همه آنچه از اظهارنامه مالیاتی برآوردی باید بدانید

اظهارنامه‌ی مالیاتی یعنی کارنامه مالی یک سال کاری شرکت‌ها و مؤسسات و یا اشخاص حقیقی که جهت محاسبه‌ی دقیق مالیات به سازمان امور مالی تحویل می‌دهند.

این اظهارنامه مالیاتی هر ساله باید توسط این شرکت‌ها و مؤسسات و اشخاص حقیقی به سازمان امور مالی جهت محاسبه‌ی مالیات تحویل داده شود و همه‌ی آن‌ها موظف هستند که تمامی بندهای اظهارنامه را تکمیل کنند.

پس اینجا است که اهمیت تهیه‌ی اظهارنامه مالیاتی نمایان می‌شود.

در واقع تکمیل این فرم از حساسیت بالایی برخوردار می‌باشد و به همین دلیل امروزه تمامی مراکزهای دولتی از ادارات و بانک‌ها گرفته تا شرکت‌های خصوصی و حتی تمامی فروشگاه‌ها برای انجام امور مالیاتی خود به یک یا چند نفر حسابدار اعم از زن و مرد نیازمند هستند.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی چیست؟

یکی از انواع اظهارنامه مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی براوردی است. این اظهارنامه که از سوی سازمان مالیاتی و به منظور دریافت مالیات از متخلفین تهیه می‌شود، گزارشی از عملکرد سالانه مودیانی است که در ارائه اظهارنامه و یا رعایت مقررات تهیه اظهارنامه مالیاتی کوتاهی نموده‌اند. این اظهارنامه بر اساس فعالیت مودی طی سال و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودیان از طرح جامع مالیاتی تهیه می‌شود؛ سپس مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات صورت می‌گیرد.

چه کسانی مشمول تهیه اظهارنامه براوردی مالیاتی هستند؟

از آنجا که تکلیف ارائه اظهارنامه مالیاتی برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد، بر اساس مفاد قانونی مختلف، تولید اظهارنامه مالیاتی برآوردی برای کلیه متخلفین اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی انجام می‌شود.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای اشخاص حقیقی 

بر اساس ماده 97 ق.م.م، در صورتی که مودی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات فصل سوم آیین نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م خودداری نماید، سازمان مالیاتی می‌تواند نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی براوردی برای وی اقدام نماید.

اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای اشخاص حقوقی

مطابق تبصره 3 ماده 22 آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ ق.م.م مورخ 98/9/9، در صورتی که مودیان اشخاص حقوقی، یکی از تخلفات زیر را مرتکب شوند، اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات قانونی تلقی نشده، مشمول تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی خواهند بود:

عدم ارائه ترازنامه به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه حساب سود و زیان به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه صورت درآمد و هزینه به همراه اظهارنامه مالیاتی

عدم ارائه خلاصه درآمد و هزینه به همراه اظهارنامه مالیاتی

ابراز مبلغ صفر برای کل مبالغ هر یک از صورتهای مالی مذکور یا صورتهای مالی فوق حسب مورد

مبنای تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی

اظهارنامه برآوردی مالیاتی که هدف از تولید آن صرفا تعیین درآمد مودی است، بر اساس اطلاعات زیر تهیه می‌شود:

اطلاعات موجود در سامانه معاملات فصلی

گردش حساب‌های بانکی مودی  

فعالیت مودی مستند به گزارش‌های ماموران مالیاتی همراه با ادله کافی بر اساس حجم و نوع فعالیت وی

نکته: از درآمدهای مودی تنها هزینه‌های مستند که دارای شرایط هزینه‌های قابل قبول مالیاتی (موضوع ماده 147 ق.م.م) را داشته باشند، کسر خواهد شد.

تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی در دو حالت صورت می‌گیرد:

مودی اظهارنامه ارائه نکرده باشد

مودی اظهارنامه خود را مطابق مقررات قانونی ارائه نکرده باشد

نحوه تولید اظهارنامه برآوردی در حالتی که مودی اظهارنامه ارائه نکرده است

در اینجا 5 حالت برای اطلاعات مودی می‌توان در نظر گرفت:

پیشنهاد می‌شود مقاله اظهارنامه مالیاتی را مطالعه کنید

 اطلاعات خرید و فروش مودی در سامانه توسط سایر مودیان ثبت شده است

اظهارنامه برآوردی با کسر هزینه‌های مستند و قابل قبول، از درآمدهای مستند و یا برآوردی تهیه می‌شود. همچنین در صورتی که اطلاعات فروش مندرج در سامانه‌ها کمتر از حجم فعالیت مودی باشد، معادل برآورد با ادله کافی و قابل دفاع در مراحل دادرسی به فروش اظهارنامه اضافه می‌شود.

صرفا اطلاعات فروش موجود است

اظهارنامه برآوردی بدون احتساب هزینه و تنها با احتساب رقم فروش مستند سامانه به علاوه درآمد فروش تا سطح فعالیت برآوردی قابل دفاع توسط ماموران مالیاتی با ادله کافی تهیه می‌شود.

 صرفا اطلاعات خرید موجود است

میزان فروش در اظهارنامه برآوردی به یکی از دو حالت زیر در نظر گرفته می‌شود:

میزان فروش متناظر با خریدها و بر اساس بالاترین قیمت فروش روز جهت مصرف کننده نهایی یا خریداران بازار (به بهای روز تعلق مالیات) در نظر گرفته می‌شود  

میزان فروش برآوردی متناسب با فعالیت مودی پس از کسر خریدهای مستند در نظر گرفته می‌شود

 اطلاعات درآمد و هزینه‌ای واضحی موجود نیست، تنها قرائنی از فعالیت مودی در دسترس است

در این حالت اطلاعاتی از بیمه نامه‌ها یا صورت وضعیت‌ها، اطلاعات مالی و پولی و یا اطلاعات دارایی‌ها و اموال مودی و یا نقل و انتقال آنها در دسترس است.

