یکی از منابع مهم درآمد دولت‌ها، درآمدهای مالیاتی ناشی از مالیات بر ارزش افزوده است. دولت‌ها با دریافت مالیات به صورت مستمر می‌توانند خدمات ضروری برای جامعه را با ثبات و با برنامه ریزی مناسب ارائه دهند.
تجربه تدوین و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال‌های اخیر در کشورهای متعدد نشان میدهد که این نظام مالیاتی یک منبع درآمد قابل اتکا برای دولت است. یکی از مزیت‌های این مالیات سادگی وصول و پرداخت آن نسبت به سایر انواع مالیات‌ها مثل مالیات شرکت ها است. مزیتی که باعث شده است به عنوان رایج ترین نوع مالیات شناخته شود.
همچنین مالیات بر ارزش افزوده به دلیل مزایای دیگری از جمله درآمدزایی زیاد و مهم‌ترین آن کاهش وابستگی هرچه بیشتر درآمد دولت به نفت، یکی از بهترین نظام‌های مالیاتی غیر مستقیم شناخته شده است. نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده چندان سخت نیست و این گونه است که مودیان، مالیاتی که پرداخت کرده‌اند را از مالیاتی که از خریدار گرفته‌اند کم می‌کنند و درنهایت مقدار باقی مانده را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امورمالیاتی کشور پرداخت می‌کنند.
مشمولین مالیات بر ارزش افزوده چه کسانی هستند؟
مالیات بر ارزش افزوده به صورت کلی شامل تمامی مشاغلی می‌شود که به هر طریقی به خرید و فروش کالا و خدمات می‌پردازند. لیست اصناف معاف از مالیات که در زیر آمده‌اند به طور کلی دسته‌بندی‌هایی هستند که مشمولین ارزش‌افزوده را نشان می‌دهند:
- کلیه واردکنندگان
- کلیه صادرکنندگان
- کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی و بهره‌برداری
- بهره‌برداران از معادن
- ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و همچنین خدمات مالی
- حسابداران رسمی شاغل و مؤسسه‌های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای
- هتل‌ها، متل‌ها و مهمان‌پذیرها
- بنکداران، عمده‌فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
- نمایندگان مؤسسه‌های تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی
- مؤسسه‌های حمل‌ونقل موتوری و باربری، زمینی، هوایی، دریایی
- مؤسسه‌های مهندسی
- مؤسسه‌های تبلیغاتی و بازاریابی
- فروشندگان طلا و جواهرات
- فروشندگان آهن‌آلات
- صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها
- صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
- صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو
- چایخانه‌ها
- صاحبان دفاتر اسناد رسمی
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت
- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
- چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره‌خانه‌های سنتی
- اغذیه‌فروشی‌ها با مالکیت و نام تجاری
- صاحبان دفاتر خدماتی مسافرتی و جهانگردی
البته توجه داشته باشید که برای اینکه خیالتان در مورد ارزش‌افزوده کالاها و خدماتی که می‌فروشید راحت باشد، به جای اینکه فقط به لیست اصناف معاف از مالیات اکتفا کنید، بهتر است که لیست کالاها و خدمات معاف از مالیات را چک کنید و در صورتی که کالاها و خدمات شما در این لیست نبود به این معنی است که جزء مشمولین ارزش‌افزوده هستید.
پیشنهاد می‌شود مقاله آخرین نسخه قانون مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید
مدارک مورد نیاز جهت ثبت نام در ارزش افزوده:
1.نامه شرکت در سربرگ با مهر و امضای مدیر عامل مبنی بر اعلام موضوع دقیق فعالیت حال حاضر شرکت،تاریخ شروع به کار و تعهد عدم مشمولیت در فراخوان های پیشین
2.تصویر شماره اقتصادی
3.تصویر آگهی تاسیس در روزنامه رسمی
4.تصویر تمامی آگهی تغییرات در روزنامه رسمی (در صورت وجود)
5.تصویر آخرین قبض تلفن محل فعالیت
6.تصویر کارت بازرگانی شخص حقوقی و حقیقی
7.تصویر پروانه بهره برداری/مجوز فعالیت(در صورت وجود)
8.تصویر گواهی یا وکالتنامه نماینده قانونی(در صورت وجود)
9.تصویر شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل و کلیه اعضای هیات مدیره به همراه درصد سهم الشرکه
10.کد پستی ده رقمی محل فعالیت(تاییده پستی)
11.به همراه داشتن اصل و یا تصویر برابر اصل شده مدارک فوق در هنگام تشکیل پرونده الزامی می باشد.
