نمودید، انجام تکالیف این قانون دارای پیچیدگی هایی است که لزوم اطلاع از قوانین و بخشنامه‌ها به ویژه صفر تا صد مالیات کارتخوان را آشکارتر می‌سازد. زیرا کلیه مباحث این قانون از جمله ثبت نام در سامانه، ثبت صندوق فروشگاهی، صدور صورتحساب‌های درست و قابل قبول و سایر موارد مربوطه نیازمند آموزش هستند؛ در غیر این صورت کسب و کار شما را با چالش مواجه خواهند نمود.