 فروش مودی با توجه به حجم اطلاعات و فعالیت مودی به استناد گزارش‌های بازدید و ادله کافی قابل دفاع در مراحل دادرسی، برآورد می‌شود. همچنین معادل بهای دارایی‌های مستند و یا ورودی به حساب‌های بانکی مودی (با رعایت دستورالعمل رسیدگی به تراکنشهای بانکی) و بدون احتساب هزینه‌ها به درآمد مودی اضافه می‌شود.

 هیچ گونه اطلاعاتی از مودی در دسترس نیست

با توجه به متن “اظهارنامه مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت” مندرج در ماده 97 ق.م.م ماموران مالیاتی با بازدید از محل فعالیت و معاینه و ارائه گزارش‌هایی که دارای ادله کافی و قابل دفاع از حجم فعالیت و درآمد مودی باشد و تنها بر اساس درآمدها اقدام به تهیه اظهارنامه برآوردی برای مودی می‌نمایند.

نحوه تولید اظهارنامه برآوردی در حالتی که اظهارنامه مودی مطابق مقراررات نیست

در این حالت مودی اظهارنامه مالیاتی خود را در مهلت مقرر ارائه نموده ولی از ارائه اسناد و مدارک کافی خودداری نموده است. به بیان دیگر در این حالت “اظهارنامه مطابق با مقررات قانونی تلقی نمی‌شود”. در اینجا دو حالت برای تولید اظهارنامه برآوردی در نظر گرفته می‌شود: 

 اطلاعات موجود در سامانه‌ها مغایرتی با اظهارنامه ابرازی ندارد

در این حالت، هزینه‌هایی که اطلاعات و مستندات آنها ارائه نشده و یا شرایط هزینه‌های قابل قبول را ندارد به درآمد مودی اضافه می‌شود. 

 اطلاعات موجود در سامانه‌ها مغایر با اظهارنامه ابرازی مودی است

در این حالت معادل درآمد مغایر و هزینه‌هایی که مستنداتی برای آنها ارائه نشده، همانند حالتی که مودی اظهارنامه ارائه نکرده که در بالا مطرح شد، به درآمد ابرازی مودی اضافه می‌شود.

 آغاز تولید اظهارنامه مالیاتی برآوردی برای برخی مودیان

بر اساس اعلام مدیر کل دفتر حسابرسی مالیاتی سازمان مالیاتی کشور، از ابتدای سال 1401 تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای سه گروه زیر آغاز شده است:

صاحبان مشاغلی که در عملکرد سال 1398 نسبت به ارائه فرم مربوط به تبصره ماده 100 ق.م.م، اقدام نموده اما بر اساس مقررات قانونی و اسناد و مدارک، مشمول شرایط مندرج در دستورالعمل موضوع تبصره ماده 100 ق.م.م نبوده‌اند

کلیه مودیانی که اظهارنامه تسلیمی آنها برای عملکرد سال 1399 منطبق با مقررات قانونی (استانداردهای تبصره 3 ماده 22 آیین نامه اجرایی ماده 219 ق.م.م) نبوده است

کلیه مودیان دارای فعالیت که از ارائه اظهارنامه مالیاتی برای فعالیت شغلی خود، در موعد قانونی خودداری نموده‌اند

 نکته

در حالتی که مودیان اظهارنامه مالیاتی خود را به همراه کلیه اسناد و مدارک مورد نیاز و مطابق مقررات به سازمان ارائه نموده‌اند؛ اگر اطلاعات ابرازی آنان در اظهارنامه تسلیمی با اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان مطابقت نداشته باشد، این مسئله منجر به تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای مودیان نخواهد شد. بلکه در صورت عدم تطابق اطلاعات ابرازی مودیان در اظهارنامه تسلیمی با اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان، مودیان مذکور به عنوان مودیان دارای ریسک بالا، شناسایی و اظهارنامه آنها برابر مقررات مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

زمان تهیه اظهارنامه برآوردی

سازمان مالیاتی، زمان دقیقی برای تولید اظهارنامه برآوردی مالیاتی برای عملکرد هر سال، ارائه نکرده است. اما بر اساس اطلاعات فوق می‌توان چنین نتیجه گرفت که زمان تولید اظهارنامه برآوردی برای مودیان متخلف، مدت کوتاهی پس از انقضای مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد و اظهارنامه اصلاحی است.

نحوه اعتراض به اظهارنامه مالیاتی برآوردی اشخاص حقیقی

در صورتی که مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات برآوردی صادر و ابلاغ شده معترض باشد، باید مراحل زیر را طی نماید:

اعتراض به برگ تشخیص مالیات حداکثر ظرف 30 روز از ابلاغ برگ تشخیص مالیات

تسلیم اعتراض به برگ تشخیص صادره بر اساس اظهارنامه برآوردی

تسلیم اظهارنامه مالیاتی منطبق با فعالیت واقعی و مطابق مقررات از مسیرهای مورد پذیرش سازمان هم‌زمان با برگه اعتراض

نکته: در صورتی که مودیان مالیاتی همراه با تسلیم اعتراض خود، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی منطبق با مقررات قانونی اقدام ننمایند، اعتراض آنها قابل رسیدگی نخواهد بود