به یاد داشته باشید که در صورتیکه مودیان مالیاتی در صورت عدم ثبت نام در این نظام در مهلت مقرر به استناد بند 1 ماده 22 این قانون معادل 75% مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد مشمول جریمه خواهند شد.
مهلت تسلیم و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده:
هر سه ماه یا در پایان هر فصل به مدت 15 روز به مالکان مشاغل و کسب و کارها مهلت داده می‌شود تا با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده، ابتدا اظهارنامه ارزش افزوده را تکمیل و سپس پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس فیش مالیاتی صادر شده توسط اداره امور مالیاتی را پرداخت کنید.
البته خوب است توجه داشته باشید که در فصل زمستان به دلیل تعطیلات عید نوروز، مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده معمولا تمدید می‌شود.
طرح جامع مالیاتی:
بعد از ثبت نام در سامانه ارزش افزوده به سایت tax.gov.ir مراجعه نمایید و با ایجاد اصلاحات نمره 45 شما کسر می شود و مجددا به ممیز مالیاتی عملکرد خود مراجعه نمایید و با تایید آن توسط ممیز مالیاتی قادر خواهید بود اظهارنامه ارزش افزوده مربوط به دوره مورد نظر خود را ارسال نمایید. لازم به توضیح است تا زمانی که تایید ممیز انجام نشود خطا به شما میدهد که قادر به ارسال اظهارنامه ارزش افزوده نیستید.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده:
سازمان امورمالیاتی کشور برای ارسال اظهارنامه ارزش افزوده مهلتی را تعیین می‌کند و در صورتی که مودیان در زمان تعیین شده اقدام به ارسال اظهارنامه ارزش افزوده نکنند به آنها جریمه تعلق می‌گیرد و این جریمه‌ها قابل بخشش نیستند.
توجه داشته باشید حتی در صورتی که شرکت یا مشاغل اشخاص حقیقی و حقوقی هیچ فعالیت مالی نداشته باشد، بازهم این اشخاص موظف هستند اظهارنامه ارزش افزوده را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند و اگر می‌خواهند که جریمه به آنها تعلق نگیرد باید اظهارنامه با ارزش افزوده را سفید و همراه با مدارک مربوطه ارائه کنند؛ پس نداشتن فعالیت مالی نباید دلیلی برای ارسال نکردن اظهارنامه ارزش افزوده باشد.
در ادامه می‌توانید مواردی که باعث می‌شود به مشمولان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده جریمه تعلق بگیرد را مشاهده کنید:
- مشمولان در مهلت تعیین شده اقدام به ثبت نام در سامانه نکنند.
- صادر نکردن صورتحساب به خریدار کالا یا خدمات.
- ثبت نادرست ارزش ریالی کالا یا خدمات در صورتحساب رسمی که کد اقتصادی دارد.
- ثبت و تکمیل نکردن اطلاعات صورت حساب قانونی توسط فروشنده کالا یا خدمات.
- تحویل ندادن اظهارنامه قانونی.
- ارائه نکردن دفاتر قانونی پلمپ شده شرکت‌ها و به طور کلی مؤسسات مشمول قانون مالیاتی.
- مودیان با پرداخت نکردن بدهی یا تقسیط در مهلت تعیین شده علاوه بر پرداخت کامل مالیات ملزم به پرداخت جریمه نیز می‌شوند.
